Dagur - 16.05.1940, Page 3

20. tbl.
DAGUR
83
hans miklu og ómetanlegu störf i
þarfir félagsins og árnar honum
cg fjölskyldu hans allra heilla í
framtíðinni.
Jafnframt ákveður fundurinn,
að Vilhjálmur Þór verði hér eftir
heiðursfélagi í Kaupfélagi Ey-
firðinga“.
Þá er ályktun þessi hafði verið
upplesin, risu fulltrúar allir og
fundarmenn úr sætum sínum sem
einn maður og guldu henni já-
kvæði sitt með löngu og dynjandi
lófataki.
SKEMMTIATRIÐI
fóru fram í Nýja-Bíó að kveldi
beggja fundardaganna. Fyrra
kvöldið söng Karlakór Akureyrar
undir stjórn Áskels Snorrasonar
og síðan sýnd kvikmynd. Seinna
kvöldið söng Kantötukór Akur-
eyrar undir stjórn Björgvins Guð-
mundssonar, Haukur Snorrason
flutti erindi og Helgi Valtýsson
las upp. Auk þess var sýnd kvik-
mynd. Var öllum þessum
skemmtiatriðum ágætlega tekið
og húsið troðfullt bæði kvöldin.
Sigurlaug GutSmundsdóttir, Garðshorui,
andaðist 13. þ. m.. Jarðarför hennar er ákveðin að Glæsibæ
fimmtudaginn 23. þ. m. og hefst með húskveðju á heimili hinnar
átnu, Garðshorni í Kræklingahlið, kl. 11 f. m.
Aðstandendur.
Garðyrkjiiiýning
á Akureyri
Hér með tilkynnist, að maðurinn minn og faðir okkar,
Frlðrik Pálsson,
andaðist þann 12. þ. m. að heimili sinu, Aðalstræti 12. — Jarðar-
förin er ákveðin að Kaupangi miðvikudaginn 22. þ. m. og hefst
með bæn að heimili hins látna kl. 1 e. m.
Ólöf Árnadóttir og börn.
f*að er almennt viðurkennt að sýn-
ingar á munum og búfénaði hafi veru-
legtgilditileflingar iðnaði og búpenings-
rækt, enda eru þær í flestum löndum
og einnig hér orðnar fastur liður í því
starfi, sem unnið er til eflingar þess-
um framleiðslugreinum. Pá hafa einnig
verið teknar upp sýningar á sviði jarð-
yrkjunnar með góðum árangri, og
hafa einkum garðyrkjusýningar þótt
bæði fagrar álitum og vænlegar til
fróðleiks. Hér á landi hafa þær samt
ekki verið margar haldnar, og engin
utan Reykjavíkur.
Á undanförnum árum hefir garð-
yrkja farið mjög í vöxt hér á landi,
ekki aðeins hvað snertir framleiðslu-
magn heldur einnig fjölbreytni fram-
leiðslunnar. Þjóðin hefir líka verið ó-
spart hvött til að auka garðyrkjuna og
notkun garðávaxta, og fyrir henni
brýnt hversu mikla þýðingu það hefði
bæði hag- og heilsufræðilega. Það er
heldur ekkert deilumál, að það er fátt
í framleiðslu vorri, sem meira stefnir
að því að gera heimilin sjálfum sér
nóg, en garðræktin. Það er ekki ein
ungis, að hún sennilega gefur í flest
um árum meiri tekjur en aðrar greinir
landbúnaðarins, heldur sparar hún
stórlega kaup á kornvöru, og gerir
þannig bæði heimilin sjálft og landið
sem heild óháðara innflutningi erlendra
vara, og verður slfkt aldrei ofmetið,
Þá hefir garðyrkja þann höfuðkost um-
fram ýmsar aðrar greinir landbúnaðar-
ins, að hún er ekki eingöngu bundin
við landrými sveitanna. í þröngbýli
kaupstaðanna má einnig stunda hana
sem auka-vinnu, og geta þannig mörg
heimili aflað sér dýrmæts vetrarforða,
án þess að leggja í nokkurn verulegan
aukakostnað eða draga úr öðrum
störfum. Er slikt mikils virði þegar
um atvinnuþröng er að ræða eins oft
vill verða við sjávarsíðuna. Samt virð-
ast forráðamenn kaupstaða og kaup-
túna hafa verið um of sljóskygnir
þetta atriði og gert minna en skyldi,
til að létta mönnum aðgang að hæfu
landi til garðyrkju eða auðvelda þeim
starfið á annan hátt. Þá mun og fá
ræktun vera betur fallin, til þess að
vera meginstyrkur nýbýla, en garð
ræktin.
En þótt menn sjái þetta og sam-
þykki í huga sinum, á garðyrkjan samt
of erfitt uppdráttar. Það er eins og
menn vanti enn þá trú á mátt mold
arinnar, sem nauðsynleg er til þess að
ráðast í nýbreytni í framleiðslu sinni
og ræktunarháttum. Til þess að auka
þá trú og vinna bug á tregðunni við
að fara nýjar brautir í þessum efnum,
er fátt betur fallið en sýningar, þar
geta menn séð og þreifað á því, sem
framleitt hefir verið og fengið um
leið ráðleggingar um aðferðir og hvað
varast beri. Þar er hægt á einu borði
að bera saman hinar ýmsu garðjurtir,
meta þær og dæma, ekki eftir frá-
sögninni einni satnan, heldur af sjón
og raun. Sýningin er þannig meira
en aðeins sýning, hún er einnig náms-
skeið, og hún er hvatning hverjum
gesti til þess að reyna að ná þeim á-
rangri, sem þeir sjá þar bestan. Slíkt
er gildi og kostur sýninga í hverri
grein sem er.
Hér við Eyjafjörð stendur garðyrkj-
an á gömlum merg. Fyrir nærri hálfri
annari öld, meðan garðrækt var í
bernsku hvarvetna á landinu, voru
hér á Akureyri víðlendir kartöflugarðar
og fleiri matjurtir voru ræktaðar hér.
Út um nærsveitirnar barst garðyrkjan
einnig, og má f því sambandi minn-
ast Þorláks bónda í Skriðu f Hörgár-
dal, sem á fyrstu áratugum 19. aldar
rak þar garðrækt í stórum stíl. Þannig
hélst það út 19. öldina að Eyjafjörður
var eitt af fremstu garðyrkjuhéruðum
landsins. Úr aldamótunum 1900 kom
mikill fjörkippur í allar framkvæmdir
þar að lútandi með stofnun Ræktunar-
félags Norðurlands. En seinustu ára-
tugina hafa önnur héruð sótt sig meira
að tiltölu í þessum efnum. Efling
garðyrkju hér um ilóðir er því ekki
aðeins hagsmunamál heldur einnig
metnaðarmál héraðs og bæjar að halda
þar fornri forustu.
Til þess að hvelja menn til nýrra
dáða í þessum efnum, og veita þeim
nokkra leiðbeiningu, hefir verið ákveð-
ið að efna til garðyrkjusýningar hér á
Akureyri á þessu sumri. Málinu var
fyrst hreyft á aðalfundi Kaupfélags Ey-
firðinga í fyrra og þá kosin nefnd til
að athuga möguleika og hafa forgöngu
um sýningu, ef henni þætti tiltækilegt.
En þrátt fyrir ótal örðugleika er vafa-
samt hvort nokkru sinni hefir verið
meiri þörf hvatningar og átaka í þessu
efni en einmitt nú. Til hinnar fyrir-
huguðu sýningar hafa þegar borist
loforð um styrki frá ýmsum aðilum:
Kaupfélagi Eyfirðinga, Akureyrarkaup-
stað, Eyjafjarðarsýslu, Búnaðarsambandi
Eyjafjarðar og Garðyrkjufélagi íslands
Má þannig gera ráð fyrir að fjárhags
grundvöllur hennar sé allvel tryggður
En það er ekki nóg. Til þess að sýn
ingin nái tilgangi sínum, þurfa allir,
sem garðyrkju stunda, eða áhuga hafa
á þeim málum, að Ijá henni liðsinni
sitt, annaðhvort sem sýnendur eða
gestir. Þá eru nefndinni harla kær
komnar allar upplýsingar um garð
+
Alúðar þakkir til allra þeirra, sem veittu okkur bluttekniugu
við andlát og jarðarför Huldu Slgurpáladótlur
frá Ytri-Varðgjá.
Guð blessi ykkur öll, er heiðruðu minningu hennar.
Aðstandendur
yrkju hér í byggðarlagi fyr og síðar,
bæði beinar sögulegar upplýsingar og
frásagnir um reynslu manna í garðyrkju-
málum, mun verða úr öllu slíku unn-
ið og reynt eftir föngum að láta þann
róðleik bera ávöxt. Veitir undirrit-
aður öllum slíkum upplýsingum mót
töku. Enda þótt svo sé til ætlast, að
sýningin nái aðallega yfir byggðarlög-
in kringum Eyjafjörð, þá væntir nefnd-
in samt þátttöku hvarvetna af Norður-
landi, og er þakklát hverjum, sem vill
eggja því máli lið.
Mörgum mun í fersku minni garð-
yrkjusýningin í Reykjavfk fyrir tveim-
ur árum síðan. Vér gerurn oss að
vísu ekki nokkrar vonir um það, að
geta haft neitt líkt á boðstólum, hvað
snertir fjölbreytni og gtæsiieika og sú
sýning hafði. En hinsvegar er að
vænta, að ef allir sem garðyrkjumál-
unum unna hér nyrðra leggja saman
þá geti hin fyrirhugaða sýning haft
líkt gildi fyrir Norðurland og hin fyrir
Reykjavík og Suðurland. Það er al
kunna, að skilyrði öll eru ólík i lands-
fjórðungunum. Sá árangur, sem næst
á Suðurlandi, hefir ekki óskorað gildi
fyrir oss hér nyrðra og gagnkvæmt.
Þessvegna á garðyrkjusýningitj hér að
geta gefið betri hugmynd um garð-
yrkjumöguleika hér nyrðra en Reykja-
víkursýningin, sem eingöngu hafði
sýningargripi af suðurhluta landsins.
Enn er óráðið um fyrirkomulag
sýningarinnar í einstökum atriðum. En
geta má nokkurra höfuðdrátta, sem
ætla má að farið verði eftir. í fyrsta
lagi verður allt sýnt, sem til næst af
garðframleiðslu, bæði matjurtum og
skrautjurtum, þá verður og sýnd
vermihúsaframleiðsla og kornyrkjusýn-
ishorn. Auk þessa verður leitast við að
afla línurita og skýringarmynda um
einstök atriði garðyrkjunnar. Þá verða
og fluttir fyrirlestrar og sýndar kvik-
myndir, eftir því sem hentugleikar
leyfa. Æskilegt væri einnig að mat
reiðslusýning yrði í sambandi við
garðyrkjusýninguna, en óvíst hvort á
því verða tök. Sýningin verður um
mánaðamótin ágúst — september.
Það eru tilmæli nefndarinnar til allra
unnenda garðyrkju á Akureyri, Eyjafirði
og nærliggjandi héruðum, að þeir
leggi sýningunni liðsinni sitt, svo hún
megi verða til sem mests gagns og
sæmdar. Síðar verður auglýst nánar
um hvar upplýsinga megi vænta um
sýninguna, en fyrst um sinn munu
Jón Rögnvaldsson garðyrkjumaður
frá Fífilgerði og undirritaður svara
fyrirspurnum um sýninguna.
Akureyri 5. mai 1940
Stiindór Steindórsson trð Hljjðmo.
S t
ð.
r 1
Frelsi skorðast, fátt í vil,
fólki morðin granda.
Flest er orðið eitrað til
yztu Norðurlanda.
Andláts bíður afl og þor,
engar þýða varnir,
marka viða í veröld spor
valda-nfðingarnir.
Sfzt á góðu sýnist völ,
saklaus bróðir geldur,
hels á slóðum hafa dvöl
hatur, blóð og eldur.
Víða sóast verðmætin,
völdin þróa framann,
æðstu bófum ágirndin
ákaft hóar saman.
Allt er myrkur, eyði og tóm,
engir styrkir brynja,
innan um kirkju og kristindóm
kærleiksvirkin hrynja.
Af hörmung riðar heimurinn
hntpinn við að sigta,
heyrir ei friðarhátignin
hróp hins niðurþrykkta.
Eiturslöngur eyða frið,
arðs af röngu njóta.
Þeir, sem engum gefa grið,
gæfuföngin hljóta.
Ýmsra þjóða á nú bágt
andans gróða kenning.
Hels á slóðum Iiggur lágt
lömuð þjóðarmenning.
Svffur að kveldi um sæ og torg,
sólarvöldin deyja,
munarspjöldin máluð sorg,
máttarvðldin þegja.
Vígs á slóðum hels í hyl
hnfgur þjóð í parta.
Við erum góð að eiga yl
íslands móðurbjarta.
Gtsli Ólafsson,