Dagur - 18.01.1946, Blaðsíða 1

;Forráðameiin kommún-
i ista grafa undan iðnaði
bæjarins.
| í síðasta blaði var því lýst,
að þegar ríkisstjórnin tók að
beita sér fyrir innlendum
•skipasmíðum, lét hún Akur-
eyri í té 1/15 nýbygginganna,
en fram til þess tíma hafði
Akureyri haft 1/3 liluta inn-
lendra bátasmíða í sínum
höndum. Það var Áki Jakobs-
son, atvinnumálaráðherra
kommúgista, sem sýndi iðnað-
armönnum bæjarins þetta
vinarbragð.
Nú eru fyrir hendi upplýs-
ingar um það í hvaða tilgangi
; þetta var gert. Forráðamenn
kommúnista hafa reynst engir
eftirbátar Sjálfstæðismanna í
því, að draga allt atvinnu- og
athafnalíf til Reykjavíkur. —
Framkoma Áka ráðherra í
bátasmíðamálinu skýrir þessa
stefnu mætavel.
Skipasmíðastöð KEA sækir
um að srníða 55 tonna báta.
Ráðherrann neitar um leyfið,
en felur annarri skipasmíða-
Atöð hér að smíða , þr já 35
tonna báta, eða 1/15 hluta
þeirra framkvæmda, sem rík-
ið liefir með höndum. 55
tonna bátana alla felur hann
fyrirtæki í Reykjavík. Þangað
dregur hann verulegan hluta
þess iðnaðar, sem hér var þeg-
ar skapaður, því að í Reykja-
vík liafa ekki verið byggðir
neinir fiskibátar nú undanfar-
in 10—15 ár. Ekki er vitan-
!; legt, að í Reykjavík séu nein-
ir fagmenn við bátasmiðar. —
Með þessum ráðagerðum er
ríkisvaldið, fyrir tilstilli
kommúnistaráðherrans, að
grafa undan blómlegum iðn-
aði hér í bænum og flytja
hann til höfuðstaðarins. —
Næsta skrefið verður senni-
lega, að bjóða þeim iðnaðar-
mönnum, sem hér hafa haft
atvinnu af þessari iðngrein,
til Reykjavíkur, í alsæluna
þar.
Þarna tala staðreyndirnar
um stuðning kommúnista við
atvinnumál Akureyrar. Þær
eru hæfileg umgjörð um
skrum og áróður málsvara
þeirra hér í bænum. Þegar á
hólminn kemur ráða þeir
engu, en forsprakkarnir í
Reykjavík snúa þeim, í þess-
um málunr og öðrum, eins og
Reyk javíkurstefnunni hentar
bezt.
DAGUR
XXIX. árg.
Akureyri, föstudaginn 18. janúar 1946
4. tbl.
Samvinnumenn eru líklegastir fil þess aS koma siglingamál
Framsólmarmenn munu styðja hæf- ' VÍSuHðndÍ horl
asfa umsækjandann um bæjar-
sfjóraembættið, án tillits til
flokkaskiptingar
Söguburði andsta^inganna hnekkt.
Andstæðingar Framsóknar-
rnanna í bæjarstjórnarkosning-
unum halda þeirri sögu mjög á
lofti í áróðri sínum, að Fram-
sóknarflokkurinn liafi heitið
Steini Steinsen ,núv. bæjarstjóra,
stuðningi til endurkjörs í em-
bættið, ef hann sæki um það. —
Blaðið getur lýst því yfir fyrir
hönd flokksins, að þetta er til-
hæfulaust með öllu. Flokkurinn
hefir enga ákvörðun tekið um
Jrað, hvern lrann styður til þess
að verða bæjarstjóri hér. Flokk-
urinn mun styðja þann mann,
sem hann telur hæfastan þeiiTa,
er völ verður á, án tillits til
flokkaskiptingar.
Framsóknarmenn studdu end-
urkjör núv. bæjarstjóra, eftir
síðustu bæjarstjórnarkosningar,
enda stóð Jrá lyrir dyrum sam-
vinna Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarmanna um ýms bæj-
armál. Þessi samvinna hefir hald-
ist allt kjörtímabilið og komið
mörgum nytsömum bæjarmál-
um í liamkvæmd. Við þessar
kosningar er viðborfið breytt.
Sjálfstæðismenn hafa fylkt liði
með Skjaldborgarliðinu
nefnda og stutt einn af forvígis-
mönnum þeirrar hreyfingar til
valda við bæjarstjórnarkjörið,
sem nú fer í hönd. Framsóknar-
menn hafa enga löngun til jress
að liafa samvinnu við þessa
hreyfingu og munu ekki sækjast
el tir eridurvakningu þeirrar sam-
vinnu, sem Sjálfstæðismexrn
kusu að rjúfa með uppstillingu
sinni á listann og blaðaskrifunt
SkjaldborgariUanna. Þetta sjón-
armið gildir jafnt um bæjar-
stjórakjörið eins og annað. Þar
að auki er það skoðun flokksins,
að æskilegt væri að bærinn hefði
ötulari og áhrifameiri fram-
kvæmdastjóra á næsta kjörtíma-
bili, en Steinn Steinsen hel’ir
reynst, þótt hann hafi að öðru
leyti verið samvizkusamur ern-
bættismaður. Flokkurinn xuun
því styðja þann manri, af þeim
er völ verður á, er hann telur
hæfastan til þess að gegna fram-
kvæmdastjórastörfum fyrir bæ-
inn og styðja Jrau framfaramál,
er flokkurinn beitir sér fyrir.
Bæjarstjóiaembættið hefir nú
verið auglýst laust til umsóknar,
en ekki er blaðinu kunnugt um,
hvort nokkrar umsóknir hafa
ennbá borizt.
Fjölmenn árshátíð
F ramsóknarf élagsins
Tap Kf. Siglfirðinga nemur 188 þús.
krónum í stjórnartíð kommúnista
Framsóknarfélag Akureyrar
hafði árshátíð sína að Hótel
svo- s] Jaugai'dagskvöld. Var þar
fjölrnenni saman komið, á þriðja
hundrað manns, og var hófið í
alla staði hið ánægjulegasta.
Tormaður félagsins, Guðmundur
Guðlaugsson, stjóxnaði borð-
haldinu, en undir borðunr fluttu
xæður þeir Jóhann Frímann
skólastjóri, fyrir minni Islairds*
og Þorsteimr M. Jóirsson, skóía-
stjóri, fyrir mixuri Framsóknar-
flokksins. Hreinn Pálsson söng
nokkur lög, með píanóundirleik
Jóhairns Ö. Haraldssonar, og að
lokum söng Smárakvartettinn. —
Dans var stigiirn franr undir
morgun.
Samkvæmt því, sem blaðið
Neisti á Siglufirði skýrir frá nú
nýlega, mun Kf. Siglfirðinga
tapa um 70 þúsund krónum á
íyrirtæki Þórodds Guðmunds-
sonar, er Gilslaug nefnist. Þar
að auki mun nú að fullu upp-
lýst, að kaupfélagið tapaði á
verzlunarrekstri sínum, meðan
kommúnistar voru þar við
stjórn, um 118 þús. krónum.
Nemur beint fjárhagstap félags-
ins í stjómartíð kommúnista því
188 þúsund krónum. Þetta gerð-
ist í mesta verzlunargóðæri, sem
yfir ísland liefir gengið, á árun-
um 1943 og 1944, Jiegar allir
græddu, k mmúnistar líka, en
þannig skiluðu þeir af sér í
hendur félagsinannanna, sem
höfðu trúað Jjeim fyrir rekstri
fyrirtækisins.
Blaðið Neisti upplýsir enn-
fremur. að útibú ÚtvegsbanKans
í Siglufirði, sem heyrir undir
stjórn Útvegsbankastjórans hér
(Svavars Guðmundssonar)
(Framhald á 8. síðu).
Dánardægur. Hinn 14. þ. m. andað-
ist í Sjúkrahúsi Akureyrar, Sigurbjörn
Friðriksson ,verkamaður, Lundargötu
8 hér í bæ. Hann var 72 óra að aldri
og farinn að heilsu. — Hann var
kvæntur Lilju Friðfinnsdóttur, sem
lifir mann sinn ásamt þremur bömum
þeirra hjóna, sem öll eru búsett hér í
bænum.
Tónlistarskólinn verður formlega
settur í Skjaldborg ó sunnudaginn
kemur, kl. 2 síðdegis.
Ferðafélaé Akureyrar heldur aðal-
fund sinn á sunnudaginn kemur að
Hótel KEA. Fundurinn hefst kl. 2
Reykjavík hefir 95% irniflutningsverzl-
unar þjóðarinnar í sínum höndum
--------*--------
Eðlilegt er, að a. m. k. 20% af utanríkis-
verzluninni fari um Akureyrarhöfn
--------*-------- __
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir til þess að knýja fram breytingar á
ríkjandi siglinga- og verzlunarfyrirkomulagi, sýnist engra xírbóta að
vænta fyrir tilverknað ríkisvaldsins eða Eimskipafélagsins. Eftir að
siglingaverkfallinu lauk hefur Eimskipafélagið tekið upp fyrri hætti
og látið 13 eða 14 skip, sem eru á þess vegum, halda uppi sigling-
um milli Reykjavíkur og útlanda, en 1 skip annast siglingar til hafna
úti um land (og þó ekki nema við og við). Af hálfu ríkisvaldsins verð-
ur ekki vart við neinn vilja til þess að rétta Norður- og Austurlandi
hjálparhönd, þegar samgönguleysið er að knésetja allan iðnað í
þessum landsfjórðungum og umhleðslufarganið í Reykjavík gerir
dýrtíðina hér ennþá ægilegri en í höfuðstaðnum.
Sú staðreynd blasir því við-Sameinaða Gufuskipafél. danska
íbúum þessara fjórðunrfa, og i-
búum Akureyiar alveg sérstak-
lega, að öjlu athafnalífi þeirra er
stefnt í kyrrstöðu og dauða á
þessu öðru ári „nýsköpunarinn-
ax " nema þeir geri myndarlegt
átak sjálfir til þess að rétta
hlut sinn.
Hlutverk samvinnumanna.
Augljóst er, að samtök sam-
vinnumanna eru fær unt að gera
hér stórfellda breytingu á. Sam-
vinnufélögin eru -stæi'sti vöru-
innflytjandi landsins. Meirihluti
viðskiptamanna þeirra býr utan
höfuðstaðarins og hefur því stór-
kostlegra hagsmuna að gæta í
sambandi við Reykjavíkurum-
hleðslurnar. 'Blómlegur iðnaður
er í ýmsum bæjuxn úti um land,
t. d.-hér á Akureyri. Það er lífs-
nauðsyn fyrir Jxennan iðnað að
geta fengið lnáefnin á sem ódýr-
astan hátt og komið framleiðslu-
vörunum frá sér. Þarna eru sam-
fléttaðir hagsmunir fólksins úti
una land til þess að fá lífsnauð-
synjar sínar milliliðalaust og
koma framleiðsluvörum sínum
frá sér á hagkvæman hátt. Það er
augljóst, að samvinnufélögin
?eta ekki látið Jaað afskiptalaust
lengur, þegar ráðamenn sigling-
anna ganga svo fréklega á liags-
muni félagsmanna þeirra, sem
raun ber vitni.
Samvinnufélögin lxafa fram að
þessu ekki átt flutningaskip, þeg-
ar fi á er talið skip Jaað, sein KEA
átti fyrir stríð. Á árunurn fyrir
stríðið var Jxessi nauðsyn ekki
eins rík og nú. Þá hélt Eimskipa-
félagið uppi reglubundnum sigl-
ingum milli erlendra hafna og
Akureyrar. Sömuleiðið hafði
og Bergenska félagið, fastar sigl-
ingar hingað frá útlöndum. Á
þessunt árum var a. m. k. 40%
af utanríkisverzlun landsins í
höndum þeirra, sem búa utan
höfuðstaðarins. Engan óraði fyr-
ir þeirri byltingu á þessu sviði,
sem nú er orðin. Ýms fyrirtæki
voru stofnuð hér og víðar í kauþ-
stöðum og þorpum, sem áttu líf
sitt undir áframhaldandi sigling-
um í ekki minni mæli, en hér
hefur verið lýst. Svo kom stríðið
og þá hófst hin nýja skipan sigl-
ingamálanna. Á þrernur árum
var Reykjavík búin að ná í sín-
ar hendur 35% af þeim hluta
verzlunarinnar, sem lxafði verið
í höndum annara bæja. Þetta
var afsakað með „stríðsástand-
inu.“ Nú eru þeir tímar liðnir.
Eimskipafélagið hefur nú helm-
ingi meixi skipakost en fyrir
stríðið, en siglingarnar til hafna
úti um alnd eru ekki nema lj3
af þvi sem þœr voru fyrir stríö.
SÍS og KEA verða að taka málið
í sínar hendur.
SÍS og KEA hafa bæði fjár-
magn og vilja til Jress að gei'a
hér stórfellda breytingu á. Er
Jress að vænta, að Jressi fyrirtæki
samvinnumanna láti nú til sín
taka á vettvangi siglinganna og
geri annað tveggja að kaupa eða
leigja flutningaskip til vöru-
flutninga milli hafna úti um
land og útlanda. Augljóst er, að
samvinnufélögin hafa yfir svo
rniklum innflutningi að ráða, að
nóg ætti að vera að starfa fyrir
nokknr skip.
(Framhald á 8. síðu).