Dagur - 16.11.1939, Blaðsíða 2

186
D AGUR
46. tbl.
y-m-m-m c-
korn?
Eftir PÉTUR SIGURÐSSON.
Viltu tala við mig stundarkorn?
Maðurinn er talandi skepna og
honum líður betur, ef hann má
segja einhverjum hugsanir sínar.
Öllum mönnum þykir mest gam-
an að tala við þann mann, sem
kann vel að hlusta, því mörgum
þykir gaman að tala og hlusta á
sjálfa sig, og er eg þar engin
imdantekning. Munt þú nenna að
hlusta á mig?
Eg er ferðamaður og á daga
mína drífur æði margt. Eg bæði
sé margt og heyri. Og allstaðar er
mikil fjölbreytni fyrir þann, sem
kann að greina svart frá hvítu,
þótt svipur vorrar jarðnesku til-
veru sé víðast hvar með nokkuð
svipuðum hætti, og sumum finn-
ist hann leiðigjarn og klunnaleg-
ur. Eins og yndisfagurt meyjar-
andlit ljómar innan um þúsundir
andlita með skökk nef eða skæld-
an munn, eða eitthvað annað, er
gerir menn ýmist ófríða eða lítið
laglega, eins rís gullroðinn og
hvítfaldaður fjallstindur, laugað-
ur í geislaflóði morgunsólarinnar,
upp úr flatneskju og svipleysi
eyðisanda og sléttlendis. Jafnvel
skýjabólstrar stórhríðarbakkans
verða að eldlegum vögnum, þar
sem guðimir þreyta ljómareið
um hásali himnanna, þegar kvöld-
sólargeislamir snerta gráa þoku-
kúfa og skýjaflóka með gullnum
töfrasprota sínum. í óvistlegu og
andstyggilegu herbergi málar
frostið hinar dýrðlegustu rósir á
gluggann. Kurteisir og skemmti-
legir menn finnast innan um
ókurteisa og leiðinlega, gáfaðir
innan um heimska, gætnir og
prúðir innan um ærslabelgi og
hávaða menn, þrifnir menn og
snyrtileg gistihús innan um
knæpur og óvistlegar holur, sem
gistihús eru kölluð.
Það var til dæmis góð tilbreyting
að koma í Bakkasel í gær. Þar
drekka sunnan- og vestanmenn
kaffi, er þeir ríða norðurveg og
það eins þótt á vökrum bifreiðum
sé. Eg varð næstum hissa, er eg
kom inn í forstofuna, leit á allar
hiuðir og veggi. Allt svo dæma-
laust hreint, vel málað og smekk-
legt. Meira að segja lithnir þægi-
legir. Á salerninu var einnig allt
hreint, ekkert rusl og ekkert
brotið. Þetta var myndarskapur,
sem reyndar má sjá víðar, en þó
á of fáum stöðum. Þá kom maður
inn í borðstofuna. Einnig þai' var
allt með sama svip, stólar og borð,
allt svo hreint og snoturt. Eg bað
um að fá meira af húsakynnum
að sjá, þótt við værum á hraðri
ferð. Svefnherbergin voru eins.
Heitt og kalt vatp í hveTju heyr
bergi og allt svo hreint og vist-
legt. Bakkasel er lengst inn í af-
daL, en það er nú sem stendur fyr-
irmynd, sem aðrir, er gistihús
halda, gætu lært af.
Nokkru síðar héldum við inn-
reið okkar til Akureyrar, en það
er uppáhalds bærinn minn á Is-
landi. Eg var þó að hugsa um, er
ég var háttaður í gærkveldi, að
bezt væri mér, ef ég vildi varð-
veita þetta góða álit mitt á Alcur-
eyri, að vista mig einhverstaðar
utarlega í bænum, þar sem ég
ekki heyrði í hinum æpandi götu-
lýð. Eg gekk þreyttur til hvílu á
Hótel Goðafoss, eftir vökui' og
ferðalag á sjó og landi, og hlakk-
aði til að hátta snemma. Herberg-
ið mitt var indælt. Þar var allt,
sem ferðamanni er mikils virði:
hlýindi og hreinleiki, heitt og kalt
vatn, stólar og borð, góður legu-
bekkur og hvílxrrúm af beztu gerð,
ljós við höfðagafl rúmsins og
smekklegar myndir á veggjum,
sumar jafnvel yndisfagrar. — Eg
hrósa aldrei neinu, sem ekki er
hrósvert. Þeir, sem hafa gistihús
viðsvegar á landi voru, og kunna
illa til þess, ættu að gista hér eina
eða tvær nætur. Um hin leiðin-
legu gistihús ætla ég að tala á
öðrum stað.
Já, ég lagðist fyrir þreyttur í
þetta ágæta rúm og tók að lesa
skýrslu vinar míns, Snorra Sig-
fússonar skólastjóra, um för hans
til Bretlands hins mikla s. 1. sum-
ar. Þar var ég að lesa um aðdáun
hans á stjórnsemi, hegðun, lotn-
ingu og góðu skipulagi í uppeldis-
starfi Englendinga, en varð svo
um leið að hlusta á skræki, óp og
köll ungra manna og kvenna úti á
götunni fyrir utan hótelið, fólks,
sem ekki kann mannasiði á al-
mannafæri, og stöku sinnum bíla-
öskur innan um. Leyfir lögi’eglu-
samþykkt Akureyrar allan þenn-
an sundurleita hávaða á aðalgötu
bæjarins? Eg veit það ekki. En
sjálfsagt er ekki til neins að minn-
ast á þetta, því grísir ganga aftur-
á bak þegar þeim er ýtt áfram.
Sumir menn hafa yndi af að gera
öðrum lífið skemmtilegt, en aðrir
hafa yndi af því, að vera 1 and-
stöðu við allt og alla og ergja
menn. Á fornu máli voru þeir
kallaðir andsk....
Það er ekki nóg að setja út á
gistihús og þá staði er taka á móti
ferðamönnum. Það þarf engu síð-
ur að láta ferðamenn sjá sig í
hinu rétta ljósi. Skyldi það, til
dæmis, vera nauðsynlegt, þótt
menn nemi staðar í stofu góða
stund, eða klukkustundum saman,
að gera hana strax að svínastíu,
þekja gólf með eldspýtum, sígar-
ettubútum og öðm rusli. Það er
eins og fylgi það nautnum manna,
að þeir verði trassar og hugsimar-
lausir gagnvart hver öðrum. Geta
menn ekki gengið um hús, þegar
komið er undir miðnætti, án þess
að stökkva upp og ofan stiga,
sltellf hwðum og vera með h4-
reisti? Og gæti ekld fólk, sem þarf
að skrækja og æpa á götum úti,
til dæmis hér á Akureyri, skotizt
upp í brekkur, upp í fjall, það er
stutt, og æpt þar af öllum lífs og
sálar kröftum, þar til það fengi
nægju sína. Það ætti að vera betra
fyrir báða parta.
Eg þakka nú fyrh athyglina,
segi ekki meira, og gef þér orðið.
Bækur.
Nokki'ar nýjar bækur hafa blað-
inu borizt og verður þeirra stutt-
lega getið efth því sem rúm
vinnst tiL í litlu vikublaði getur
ekki verið um ýtarlega ritdóma
að ræða, en sjálfsagt er þó að
kynna blaðlesendum sendar bæk-
ur og drepa á innihald þehra.
Skal þá fyrst nefna:
Förumenn
frú Elinborgar Lárusdóttur.
Hér er ekki um neitt smáræðis-
verk íslenzki’ar sagnagerðar að
ræða, því þessi nýútkomna bók
hennar er á 4. hundrað blaðsíður
og er þó aðeins 1. hefti af þriggja
binda ritverki. Frúin er áður kunn
af sögum, er hún hefir ritað, en
með samningu Förumanna hefir
hún færzt meira í fang en áður,
og ekki mun það leika á tveim
timgum, að hún sé á framfara-
braut sem rithöfundur. Að vísu
verður ekki til fullnustu dæmt um
þetta verk hennar fyrr en því er
lokið, en það, sem komið er, gef-
ur góðar vonir um að henni tak-
ist að skapa merkilegt ritverk,
sem fylli út í eyðu í bókmenntum
vorum.
Sagan gerist sýnilega á seinni
hluta 19. aldar og eru sumar aðal-
persónur hennar umrenningar,
eins og nafnið bendir til. Tvær
fyrirmyndh slíkra förumanna, er
sagan segir frá, eru þjóðkunnar:
Sólon Sókrates er steyptur upp úr
lífsferli hins drambsama, sérvitra
listamanns, Sölva Helgasonar, og
friðlausi förumaðurinn, Ormur
Ormsson, á rætur sínar í örlög-
um Jóhanns bera, sem var gildur
bóndi og sveitarhöfðingi, áður en
ógæfumyrkrið luktist um sál hans.
Inn í frásögnina er ofið fræðileg-
um aldarfarslýsingum þehra tíma,
er sagan gerist á, bæði um dag-
lega háttu fólksins og hugsimar-
Föstudags-, laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9
Síðasti maður um lirð!
Stórfengleg og afarspennandi
kvikmynd, er lýsir hinu við-
burðarrika og hættulega starfi
manna i strandgæzluflota
Bandaríkjanna. — Myndina
hetir samið FRANK NEAD
sjóliðsforingi í Bandaríkja-
flotanum.
Aðalhlutverkið leika:
Viktor Mc Laglen og
Ida Leep no.
Aukamynd:
Leyndardómar
sjávarbotnsins.
I. 0. O. F. == 12111179 ss
□ Rún 593911227 - II. Frl.\
Á Ijósmyndaslofunni í
Gránufélagsgötu 21 get-
ið þér fengið nýmóðins
Xombinationsmyndir
og margar fleiii gerðir, sem
hvergi fást annarsstaðar.
Guðrún Funch-Rasmussen.
hátt þess. Eykur þetta gildi bók-
arinnar að miklum mim.
Margar af persónum sögunnar
eru vel mótaðar og gleymast ekki,
má þar til nefna Andrés malara,
sem er fyrhferðarmikill í bókinni,
þó að hann sé það ekki í lífi sínu,
og þó einkum Þórdísi á Bjargi,
sterkbyggða rausnarkonu af Efri-
Ásættinni, en svo virðist sem
skaplyndi dóttur hennar ætli að
verða utan við ættar-„línuna“.
Víst er um það, að þeh, sem
lesa bók þessa — og hún á það
skilið að vera lesin — bíða með ó-
þreyju efth framhaldinu. En það
eru sérstaklega einkenni þehra
bóka, sem mikið er í spunnið.
Á heimleid.
Sjónleikur í fjórum þáttum.
Sagan „Á heimleið“, efth frú
IKjólaefni.l
SS S8
Kaupfélag Eyfirðinga.
Vefnaðarvörudeild.
fliilllllifii I i iiiiiiiliifli