Dagur - 01.06.1939, Blaðsíða 2

88
DAQUR
22. tbl.
Allar íramkvæmdir
undanfarinna fjögurra
ára, nema Sogsvirkj-
unin, hafa verið gerðar
án þess að heildar-
skuldir þjóðarinnar er-
lendis hafi hækkað.
Hagstofan hefir nýlokið skýrslu-
gerð um heildarskuldir þjóðarinn-
ar erlendis í árslok 1937. Leiðir
skýrsla þessi í ljós, að skuldirnar
á þeim tíma voru 95.8 milj., en í
árslok 1934 voru þær 83.7 milj. kr.
Samkvæmt þessu hafa skuldim-
ar hækkað á þessu tímabili um
12.1 milj. kr., en Hagstofan gefur
þær upplýsingar, að allverulegur
hluti þessarar hækkunar sé ekki
raunverulegur. Telur Hagstofan,
að 5.4 milj. af hækkun þeirri, sem
fram kemur á skýrslunum, eigi
eingöngu rætur sínar að rekja til
fullkomnari upplýsinga síðara ár-
ið, og að þá séu taldar skuldir,
sem áður hafi fallið niður, eða
með öðrum orðum, að skuldirnar
1934 hafi verið vantaldar um 5.4
miljónir.
Þegar þessi upphæð er dregin
frá hækkuninni, kemur í ljós, að
heildarskuldir þjóðarinnar þessi
ár hafa raimvemlega hækkað um
0.7 milj. kr.
Á þessu árabili var Sogsvirkj-
unin gerð og tekið lán til hennar
erlendis að upphæð 6.5 milj. kr.
Önnur erlend lán, sem tekin hafa
verið á þessu tímabili, hafa ekki
numið meira en afborganir eldri
lána.
Hagstofan hefir enn ekki lokið
hJiðstæðri skýrslugerð fyrir árið
1938. En þar sem verzlunarjöfnuð-
urinn það ár var hagstæður um
8.6 milj. kr., ætti það að vera næg
trygging þess, að heildarskuldirn-
ar hafi fremur lækkað en hækkað
á því ári.
Hin raunverulega hækkun
skuldanna svarar nokkurnveginn
til þess, sem Sogsvirkjunin ein
kostaði.
Sú staðreynd blasir þá við, að
allar framkvæmdir rmdanfarinna
fjögurra ára, að Sogsvirkjuninni
einni undanskilinni, hafa verið
gerðar án þess að hækka heildar-
skuldir þjóðarinnar erlendis.
Meðal þeirra framkvæmda, sem
gerðar hafa verið á þessu árabili,
má nefna 150% aukning á afköst-
um síldarverksmiðjanna, en sú
framkvæmd ein kostaði 6.5 milj.
kr. Þá má og benda á miljóna
framlög til annara framleiðslufyr-
irtækja svo sem frystihúsa, fiski-
mjölsverksmiðja, niðursuðuverk-
smiðja, mjólkurbúa og margskon-
ar iðnaðarfyrirtækja. í því sam-
bandi má minna á, að samkvæmt
útreikningi Hagstofunnar var
stofnkostnaður nýrra atvinnufyr-
irtækja 1935—37 jafn mikill og
næstu 10 ára á undan.
Þrátt fyrir hrun markaðanna,
aflaleysi, lækkun útflutningsins
(saltfiskútflutningurinn um 20
milj. kr. lægri til jafnaðar 1935—
38 en næstu 10 árin á undan) og
auknar greiðslur afborgana á
gömlum erlendum lánum, hefir
þjóðin að öllu samanlögðu ómót-
mælanlega bætt hag sinn að mikl-
um mun á þessum árum. Þessi
ánægjulegi árangur hefði aldrei
náðst án þeirra ráðstafana, sem
felast í innflutningshöftunum og
öðrum framkvæmdum ríkisstjóm-
arinnar til styrktar atvinnulífi
landsmanna.
Frá Húsavík
Hér störfuðu, þeir Ólafur Ólafs-
son kristniboði og Gunnar Sigur-
jónsson cand. theol., dagana 26.—
30. október. Þóttu þeir prúðir
menn og drengilegir. Þeir sýndu
tvisvar kvikmynd frá Kína, við
sæmilega aðsókn, héldu 3 kristi-
legar kvöldsamkomur í Húsavík-
urkirkju og eina bamaguðsþjón-
ustu. Auk þess predikaði Ólafur
Ólafsson við guðsþjónustuna
sunnudagixm 30. október. Barna-
guðsþjónustan var ágætlega sótt.
Fyrstu kvöldsamkomuna sóttu
allt að 100 manns, ungir og gaml-
ir, síðan allfáir.
Menn þessir fluttu boðskapinn
um erfðasynd, eilífa glötun og
blóðfórnarfrelsun. Þeir fluttu
hann svo bróðurlega sem boðskap-
urinn leyfir. Þó hefi ég ástæðu til
að halda, að fremur hafi kenning-
in vakið andúð en samúð. Einn á-
heyrandinn kvað:
„Þessir hyggja augljóst, að
afrek sé til muna,
fyrir Krist að þora það,
að þylja fjarstæðuna“.
En þeir munu minnast orða Páls
postula um „heimsku krossins“, og
láta ekki slíkan kveðskap á sig fá.
Hinsvegar minnir þessi prédikun
mig á önnur ummæli frá nýguð-
fræðingsámm Páls: „Það ber ég
þeim, að þeir eru vandlátir Guðs
vegna, en ekki með skynsemd"
(Róm. 10, 2).
En, hvað sem segja má um skyn-
samlegt gildi slíkrar kenningar, þá
er hitt sannarlega íhugunar vert,
að trú þessara manna gefur kraft
til stórra fórna. Um 17 ára skeið
hefir Ólafur Ólafsson unnið lofs-
vert líknar- og fræðslustarf meðal
mjög bágstaddra manna, kvenna
og barna, lengst inni í Mið-Kína,
og oft verið í lífshættu staddur.
Slíkt hið sama gera þústmdir af
skoðanabræðrum hans.
Hvað hefir nú okkar víðsýna
þjóðkristni þar til samanburðar?
Hvaða fórnir eru það helzt, sem
menn eru ónáðaðir með hennar
vegna? Hinar félagslegu fórnir,
sem til er ætlazt, eru einkum þær,
að menn sæki kirkju og greiði
sóknargjald. En þeir sækja ekki
kirkju. Og almennasta ástæðan,
sem menn bera fyrir sig í því efni,
ekki sú, að þeir trúi ekki á Guð,
né að þeir vilji fella þjóðkirkjuna,
heldur sú, að þeir hafi sig ekki í
>að, að hafa íataskipti. Og sókn-
argjaldið, þessi voðalegi skattur,
sem kaupa má fyrir tvö tóbaks-
bréf (ódýrari tegundi'n), ýfir
menn til beiskustu uppreisnar, svo
sem verulega ómannúðleg áníðsla.
Ekkert minnir slíkur hugsunar-
háttur á þann kristilega mann-
skap, sem áður fyrr og enn í dag
metur það meira en líf sitt, að
kannast við Krist og málstað hans.
Hann minnir jafnvel ekkert á fórn-
ir þeirra manna, sem ótilknúðir
halda uppi kirkjulegu félagslífi í
fríkirkjulöndunum, — en nærtæk-
asta dæmið í því efni eru vorir
eigin þjóðbræður vestan hafs.
Um og eftir aldamótin börðust
nokkrir kirkjulegir hugsjónamenn
fyrir því, að létta af þjóð vorri
lögmálsoki bókstafs og fordæm-
ingarótta. Þeir vildu vel bæði þjóð
sinni og kirkju hennar. Þeir héldu
að þessi gáfaða þjóð væri orðin
svo vel vaxin andlega, að tignar-
skrúðinn, sem heitir „lögmál frels-
isins“, færi henni vel.
En árið 1938 heimsækir Ólafur
Ólafsson söfnuði vora, og segir:
Þið eruð engir söfnuðir. Þjóðkirkj-
an er í rústum: Og skýringin á að
vera sú, áð þeir hafi verið gerðir
viðskila við hinn sáluhjálplega
rétttrúnað.
Þetta kann að vera laukrétt. Þar
með er alls ekki sagt, að rétttrún-
aðurinn sé verjandi og frambæri-
leg lífsskoðun. Heldur hitt, að hin
gáfaða og sögufræga þjóð sé eftir
allt ekki heiðri og forréttindum
frelsisins vaxin. Að agavald óttans
sé henni eðlilegastur grundvöllur
siðgæðis og samlífs.
Engin þjóð jarðarinnar hefir svo
almennt sem íslendingar verið
leyst úr viðjum miðaldaguðfræð-
innar. Fyrir því hefi ég nóg rök á
takteinum. Já, heiðnasta þjóð
heimsins, segir Hallesby. Nær
væri að segja: Vandi fylgir veg-
semd. Skyldi það geta komið fyr-
ir, að íslendingar seldu frumburð-
arrétt andlegs frelsis fyrir auvirði-
legan baunarétt sérhlífninnar?
Þ að er að minnsta kosti al-
gjörlega víst og óumflýjanlegt, að
ef menn kjósa nú að liða í sundur
hina frjálslyndu þjóðkirkju vora
með allskonar leti, ótrúmennsku
og smásálarskap, þá — fá þeir
rétttrúnaðinn aftur, — fá aftur
þessa hundraðhöfðuðu skepnu,
sem bókstafshugkvæmnin og trú-
arofstækið hafa alltaf verið að
NÝJA-BÍÓ
sýnir fimtudaginn kl. 9
Þýsk stórmynd sarokvæmt
samnefndu leikriti efrir þýska
skáldjöfurinn
kM\ Hanptnn
Aðalhlutverkið leikur hinn
óviðjafnanlegi leiksnillingur,
L/ósmyndastofan
1 öránufélagsfrötu 21
er opin frá kl. 10—6.
HVERGI ÓDÍRAR.
Guðr. Futich-Rasmussen.
K AUPI
notuð ísl. frímerki hæsta verði.
Guðm. Guðlaugsson Kea
bæta nýjum andlitum á. Ætla má,
að slíkur arfur mundi hæfa niðj-
um foreldranna. Og auðveldlega
gæti þetta orðið um líkt leyti og
pólitíska hemaðinum tækist' að
gera út af við þj óðemiskenndina
og sjálfforræðið.
Friðrik A. Friðriksson.
* * •
Grein þessi var á sínum tíma
send einu af tímaritum þjóðarinn-
ar, sem um andleg mál fjalla, til
birtingar. En með því að þar er
enn ekki farið að bóla á henni og
höfundurinn því orðinn vonlítill
um að svo muni verða, hefir hann
sent Degi hana með þeirri fyrir-
spum, hvort blaðið hafi hugrekki
til að ljá henni rúm. Birting grein-
arinnar er svar við þeirri fyrir-
spurn.
Ferðafélag Akureyrar: 4. júní:
Ekið að Litla-Árskógssandi. Fárið
á bát til Hríseyjar. Gengið um
eyna, út að vita og að laugunum.
■HilWHIWWHHHHW
Hakkavélar
og varahlutir í þær
f á s t nú a f t u r
Kaupfélag Eyfirðinga
Járn og glervörudeild