Dagur - 24.01.1942, Side 4

4
DAGUR
Laugardagur 24. jan. 1942.
Plágan mlkla
Mikils þykir Stalinsklíkunni nú
við þurfa til þess að takast megi
að fleyta Jakob Árnasyni inn í
bæjarstjórnina, en hann er í
baráttusæti á lista klíkunnar.
Smalar klíkunnar vaða inn á
friðsöm heimili bæjarbúa með
miklum bægslagangi og hávaða-
skvaldri og boða þar rússneskan
átrúnað á Stalin. Þykir fólki
þetta leiðir gestir, ekki sízt
vegna þess að þeir gerast oft
þaulsætnir um of. Sitja þeir
stundum svo klukkutímum
skiptir og jafnvel hálfan daginn
yfir sama fólkinu og reyna með
allskonar áróðri, lýðskrumi og
blekkingum að fá það til fylgis
við D-listann, en verður nauða-
lítið ágengt. Kvartar fjöldi bæj-
arbúa sáran undan þessum
heimsóknum, og eru ýmsir farn-
ir að kalla þær „pláguna miklu“,
og verða þeirri s.tund fegnastir,
er henni léttir af.
Til eru þeir, sem kalla þetta
framferði kommúnista dugnað,
en hinir eru þó miklu fleiri, er
nefna það sínu rétta nafni —
frekju og ókurteisi.
Út yfir tekur þó, er smalarnir
gera næturheimsóknir, en það
tíðka þeir talsvert. Ganga ýms-
ar sögur fremur hjákátlegar um
það efni. Hér er ein þeirra:
Stúlka ein hér í bænum hafði
að venju gengið til náða í svefn-
stofu sinni kvöld eitt. Klukkan
11% um kvöldið vaknar hún úr
fasta svefni við það, að barið er
harkalega að dyrum hjá henni.
Undrar hana mjög heimsókri til
sín á þessum tíma sólarhrings-
ins. Fer þó til dyranna á nátt-
kjól einum fata og opnar hurð-
ina lítið eitt. Úti fyrir stendur
einn af kjósendaveiðimönnum
Stalinsklíkunnar og blæs þung-
ann. Segir hann, að enn vanti
D-listann atkvæði og biður
stúlkuna ásjár. Tekur hún þeirri
málaleitun úrsinnt og er fremur
úfin í skapi eins og von var til,
með stírurnar í augunum. En
aðkomumanni mun hafa þótt að
svefninn yrði að víkja fyrir
hinu frelsandi starfi kommún-
ista og heldur stúlkunni upp á
snakki alllanga stund. Tekur
henni nú að leiðast þóf þetta og
vill fyrir alla muni losna við
þenna óvelkomna gest. Hugsar
hún nú sitt ráð og þykir
þunglega horfa. Dettur henni
loks í hug að leika á veiðimann-
inn. Hún segir honum að óþarfi
sé fyrir hann að eiga lengur tal
við sig, því að hún gangi komm-
únistum aldrei á hönd, en hún
viti af konu þar í grennd, sem
líklegt sé að vilji hlusta á fagn-
aðarboðskap hans, og segir hon-
um hvar hana sé að hitta.
Reyndar vissi stúlkan, að þetta
var harðsvíruð sjálfstæðiskona.
Snýr nú kommúnistinn allshug-
ar feginn á fund konu þessarar
og ærir hana úr rekkju sinni á
sama hátt og hina fyrri. Var þá
klukkan 12 á miðnætti. Eigi seg-
ir frá viðskiptum þeirra en
kaldar viðtökur mun mann-
garmurinn hafa fengið.
Næsta morgun kemur kona
þessi á fund fyrgreindrar stúlku
og er gustmikil. Segir hún, að
það hafi veiið ljóta b...send-
ingin, er hún hafi fengið í nótt.
Var þá stúlkunni skemmt og
þótti huggun í því fólgin, að
fleiri en hún ein hefðu orðið
varir við „pláguna miklu“.
Þekkja Akureyringar
foringjann?
(Framh. af 1. síðu)
sem í engu samræmi geta talizt
við byrðar þær, sem aðrir bæj-
arbúar verða á sig að leggja“
og allt annað skaðræði sem af
starfsemi þess fljóti fyrir bæj-
arfélagið! Nei, þá var K.E.A.
„morgunstjarnan11 blessaða, er
Brynleifur trúði á, enda var
hann þá ekki kominn á „hinn
kristilega grundvöll" Skjald-
borgarinnar!
Það var því sízt ástæða til
þess fyrir forráðamenn félags-
ins að amast við setu B. T. í
bæjarstjórn, enda gerðu þeir
það ekki. En „kosningakúgun“
Kea, sem blöð andstæðinga B-
listans gera sér svo tíðrætt um
þessa dagana, hefir þá sjálfsagt
ekki verið komin til sögunn-
ar(!) Að m. k. leyfðu nokkuð
margir kjósendur Framsóknar-
flokksins sér að nota kjörfrelsi
sitt, til þess með „andans bjarta
brandi“ (orðalag B. T. í kosn-
ingablaðinu) að sníða þennan
vænlega kvist af meiði sam-
vinnumanna og byrgja fyrír
honum hið bjarta ljós „morg-
unstjömunnar“ — sennilega
um tíma og eilífð! Skal hér
ekki út í þá sálma farið, að
leita frekari skýringa á því,
hvers vegna hinir „óbreyttu
liðsmenn“ leyfðu sér slíkt gjör-
ræði, en sennilega hefir þeim
ekki geðjazt allskostar að
manninum.
n.
Þegar hér er komið, hófst
hinn pólitíski vergangur
nokkru síðar fram til Alþingis
á vegum „Bændaflokksins“ sál-
aða í Austur-Skaftafellssýslu,
mannsins. Bauð hann sig
en hlaut þar slæma útreið.
Hvarf hann þá þegar frá þvx
heygarðshorninu og leitaði nú
á náðir Sjálfstæðisflokksins
við bæjarstjórnarkosningar hér
1938, og náði þá ,prófi‘ með til-
styrk íhaldsins. En vinur hans
og samherji, Jón Sveinsson, er
með ofríki sínu og hótunum
hafði beygt „frjálsræðishetj-
urnar góðu“ svo mjög í duftið,
að þær tóku hann þvernauð-
ugar í efsta sæti kjörlista síns,
hlaut nú svo háðuglega útreið,
að hann féll, þótt listinn kæmi
annars fjórum mönnum að, svo
mjög var hann „strikaður út“.
Svo vel treystu flokksmenn
hans honum þá, er hann hafði
nýskeð hrökklazt úr bæjar-
stjórastöðunni, og enn var ekki
tekið að fyrnast verulega yfir
feril hans þar.
Þótt saga foringjans haíi
verið hálfgerður hrakfallabálk-
ur fram að þessu, er hún þó
engin sorgarsaga, heldur aðeins
dálítið broslegur „reyfari" um
skeið hins pólitíska spákaup-
manns. — Nú fyrst hefst —
illu heilli — hinn raunverulegi
harmleikur lífs hans. — Hefði
sá leikur aldrei verið leikinn,
gerðist þess nú engin þörf að
elta við B. T. ólar fremur en
aðra góða menn, sem í póli-
tískar raunir hafa ratað, skeinzt
nokkuð á metnaði sínum og
hégómagirnd, en annars haldið
mannorði sínu og virðingu ó-
skertri.
Sennilega hefir frá upphafi
leynzt breztur nokkur í skap-
höfn Brynleifs Tobiassonar,
þótt ekki kæmi fyrr að veru-
legri sök. En við allar hinar
hörðu byltur, er hann hafði nú
hlotið, og hin andlegu koll-
stökk, sem þessi maður með
beinserkinn í sálinni, hafði á
sig lagt, hefir sprungan kárnað,
svo að hún er nú orðin fullur
þverbrestur, sem gleypt getur
allan orðstír hans og gott eftir-
mæli, ef örlögin verða honum
svo ill að gefa honum færi á að
þjóna þeim hinum leiða „anda
einræðisins“ sem í hann er
hlaupinn.
Nú gerast nefnilega þau tíð-
indi næst, að Brynleifur Tobi-
asson stofnar félagið „Skjald-
borg“ sér og Jóni Sveinssyni til
pólitísks framdráttar. Setja
þeir félagar félaginu lög, er
tryggja „foringjanum" einræð-
isvald yfir athöfnum félagsins
og ákvörðunarrétti félags-
manna. Er hér um einskonar
leynifélag að ræða. Semja þeir
sig að ýmsu mjög að siðuin
nazista, halda á fundum sínum
uppi meinlegri gagnrýni og á-
róðri gegn ráðandi mönnum
bæjarins og illvígum undirmál-
um gegn ýmsum mönnum og
stofnunum í bænum, einkum
og sér í lagi gegn Kaupfélagi
Eyfirðinga. Væri raunar ekkett
við þessu að segja, ef þeir té-
lagar hefðu nokkru sinni þorað
að skríða úr hýðinu, og hetja
áróður sinn og gagnrýni opin-
berlega fyrir opnum tjöldum,
eins og bezt sæmdi drengskap-
armönnum
Það er fyrst nú í miðri kosn-
ingahríðinni, að þeir gera til-
raun til að reka af sér sliðru-
orðið og taka að gefa út blað
til túlkunar málstað sínum og
stefnuskrá. En sá galli er á
þeirri gjöf Njarðar, að allur
málflutningur þessa blaðs er
svo loðinn og slepjulegur, að
það hefir vakið almenna furðu
bæjarbúa. Eru þar öll mál
fremur sótt með dylgjum en
rökum, og hvorugt gert, að játa
eða neita þeirri meginásökun
andstæðinga E-listans, að hér
sé um dulbúna liðskönnun naz-
ista að ræða á kjörfylgi sínu í
bænum, og prófraun þess, hve
langt þeim sé óhætt að ganga
í óskammfeilni sinni og virð-
ingarleysi fyrir mannlegu viti
og dómgreind kjósenda þessa
bæjar. Hafa þeir félagar því að
vonum litla sæmd af þessu
málgagni sínu. Verður harla
fróðlegt að fylgjast með því á
kjördegi, hve vel slíkur mála-
tilbúnaður muni duga þeim til
pólitísks framdráttar.
III.
Allir lýðræðissinnar, sem
skilja eðli nazismans, þekkja
sögu hans og kimna nokkur
skil á aðferðum hans til þess
að afla hinni gjörræðisfullu
heimsskoðun sinni áhrifa og
fylgis, skilja vel hvílíkur háski
er búinn hverju því þjóðfélagi,
sem leyfir dulbúnum áróðurs-
mönnum að leika lausum hala,
án þess að nokkur maður þori
eða vilji drepa við þeim hendi.
Með þátttöku sinni í baktjalda
makki Skjaldborgarinnar, for-
ystu þess félags, sem að úr-
skurði íslenzks dómstóls starf-
ar að lögum „mjög í anda ein-
ræðisstefnu nazista“ hefir Br.
T. sízt unnið til þess að nokkur
lýðræðissinni sýni honum lin-
kind eða hlífð í hlutverki „for-
ingjans“. — Það brejrtir hér
engu um, hvort honum er sjálf-
um að fullu ljóst eða ekki, að
harm leikur hér þjóðhættuleg-
an leik. — Honum er þá sjálf-
um fyrir beztu að slíta þeim
Hrunadansi heimskunnar og
valdabröltsins, áður en kirkja
hans sekkur.
Bro( úr frægðarsögu
Tryggva Helgasonar.
„Verkamaðurinn" lofar
Tryggva Helgason fyrir mikinn
dugnað, sem hann á að hafa
sýnt við að reyna að koma hér í
framkvæmd bæjarútgerð.
Flest ef nú til tínt, þegar
þessar gömlu lummur eru not-
aðar, sem agn fyrir háttvirta
kjósendur.
En þessi frægðarsaga Tryggva
er á þessa leið, samkvæmt rit-
uðum heimildum.
Árið 1939, 23. nóv., kaus bæj-
arstjórnin nefnd manna til at-
hugunar og umræðna um út-
gerðar- og útvegsmál í kaup-
staðnum. Einn þeirra var Tr.
Helgason.
Á fyrsta fundi nefndai’innar
var ákveðið að boða 7 útgerðar-
menn bæjarins á fund, til þess
að ræða málið við þá. 5 af þess-
um útgerðarmönnum mættu
síðan á fundi nefndarinnar þann
25. s. m.
Tr. Helgason fór fram á við
þessa útgerðarmenn, að þeir
gerðu út á vetrarvertíð til
þorskveiða. Þessari málaleitan
neituðu útgerðarmenn. Sögðu
sem var, að tilraun sem þsir
hefðu gert með slíka útgerð
hefði bakað þeim stórskaða.
Þá var T. H. spurður um, með
hvaða kjörum sjómenn mundu
ráða sig.
Því sagðist T. H. ekki geta
svarað.
Útgerðarmenn töldu sig þá
fúsa til að leigja skipin bæjar-
félaginu, eða einstökum mönn-
um, gegn greiiðisiliui iiiiii þó
um, gegn greiðslu í aflahluta, en
veiðarfæri ættu þeir ekki, gætu
ekki og vildu ekki kaupa.
Auk þess vantaði línuspil og
fleira, sem leigjendur yrðu að
leggja til.
Að þessum upplýsingum fengn-
um, lagði T. H. til, að bærinn
leigði 2 skip og gerði þau út á
vetrarvertíð við Suðurland.
Aftur á móti virtist meiri
hluti nefndarinnar ekki fýsilegt
að ráðast í bæjarútgerð að svo
vöxnu máli. Honum var í minni
Samvinnufél. sjómanna, sem
bærinn var að greiða tapskuldir
fyrir fram að þessu, og tilraun
sú sem gerð var og áður er
áminnzt, og sem vitanlegt er að
útgerðarmenn þeir og bærinn
töpuðu á.
Þó töldu þeir ekki rétt að láta
málið niður falla og lögðu til að
því væri vísað til Sjómannafél.
Ak. til nánari athugunar og
greinargerðar.
Bæjarstjórn afgreiddi málið
samkv. tillögu meirihluta nefnd-
arinnar.
En frá Sjómannafélaginu
heyrðist aldrei orð. T. H. svæfði
málið í sínu eigin félagi af mikl-
um dugnaði.
B-lis(inn
cr lisii
Franisóknar-
manna
Mólorbúlur,
4 brutto tonn, með 1 o/18 hestafla Union-
vél, til sölu með tækifærisverði.
Semja ber við
Insfimund Arnason, Akureyri.
Xil sölu
-
Atvinna.
tvegujajbúða stein-
hús á góðum stað
í bænum.
Nánari upplýsingar gefur
Ólafur Magnússon,
sundkennarin
Nokkrar stúlkur geta
fengið vmnu við nær-
fatasaum hjá K'æða-
gerðinni AMARO h.f.
Allar upplýsingar gefur
Sknrphédinn Ayeirsson,
rlelga magra-stræti 2.