Dagur - 21.12.1946, Qupperneq 2

2
DAGUR
Laugardagur 21. desember 1946
Arðvænleg starfsskilyrði sjávarúfvegsins meginskilyrði
fyrir sjálfstæðum þjóðarbúskap
rekstur þeirra um síldveiðitím-
ann.
Áttunda flokksþing Framsókn-
armanna telur það eitt megin-
skilyrði fyrir sjálfstæði og fram-
tíð þjóðarinnar, að sjávarútveg-
inum séu ávallt búin arðvænleg
starfsskiiyrði, og þeim sem hann
stunda, séu búin svo góð jkjör, í
h'lutfalli við það, sem aðrar stétt-
ir þjóðfélagsins eiga við að búa,
að fiskveiðar verði eigi síður eft-
irsóknarverðar en önnur störf.
Vegna þeirrar stöðvunar, sem
nú er orðin á útgerðinni, telur
flokksþingið óhjákvæmilegt að
nú þegar verði gerðar ráðstafan-
ir í dýrtíðarmálinu, sem miðist
við það, að hlutfallið milli fram-
leiðslukostnaðar og söluverðs af-
urðanna verði nægilega hagstætt
fyrir sjávarútveginn, svo að fisk-
veiðar og vinnsla sjávarafurða
geti orðið rekið með eðlilegum
hætti. -'í:|Í
Flokksþingið telur að endur-
nýjun og aukning skipastólsins
og aðrar framkvæmdir í þágu
sjávarútvegsins hefði átt að fram-
kvæma eftir fyrirfram vandlega
gerðri heildaráætlun og jafn-
framt tryggt fjármagn til fratm
kvæmdanna. Leggur flokksþing-
ið áherzlu á, að framvegis verði
þannig unnið að þessum málum,
og nú þegar gerðar athuganir á
því, hvað mikið þurfi enn að
endurnýja og auka skipastólinn,
hvaða skipastærðir og skipateg-
undir henti bezt og hvaða véla
tegundir séu heppilegastar. At
huganir þessar séu gerðar með
hæfilegu miliibili, og verði
Fiskifélagi íslands falin fram-
kvæmd þeirra, en síðan sé unnið
að aukníngu skipastólsins í sam-
ræmi við niðurstöður þessara
rannsókna. Jafnframt séu gerðar
áætlanir um hafnargerðir og
byggingar fiskivinnslustöðva í
samræmi við þarfir fiskiflotans,
og útvegað fjármagn til fram-
kvæmdanna. Rík ástæða er^til
þess, að þessum síðastnefndum
framkvæmdum verði hraðað sem
mest má á þeim stöðum, sem
liggja vel við sjósókn á vetrarver-
tíð, þar sem það hefir t. d. komið
í ljós, að margir bátar geta ekki
fengið viðlegupláss í verstöðvum
við Faxaflóa á næstkomandi vetr-
arveVtíð, vegna ófullnægjandi
hafnarskilyrða og skorts á fisk-
húsum og verbúðum.
Stefnu Framsóknarflokksins í
sjávarútvegsmálum^ markar
flokksþingið að öðru leyti þann-
ig;
I. Lánveitingar til útvegsins.
1) Stofnlánadeild sjávarútvegs-
ins verði tryggt svo mikið fjár-
rnagn að hún verði fær um að
2) Fjárráð fiskimálasjóðs séu
aukin, í samræmi við frumvarp
Eysteins Jónssonar, sem liggur
fyrir A'lþingi, svo að sjóðurinn
ti veitt hagstæðari lán og
aukna styrki til tilrauna og fram-
kvæmda í þágu sjávarútvegsins.
3) Útveginum verði tryggð svo
hagkvæm rekstrarlán sem unnt
er.
því að beina kaupurn á aðflutt-
2. Ráðstafanir verði gerðar til
þess að samlög útvegsmanna fái
aðstöðu til síldarsöltunar á hent-
helztu útgerðarstöðum, og njóti
þeir styrks úr ríkissjóði.
2) Gefin verði út alþýðlec
fræðirit um hina ýmsu þætti sjó-
mennskunnar og önnur störf,
um vörum til þeirra ’landa, sem J Ugum stöðum, þar sem slík að- sem snerta sjávarútveginn, í því
kaupa útflutningsafurðirnar, og staða er nú ekki fyrir hendi, enda skyni að auka fróðleik og áhuga
II. Hafnargerðir.
Megináherzla sé lögð á hafnar-
gerðir á þeim stöðum, sem mesta
þýðingu hafa fyrir útgerðina.
Auk þess, sem framkvæmd verði
lög um landshöfn við Faxaflóa,
verði landshafnir byggðar á öðr-
um stöðum, þar sem henta þykir
að lokinni ítarlegri rannsókn. —
Annars staðar verði þær hafnar-
framkvæmdir látnar ganga fyrir,
sem mesta þýðingu hafa fyrir
fiskveiðar og viðskipti lands
manna.
III. Rekstur útgerðarinnar.
1) Framkvæmd verði ályktun
Alþingis, frá 7. febr. 1946, um
athugun á framleiðslnkostnaði
sjávarafurða og afkomu sjávarút-
vegsins, og verði slíkar athugan-
ii gerðar árlega. í samræmi við
niðurstöður þeirra rannsókna
verði gerðar sérstakar ráðstafan
° moro’um
ir, eftir því sem þörf krefur, til °
þess að skapa útveginum skilyrði
til viðunandi afkomu.
2) Unnið verði að því, að þeir,
sem starfa að útgerðinni, eigi hag
sinn að verulegu leyti undir góð-
um rekstri hennar og afkomu, og
þannig sé skapaður sem mestur
áhugi þeirra fyrir velgengni
hennar. Komið verði upp sér-
stökum hlutatryggingarsjóðum
eða aflabreststryggingum.
með því að senda menn til mark- J
aðslandanna og stuðla að því, að
þeir setjist þar að og vinni að
sölu íslenzkra afurða. Kornið
verði í veg fyrir að það endur-
taki sig, að innlendir aðilar
hindri viðskipti við önnur lönd
eins og átti sér stað fyrir skömmu
um verzlun við þá þjóð, sem um
langt skeið var aðalkaupandi að
íslenzkum sjávarafurðum.
2) Útflutningur sjávarafurða
sé sem mest í hondum samtaka
útvegsmanna og fiskimanna.
VI. Innkaup á útgerðarvörum.
1. Innkaup og framleiðsla á
útgerðarvörum séu í höndum
samvinnufélaga, er útvegsmenn
og fiskimenn eiga eða eru þátt-
takendur í, svo að tryggt sé, að
þeir fái vörurnar með sannvirði,
og lýsir þingið ánægju ýfir auk-
inni starfsemi útvegsmanna á því
sviði. Meðan ekki er frjáls inn-
flutningur á útgerðarnauðsynj-
um, hafi slík félög forgangsrétt
að gjaldeyrisleyfum fyrir þeim.
2. Athugað verði, hvort hag-
kvæmt sé að koma upp verk-
smiðju fyrir skipavélar, og'’sér-
stakar ráðstafanir verði, gerðar
til að gera vélaverzlunina hag
stæðari og öruggari fyrir útveg
inn en nú er.
3. Komið sé upp hæfilega
viðgerðastöðvum og
skipasmíðastöðvum, og séu þau
fyrirtæki eign samvinnufélaga
útgerðarmanna eða bæjar- og
sveitarfélaga, og þannig tryggt,
að þau séu rekin með hagsmuni
útvegsins fyrir augum
úthluti þau arði í réttu hlutfalli þeirra, er störfin vinna, og glæða
við viðskipti samlagsmanna. — Jskilning annarra stétta á þýð-
Tryggt verði, að samlögin geti ingu sjávarútvegsins og sjómanna
fengið bryggjur leigðar og aðra
aðstöðu til síldarverkunar fyrir
sanngjarnt endurgjald. Styrktar
verði áframhaldandi tilraunir til
þess að veiða síld í vörpu eða með
öðrum nýjum aðferðum.
VIII. Rannsóknir.
1) Ríkið eignist hafrannsókn-
arskip, sem m. a. annist leit að
nýjurn fiskimiðum og rannsókn
á fiskigöngum.
2) Þess sé gætt, að fylgjast vel
með öllum nýjungum á
veiðiaðferða og veiðarfæra og til-
unastarfsemi í þeim efnum
styrkt eftir þörfum, m. a. með
framlögum úr Fiskimálasjóði.
IV. Fiskiðnaður.
1) Stefnt sé að því, að sjávaraf-
urðir séu fluttar sem mest unnar
úr landi, og í því skyni komið
upp fiskmóttöku- og fiskiðnaðar-
stöðvum eftir þörfum. Fyrirtæki
þessi séu rekin af útvegsmönn-
um á samvinnugrundvel'li, eða af
bæjar- og sveitarfélögi
virðisgrundvelli, en þar sem því
verður eigi við komið, t. d. á við-
leguhöfnum sem jafnframt eru
landshafnir, reisi ríkið fiskiðju-
verin og reki þau á sannvirðis-
grundvelli.
2) Komið verði á reglubundn-
um ferðum kæliskipa umhverfis
landið og til útlanda. Athugaðir
séu möguleikar til fiskflutninga
með flugvélum.
3) Kappkostað sé að fylgjast
vel með nýjum fiskverkunarað-
veita hæfileg lán til endurnýjun- fergum Qg nýtingu fisktegunda,
ar og ef'lingar sjávarútveginum. | sem jiafa verig hagnýttar
Við lánveitingarnai verði fylgt jhér áður, og tilraunir í því skyn
markvissri áætlun um þær fram
kvæmdir, sem sitja skulu í fyrir-
rúmi. — Stefnt verði að því, að
öll stofnlán sjávarútvegsins verði
sameinuð hjá stofnlánadeildinni,
og að hún fái eðlilega lilutdeild í
þeim hagnaði, sem verða kann
af bankastarfseminni.
styrktar með framlögum úr fiski
■málasjóði.
V. Fiskmarðaur og fisksala.
1) Kappkostað sé að tryggja
jávarútveginum sem hagstæðasta
og öruggasta markaði, t. d. með
VII. Síldarverksmiðjur og
síldarverkun.
1. Hraðað verði byggingu
nauðsynlegra síldarverksmiðja i
samræmi við aukinn fiskiskipa
stól landsmanna, og verksmiðj-
unum dreift hæfilega, svo að öll
síldarmið nýtist sem bezt. I sam-
bandi við ríkisverksmiðjurnar
verði reist lýsisherzlustöð og
tunnuverksmiðja, og verði allar
þessar verksmiðjur undir einni
yfirstjórn. Stefnt sé að því, að
rekstur síldarverksmiðja verði
a sann‘ eingöngu í höndum ríkis, bæjar-
félaga eða samvinnufélaga út
gerðarmanna, og ráðstafanir
hag-
verði gerðar til að einkaverk
smiðjurnar falli inn í heildar-
kerfi eða félagsskap, er myndað-
ur verði af öllum síldarverk
smiðjum landsins, til þess að
tryggja sem fullkomnasta
nýtingu þeirra. Komið verði
innbyrðis hráefnamiðlun milli
allra síldarverksmiðja landsins og
sameiginlegri sölu á afurðum
þeirra. Framkvæmd verði gagn
gerð rannsókn á rekstri síldar
verksmiðja ríkisins með það fyrir
augum að koma á sparnaði og
umbótum í rekstri þeirra. Stjórn
endum verksmiðjanna sé bannað
að annast umboðsmennsku fyrir
útgerðarmenn eða gæta annarra
sérhagsmuna gagnvart verksmiðj
unum. Tryggt verði, að starfs
menn verksmiðjanna stöðvi ekki
stettarinnar.
3) Mönnum, sem lengi hafa
starfað að skipstjórn og vélgæzlu
og reynzt hafa vel í störfum sín-
um, verði veitt aukin réttindi án
þess að þeim sé íþyngt með námi,
sem ekki er nauðsynlegt vegna
starfa þeirra.
IX. Skipatryggingar.
Til þess að gera tryggingar
riskibáta og fiskiskipa hagfelldari
’yrir útvegsmenn verði starfandi
bátaábyrgðarfélögum komið á
tryggari grundvöll, m. a. með því
;ameina smáfélög í stærri fé-
lög, breyta áhættufyrirkomulag-
inu þannig, að félögin hafi
lundraðshluta af áhættunni, en
eigi ákveðna upphæð á liverju
skipi, eins og nú er. Ábyrgð ríkis-
sjóðs verði aukin með það fyrir
augum, að félögin geti aukið eig-
in áliættu. Endurtryggingar fé-
aganna verði flutttará innléndar
lendur svo sem frekast er unnt.
því skyni verði Samábyrgðin
efld svo, að hún geti aukið á-
lættu sína, og stríðstryggingarfé-
agið gerist þáttakandi í endur-
tryggingunni nú þegar.
Bátaábyrgðarfélög, Samábyrgð-
in og útgerðarmenn eignist drátt-
arbrautir og smiðjur á nokkrum
stöðum í landinu, til þess að geta
haft hemil á viðgerðarkostnaði.
Dráttarbrautir þessar og smiðjur
njóti sama styrks úr ríkissjóði og
nú er ákveðinn með lögum um
hafnargerðir.
X. Öryggismál sjómanna.
1) Fylgt sé settum reglum um
útbúnað og öryggi skipa og skips-
hafna.
2) Ráðstafanir séu gerðar til að
bæta aðbúnað fiskimanna í ver-
stöðvum, og komjð verði upp
góðum verbúðum á viðieguhöfn
um, enda verði byggingar þeirra
styrktar á sama hátt og liafnar-
gerðir.
3) Vitakerfi landsins verði full
komnað og vel fylgzt með nýj-
ustu tækni á því sviði. Veður-
fregnum sé komið í sem öruggast
horf.
4) Komið verði upp björgunar-
stöðvum sem víðast og varðbát
arnir búnir björgunartækjum
enda sé smíði þeirra hagað með
tilliti til þess, að þeir geti annazt
björgunarstarf ásamt gæzlunni.
X. Menntun sjómanna.
1) Sjómannaskólinn verði gerð-
ur sem fullkomnastur. Komið
verði upp sjóvinnuskólum á
XII. Félagsmál sjómanna og
útvegsmanna.
1) Unnið sé að því að auka
samhug sjómanna og útvegs-
sviði r ianna um Fiskifélagjslands, sem
eru einu samtökin, er skipuð
eru báðum þessum aðilum. Fiski
l'élaginu verði fa'lin yfirumsjón
með rannsóknum, tilraunum og
upplýsinga- og fræðslustarfsemi
þágu sjávarútvegsins, og því -
veitt aukið starfsfé í þessu skyni.
Að öðru leyti verði unnið að því
að útvegsmenn leysi sameiginleg
iðfangsefni sín sem mest á sam-
innugrundvelli.
XIII. Landhelgi og landheigis-
gæzla.
Flokksþingið beinir þeirri ein-
dregnu áskorun til Alþingis, að
landhelgismál ísllands verði tek-
in til gagngerðrar rannsóknar og
virkra aðgerða hi ðallra fyrst sem
unnt er. Flokksþingið lítur svo
á, að ef sofið er á verðinum um
letta stóra og þýðingarmikla
mál, meðan veiðitækni fleygir
ram og flestar nágrannaþjóðir
okkar færa út landhelgi sína og
efla landhelgisvarnirnir hjá sér,
séu allar horfur á, að aflabrögð
andsmanna verði stopul og rýr
innan skamms og að nýi fiski-
skipaflotinn komi ekki að tilætl-
uðum nottim vegna ágengni út-
lendra veiðiskipa.
Flokksþingið vill í þessu sam-
bandi benda á eftirfarandi leiðir
til úrbóta:
1) Samningi þeim um fisk-
veiðalandhelgi við ísland og Fær-
eyjar, sem gerður var af konung-
um Danmerkur og Stóra-Bret-
lands hinn 24. júní 1901, verði
tafarlaust sagt upp af íslands
hálfu.
2) Alþingi setji nýja löggjöf
um landhelgi Islands, þar sem
hún verði ákveðin mun stærri en
nú er, þannig að landheglislínan
verði mæld frá yztu annesjum,
svo að allir firðir og flóar falli
innan hennar. Löggjöf þessi
gangi í gildi þegar uppsagnar-
frestur samningsins^frá 24. júní
1901 er liðinn.
3) Alþingi og ríkisstjórn ís-
lands vinni að því eftir fremstu
getu að hin nýja landhelgislög-
gjöf íslendinga verði viðurkennd
af öðrum þjóðum.
4) Gæzla landhelginnar verði
aukin ög bætt frá því sem hún
nú er, m. a. með þvi að flugvélar
verði notaðar við gæzluna og
varðskipum fjölgað. ÖIl varð-
skipin verði jafnframt útbúin
sem björgunarskip og annist
(Framhald á 3. síðu).