Dagur - 31.10.1940, Blaðsíða 3

44. tbl.
DAGUB
187
Lífæð Kínaveldis.
Burmabrautin, eitt af furðuverkum veraldar.
í fréttum í sumar og haust, hefir hvað eftir annað veriö talað um Burmabraut-
ina, sem nú er orðin einasta samgönguleið Kíua við umheiminn, og eitt helzta
ágreiningsefni Breta og Japana. Bretar opnuðu brautina til umferðar á ný 18.
október s.l., en s.l. sumar gerðu þeir samning við Japani u mað Ioka braut-
inni i 3 rnánuði og var ákvörðun Churehillstjórnarinnar um að opna hana á ný
talin merki þess að nú væri lokið undanlátssemi Breta við Japani. Eftirfarandi
grein ræðir um sögu þessa merkilega mannvirkis.
• •• •-•-•-• •• • • •• •
Gestir.
Það er sízt ofsagt, að styrjöldin kem-
ur viða við; líklega er nær lagi, að hún
hafi áhrif á alla, bæði þjóðir og einstak-
linga. Því jafnvel þeir, sem búa víðs-
fjarri sjálfum orustuvöllunum hugsa nú
um »þá góðu, gömlu tíina«, þegar öll
viðskipti þjóða í milli féilu eftir örugg-
um farvegi, þegar póstsamgöngur voru
í bezta lagi, þegar hæfni mannsins var
beitt til uppbyggingar en ekki eyðilegg-
ingar. Nú virðast þau árin dýrðlegir tím-
ar; þótt sitt hvað hefðum við við þau aö
athuga þá.
En það er ekki aðeins í mannheimum,
sem allt eðiilegt líf fellur um annarleg-
an farveg af völdum styrjaldarinnar;
ríki dýranna hefir ekki farið varhluta af
ringulreiðinni.
Ensk blöð birta nú frásagnir um ferð-
ir fugla til Bretlands, sem sjaldan eða
aldrei hafa sézt þar áður; þá má einnig
finna frásagnir um það, að fuglar farast
Samvinnuíélögin:
K. E. 1 Éeluí reikninos-
verð á hadÉrðum.
Stjórn K. E. A. hefur nýskeð á-
kveðið áætlunarverð á innleggs-
vörum bænda á þessu hausti. Er
það sem hér segir:
Kjöt: I. kr. 1.40; II. kr. 1,25; III.
kr. 1.10; IV. kr. 1.40.
Ull: I, kr. 3.50; II, kr. 3.00; III,
kr. 2.20; IV, kr. 3.50; V, kr.
1.90; VI, kr. 2.40.
Gærur: Kr. 2.10.
Áætlunarverð kjötsins mun vera
nokkuð lægra en margir höfðu
ráðgert og stafar það af því, að
sala á kjöti frá sláturhúsinu á inn-
lendan markað hefir verið með
minna móti í ár. Þótt kjötsalan til
brezka setuliðsins sé meðtalin,
mun bæjarsalan ekki vera nema
um 4/5 hlutar af því magni, sem
selt var í fyrra. Af þessu leiðir að
minnsta kosti helmingurinn af kjöti
kaupfélagsins verður að flytjast á er-
lendan markað, og um endanlegt verð
þar er ekki vitað með neinni vissu. Af
þessum ástæðum hefir stjórnin ekki talið
sér fært að áætla kjötverðið hærra.
Uppbót verður reikningsfærð á sinum
tíma, ef sölureikningar sýna að betra
verð hefir fengizt fyrir kjötið á erlend-
um markaði en varlegt þótti að áætla
nú.
AUKNAR VÖRUR —
LÆGRA VERÐ.
K. E. A. fékk allmikið úrval af vefn-
aðarvörum með skipum nú um síðast-
liðna helgi. Þessar vörur eru keyptar frá
Bretlandi.
Þá eru einnig komnar nýjar matvöru-
birgðir og hefir félagið enn getað lækk-
að verð á nokkrum tegundum. Þessar
eru helztar:
Molasykur lækkaði úr 116 au. kg. í llOau.
Strásykur — — 95------ 90 —
Rúgmjöl — — 53------ 48 —
Hveiti — — 68------ 60 —
Þá eru hrísgrjón seld lágu verði nú,
miðað við aðrar vörur, eða 88 aura kg.
Þegar athugað er að frá þessu verði
dregst 5% við staðgreiðslu og arður við
reikningslok, er vafalítið að hér er um
að ræða hagkvæmustu verzlunarkjör.
C O.
'-• ••••••••• ••—• •• • • • •
í stórum stíl af völdum sprenginga og
loftþrýstingsins, sem verður við spreng-
ingar. Ekki er talið líklegt að margii
hinna nýju gesta finni friðland í Bret-
landi, heidur muni þurfa að leita enu
nýrri heimkynna; einnig mun það ekki
ólíklegt mega teljast að ýmsir þeir fugl-
ar, sem heimkynni eiga í Bretlandseyj-
um, þurfi nú að leita nýrra heimkynna;
að minnsta kosti muni eitthvað af þeim
hrekjast til ókunnra staða.
Sagt var að ýmsir fuglar hefðu sézt
hér í fyrsta sinn á stríðsárunum 1914—
1918. Kannske eiguin við enn von á gest-
utn. Það væri gaman að frétta af ferðum
slíkra gesta og ættu menn að gefa fugl-
um sérstakan gaum á þessum vetri og
komandi vori. Kannske eiga einhverjir
af .faríuglunum okkar eftir að leita liing-
að aftur á þessu hausti, úr ógnum meg-
inlandsins, þar sem þeir ætluðu að Ieita
friðar í sólríkari löndum.
Þá er vissulega orðið undarlegt ástand
í veröldinni ef sólelskir fuglar leita frið-
lands i íslenzka skannndeginu, í stað
skóganna á meginlandi Evrópu.
ViSSIíiarðir
siðiisSts dagau
(Framhald af 1. síðu).
Bretum og í bandalagi við þá og
Grikki, virðast ætla að taka upp
sömu stefnu og Noregur í Finn-
landsstyrjöldinni, og bíða átekta.
Rússar: — Þessir „útverðir lýð-
ræðis og mannréttinda“ og
„verndarar smáþjóðanna“, hafa
lítið um þessa nýjustu atburði
sagt, og telja sumir fréttaritarar
að afstaða Tyrkja sé bundin,
vegna þess að ekki sé vitað hvern-
ig Rússar muni snúast við, ef að
þeir hefja þátttöku í styrjöldinni
með Grikkjum. Kannske ætla
Rússar enn að leika hlutverk hý-
enunnar, eins og í Póllandi?
Hitler ekki aðgerðarlaus: —
Hitler hefir ekki setið um kyrt,
meðan Mussolini undirbjó þessi
nýjustu ofbeldisverk öxulríkj -
anna. Hann hefir verið önnum
kafinn við að kúga Frakka enn
betur en hingað til. Óstaðfestar
fregnir frá Zurich og Stokkhólmi
segja, að Vichy-stjórnin muni
ætla að semja frið við Þjóðverja
(vopnahlé en ekki friður komst á
milli Þjóðverja og Frakka í júní).
Segja þessar fregnir að Frakkar
ætli að láti af hendi við Þjóðverja
héruðin Elsass-Lothringen, franska
ílotann og flotahafnir við Mið-
jarðarhaf, við ítali, Nissa og
Korsiku, við Spán, Marokko, og að
lokum eigi Japanir svo að fá Indo-
Kína. Af viðræðufundum Francos
og Hitlers hefir ekkert spurst, en
af þeim er enginn sýnilegur árang-
ur orðinn ennþá.
Orustan um Bretland: — Meðan
á öllu þessu gengur heldur orust-
an um Bretland áfram. Bretar
telja að þessar nýjustu aðgerðir
öxulríkjanna sanni það, að allar
vonir þeii’ra um að sigra Breta
heima fyrir séu brostnar og nú
þurfi nýrra meðala við. Loftárásir
Þjóðverja hafa verið með minna
móti þessa viku, en Bretar hafa
heimsótt Þýzkaland svo að segja
á hverri nóttu og er engan bilbug
að finna á flugher þeirra.
Flestir búast við að helztu við-
burðir næstu daga verði á Balkan
o| við Miðjarðarhaf,
Það eru engar ýkjur, að kalla
Burmabrautina eitt af furðuverk-
um veraldar, því það er vafalítið
að vestrænum verkfræðingum,
með nýjustu tæki og tækni,
mundi hrjósa hugur við því, að
eiga að leggja akveg um slíkt
land. En Kínverjarnir höfðu ekk-
ert nema mannlegt afl, og verk-
færi, sem einnig tíðkuðust í Kína
á dögum Konfúsíusar, til þess að
júka þessu risavaxna fyrirtæki.
Vegurinn, eins og hann er nú,
er ágætt dæmi urn hæfileika og
getu Kínverja, til þess að fram-
kvæma ótrúlegustu hluti, á ein-
faldasta og frumstæðasta hátt.
Annað dæmi um þetta er kín-
verskur listiðnaður, glergerð, og
dýrindis smíðagripir, allt gert með
áhöldum, sem vestrænum mönn-
um mundu vart þykja hæf til þess
að smíða einföldustu barnaleik-
föng með.
Þá er ennþá eitt atriði í sam-
bandi við Burmabrautina, sem er
sérlega athyglisvert, en það er hih
mikla forsjá kínversku stjórnar-
innar. Þegar byrjað var á vegar-
gerðinni í október 1937, þá var
helzti vettvangur stríðsins í ná-
grenni Shanghaiborgar. Nanking
féll í hendur Japana í desember
það sama ár, og þá voru margir,
sem héldu að stríðið myndi þá og
þegar búið.
En á meðal þeirra var kínverska
stjórnin ekki, eins og Burmaveg-
urinn sýnir ljóslega. Og á því geta
Japanir bezt séð að Kínverjum er
allt annað í hug, en að hætta bar-
áttunni. Með vegargerðinni var
lagður grundvöllurinn að mót-
spyrnu Kínverja, eftir fall Nan-
king, og tryggt að þessi mótspyrna
ætti eftir að harðna, eftir því sem
tímar liðu.
Vegurinn er 772 mílur á lengd,
frá Lashio í Burma, til Kumming
í Yunnanfylki í Kína. Frá Lashio
til landamæra Kína eru 124 mílur.
Þennan kafla lét Burmastjórnin
leggja og hefir haldið honum í
góðu lagi. Frá Kumming til Hsia-
kuan, 281 mílna spotta, var vegur,
sem fullger var 2 árum áður en
styrjöldin hófst, og var hluti vega-
kerfisins, sem stjórnin var að láta
leggja um landið. En frá Hsiakuan
til landamæra Burma, 367 mílna
veg, varð að leggja nýja braut, yf -
ir eitthvert stórhrikalegasta land
sem til er.
í vestur Yunnan-fylki liggja
fjallgarðarnir frá norðri til suðurs,
og tvær stórár, Salween og Me-
kong, falla hvítfyssandi á milli
8000 feta hárra fjalla og litlu nær
Burma eru fleiri fjallgarðar 2—
3000 feta háir. Landið er undur-
fagurt; þakið skógum og fjölmörg-
um öðrum gróðri, en leoparðar og
tigrisdýr ráfa þar villt um.
Það er erfitt að gera sér í hug-
arlund þá erfiðleika sem eru sam-
fara vegagerð yfir slíkt land, þar
sem ógurlegar regnskúrir falla dag
eftir dag, frá því í júlí þangað til
í október.
En Kínverjarnir notuðu aðferð-
ir forfeðra sinna við þetta jötun-
vaxna starf; kex-rur dregnar af
uxum og óteljandi aragrúa vinn-
andi manna. Jafnvel konur og
börn tóku þátt í starfinu. Á 14
mánuðum var Hsiakuan tengd
Burma með akbraut, sem þoldi
létta vagna.
Smámsaman var brautin endur-
bætt; jarðgöng gerð, útleggjarar
hingað og þangað o. s. frv. En
ennþá tekur ferðin frá Lashio til
Kumming 6—7 daga, ef sæmilegc
ferðalag á að teljast.
Eins og nú er komið er Burma-
brautin í ráun réttri lífæð Kína-
veldis. Allar hafnir eru í höndum
Japana, og aðrir vegir út úr land-
inu eru lokaðir; síðast vegurinn til
Indo-Kína, sem nú má teljast í
höndum Japana.
Kína hefir orðið fyrir mörgum
þungum áföllum á undanförnum
árum. En nú virðist ríkið vera að
rétta við. Margt bendir til þess, að
þriggja ára stríð sé orðið tilfinn-
anlegra fyrir Japan, en Kína, og
Japan þarf að flytja miklu meiri
varning til sín, til þess að geta átt
í styrjöld, heldur en Kína.
Japanir munu vitanlega varpa
sprengjum á veginn, en ekki er
talið líklegt að þeim takist að
eyðileggja hann þannig. Að
minnsta kosti er óhætt að gera
ráð fyrir því, að Kínverjum muni
takast að halda þessari leið op-
inni, með sömu iðninni og snilld-
inni, sem kom fram þegar þeir
leystu það þrekvirki af höndum,
að leggja færan akveg yfir eitt
torfærasta landsvæði, sem til er í
nokkru landi.
□ Rún 59401167 - I
I. O. O. F. == 1221119 = O.
Afmœli Kristneshælis er 1. nóv-
ember. Verður þá ýmislegt til
skemmtunar á hælinu, þar á með-
al bögglauppboð.
Guðsþjómistur í Grundarþinga-
prestakalli: Kaupangi, sunnud. 10.
nóv, kl. 12 á hádegi. — Munka-
þverá, sunnud. 17. nóv. kl. 12 á
hádegi.