Dagur - 14.05.1947, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudagur 14. maí 1947
DAGUR
Ritstjórl: Haukur S&orrosoa
Afgieiðsla, auglýsingar, innheimta:
Mca-ínó H. Péturason
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími 166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds BjömBsonar
„Við viljum það ekki.“
„17ÖRIÐ góða, grænt og lilýtt" virðist að lokum
' gengið í garð at fullum mætti og mildi. Öllum
mun það að sjálfsögðu aufúsugestur nú sem
endranær, enda sjást þess hvarvetna rnerki, að
menn búast nú sem ötullegast undir voryrkjurn-
ar og sumarstörfin. Ekki er ástæða til annars en
að hefja þann undirbúning með hóflegri bjart-
sýni og stórhug. Ábyrgðarlaus spákaupmennska,
er birtist skýrast í áróðri og stjórnarathöfnum
nokkurra raupsamra en haldlítilla þjóðmálaleið-
toga, hefir að vísu valdið því, að íslenzka þjóðin
lét glæsilegt og einstakt tækifæri til stórkostlegrar
efnalegrar 'hagsældar á komandi árum sér úr
greipum ganga jafn skyndilega og óvænt og það
hafði lágzt henni upp í hendurnar. En ekki þýðir
að sakast lengi eða úr hófi fram um orðinn hlut.
Vissulega höfum við bætt hag okkar að ýmsu
leyti og eignazt ýmis varanleg verðmæti á síðustu
árum, sem ættu að geta létt okkur lífsbaráttuna
á næstu tímum, þótt stórum minni fengur en
skyldi hafi bjargazt úr eldsvoða fyrirhyggjuleys-
isins og gegndarleysisins. Og nú hafa ábyrg öfl
loks sameinast til viðnáms og framsóknar gegn
ifrekari sóun og niðurrifsstarfi. Þjóðin getur því
fagnað sumri og mætt nýju star.fi og viðfangsefn-.
úm með atorku og bjartsýni, ef gereyðingarliðinu
tekst ekki að villa um fyrir henni og sundra kröft-
úm hennar á nýjan leikmeðmarklausumoghættu-
legum yfirboðum og ábyrgðarlausu gaspri og lýð-
skrumi.
¥ ÖLLUM LÝÐRÆÐISLÖNDUM leggja sam-
tök verkamanna á það höfuðáherzlu um þessar
mundir að tryggja atvinnu og hag verkalýðsins
með því að beita sér af öllum mætti gegn- dýrtíð
og verðbólgu. Ein- aðalályktun síðasta alþjóða-
þings verkamanna, þar sem mættir voru fulltrúar
70 miljóna félagsbundinna manna víða um heim,
var á þá leið, að brýn nauðsyn bæri nú til, að
verkamenn einbeittu sér gegn þeirri dýrtíð, sem
auðkýfingarnir hefðu skapað og viðhaldið. Hér
heima ganga hins vegar kommúnistar berserks-
gang til þess að efna til verkfalla og nýrra kaup-
krafna. Engum fær dulizt, að hér er um grímubú-
inn pólitískan skæruhernað að ræða og annað
ekki. Kommúnistar láta sér vissulega afkomu at-
vinnuveganna og hagsmuni verkalýðsins í léttu
rúmi liggja. Fyrir þeim vakir það eitt að steypa
núverandi ríkisstjórn, hvað sem það kostar, í því
skyni að setja gæðinga sína aftur í ráðherrastól-
ana.
jPKKI VÆRI ÞAÐ ÚR VEGI fyrir hugsandi og
ábyrga verkamenn að rifja upp fyrir sér í
þessu sambandi — áður en þeir gerast samábyrgir
kommúnistum í þessu glæfralega tiltæki þeirra —
viðvaranir og alvöruorð þau, er hinir tveir full-
trúar alþýðusambandænna á Norðurlöndum létu
falla á Alþýðusambandsþinginu í Reykjavík s.l.
haust. Norski fulltrútnn, Alfred Skar, komst m.
a, svo að orði í ræðu sinni: „Við krefjumst ekki
kauphækkana og viljum með því forðast dýrtíð
og lággengistíma. Við vinnum að því að halda
öltu verðlagi niðri, til þess að forðast dýrtíð, því
að hún fer verst með verkalýðinn. Við gætum
hækkað kaup verkalýðsins upp úr öllu valdi, ef
við vildum. En við viljum það ekki, af því að við
viljum ekki kalla yfir okkur dýrtíð og lággengi.
Við þekkjum nefnilegæaf reynslunni, hvaða áhrif
það hefir að spenna bogann of hátt með upp-
flisin i auga bróður þíns, —
og bjálkinn í eigin auga.
Svohljóðandi bzét heíir borizi „Fok-
dreifum“ frá leiðtoga kvenskáta hér í
bænum — í tilefni af ummælum
„Kirkjugests“ hér í þessum dálkum í
næstsíðasta blaði:
¥|AÐ ER sjálfsagt óviðeigandi að
WP- svara nafnlausum bréfum, að
minnsta kosti bréfum, eins og hins trú-
aða „kirkjugests“. En það bréf birtist
í síðasta tölublaði „Dags“, þ. 30. apríl
sl. Hvar sem skátum er hallmælt að
ósekju, skal eg taka svari þeirra eftir
föngum. Messa sú, sem sérstaklega er
umtöluð og helzt hefir minnt á sýn-
ingu fyrir þá, sem líta á fána lands
vors sem skraut og á heitorð skáta
sem eitthvað óviðkomandi helgiathöfn
og kirkjualtari, var og hefir, um nokk-
urra ára bil, verið kölluð skátamessa.
Skátasveitir víða um land hafa valið
sér þennan dag og hafa notið velvildar
prestanna til þess að hlýða á messu,
þótt hann sé annars enginn venjulegur
messudagur. Skátarnir fara til messu
á sumardaginn fyrsta, til þess að minn-
ast í lotningu sumarsins, sem algóður
guð enn lætur fylgja löngum og dimm-
um vetri. Með þessum ásetningi höld-
um við skátar til messu þennan dag,
en ekki er það á mínu valdi að,dæma
sprengdu vöruverði og kaup-
hækkunum, svo að hrunið hlaut
að koma, enda dundi það yfir. Þá
var verkalýðurinn leiddur út í
all skonar verkfallsæfintýri, sem
næstum því eyðilögðu samtök
hans. Þá hrapaði félagatala okk-
ar úr 170 þúsundum niður í 90
þúsund. — N ú förum við gætileg-
ar að öllu.“ — Sænski fulltrúinn,
Albin Lind, tók mjög í sama
strenginn í ræðu sinni. Báðir
undirstrikuðu þessir norrænu
verkamannafulltrúar á Alþýðu-
sambandsþinginu islenzka, að
verkamenn í ,Skandinavíu hafi
gert sér þess ljósa grein, að verð-
fall peninga og verðbólga er alls
staðar hættulegasti óvinur launa-
stéttanna, enda hefði reynslan
kennt þeim þessi ltagvísindi full-
greinilega i síðustu heimsstyrjöld
og árin þar á eftir. NoiTænu
verkalýðssamtökin féllust því á
þær ráðstafanir ríkisstjórna sinna
að stöðva állar kauphækkanir
meðan unnið væri að nauðsynleg-
um viðreisnarstörfum. Jafnlramt
voru gerðar nauðsynlegar ráðstaf-
anir til þess að halda verðlaginu
í skefjum og bæta aíkoiðu laun-
þega á annan hátt. T. d. mun
norski rikissjóðurinn hafa greitt
um 500 milj. kr. til verðlækkun-
ar á landbúnaðarvörunr og inn-
fluttum vörum á síðasta ári.
N°,
ER eftir að vita, hversu
angt , íslenzkir verkamenn
láta kommúnista ginna sig til
andstöðu við alveg sams konar
ráðstafanir til viðnáms vaxandi
dýrtíð Iiér á landi. Ýmis sólar-
merki benda í þá átt, að þeim
muni ganga róðurinn tregiega, og
heilbrigð dómgreind verka-
manna muni ráða meiru í þetta
sinn er skemmdavilji niðurrifs-
mannanna, sem gjarnan vilja
stöðva allt athafnalíf í landinu,
þegar verst gegnir um hábjarg-
ræðistímann. Framtíðin á.eftir að
leiða það í ljós, hvað ofan á verð-
ur. Vissulega er mikið í húfi.
um það, hveröu mjög þessi ásetningur
breytist þegar til kirkju er komið.
KIRKJUGESTURINN fór til kirkju
með einulægum og góðum ásetn-
irigi, en hvaða áhrif hafði messan og
heitorð skátanna á hann? Jú, hann fór
úr kirkju fullur vandlætingar yfir því,
að hann heyrði enga nema kirkjukór-
inn, prestinn og sig sjálfan syngja. —
Ekki skal eg fullyrða um almennan
söng skáta, en margir þeirra komu
með sálmabækur til messu, og svo var
um talað, að þeir syngju, seip gætu.
Margir gerðu það einnig. Vesæll hefir
sennilega söngur okkar verið, fyrst
kirkjugestur hefir ekkert orðið hans
var.
i
SVO AÐ eg aðeins afsaki lítt æfðar
raddir, þá er það ekki á allra valdi
að fylgja kirkjukór Akureyrar eftir.
Margir munu vera mér sammála um
það, að betra er að hlýða þögull á vel
æfðan kór syngja lofsöng Islendinga
en að taka þótt í þeim söng og nó ekki
hæstu tónunum. Það væri hörmulegt
að hlusta á þennan helga söng illa
sunginn. Það geta ekki allir óæfðir
sungið hann. Augnaráð þau, sem
kirkjugestur hefir fengið, er hann söng
„Ó guð vors lands“, hafa verið augna-
tillit hinna þakklátu, en vanmegnugu.
Tillagan um að „fokdreifa‘f kirkju-
kórnum um allt guðshúsið, er hann
hefir lokið samfelldu verki sínu, tel eg
hæpið að framkvæmanleg sé. Hvern-
ig er hægt að hugsa sér kirkjukór
dreift á meðal safnaðarins, nema að
söfnuðurinn • verði æfður í röddum,
eins og kórinn, og að sama fólk komi
alltaf til messu og sitji í ákveðnum
sætum? Setjum svo, að bassaraddim-
ar setjist hjá börnunum og hæstu
kvenraddirnar hjá öldungunum. -
Kirkjukórinn er ómissandið, hann
syngur einnig ,þegar enginn kirkju-
gestur megnar að fylgja honum eftir.
>
ITVERNIG má það annars vera, að
■*•■■■ einstakir kirkjugestir lesi í hugi
manna, og hvers vegna er það nauð-
synlegt í kirkjunni sjálfri, að þeir
ólykti hugarfar nóunga síns verra en
skyldi? — Eg heyrði ekki einsöng yð-
ar, kirkjugestur; eg hefi víst ekki veitt
yður eftirtekt. Stundin Lkirkjunni var
niér ógleymanleg, svo var okkpr fleir-
Um farið.
I guðs friði, og njótið betur næstu
ijiessugerðar.
Brynja Hlíðar.“
Hjartanlegur söngur d
„samkomum".
Nokkuð kveður við annan tón i bréfi
frá A. G. Þar segir svo:
¥» AÐ ER hressandi að lesa bréf
??■ „kirkjugestsins", sem birtist í
Fokdreifum „Dags“. Hann hefir
óvenjulega glöggan skilningáþví,semá
við í opinberri guðsþjónustu.
I söfpuði, sem í eru allir á vissu
landssvæði, trúaðir, hálftrúaðir og
vantrúaðir, verður varla hjá því kom-
izt, að það verði skoðað sem hrein
undantekning, ef maður syngur af lífi
og sál og fylgist af áhuga með öllu,
sem fram fer. Hins vegar getur
,kirkjugestur“ hæglega sannfært sig
um, að í frjálsum kristnum söfnuði,
þar sem enginn er nema hann trúi af
hjarta á boðskapinn, er það hrein und-
antekning, ef nokkur EKKI syngur
hjartanlega.
Sama kvöld og greinin birtist var eg
á slíkri samkomu, og með greininni í
huga leit eg kringum mig meðan sung-
ið var til að athuga hvort nokkur
þegði. Eg sá engan, enda var söng-
magnið langtum meira en vanalega
heyrist í kirkjum, í samanburði við
fjöldann.
Glæsilegri tónfegurð fær „kirkju-
gestur" að heyra í þjóðkirkjunni hér,
en leiti hann að þeim, sem tilbiðja í
anda og sannleika, ætti hann að gera
(Framhald á 6. síðu).
Sumarkjóll
Kjólar, sem
liægt er að nota
við sem llest
tækifæri, eru
llíkur, sem allar
stúlkur sækjast
eftir.
Hér er einn
Jiessara ágætu
kjóla. Hann er
úr hvítu, þunnu
ullarefni. Upp-
slög og kragi eru
úr léreftskenndu
efni: gxæn og
hvít blöð og
blónt á rauðurn
grunni.
Raut( leðuir-
belti fer vel við
kjólinn. Hnapp-
arnir ern þaktir
hvíta efninu.
Slíkir kjólar
ganga alls staðar
Þegar þú velur skó
„Eg hefi alltaf notað númer 37, hvernig stendur
á því, að eg keinst ekki í J>essa?“
Setningar sem þessi munu hljóma nokkuð oft í
eyrum skókaupmannsins. Hann sýnir viðskipta-
vininúm hálfu eða heilu núineri stærra — en hún
hristir höfuðið og endurtekur: „Eg hefi alltaf not-
að númer 37, og fætur mínir eru ekki stærri nú en
síðast, þegar eg keypti mér skó.“ Og síðan, þegar
hún hefir troðið sér í skóna, bætir hún við, eins o^
til þess að friða sjálfa sig: „Þeir stækka, þegar eg
er búin að vera í þeim nokkra daga.“
En hvað skeður svo, eftir nokkra daga?
Sú, sem skóna keypti, kemur heim í leiðu skapi,
með logandi verki í fótunum, sparkar aif sér skón-
um og gefur þá játningu, að verkirnir sáu óþol-
andi, líkþornunum liafi fjölgað síðan hún eignað-
ist nýju skóna, en silkisokkunum, aftur á móti,
fækkað mjög.
Hver er ávinningurinn? — í fljótu bragði fáum
við ekki séð, að hann fyrirfinnist í dæminu. Út-
koman virðist neikvæð, að öllu leyti. — Sennilega
enda skórnir í ruslaskápnum eða þeir eru seldir
kunningjakonunni fyrir hálfvirði, en fyrri eigandi
situr eftir með sáran fót og heitir því, að kaupa
hálfu númeri stærra næst.
Suimum liættir til að kaupa of stóra skó, svo að
það má með sanni segja, að ekki sé verkið vanda-
laust. — Bezt er að binda sig ekki um of við nein
sérstök númer, vegna þess að þau eru afar misjöfn,
meira að segja frá sömu verksmiðjum, og þar að
auki fer stærð skóna að töluverðu leyti eftir öðru
lagi þeirra, t. d. hvort þeir eru víðir ifram eða
þröngir, opnir einhvers staðar o. s. frv.
Erlendis hafa sumar skóverzlanir sérfræðinga,
sem lijálpa til við val skóna, þar sem mjög er liaft
íhuga heilbrigði og vellíðan fótanna. — Þegar því‘:
er ekki að fagna, verður hver og einn að treysta
skynsemi sinni í þessum efnum, og borgar sig
venjulega að hugsa ráð sitt vel og gefa sér góðan
tíma til þess að velja sér eitthvað á fæturna. —
Sennilega erum við aldrei nógu vandlátar, þegar
við veljuni okkur skó, en við ættum að hafa það
hugfast að misþyrming á fótunum, livað þetta
snertir, er sjálfskaparvíti, sem okkur ber skylda til
að varast, en gera aftur á móti allt sem í okkar
valdi stendur til Jress að fótunum geti liðið vel, því
að erfiði þeirra er mikið, og veikir fætur og lélegir
eru liverri konu sorg og kvöl hin mesta.
„Puella“.