Dagur - 03.07.1947, Side 4

4
DAGUR
Fimmtudagur 3. júlí 1947
DAGUR
Ritstjórl: Haukur Snorrason
Afgreíðsla, auglýsingar, innheimta:
Mai'ínó H. Pótursson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími 166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar
Verkföllin norðan og sunnan Glerár
IZOMMÚNISTUM hér í bænum þótti sem þeir
gætu ékki vottað flokksforustunni í Reykjavík
hollustu Inema með því að áuglýsa, að þeir roundu
liefja hér samúðarverkfall og lióuðu þeir saman
nokkrum fylgispökum hræðum til þess að fá
verkfallsyfirlýsinguna samþykkta. Rösklega 50
menn í 500 rnanna félagi ’tóku þá ábyrgð á sínar
herðar, að ákveða hér samúðarverkfall með Dags-
brún. En eftir þessar byrjunaraðgerðir er sem all-
an mátt liafi dregið úr kommúnistum hér sunnan
Glerár. Þeir hafa ekkert haft sig í frammi liér i
bænum sjálfum til þess að framfylgja þessari
ákvörðun. Hér er unnið alla daga sem áður. Hér
er enginn benzín- eða olíuskortur og verkfallið
mest áberandi í dálkum „Verkamannsins". —
Kommúnistar eru stundum fljótir að átta sig á
ivindstöðunni og þeirn er orðið það ljóst, að hinar
pólitísku hefndarráðstafanir gegn ríkisstjórninni
eiga litlu fylgi að fagna í bænum. Þess vegna láta
jreir sér nægja að auglýsa í útvarpi, að hér sé verk-
fall. Það á að sýna landslýðnum samúðina, en við
Jtað er látið sitja. Kommúnistar hafa ekki treyst
liðinu til meiri stórræða.
IjANNIG lítur „samúðarverkfallið“ út iiérna
megin Glerár. En landslagið breytir um svip
jregar komið er norður fyrir ána. Þar er það, sem
kommúnistaforustan hér hefir gert meginsókn-
ina. Þar standa verksmiðjuhúsin auð og umbæt-
urnár hálfgerðar, af því að forsvarsmönnum
kommúnistaflokksins þótti sennilegt, að tækist að
vinna Krossanesverksmiðjuna mundi eftirleikur-
inn við hinar síldarverksmiðjur.nar verða léttari.
Þess vegna var Krossanes beitt fáheyrðu ofbeldi.
Stjórnarnefndarmaður verksmiðjunnar var anot-
aður sem-tréhestur innan borgarmúran.na til þess
að auðvelda sóknina utan að frá. Tilmælum verk-
smiðjustjórnarinnar um að fá að ljúka nauðsyn-
legum undirbúningi og endurbótum, gegn því
fyrirheiti, að greiða það kaup, sem síðar yrði sam-
ið um annars staðar, var hafnað. Með þeirri neit-
un var smiðshöggið rekið á eyðileggingarstarfið.
Kommúnistum var í lófa lágið að láta undirbún-
ing verksmiðjurekstursins óáreittan í hálfan mán-
uð. Þá mundi verksmiðjan hafa verið tilbúin til
bræðslu og kaupdeilan er um kaup og kjör við
síldarbræðslu í sumar. En „það verða engar und-
anþágur veittar/ ‘sagði Steingrímur Aðalsteins-
son, iengin smuga látin óbyrgð til þess að fyrir-
byggja reksturinn. Hagur verkamannanna var
þeim ekkert áhyggjuefni. „Þeir fá þó alltaf at-
vinnu við að rífa,“ sagði Björn Jónsson, varafor-
maður verkamannafélagsins hér, er rætt var um
þessi mál á sameiginlegum fundi verksmiðju-
stjórnarinnar og samninganefndar kommúnista á
dögunum. Betur verður viðhorfi kommúnista í
atvinnumálum naumast lýst.
AÐFÖR kommúnista að Krossanesi er átakan-
'legt cjæmi um það, hvað það getur kostað
byggðarlag, að velja sér til foryztu í verklýðsmál-
um ofstækisfulla kommúnista, sem í einu og öllu
dansa eftir hljóðpípu foringjanna í höfuðstaðn-
um, án tillits til þess hvort byggðarlagi þeirra er
tjón að því eða ekki. Steingrímur Aðalsteinsson
beitti sér fyrir stöðvun Krossanesverksmiðjunnar
að tilmælum flokksmanna sinna í Reykjavík. Þeir
sáu að sú verksmiðja lá bezt við höggi, vegna þess
Farartálmar á þjóðveginum.
MIKILL er nú orðinn munurinn að
ferðast um landið miðað við það,
sem áður var. Eg á þar ekki við ferða-
lög feðra okkar yfir vegleysur, fót-
gangandi eða ríðandi, heldur okkar
eigin ferðir í bifreiðum eftir þjóðveg-
um. Þa ð er orðinn geysilegur munur
að fara í milli Reykjavíkur og Akur-
eyrar nú, miðað við það sem var fyrir
nokkrum árum. Þjóðvegurinn mó nú
heita sannkölluð hlemmibraut mestan
hluta leiðarinnar. Þó eru ennþó tveir
kaflar, sem allerfiðir eru yfirferðar,
einkum ef votviðrasamt er. Það eru
Norðurárdalur og Hvalfjörður. í
Norðurárdalnum er nú unnið af kappi
að vegagerðinni og miðar vel áfram
og undirbúningur er hafinn að brúar-
byggingu á Norðurá til þess að losa
ferðamenn við hinn leiða krók að
gömlu brúnni. Eru því horfur á, að
þessi farartálmi verði úr sögunni áður
en langt um líður. í Hvalfirðinum eru
hins vegar litlár vegabætur. Sú var
tíðin, meðan herinn dvaldi hér, að þar
var greitt yfirferðar. En vegurinn hef-
ir verið látinn drabbast niður og ekki
var sjáanlegt nú á dögunum, að neitt
verulega væri unnið að viðhaldi hans
á þessu sumri. Enda er hann allt að
því ófær litlum bílum á köflum. Hval-
f jörðurinn verður því enn um sinn far-
artálmi, en nú er ráðgerð bílferja yfir
fjörðinn við Katanes og verður það
mikil úrbót. Eigi að síður virðist stór-
lega misráðið að halda ekki þessum
vegi sómasamlega við. Augljóst er, að
hann er nauðsynlégur hlekkur í
greiðri samgönguleið milli Norður- og
Suðurlands.
Ljótur vitnisburður gestgjafa.
l/ÍST er um það, að vegirnir hafa
* batnað stórlega á liðnum árum.
Og ferðamaðurinn verður var við
aðra ánægjulegaframför.Gistihúsin og
greiðasölurnar meðfram þjóðveginum
hafa einnig batnað og sannarlega var
ekki vanþörf á því. Fyrir einum fjór-
um árum taldist mér svo til, að ekki
væri til þokkalegt vanhús fyrir ferða-
menn ‘ á gjörvallri leiðinni milli
Reykjavíkur og Akureyrar. Á þessu
hefir nú orðið nokkur bót, þótt langt
sé frá, að sæmilegt megi teljast ennþá.
Það er ljótur vitnisburður, sem sumir
gestgjafar gefa ferðamönnunum. Þeir
segja, að það sé landlægur ósiður á ís-
landi, að ganga illa um þessa staði.
Ekki sé hægt að halda þeim í sóma-
samlegu lagi nema fyrstu dagana eftir
að gististaðirnir taka til starfa sum-
armánuðina. Þetta er furðuleg
ómenning. En ánægjulegt er þó til
þess að vita, að umgengnin er hótinu
til skárri nú, en verið hefir ó liðnum
árum. En langt er enn í land.
Rúm fyrir dverga. >
GREIÐASÖLUR við þjóðveginn
bjóða nú yfirleitt góðan mat með
litlum fyrirvara. Einnig það er fram-
för. Aðbúð á gististöðum má einnig
teljast allgóð. Þó er einn löstur á gisti-
stöðunum, sem margir ferðamenn
kvarta sáran undan og ekki að ósekju.
Það eru rúmin. Erlendur ferðamaður
sagði eitt sinn, að ef dæma ætti
líkamsþroska Islendinga eftir rúmun-
um í gistihúsunum, kæmust þeir í
flokk með Búskmönnum í Afríku.
Rúmin eru allt of víða of stutt og lé-
leg. Ástæða væri til, að gistihúsaeftir-
litið — ef það þá er nokkuð nema
nafnið eitt —- setti reglur um lág-
marksstærð þeirra rúmstæðna, sem
mönnum eru leigð á tugi króna yfir
nóttina. Þegar búið er að koma þessu
í lag, verður verstu óþægindunum á
sumum gististöðum rutt úr vegi.
Lakast þó í höfuðstaðnum.
JLRÁTT fyrir það, sem áfátt er, og
* það er vissulega margt, hefir þó
orðið veruleg framför á þessu sviði
á síðustu árunum. Það er miklu betra
og þægilegra að vera ferðamaður á
þjóðveginum í dag en áður var. En
það er langt frá því nægilega gott til
þess að við getum auglýst landið sem
ákjósanlegt ferðamannaland og ætlað
okkur að hafa stórfé upp úr móttöku
erlendra ferðamanna. Til þess eru
gistihús okkar ennþá allt of fá og allt
of ófullkomin. Og hvergi er verra að
vera ferðamaður á öllu landinu en í
sjálfri höfuðborginni, en þangað má
þó vænta erlendra ferðamanna fyrst.
Þar kemst maður ekki á gistihús þótt
skíra gull sé í boði, nema í gegnum
kunningsskap eða klíkuskap. Innlend-
ir ferðamenn verða þá annað tveggja
að liggja upp á frændum og venzla-
(Framhald á 5. síðu).
að ólokið var miklum undirbún-
ingi. Eftir byrjunarsigurinn á
henni átti svp að ganga á lagið og
beygja allan síldariðnaðinn und-
ir valdboð kommúnista. Engum
hefir verið það ljósara en stjórn-
ainefndarmanninum í Krossa-
nesi, hvað þessi herferð kostaði
bæjarfélagið. Hann hafði ásamt
öðrum nefndarmönnum starfað
að því allt til þess tíma, áð fyrir-
skipunin kom að sunnan, að
safna fé til verksmiðjunnar og
útvega henni lán. Honum var
ljóst, að þessi lán þurfti að greiða
og skuldabréfasala vei'ksmiðj-
unnar var undir því kornin, að
byrlega liti út með reksturinn.
Allt þetta lagt saman reyndist þó
harla léttvægt, þegar ikommún-
istavaldboðið að sunnan kom á
vogarskálina á móti. Þá máttu
hagsmunir bæjarfélagsins og
verkamanna í Glerárþorpi sín
einskis. Stjórnarnefndarmaður-
inn gekk þá berserksgang til þess
að rífa niður það, sem hann
hafði áður hjálpað til að Syggja
upp. Þannig starfa kommúnistar
að málum og engir nema þeir.
l^ERKFÖLLIN sunnan og
“ norðan Gierár eru harla
táknræn um aðferðir og tilgang
kommúnista. Annars :vegar ár-
innar láta Jreir sér hægt. Komm-
únistum í Reykjavík var mest í
mun að fá „samúðina" auglýsta í
útvarpi og á forsíðu Þjóðviljans,
•en þar sem þeir skynja and-
spyrnu verkamanna í bænum
gegn frekari áðgerðum er þar við
látið sitja. Kommúnistarnir hér
liafast ekki að, þótt verkfall Jrað,
er þeir auglýstu með svo miklum
bægslagangi, sé hreinasti skrípa-
leikur. En þegar kemur norður
fyrir Glerána, breytist myndin.
Þar er gengið hart fram, vegna
pess að stöðvun Krossaness féll
inn í heildaráætlun kommimista
um síldariðnaðinn. Þar má ekki
einu sinni starfa að lagningu raf-
magnstauga, fyrir ofbeldi komm-
únista, þótt rafmagnsmenn eigi
ekki í neinu iverkfalli. Fátt sýnir
betur en þetta, hvers konar starf-
semi það er, sem kommúnistar
stunda nú víða um landið. Má
það furðulegt kallast ef verka-
menn líða það mikið lengur, að
pólitíssk béllibrögð af þessu tagi
séu höfð í frammi í hafni verk-
lýðssamtakanna. Enginn þeirra
trúir því raunverulega, að með
þessum -aðgerðum sé verið að
tryggja þeirra hag. En eftir
hverju bíða þeir?
Af ávöxtunum skuluð þér þekkja þá!
Fátt mun hafa vakið nreiri athygii k'venþjóðar-
innar nú að undanförnu en uppskipunarbann
kommúnista í Reykjavík á appelsínum, sem vænt-
anlegar voru til landsins. Innflytjendasambandið
hafði ráð á 7000 kössum af appelsínum, en því
þótti ráðlegra að spyrjast fyrir um það hjá for-
ráðamönnum Dagsbrúnar, hvort leyft mundi að
skipa þeim á land hér, ef verkfallið væri þá ennþá
óleyst. Hafa ekki iviljað eiga neitt undir því, að
þessir appelsínukassar fengju sömu viðtökur og
Snorra-styttan, enda ihætt við að lítið yrði eftir af
ávöxtunum eftir stíka flutninga fram og yfir yfir
Atlantzhafið. En ekki kom til þess, Jrví að beiðn-
inni ium uppskipun var synjað og Jress vegna ekki
lrægt að ráðast í fiessi appelsínukaup. Nú verður
ekki séð, að það hefði skipt nokkru verulegu iháli
í yf.irstandandi kaupdeilu, hvort þessi innflutn-
ingur befði tekist eða ekki. En þessi ákvörðun
kommúnista skiptir hins vegar máli fyrir konur
og börn Jiessa 1 ands. Þingmenn kommúnista
fluttu á síðasta þingi tillögu um aukinn innflutn-
ing ávaxta. Nú sést hver hugur fylgdi máli. Þeir
verða ekki þekktir af tillögunum, sem þeir flytja.
Þær eru margar og fállega orðaðar. En það er auð-
velt að þekkja þá af ávöxtunum. Allar aðfarir
þeirra í þjóðfélaginu um þessar mundir eru með
þeim hætti, senr seint mun fyrnast. Þeir eru sann-
arlega auðþekktir af verkunum.
Sumarkápa
Þetta er smekkleg
sumarkápa, úr
ljósu efni. Þetta
er nýjasta tízkan
núna, segir tízku-
sérfræðingurinn
Vera Winston,
sem sendir okkur
Jressa mynd frá
New York.
Útikjóll
Nýtízku útikjóll
og hattur, tízku-
teikning eftir
Vera Winston.