Dagur - 22.10.1947, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 22. október 1947
DAGUR
3
I ÞROTTASIÐAN
RITSTJORI: JONAS JONSSON
”Um daginn og veginri
n
„Viljirðu hitta fólk. þá komdu
niður á KEA-hornið,“ sagði ein-
hver! Eðlilega er þetta ekki fjarri
sanni. Þarna eru höfuðvega-
iiiót í höfuðborg í höfuð hluta
(skiptar skoðanir!) landsins. Svo
er þarna að finna hlé fyrir norð-
ankalda en opin leið hlýjandí
geislum sólar og rétt við hendina
— innan dyra — heimsins bezti
varningur í úrvali — og falur
meðan fé og miðar hrökkval! Já,
þarna eru margir á ferli. Jafnvel
þingeyskir bændur fyrirfinnast
þar á stundum, — jú, þeir geta
líka sagt: „Kaupfélagið okkarl“
Þarna átti ég tal við einn
merkan, roskinn bónda að aust-
an, nýlega og við ræddum um
„daginn og. veginn“ eins og geng-
ur.
„Dásamlegt sumar!“ sagði
hann. „Eg hefi aldrei aðra eins
fegurð á himni og á jörðu, skýj-
um og í gróðri." Eg var hjartan-
lega samþykkur og glaður að
finna einhvern, sem verulega
hafði veitt þessu athygli. „En,“
bætti bóndinn við, „ef til vill
tökum við bara betur eftir þessu
þegar við eldumst og förum að
hugsa lengra fram, nálgumst dyr
dauðans.“ Eg þóttist ekki vera
nógu gamall til þess að geta
dæmt um það. Talið barst svo að
öðru: „Mér finnst of mikið um
íþróttir,“ sagði hann m. a., „í út-
varpinu, blöðum og manna á
milli.“ Nú fór eg að sperra eyrun.
,Já, en þessa þarf nú, til þess að
auka áhugann fyrir málefninu,*
sagði eg. „Æskilegt væri að allir
iðkuðu einhverjar íþróttir, hver
við sitt hæfi; með því erum við
líka að efla og gera augljósari
íegurðin'a. Vissulega erum við
ekki alltaf á beztu leið að mark-
inu og látum tilgang helga með-
alið, t. d. í öfgalegri keppni. En
mótin, keppni, sýningar miðar
allt að því að vekja áhuga, fá
fleiri til íþróttaiðkana." „Já, eg
man það,“ svaraði bóndinn, „að
á einhverri lrelsishátíð Þingey-
inga fyrir 30—40 árum, hélt einn
ræðumanna því fram, að sveita
fólkið þyrfti engar íþróttir,
margbreytt störf þess væri því
nægifeg í því efni. Þetta vakti
athygli mína — og hvorki þá né
nú finnst mér eg geta neitað
þessu og talið það staðleysu."
„Þessi kenning á enn sína verj-
endur,“ viðurkenndi eg, „og víst
eru störf sveitafólksins fjölþætt,
en samt hættir þeim til að fella
menn í skorður, binda og festa
líkmann í vis^um stellingum,
beygja herðar, bak og kné,
þyngja ganginn og valda stirð-
leika í liðamótum. Þarna vantar
eitthvað til að mýkja, teygja og
rétta úr — léttar, fjörgandi æfing-
ar fimleika eða íþrótta.“ — „En
nú eru störf sveitamannsins að
ljreytast," sagði hann, „hætt að
nota orf og ljá og hrífu, hætt að
binda bagga, t. d.“. ,Já, rétt er
Dað, en þá eiga æfingarnar líka
að breytast, en ekki að hverfa," —
var svar mitt. Við skildum með
3eim sameiginlega ásetningi að
festa augu við fegurðina, livar
sem hún birtist.
Síðan Iiefi eg hugsað málið, en
ekki skipt um skoðun. Allir eiga
að iðka einhverjar íþróttir. Enn
eru þessir iðkendujr allt of fáir.
Og gallinn er líka sá að margir
íþróttamenn eru á rangri leið, og
vinna skaða þar með bæði sjálf-
um sér og stefnunni. Og sökin er
hjá okkur öllum.
Æskilegast væri að íþrótta-
starfsemin gæti gengið án svona
mikilla umsvifa og öfgalegra
átaka. Takmarkið er ekki það, að
skara fram úr á einhverju móti,
teldur hitt, að hagnýta sér íþrótt-
irnar til aukinnar heilbrigði,
fegurðar og lífshamingju.
F.f við vissum þetta og skildum
öll og Ijefðum áhuga og aðstöðu
til framkvæmda í þessu efni — ja,
þá ætti að mega sleppa auglýs-
ingunum, kappleikum mörgum
og frásögnum ýmiss konar. En
þarna er misbrestur á. Aftur á
móti sýnir revnslan, að íþrótta-
mótin, kappfeikarnir, verðlaun,
auglýsingar og frásagnir eru lík-
legustu aðilarnir til að vekja
áhugann, koma fólkinu af stað.
Þess vegna á allt slíkt nokkurn
rétt á sér.
Nú, þegar tæknin og kröfur
fólksins hafa stytt vinnutíma alls
fjöldans um 1/3—1/2 frá því sem
áður var, ætti það að vera öllum,
þqrf — já lífsnauðsyri, að verja a.
m. k. nokkrur mín. daglega, eða
2—3 tímum í viku til einhverra
skemmtilegra íþrótta eða drengi-
legra leika. Sá veit, er reynir, að
slíkt er hressing og heilsugjafi
bæði líkama og sál. Munum bara
að „kapp er bezt með forsjá“, lát-
um ekki sigurlöngun í keppni
ieiða okkur frá drengilegurn leik,
til brota á settum reglum. Þá er-
um við komin á villigötur. Fari
að bera á slíku mættu fleiri en
áður fylla þann hóp, sem nú tal-
ar um, bæði í gamni og alvöru,
að banna allar íþróttir um vist
árabil. Sumir telja nefnilega að
það væri einmitt líklegast til að
vekja almennan íþróttaáhuga,
koma flestum af stað til að æfa!
Mikil er trúin á bannsetninguna,
eða liitt þó heldur! En Akureyr-
ingar! Enn er bannið ekki til
staðar. Þvert á móti. íþróttahús
Akureyrar er ykkur opið. Þar er
vetrarstarfsemin að hefjast:
knattleikir, fimleikar, badrnin-
ton o. fl. Gjörið svo vel og gætið
að hyort ekki er eitthvað, sem
ykkur hæfir.
Skíðakappar
Nú þegar 16. okt. er kominn,
snjór og smádrengir eru búnir að
ná fram skíðunum sínurii og
skálma eftir gangstéttum bæjar-
ins! JÞeir ætla líklega á vetrar-
Ólympíuleikana í vetur og vita,
að þá er ekki seinna vænna að
bvrja að æfa! E. t. v eigum við
eftir að heyra frá þeirn sagt i út-
varpi sem glæsilegum skíða-
mönnum á slíku móti — jrótt
ekki verði á jressum vetri. Því
ekki Jrað? Það eru t. d. ekki rnörg
ár síðan jafnvel Svíar börðust í
bökkum til jress- að láta nokkuð
að sér kveða á stærri skíðamót-
um. Norðmenn og Finnar virtust
standa Jreim miklu framar. Nú
segja Svíar, hinir rosknari, sem
árangurslítið kepptu hér áður:
„Það er líkara ævintýri en veru-
leika, að Svíar hafá nú fjórum
sinnum hlotið gullverðlaun (1.
verðlaun) fyrir skíðaafrek á
Ólympíumótum. Árið 1924 voru
Svíar nokkuð farnir að átta sig á
því, að þeirra þolnu og dug-
miklu skógarhöggsmenn dugðu
ekki án sérstaks undirbúnings í
keppni við hina, sem hlotið
höfðu alveg einstaka þjálfun,
miðað við keppnina og höfðu
þar að auki rniklu betri skíði og
annan útbúnað.
Þetta ár sendu þeir þó hóp
manna ti! leikanna, sem þá voru
í franska Alpa-bænum Cltamon-
ix og gerðu sér allmiklar vonir
um sigra þar. En þar fór enn sem
fyrr .Á næsta íiióti í St. Moritz
1928, voru jreir íbetur undir bún-
ir. Þó biðu þeir greinilega lægri
hlut fyrir Norðmönnum á 18 km.
göngunni, þar sem Jreir (Norðm.)
áttu 3 fyrstu menn. Hinn 6. í
röðinni varð Svíinn Per F. Hed-
lund og næstir honum Lappinn
I.ars Jonsson og sænska eftirlæt-
isgoðið, Sven Utterström.
Og útlitið með 50 km. göng-
uria var enn verra. Aðalkappinn,
Utterström, varð ófær til keppni
\egna lasleika (matareitrun) og
annar varð að koma í hans stað.
— En samt — — Vonir Svía
voru reyndar ekki glæstar, en allt
var þó undirbúið með ná-
kvæmni. Kl. 5'J/2 um morguninn
voru'skíðamennirnir kornnir út í
brekkur til jress að gera grein fyr-
ir færinu og hvernig bezt væri að
smyrja skíðin. Eftir tillögu Hed-
lund svar loks ákveðið að nota
Bratli — norskan skíðaáburð —
og Jtetta reyndist svo liið lang-
bezta. Stafirnir voru einnig
vandlega vaxbornir, svo að nýr
lausasnjór skyldi ekki setjast að
á kringlunum og þyngja. KI. 6.30
var morgunverðurinn til reiðu,
staðgóður matur: egg, grautar,
mjólk, pönnukökur og ,smjör-
gæsir“, þ. e. srnurt brauð og álag.
Og. Jressi kappganga varð svo
óvæntur og glæsilegur sigur fyrir
jötuneflda timburfleytingspilt-
inn, Per Eirík Hedlund. Tveir
aðrir Svíar, Gustav Jonsson og
Volger Andersen, stóðu sig betur
en nokkru sinni, fyrr eða síðar,
Hlutu silfur- og bronzverðlaunin.
Svíþjóð átti 3 fyrtsu menn, alveg
óvænt!
Strax eftir 20 km. göngu vai
Hedlund 2J/2 mín. á undan
Norðmanninum Hegge, sem all-
ir höfðu óttast. Þegar Hedl. átti
eftir 13 km. setti hann Östby- '
klístur neðan í skíðin, en enginn
annar gaf sér tíma til þess. En
stóri Dalapilturinn græddi á
þessu, fékk ágætt rennsli og reif
sig sem-björn með löngum skref-
um upp brattar hlíðar. Hjá 39.
km. verðinum var tíminn þessi:
Hedlund 3.42.30, G. Jonsson
3.50.30, V. Andersen 3.51.45. —
Kellbotn (Noregur) 3.58.20,
Ström (Svíþjóð) 4.03 og svo
Hegge 4.05.30. Síðan átti Svíþjóð
4 fyrstu um tíma, en Ström fékk
krampa í fæturna — og varð að
!áta sér nægja 7. sætið við mark.
Hedlund virtist næsta óþreyttur
við markið með svo ágætan tíma
sem 4.52.03. Síðan kom Gustav —
vel þreyttur — á 5.05.30 og Vol-
ger. sem lagði sig allan frarn
og varð 5.05.46. Hann sagði síð-
ar, að hann hefði hvað eftir ann-
að verið að því kominn að hætta.
„Aldrei hefi eg þrælað mér eins
út “ sagði liann. „En þegar áhorf-
endur hrópuðu í mig og sögðu,
að eg væri með þriðja bezta tíma,
varð eg þó að skrúfa mig að
marki. Bronzmerki á Olympíu-
leikum, kastar maður ekki frá
sér!“ — Þessi rnikli sigur kom öll-
um á óvart, ekki síður Norðrn. og
Finnum, en Svíum sjálfum.
hann rnundi liafa sigrað hvernig
sem að var búið.
Norðmenn voru að öðru leyti
aðalsigurvegarar á þessu móti,
en sigur Svíanna á 50 km.-göng-
unni virtist ræna mesta ljóman-
urn af sigri þeiira. En þeir
reyndu að hugga sig með Jrví að
þetta væri bara einstök heppni!
En þar misreiknuðu nú Norð-
mennirnir. Svo má segja, að ein-
mitt með þessum sigri yrðu Svíar
„myndugir“ í skíðaheiminum,
því að síðan hafa Norðmenn og
1' innar orðið að skoða þá sem
jafnirigja og oft jafnve! meira.
Efagjarnir Norðmenn fengu
„ábæti" árið 1929, því að jrá kom
Svíinn Utterström o»' sisrraði í
Holmenkoll-göngunni (50 km.),
sem frá upphafi hefir verið talin
eijxmerkasta keppni skíðaíjrrótt-
arinnar. Hedlund varð Jrar þriðji
maður, aðeins 42 sek. seinni en .
l)ezti maður Norðmanna, Rus-
stadstuen. Norðmenn áttu ekki
lengur ósigrandi skíðakónga
sambærilega við sína fyrri: L.
Bergendal og Thorleif Haug. —
Næsta ár kom Utterström til
baka og sigraði á ný. Nú loks
urðu Norðrrrenn að viðurkenna
að Svíar höfðu lierraveldið í 50
knr. göngunni, þeirri vegalengd-
inni, senr jafnan hefir þótt nrest
um vert.
Utterströnr átti eftir að vinna
glæsilega sigra, t. d. öllurn á óvart
Lake Placid í 18 knr. göngu.
Síðan konra nýir kappar fram. í
Garmisdr-Patrenkirschen 1936
— Olympíumóti skíðamanna —
gátu Svíar sér góðan orðstír. —
Reyndar byrjaði nú verr en þeir
höfðu ætlað. Þeir gerðu sér
mikla von um að vinna boðgöng-
una 4x10 knr. En þar urðu bæði
Finnar og Norðmenn á undan og
Jrau úrslit ullu því að Sviar voru
ekki taldir líklegir að sigra í 18
knr. göngunni. Flestir bjuggnst
við að Norðmaðurinn Odd Hag-
en, yrði þar sigurvegari. í göng-
unni var lrann líká lengi talinn
með langbeztan tíma. En Erik
Larson frá Kiruna. „Kiruna
Lassi“ lagði einn síðastur af stað
af 75 keppendum/Kiruna Lassi
er einn af 9 systkinum frá snauðu
verkarnannsheimili. Hann er lít-
ill og grannur, hljóður og feinrn-
islegur í fjölda, en Jrað er stál-
harður glampi í gráum augunr
hans.
Langt er Hagen kominn og
líklegur sigurvegari, þegar Lassi
þýtur af stað. En enginn nær slík-
um hraða frá upphafi. Skanrnrt á
eftir honum kemur Finninn
#*
Lahde, sem vann sér nrikið álit í
boðgöngunni. Strax eftir 2 knr.
Hinir lröfðu ekki talið sér aðra
en e. l. v. Utterström hættulega
meðal sænsku keppendanna:
„Svíar unnu Olympíuleikanna
Jryngstu gullmedalíu” — stóð senr
fyrirsögn í norska Aftanposten.
Aðrir Norðnrenn töluðu unr að
Svíar hefðu verið heþpnir nreð
snrurningu!
Þetta er að vissu leyti rétt. En
það nægir engan veginn senr rétt-
læting á ósigrinum. því að
smurning skíðanna hlýtuv að
verða einn þáttur skíðagöngunn
ar. En auk þess sýndi Hedlund
svo mikla yfirburði í slæmri slóð
og þungu færi, að almennt var
þarna af skíðamönnum talið, að
er Lassi á hælunum á hinunr
fræga norska Rustadstuen. Hann
vék úr slóðinni orðalaust og
reyndi ekki að ,hanga á“ þessunr
„fljúgandi" sænska dreng.
Við fjögra knr. nrerkið er tími
Lassa 30 sek. betri en Hagens, og
við 6 knr. er lrann réttri nrín.
betri. Þegar 4 km. eru eftir lrjá
l.assa, er tínrrhans 1 nrín og 40
sek. betri en Hagens, en þá fetr
að halla undan fæti — brekkur
alla leið að marki. Og brunið er
einirritt sérgrein Hagens í þess-
um kappgöngunr, svo að nú eru
Svíar alveg nreð hjartað í hálsin-
unr — þeir, sem þarna eru í nánd.
En í þúsundunr húsa og heimila
(FramhaM á 6. síðu).