Dagur - 26.11.1942, Page 1

Vikublaðið DAGUR
Ritstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
Afgreiðtla, auglýaingar, innheimta:
Jóhann Ó. Haraldsson.
Skrifstofa við Kaupvangstorg.
Simi 96.
Argangurinn kostar kr. 8,00.
Prentverk Odda Bjömaaonar.
XXV. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 26. nóvember 1942
62. tbl.
Frá bókamarkaðinum.
Thomas Hardy: TESS af
D’Ubcrville-ættinni. Snæbjöm
Jónsson þýddi. ísafoldarprent-
smiðja gaf út.
f^ESSI stórmerka og hcimsfræga skáld-
- saga Th. Hardy’s er nýkomin lit í
islenzkri þýðingu og má það teljast til
góðra fregna.
Thomas Hardy er. scm kunnugt er, citt
hið mesta skáld Brcta. Hann er fæddur
1840 og deyr 1928, ritaði geysi mikið,
þótti slundum full raunsær og berorður,
cn var svo áfengur ritsnillingur að menn
teyguðn í sig rit hans, — sum í hálfgerðu
banni.
Sagan um TESS er einna frægust rita
hans. Hún er talin stórfenglegt og hcil-
steypt listaverk, efniviðurinn að vísu vax-
inn úr enskum jarðvegi, en þó jafnframt
spunnin úr mannlegu eðli „tim alia jörð“,
og svo meistaralega með cfnið -farið, að
lesandinn lifir sig inn í frásögnina, cins
og ylðburðirnir væru að gerast, og hann
væri sjálfur áhorfandi.
Þessi rnikla saga er harmsaga. Hún er
hörð og vægðarlaus ádeila á liégómaskap
og hindurvitni, slark og menningarleysi,
hræsni og eintrjáningshátt. Og hún er
átakanlegt dæmi um það, að ekki fer allt-
af saman gæfa og gjörfuleiki, að ömur-
legt er hlutskipti „píslarvotta gæfunnar",
og-það, hversu oft liinn saklausi má gjalda
hins seka. Þess vegna á hún erindi til
allra manna og allra tíma. Og þess vegna
tí það dýrmætt að þetta snilldarverk er
nú komið í fslenzkan búning. Munu og
ýmsár skýringar þýðandans greiða fyrir
skilningi lesandans á höfundinum og
verkum hans. Á þýðandinn því mikla
þökk skilið fyrir þetta verk sitt, sem aUð-
séS er að hann hefir lagt mikla alúð við
og vandað. Mun fyllilega mega gera ráð
ráð fyrir að „Tess“ verði mikið keypt og
lasin.
Bókin er í tvelm bindum, myndum
prýdd, og er frágangur allur hinn prýði-
legasti.
I' Sn. s.
Jabobína Johnson: SÁ EG
SVANI. Útg. Þórhallur Bjarna-
son, Rvík 1942.
IJRÝÐILEGA snoturt kver að ytra út-
“ liti, skrcytt ljómandi fallegum penna-
teikningum (,,vignettum“) eftir Tryggva
Magnússon. Og innihaldið er mjög í sam-
ræmi við hinn ytri búning. Þetta eru
bamakvæði, sem fullorðnir geta þó einnig
haft gaman af að lesa. Þótt skáldskapur-
inn sé að vfsu ekki alls staðar sérlega há-
Framhaltl á S, slðu.
Eyðimerkurhernaður.
Flugsveitir Bandarikjamanna taka þátt f
hemaðinum í sandauðninni í Afrlkn og
hafa getið sér gott orð. Myndln gýnlr
mtíifika flttgvél Dtðfn hennar i tihyu
REKSTUR AKUREYRARSPÍTALA
TIL UMRÆÐU I BÆJARSTJÓRN
Ríkið verður að taka að sér rekstur sjiikraliássins og reka
það sem aðalsjúkrahús fyrir Norðurland.
Sjúkrahúsíð er eingöngii rekið á
ábyrgð Akureyrarbæjar, og er þó
lxklegt talið, að árlegur rekstrar-
halli geti eftirleiðis numið
hundruðum þúsunda króna. Þó
nota Akureyringar sjálfir sjúkra-
húsið mun minna en aðrir lands-
menn. Til dæmis skiptist notk-
unin árið 1941 þannig:
40% á Akureyrarbúa, eri 60% á
aðra landsmenn.
MÁL þetta hefir eigi alls fyrir
löngu verið tekið til all-
ýtarlegrar umræðu hér í blað-
inu, og það oftar en einu sinni.
— Á fundi bæjarstjórnar Akur-
eyrar í fyrrakveld var rekstur
spítalans enn til athugunar og
umræðu. Var tilefni þess ýtarleg
greinargerð frá gjaldkera sjúkra-
hússins, Gunnari Jónssyni, sem
birt er hér á eftir, og álit sjúkra-
hússnefndar, þar sem nefndin
studdi einróma greinargerð
gjaldkerans.
Við umræður í bæjarstjórn-
inni kom fram svohljóðandi til-
laga frá Ólafi Thorarensen og
Brynjólfi Sveinssyni:
„Bæjarstjórn Akureyrar skor-
ar á Alþingí að samþykkja lög
um, að ríkið taki að sér að reisa
og reka sjúkrahús á Akureyri og
geri það þannig úr garði, að það
fullnægi kröfum sem aðalsjúkra-
hús fyrir Norðurland, enda fái
ríkissjóður sjúkrahúsið, sem hér
er til eignar.“
Frá Áma Jóhannssyni:
„Bæjarstjómin felur bæjar-
stjóra að leita samvinnu og
stuðnings sýslunefndar Eyja-
fjarðarsýslu og S.-Þingeyjarsýslu
um að reist verði og rekið af
ríkinu fullkomið sjúkrahús á
Akureyri."
Báðar þessar tillögur voru
samþykktar í einu hljóði.
í greinargerð Gunnars Jóns-
sonar er að finna meginrök
þess, að réttmætt verður að telj-
ast, að málið taki þessa stefnu,
einkum með tilliti til þess, að
þegar er hafinn undirbúningur
að byggingu fullkomins sjúkra-
húss hér á Akureyri.
í greinargerðinni segir m. a.
svo:
„Það er fyrirfrám vitað, að hið
nýja sjúkrahús verður dýrt, bæði
1 byggingu og rekstri. Ef miðað
er við Landsspítalann, getur far-
ið svo, að árlegur reksturshalli
geti orðið upp undir 200 þúsund
(F«tmh, í 8, líðö).
VÆNGJUÐ
TUNDURSKEYTI

Þessi flugvél héitir Martin B 26 og cr miðlungs stór sprengjuflugvél, en liraðfleygasta vél siunar tegundar,
sem nú er til. Bandaríkjantenn hafa notað þessar flugvélar til þcss að varpa tundurskeytum, með góðum
árangri, t. d. í Midway orrustunui, þar sem þessar flugvélar grönduðu japönsku flugvélamóðurskipi mcð
ttmdurskeyti. — Myndin sýnir, hvemig tund urskeytinu er komið fyrir neðan á flugvélinni.
Akureyringur sæmdur
flugkapteins nafnbót.
Nýlega hafa borizt fréttir
hingað af Jóhannesi R. Snorra-
syni flugmanni, héðan úr bæn-
um, sem nú dvelur í Kanada. Jó-
hannes fór vestur urn haf til flug-
náms vorið 1941 og dvaldi við
flugskóla íslendingsins Konna
Jóhannessonar í Winnipeg. Lauk
hann farþegaflugmannsprófi þar
s. 1. vor, með ágætiseinkunn og
réðst að því loknu sem kennari
við flugskólann í Regina í Sask-
atchewan og lauk þar viðbótai'-
prófum, einnig með ágætri eink-
unn. í septembermánuði síðast-
liðnum fluttist flugskóli þessi til
Pierce í Albertafylki, og fór Jó-
hannes þangað með skólanum og
dvelur þar nú við að þjálfa flug-
nema. Hefir hann getið sér ágætt
orð þar vestra fyrir starf sitt, og
hefir verið sæmdur flugkapteins-
nafnbót.
Bílfært yfir Mývatnsör-
æfi, állt að Jökulsá.
Síðastliðinn mánudag komu
hingað til bæjarins nokkrir
menn frá Grímsstöðum á Fjöll-
um. Höfðu þeir komið með bif-
reið yfir MýVatnsöræfi, alla leið
frá Jökulsá á Fjöllum, og voru
5 klst. á leiðinni frá ferjustaðn-
um við Grímsstaði til Reykja-
hlíðar. Mun það fátítt, að svo
snjólétt sé á þessum slóðum, sem
nú. Vegurinn yfir Hólssand nið-
ur í KHdnhverfi og Axárfjörð er
Lmuveiðarinn „Sæborg" frá Hrísey
hefir farizt með allri áhöfn
Laugardaginn 14. þ. m. fór
línuveiðarinn „Sæborg“ frá Hrís-
ey, frá Seyðisfirði áleiðis til Skála
Eyfirsk námsmey komin
heim frá Svíþjóð.
Ungfrú Rannveig J. Kristjánsd. frá
Dagverðareyri kom heim til Reykja-
víkur laugardaginn 21. nóv. s. 1., eftir
rúmlega fjögurra ára dvöl í Svíþjóð.
Hún varð stúdent frá Menntaskólan-
um á Akureyri 1938, fór samsumars
til Svíþjóðar og hefir stundað þar
nám í hússtjórnarfræðum, aðallega
við skóla í Uppsölum, en s. I. vetur
las hún uppeldis- og hagfræði við
skóla í Stokkhólmi.
Tvö síðastliðin sumur hefir hún
haft á hendi kennslu í kvennaskóla
nálægt Stokkhólmi.
Rannveig er nú ráðin kennari við
Hússtjórnarskóla Reykjavíkur. Hefir
stjórn skólans gengist fyrir því að fá
hana heim, og tók sendifulltrúi ís-
lands í Stokkhólmi að sér snemma á
síðastliðnu sumri að vinna að því.
Fór Rannveig loftleiðis frá Stokk-
hólmi til Bretlands, en kom sjóveg
þaðan og var 10 daga á leiðinni frá
því hún lagði af stað, þangað til hún
kom til Reykjavíkur. Lét hún vel yfir
ferðinni.
ófær með öllu. Ef brú væri kom-
in á Jökulsá þarna efra, væri
Igreiðfært héðan austur á Fjöll,
og e, t, v, kngra austur,
á Langanesi, en þangað er um
10 klst. ferð. Hefir ekkert til
skipsins spurzt síðan og er nú
talið vonlaust með öllu, að það
sé enn ofansjávar. Hafa flugvél-
ar leitað þess síðustu dagana, en
án árangurs. Er talið líklegt, að
skipið hafi annað tveggja farizt
í ofviðri því, er geisaði þennan
dag, eða rekizt á tundurdufl.
Með skipinu voru 6 skipsmenn
(Framh. ó 3. síðu).
ERLEND TÍÐINDI
glÐASTLIÐINN fimmtudaj
hófu herir Timoshenkc
marskálks mikla sókn noiðan o)
sunnan við Stalingrad. Efti
þriggja daga blóðuga bardagi
gaf rússneska herstjórnin ú
aukatilkynningu unr stórfelldar
sigur í þessari fyrstu lotu. Höfði
Rússar tekið 36000 fanga, ó
grynni hergagna og brotizt
gegnum víglínu Þjóðverja á i
Stöðum og sótt verulega fram
Framhald er á þessum velheppn
uðu hernaðaraðgerðum Rúss:
og kreppa þeir nú mjög ac
Þjóðverjum við Stalingrad og e
herlið þeirra þar talið í mikill
hættu.
m
^TTUNDI herinn brezki sæk
ir enn fram í Libyu og hef
ir tekið Agedabia. Eru fram
sveitir Breta komnar fast að E
Agheila, en þar er talið, ai
(Framh. á 8, síðu),