Dagur


Dagur - 24.02.1938, Qupperneq 3

Dagur - 24.02.1938, Qupperneq 3
11. tbl. DAGTJR 41 Hollusta festunnar. Eftir IVAN H. KRESTANOFF. Hinn frægi enski læknir og heilsufræðingur Sir William Arbuthnotlane segir í ritgerð, er heitir „Hvemig náð verður himdr- að ára aldri“, að margvíslegur sé misskilningur manna á heilsu- í'ræðilegum efnum, en einna hættulegastar góðri heilsu séu skoðanirnar á mikilvægi næring- arinnar og hinum ýmsu fæðuteg- undum. Tali einhver nú á tímum um næringu, þá á hann á hættu að vera talinn geðveiklingur eða einhver vanmetaskepna. Þegar verkfræðingar og vélamenn tala um nauðsynlegar olíur fyrir vélar sínar og kosta kapps um að fá þær sem beztar, hentugastar og ódýr- astar, þá finnst hverjum manni að sú viðleitni þeirra sé eðlileg og réttmæt. Þessir verkfræðingar og vélamenn reyna að verja hinar margbrotnu vélar fyrir bilunum og Inröðu sliti með því að veita þeim það, sem þær þarfnast mest. í fáum orðum sagt: Þeir gera sitt til að lengja æfi véla sinna. Á hinn bóginn hyggur allur þorri manna, og þar á meðal einn- ig menntamenn, að það sé alveg þarflaust að tala um það, sem á að varðveita hina margbrotnustu og viðkvæmustu vél, sem er líffæra- kerfi mannsins. Þá gerir þessi mikli læknir grein fyrir mikilvægi næringarinn- ar, eins og hún er nú hjá öllum þorra borgarbúa; telur hann hana óeðlilega og að hún muni valda fjölda sjúkdóma og kvilla, auk þess sem hún greiði ellinni braut. Hann gefur fyrirmæli um, hvað menn eigi aðallega að borða cg hvernig að lifa til þess að verða langlífari og þó heilsugóðir um leið. Spurningunni um jöstuna svarar hann á þá leið, að oftast r.ær sé hún afar gagnleg, og þó sérstaklega þeim, sem famir séu að eldast. Samkvæmt skoðun þessa rithöf- untíar er gagnlegt að leggja á sig stranga föstu í 3—4 daga árlega, en bezt er að gera það í vetrarlok þegar menn yfirleitt hafa óhent- ugast fæði. Vegna frosta, úrkomu og skorts á ávöxtum og grænmeti neyta menn að vetrinum oftast feitmetis og kjötmetis, sem á mikla sök á því að menn eldast snemma og veldur auk þess fjölda kvilla. Með vetrarfæðunni fá menn ýmis efni, sem eru óholl líf- færunum, og til þess að veikjast ekki, þurfum vér öðru hvoru að sneiða hjá slíkri fæðu, þ. e. fasta. Auk þessa hefir það sannast með möigum tilraimum og athugun- um, að allt líffærakerfi vort og meltingarfæri þarfnast hvíldar, vissrar föstu að nokkru eða öllu leyti. Þessi staðreynd og margar aðrar koma inn á svið lífeðlis- fræðinnar og sýna fram á þörf og nytsemi föstunnar, sem hvílir eigi aðeins meltingarfærin, heldur einnig allar líkamsfrumur vorar. Og það sem meira er, — það eru staðreyndir, sem sanna það, að við föstuna verður hver Ukams- fruma vor miklu viðnámsfærari en ella. Við skynsamlega föstu, í víðari og þrengri merkingu orðs- ins, styrkjast allar frumur vorar og aukast að stárfsþreki, þegar þær á tímabilum eiga kost á að losna við skaðleg eiturefni fæð- unnar. Þau hrúgast upp við ríku- lega neyzlu kjötmetis og annarar fæðu, sem rík er að eggjahvítu, en vantar nauðsynleg lútarsölt og fjörefni, en svo er oftast um vetr- arfæðuna. Það er augljóst, að hver sem hefir mætur á heilsu sinni, ætti öðru hvoru að fasta, eftir því sem heilsu hans hæfði. Færi hann þá annaðhvort eftir ákvæðum rétt- trúnaðarkirkjunnar (grísku) og neytti engrar dýrafæðu, heldur aðeins kálmetis og ávaxta, nýrra, niðursoðinna eða soðinna, — eða þá ákvæðum kaþólsku kirkjunn- ar og neytti osts, smjörs, eggja, mjólkur og fiskjar. í austurlönd- um er hægt að gera mjög bragð- góða og næringarríka rétti úr þessum efnum. Þegar fastað er, má samt ekki ganga of hart að sér og láta líf- færakerfið svelta. Það verða menn að vita og muna, að bömin eru að vaxa og þeir fullorðnu halda eðlilegri líkamsþyngd að- eins með því móti, að þeir neyti nægilegrar nærandi fæðu. Auk þess verður hver og einn að vita það, að líkamshiti vor og þeir kraftar, sem eyðast við andlega og líkamlega vinnu, eru teknir úr daglegri fæðu. Og það er slík fæða, sem tilbúin er af mátulega saðsömum efnum og hefir að geyma nauðsynlegan skammt af eggjahvítu, fituefnum, kolvetnum, gagnlegum söltum og fjörefnum. — Einnig verður magra fæðan að samsvara þessum skilyrðum, ef menn vilja vera heilbrigðir og vinnufærir. Sá sem farinn er að eldast og vill verða heilbrigður og langlífur, verður að gæta vara- semi í neyzlu og fasta. í þessu efni er sveitafólkið í Búlgaríu eftirbreytnisvert. Það fastar reglulega, neytir alls engr- ar dýrafæðu og oft aðeins brauðs og salts í fjórar vikur fyrir jólin, sex vikur fyrir páskana og í hvert sinn eina viku eða einn dag fyrir hverja helga hátíð árið um kring, auk þess sem það fastar einn dag í viku hverri, t. d. hvern föstudag. Og þetta fólk er heilbrigt og hraust, nær hundrað ára að aldri og jafnvel fram yfir það. (Ivan H. Krestanoff er búlg- arskur menntamaður, sem nú dvelur um tíma í Reykjavík. Hef- ir hann ritað nokkrar greinar, er birzt hafa í Morgunblaðinu og Samvinnunni). □ Rún. 5038327 - Frl.*. I. O O F = 1192250 = II. Framsóknarfélag Akureyrar hélt árs- hátíð sína síðastl. laugardagskvöld í stóra sal Samkomuhússins, fagurlega skreyttum. Mannfjöldinn var svo mikill, að salurinn reyndist of lítill. Næturvörður er í Stjörnu Apóteki þessa viku. (Frá n.k. mánudegi er næt urvörður i Akureyrar Apóteki). Stjórn Kvenfélags Akureyrar- kirkju hefir beðið blaðið fyrir eft- irfarandi: Áskorunarlistarnir til Alþingis eiu komnir út, og liggja frammi til áskriftar til 5. marz n.k. á eftir- töldum stöðum: Brauðbúð KEA (Schiöthsbúð). — Skjaldborg. — Brauðbúð KEA Hafnarstr. 89. — Nýja Sölutumin- um. — Ryels B-deild. — Bóka- verzlun G. Tr. Jónssonar. — Bóka- veizlun Þorst. Thorlaciusar. — Þvottahúsinu Mjöll. — Brauðbúð Kristjáns Jónssonar, Oddeyri. — Verzluninni Esja. — Söluturninum við Norðurgötu. — Strandgötu 25 (Jóhanna Þór). — Hótel Goðafoss. — Hótel Gullfoss. — Söluturnin- um við Hamarsstíg. Konur! Ritið nöfn ykkar á list- ana. Félagskonur þurfa ekki að skrifa sig á. Bækur. Pá skidor och til hást i Vatna- jökulls rike. Av Hans W. Son Ahlmann. P. A. Norstedt & Sönners Förlag Stockholm. Bók þessi segir frá Vatnajökuls- för Ahlmanns, Jóns Eyþórssonar og þeirra félaga sumarið 1936; hún lýsir nákvæmlega för þeirra upp á jökulinn, dvöl þeirra þar, og öllum þeim erfiðleikum, er þeir urðu háðir vegna dutlunga breyti- legs tíðarfars. Allir, sem nokkurt gaman hafa af að lesa, telja ferða- sögur einhverjar allra skemmti- legustu bækur. Þeir, sem sænsku lesa, munu ekki verða fyrir von- brigðum, ef þeir ná í þessa Vatna- jökulsferðasögu Ahlmanns, því hún er rituð af þeim, er hefir opið auga fyrir öllu, er á leið hans verður og segir frá því með ná- kvæmni og skarpleik. Skilningur hans á íslenzkri alþýðu og mein- ing, eins og hann kynntist henni í Skaftafellssýslunum í þessari ferð, virðist í bezta lagi, og munu þeir kaflarnir, er um það fjalla, ekki spilla öðrum áhrifum bókarinnar. Öll bókasöfn ættu að eignast þessa ferðasögu. F. H. B. Dr. ]ón Helgason: Reykja- vtk. Þættir og myndir úr sögu bæjarins 1786—1936. Útgefandi: ísafoldarprent- smiðja h.f. 1937. Það er landskunnugt, að biskup vor er einn hinn gagnfróðasti maður um sögu þjóðar vorrar og slíkur eljumaður í þeim fræðum, að með afbrigðum er. Má það telj- ast fádæma starfsþrek, er hann nú um sjötugsaldurinn lætur frá sér fara hvert ritið öðru merkilegra og skrifar eina eða tvær stórar bækur á ári jafnhliða biskups- embættinu, sem er hið umfangs- mesta starf andlegrar stéttar manna á íslandi. En það verður með hverju ritinu ljósara, hvílík- um sjó af allskonar fróðleik hann býr yfir og ýmislegt kemur nú upp úr dúrnum, sem alþjóð INNILEGAR ÞAKKIR votta eg Kveufélagi Hörgdæla og fé- lagssystrum mínum, sem heiðr- uðu mig með heimsókn sinni og tallegri gjöf á sextugsafmæli míni þann 3. þ. m. Guð blessi ykkur allar. Lönguhlíð, ii. febr. 1938. Elín Sigurðardótfir. manna er ekki jafnkunnugt og hin afburðamikla söguþekking bisk- upsins, þótt það væri fyrir löngu á vitorði margra presta og kunn- ingja hans, en það er listfengi hans og leikni í því að fara með teikniblý og liti. Á sinni starfsríku æfi hefir biskupinn gert fjölda margar myndir, flestar þó af hin- um sömu hvötum sagnvísinnar, því að myndir hans munu flestar koma til að hafa mikið menningar- sögulegt gildi, og það því meir, sem tímar líða. Hin merkustu myndasöfn bisk- upsins eru teikningar hans af kirkjum landsins og teikningasafn hans úr sögu Reykjavíkur, en það er þetta seinna safn hans, sem hér er gefið út í tilefni af 150 ára af- mæli Reykjavíkur ásamt allmörg- um ágætum ljósmyndum með ít- arlegum inngangi um þróunar- eða byggingarsögu bæjarins á þessu tímabili og stuttum en glöggum annál yfir helztu atburði sem varða sögu höfuðborgarinnar. Rit þetta er hið glæsilegasta að öllum frágangi og einstakt í sinni röð á voru landi og þótt víðar sé leitað. Mundi það sannast að segja vera fárra manna færi, hvar í heimi sem leitað væri, að hrista út af erminni hliðstæða bók um sögu sinnar borgar, þótt hvorki væri eldri né stærri en Reykjavík, þótt skýrslugerð væri þar öll full- komnari. Áreiðanlega hefði eng- inn íslendingur getað skrifað þessa bók betri, svo sem gögnin eru lögð á borðið, því að þar er ausið af meiri persónulegri þekk- ingu um þessi efni, en nokkur Reykvíkingur annar hefir til brunns að bera. Höfuðkostur bókarinnar eru hin- ar mörgu og fögru myndir, sem skýrar en nokkur orð segja þró- unarsögu bæjarins. Kann ég að vísu ekki glöggt að dæma um listagildi myndanna, en svo fagur blær hvílir þó yfir málverkum biskups og svo glöggt segja þau myndunarsögu bæjarins, að eigi virðast mér þurfa að takast í neinni alvöru afsakanir hans á þeim, né hin hógværu orð hans um viðvaningsbrag á þessum myndum. Þvert á móti mun höf- uðborg lands vors standa um margar ókomnar aldir í ómetan- legri þakkarskuld við dr. Jón Helgason biskup, fyrir hið merki- lega yerk, sem hann hefir unnið á þessu sviði og ætti hún fyrir þessa fögru og merkilegu bók, að gera hann að heiðursborgara sínum. Ekkert hefir verið sparað frá útgefandans hálfu hvað pappír eða prentun snertir, að gera ritið sem glæsilegast úr garði. Hygg

x

Dagur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.