Dagur - 08.07.1943, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Fimmtudagur 8. júlí 1943
Uppskeruhátíð Sjálfstæðismanna
Þeir, sem telja sig til forustu
fallna í Sjálfstæðisflokknum, hó-
uðu nýlega saman allmörgum '
fylgispökum flokksmönnum í
höfuðstaðnum og nálægum
kaupstöðum og auk þess ein-
hverjum strjálingi manna utan
af landi, svo sem Jakobi frá
Hranastöðum og Ólafi á Gilsá.
Var samkoma þessi nefnd lands-
fundur sjálfstæðismanna, en öllu
réttara hefði verið að kalla hana
uppskeruhátíð sjálfstæðismanna,
því að aðaltilgangurinn sýnist
hafa verið sá, að láta fundar-
menn samþykkja þakkarávaip
til foringjaklíku Sjálfstæðis-
flokksins fyrir hina miklu upp-
skeru, er íslenzku þjóðinni hafi
hlotnazt af stjórnmálastarfi klík-
unnar á síðari tímum. Þetta
þakklæti dundi þó vitanlega
mest á formanni flokksins og
fyrrverandi forsætisráðherra,
herra Ólafi Thors, fyrir hans
miklu afrek á stjórnmálasviðinu
þá fáu mánuði, er hann taldist
sitja við stýrið á stjórnarfleyt-
unni.
Hinir ýmsu þættir uppsker-
unnar, sem landsfundur sjálf-
stæðismanna þakkaði með
hrærðum huga, voru m. a. þessir:
Friður í landi.
Forráðamönnum Sjálfstæðis-
flokksins er þakkað fyrir ,,til-
raunir til að koma á stjórnmála-
friði í landinu og varðveita
hann.“
Allir vita, að stjórnmálafriður
sjálfstæðismanna var í því fólg-
inn að slíta samvinnu við Frarn-
sóknarflokkinn, vekja upp eitt
helzta deilumál og heitasta, sem
fyrir hendi var, eftir að hafa lof-
að að láta það kyrrt liggja, og
steypa þjóðinni út í tvennar al-
þingiskosningar sama sumarið.
Þakkarávarp fyrir þessa frið-
artilraun var samþykkt „ein-
róma“, segja blöð Sjálfstæðis-
flokksins.
Ábyrgð á erfiðum stjórnar-
störfum.
I öðru lagi var forustuher
Sjálfstæðisflokksins þakkað fyrir
þann kjark „að taka einn á sig
ábyrgð á erfiðum stjórnarstörf-
um“.
Forustuherinn sat einn að
völdum í fáeina mánuði og tókst
á þeim tíma að auka dýrtíðina
úr 83 stigum í 172 stig eða
nokkru meira en um helming.
Ólafur Thors hefir skýrt frá því,
að kommúnistar hafi í raun og
veru fengið að ráða aukningu
dýrtíðarinnar gegn því, að hann
fengi að vera við völd um stund-
arsakir. Því skal nú hreint ekki
neitað, að það þurfi nokkurn
kjark til að verzla á þenna hátt
við kommúnista, enda mundu
engir aðrir en hetjur Sjálfstæðis-
flokksins hafa sýnt af sér þvílíka
karlmennsku.
Örugg forusta í sjálfstæðis-
málinu.
í þriðja lagi var formanni
Sjálfstæðisflokksins og nánustu
samstarfsmönnum hans þakkað
fyrir „örugga forustu í sjálfstæð-
ismálinu á síðastl. ári.“
Þessi skelegga forusta í sjálf*
stæðismálinu, sem hér er átt við,
birtist í stóryrtum yfirlýsingum
sjálfstæðismanna á undan kosn-
ingum í fyrra vor, þar sem þau
loforð voru geíin kjósendum, að
fullur-skilnaður við Dani færi
tafarlaust fram og að lýðveldi
yrði stofnað á íslandi á því ári.
Eftir kosningar var því svo lýst
yfir, að ekkert gæti orðið úr
skilnaði á því ári, og lýðveldis-
myndunin yrði því að bíða. Það
kom með öðrum orðum í ljós,
að forustumenn Sjálfstæðis-
flokksins höfðu gert skilnaðar-
málið og lýðveldisstofnunina að
kosningabeitu sér til pólitísks
framdráttar. Þetta var hin „ör-
ugga forusta í sjálfstæðismálinu",
sem verið var að þakka á upp-
skeruhátíð Sjálfstæðisflokksins.
Allir skilja til hvers þessir ref-
ar eru skornir. Það er verið að
Iæða því inn meðal landsmanna,
að Ólafur Thors og klíka hans sé
traustasti grunnurinn undir
sjálfstæði þjóðarinnar og þaðan
sé að vænta öruggastrar forustu
í því máli. En í sömu andrá er
gefið í skyn í aðalmálgagni
flokksins, að fylgi Sjálfstæðis-
flokksins við málið eigi að kosta
það, að ekki megi hækka skatta
á stríðsgróðamönnum.
Kirkjan og kristindómurinn.
Eftir allar þakkirnar fyrir
hina miklu uppskeru af starfi
sjálfstæðisforustunnar lýsir
Iandsfundur Sjálfstæðismanna
yfir „eindregnum stuðningi sín-
um við kirkju og kristindóm og
telur það höfuðnauðsyn, að
kristileg áhrif aukist og eflist
með þjóðinni".
Það var hyggilega gert að láta
þessa kirkju- og kristindómsyf-
irlýsingu fljóta með sem nokk-
urs konar varaskeifu. Það er sízt
fyrir að synja, að einhverjar
skæðar tungur kunni að fara að
halda því fram, að uppskera
höfðingja Sjálfstæðisflokksins á
þjóðmálasviðinu sé ekki á
marga fiska, því að hún sé lítið
annað en svik á svik ofan í dýr-
tíðarmálunum og sjálfstæðismál-
inu, og þar á ofan hafi þessi
höfðingjaklíka kynt ófriðarbál í
Hér á landi eru nú fjórir
ílokkar með þingfylgi og auk
þess flokkur svokallaðra þjóð-
veldismanna og flokkur Ragnars
Jónssonar og Árna frá Múla.
Slíkum flokkum getur vel fjölg-
að á næstunni undir verndar-
væng stjórnarskrár, sem kennd
er við upplausn og þjóðarsundr-
ungu.
En þó flokkar séu hér margir,
þá eru í landinu ekki nema tvær
stefnur, og mun andstaða þeirra
verða því gleggri, sem tímar
líða. Annars vegar eru menn,
sem ætla að ganga af núverandi
þjóðskipulagi dauðu, með at-
vinnuhruni og byltingu. Hins
vegar eru menn, sem vilja bæta
þjóðskipulagið, eða hvergi rjúfa
samhengið við fortíðina, þar sem
um verðmæti er að ræða, and-
leg eða efnaleg. Kommúnistar
eru forkólfar byltingarstefnunn-
ar. Menn í borgaralegu flokkun-
um vilja ekki hrun, ekki bylt-
landinu, þegar mest reið á frið-
samlegu starfi og samvinnu. En
þá er alltaf hægt að vitna til
kirkju- og kristindómsáhuga
forystumanna íhaldsins segj-
andi: Sjálfstæðisflokkurinn er
þó að minnsta kosti betur krist-
inn en hinir flokkarnir. Það
sýnir ylirlýsingin, sem Gunnar
Thoroddsen flutti á uppskeru-
hátíð flokksins vorið 1943, er
samþykkt var ,,í einu hljóði“.
Svo er fyrir að þakka, að enn
er til í landinu allmikið fylgi
við kirkjuleg málefni. Kristin-
dómsvinir eru víst finnanlegir í
öllum stjórnmálaflokkum, jafn-
vel í Sósíalistaflokknum. Þetta
vita foringjar Sjálfstæðisflokks-
ins, og því þá ekki að reyna að
færa sér það flokkslega í nyt með
því að flagga með yfirlýsingum
um stuðning við kirkju og krist-
indóm og telja það eitt höfuð-
áhugamál sitt að efla og auka
kristileg áhrif meðal þjóðarinn-
ar. Á þann hátt er ef til vill hægt
að fiska nokkur atkvæði.
En hætt er við, að mörgum
virðist fara illa sarnan: logandi
kristindómsáhugi og margend-
urtekin málefnaleg svik.
Munið
LADY ESTHER
\
fegurðarvörur.
K.E.A.
— nýlenduvörudeild.
Rússneskt lýðræði.
YRIR síðasta bæjarstjórnarfundi
lá bréf frá Verkamannafélagi Ak-
ureyrarkaupstaðar, þar sem þess var
óskað, að bæjarstjórnin gerðist aðili
að kaupsamningi þeim, sem félagið
hefir nýlega gert við Vinnuveitenda-
félag Akureyrar og Kaupfélag Eyfirð-
inga. Bæjarfulltrúar vildu yfirleitt
íhuga málið vinsamlega og vísa því
til nefndar. Astæðan til þess var tví-
þætt. I fyrsta lagi hafði Verkamanna-
félagið ekki boðið bæjarstjórn að
taka þátt í samningunum, en fór þess
nú á leit, að bærinn skrifaði undir
samninga, sem þegar var búið að
gera. I öðru lagi hefir bæjarstjórn al-
drei undirritað slíka samninga, held-
ur jafnan greitt kaupgjald skv. gjald-
skrá verkalýðsfélaganna, án séstakr-
ar samningagerðar. Afstaða bæjar-
fulltrúanna til málaleitunar Verka-
mannafélagsins var því eðlileg, og
raunar ekki í frásögur færandi, ef
ekki hefði í þessu sambandi gerzt
atburður, sem rétt er að vekja at-
hygli á.
Stgr. Aðalsteinsson, kommúnisti,
lét sér sæma, að flytja bæjarfulltrú-
um þann boðskap við þetta tækifæri,
að það væri bezt fyrir þá að vera
ekki með neina vafninga, því að eí
þeir skriiuðu ekki undir samninginn
möglunarlaust, yrði séð svo um, að
þeir yrðu neyddir til þess, innan
skamms!
Þetta mun vera það, sem „Verka-
m.“ nefnir „rússneskt lýðræði" og
„skoðanafrelsi“!! — Bæjarfulltrúun-
um til verðugs hróss skal þess getið,
að þeir höfðu hótanir rússneska ein-
ræðistindátans að engu og visuðu
málinu til neindar.
Rússneskt „lýðræði“ hneykslað
á íslenzku „einræði“.
AÐURINN, sem ætlaði að beita
Kópavogsaðferðum á bæjar-
stjórnarfundi hér fyrir skemmstu,
hefir nú ritað hverja greinina af ann-
arri í málgagn sitt, „Vm.“, um „ein-
ræði“ Vilhjálms Þór í síldarverðsmál-
unum. Greinar þessar bera þess ljós-
an vott, að uppistaða þeirra e%tekin
úr pistlum hins nýja bandamanns
kommúnista, Sveins Benediktssonar,
í „Morgunbl.“, en ívafið er frá eigin
brjósti þess manns, sem meirihl. E. d.
síðasta Alþingis lét sér sæma að
kjósa fyrir forseta sinn. Þannig held^
ur þessi fyrrv. forseti á sannleik-
anum:
„— I fyrsta lagi semur hann (V.
Þ.) um sölu á afurðum verksmiðj-
anna, án þess að verksmiðjustjórnin
íái þar nokkuð um að segja (leturbr.
forsetans) þótt hún lögum skv. eigi
að annast söluna".
Veit fyrrv. forseti E. d. Alþingis,
Stgr. Aðalsteinsson alþm. ekki, að
Viðskiptanefnd annast sölu allra ís-
lenzkra afurða, síldarafurða ekki síð-
ur en annarra, og semur fyrir hönd
Islendinga?
í öðru lagi segir þessi fyrrv. em-
bættism. Alþingis: — „í fyrsta sinni
í sögu verksmiðjanna ákveður hann
(þ. e. V. Þ.), að fastaverðið skuli vera
lægra, en áætlað vinnsltxverð verk-
smiðjanna“ (leturbr. forsetans).
Sannleikurinn er: Ráðherrann
staðfesti tillögu verksmiðjustjórnar
'um vinnsluverð, óbreytta, og ákvað
fastaverðið skv. áætlun fram-
kvæmdastj. S. R., þar sem gert var
ráð fyrir 17 kr. fastaverði, næði síld-
armagnið ekki 500 þúsund málum.
Ef nokkrar ályktanir verða dregnar
af þessum skrifum „forsetans“, þá er
það helzt, að það sé sorglegt tímanna
tákn, að slík mannpersóna skuli hafa
setið í virðingarstóli í sölum Alþing-
is, og ömurlegur vitnisburður um Ak-
ureyrarbæ að senda slíkan dáta á
löggjafarþing þjóðarinnar.
TILKYNNING
Viðskiptaráðið hefir ákveðið eftirfarandi hámarksverð á
rabarbara:
f heildsölu ................ kr. 0,60 pr. kr.
f smásölu ................. kr. 0,85 pr. kg.
Ákvæði þessi koma til framkvæmda frá og með 1. júlí 1943.
Reykjavík, 30. júní 1943.
Verðlagsstjórinn.
Tvenn bandalög
ingu, heldur friðsamlega þróun.
Þeir mynda mótvægið.
Alþýðusambandið er full-
myndað bandalag annars vegar.
Nú sem stendur hafa kommún-
istar ráð þess í hendi sér. Þeir
vinna að því með mikilli elju að
ala félagsmenn í Alþýðusam-
bandinu upp í þeim hugsunar-
hætti, sem þeir telja réttan og
sáluhjálplegan. Mikill meiri-
hluti félagsmanna í þessu banda-
lagi eru ekki byltingarsinnar, en
þeir hafa nálega orðalaust hlýtt
fyrirsögn kommúnista um kröf-
ur til framleiðenda, sem geta
leitt til fjárhagslegrar eyðilegg-
ingar, og ef til vill til byltingar.
En í Alþýðusambandinu eru
menn úr öllum stjórnmálaflokk-
um. Við kosningar í höfuðstaðn-
um í haust sem leið hafa Al-
þýðusambaridsmenn skipt sér
- margir flokkar
um almenn stjórnmál milli
fimm landsmálaflokka. En um
sameiginleg hagsmunamál sín,
kaupkröfur og fríðindi, standa
þeir saman í einni fylkingu. Til-
gangur Alþýðusambandsins er
að hafa óbein áhrif á þing og
stjórn með félagsmannaf jölda
sínum, einbeittni og aðhaldi á
einstökum þingmönnum.
Framleiðendur eru, eins og
launþegar, dreifðir- milli allra
stjórnmálaflokka. En þeir hafa
enn engin allsherjarsamtök vfir
flokkunum. Þessvegna hafa þeir
um margra ára skeið tapað
hverjum leik. Kommúnistar
fullyrða í sinn hóp, að meðan
framleiðendur séu að öllu leyti
dreifðir og sundraðir, þá sé allt
í lagi. Kommúnistar óttast ekki
nema einn hlut, og það er að
framleiðendur vakni af svefni,
og geri með sér bandalag um
sameiginlega hagsmuni, án þess
að brengla með því nokkurn
pólitískan flokk. En nú er ein-
mitt verið að stíga þetta spor.
Og það er ofsi kommúnista, sem
knýr harðast á með að koma á
fót þessum nauðsynlegu sjálfs-
varnasamtökum.
Kommúnistar ætla sér, eftir
að ófriðnum er lokið, að koma á
nýju skipulagi hér á landi og
fara ekki dult með. Þeir ætla að
sækja fram eftir tveim leiðum.
Annars vegar halda kaupi við
framleiðsluna lítið eða ekki
hreyfðu, þó að íslenzkar fram-
leiðsluvörur falli um 80%. Á
þennan hátt ætla þeir að
sprengja framleiðsluna til lands
og sjávar, og hinn unga iðnað.
Þegar atvinnan verður ekki
rekin fyrir tapi, kemur hrunið,
atvinnuleysið og öll bágindi
kreppunnar. Þá ætla kommún-
istar að heilsa upp á borgara