Dagur - 12.05.1948, Blaðsíða 2

2
DAGUK
Miðvikudaginn 12. maí 1948
Skógræktarfélagið leitar sjálfboða-
liða til skógræktarvmnii
Meira en 20 þusund plöntur gróðursettar í sumar
í „Alþýðumanninum“ 4. þ.m.
birtist ritstjórnargrein undir fyr-
irsögninni: „Fyrsta stjórn Al-
þýðuflokksins."
Spurning: Hvernig ferst rit-
stjóranum að skrifa þessa grein?
Þeirri spuringu verður ekki
svarað með vel eða illa. Réttasta
svarið er:
Það veður mikið á honum.
Greinarhöf. ræðir um stjórn-
arsamstarf flokkanna fyrr og nú.
Um samstarf fyrrv. stjórnar
segir hann m. a.:
„Alþýðuflokkurinn gekk til
samstarfs um fyrrverandi stjórn,
af því að hann taldi það ávinn-
ing.
í fyrsta lagi tókust samningar
um að binda talsverðan hluta af
gjaldeyrisinnstæðum þjóðarinn-
ar í nýjum atvinnutækjum."
Ekki skal það rengt, að Al-
þýðufl. hafi gengið til stjórnar-
samstarfs við kommúnista 1944
með ávinning í huga. En þar
hlýtur þó Alþýðuflokkurinn að
hafa orðið fyrir miklum von-
brigðum, því að greinarhöf. tek-
ur það fram, að þegar stjórnar-
samstarfinu lauk, hafi öll vinn-
ingsatriði verið í hættu.
Ekki þurfti það að vera neitt
agn fyrir Alþýðuflokkinn til að
bindast stjórnarsamvinnu við
kommúnista, að ákveðið var að
verja 300 milj. kr. af gjaldeyr- •
isinnstæðu þjóðarinnar til kaupa
á nýjum atvinnutækjum, því að
Framsóknarmenn lögðu til, að
til þess yrði varið 450 millj. kr.
Framsóknarflokkurinn vildi því
ganga allmiklu lengra í nýsköp-
unarframkvæmdum en þá ver-
andi stjórnarflokkar, sem töldu
sig þó réttborna til að hafa einka-
rétt á að kenna sig við nýsköp-
un.
í ræðu, sem Emil Jónsson hélt
á eldhúsdegi, lýsti hann komm-
únistum á þessa leið:
„Einar Olgeirsson og félagar
hans hafa reynt ýmsar aðferðir
við sitt pólitíska trúboð. Þeir
reyndu í upphafi að kynna flokk
sinn og stefnu hans ódulbúið,
eins og það er í raun og veru, —
en fengu fáa fylgjendur. — Þá
brugðu þeir yfir sig sakleysis-
hjúp sameiningar og lýðræðis,
ýmiskonar annari svikagyllingu.
Nokkrir fleiri bættust þá í hóp-
inn, sem í sakleysi trúðu því, að
ílokkurinn meinti það, sem hann
sagði. En það þótti heldur ekki
nóg.
Þá var gripið til þess ráðs, að
reyna að eyðileggja framleiðslu-
og fjárhagskerfi þjóðarinnar með
kröfum til atvinnuveganna um
kaupgjald, sem þeir vissu að ekki
var hægt að borga, kröfum til
bankanna um lán, sem ekki voru
peningar til fyrir, og kröfum til
ríkissjóðs um fjái'framlög, sem
ekki var hægt að afla, í því trausti
að hægt væri í skjóli þess ástands,
sem þá skapaðist, að auka fylgi
sitt. Einnig þetta hefir mistek-
ist til þessa. Þá var gripið til þess
úrræðis, að krefjast þess, að öll-
um leiðum yrði lokað til fyrr-
verandi viðskiptalanda okkar í
vestri, og að verzluninni allri
væri beint til Austur-Evrópu í
á honum
þeirri von, að því er nú virðist
bei-t, að hnýta okkur þar þeim
böndum, að mótstaða íslenzku
þjóð.arinnar _yrði veikt og hún
dregin í ákveðinn pólitískan dilk
á sama hátt og gerzt hefir austur
þar. En heldur ekki í þessari við-
leitni höfðu þeir heppnina með
sér.“
Allir vita, að þessi lýsing ráð-
herra Alþýðuflokksins á stefnu
og starfi kommúnista er lauk-
rétt, en hún ber það með sér, að
kommúnistar eru skaðræðismenn
í íslenzku þjóðlífi.
Hvernig gat nú Alþýðuflokk-
urinn vænt ávinnings af því, að
ganga til stjórnar samstarfs við
slíkan flokk?
„Alþýðumaðurinn“ . segir líka,
að þegar stjórnarsamstarfinu við
kommúnista lauk, hafi öll ávinn-
ingsmál, sem Alþýðuflokkurinn
barðist fyrir, verið í hættu stödd,
sjálfsagt vegna aðgerða sam-
starfsmanna úr kommúnista-
flokknum.
Það getur því ekki leikið á
tveim tungum, að Alþýðuflokkn-
um hafi missýnst hrapallega, er
hann lét Sjálfstæðismenn leiða
sig til stjórnarsambands við
kommúnista.
Þá víkur greinarhöf. að sam-
starfi núverandi stjórnarflokka.
Telur hann góðar 'horfur á.að
þeim takist að bjarga vinnings-
atriðunum úr þeirri hættu,. er
fyrrv. stjórn og flokkar hennar
skildu þau eftir í. En jafnframt
ræðir hann um ólík sjónarmið
í stjórnarflokkunum, sérstaklega
um verzlunarmálin og trygging-
arlöggjöfina. Hann kvartar sáran
yfir gagnrýni Framsóknarmanna
viðvíkjandi þessum málum báð-
um, segir, að sanngirni sé ekki til
í ádeilum þessum og talar í þess-
um efnum um „met í óheiðarlegri
málsókn11. Engin rök fylgja þess-
um stóryi’ðum Alþýðum. í garð
Framsóknarmanna. En órök-
studdir, illyrtir sleggjudómar um
menn og málefni mega sannar-
lega kallast met í óheiðarlegri
málsókn. Ritstjóri Alþýðum. hef-
ir því heiðurinn af því að hafa
sett slíkt met.
Um almennu tryggingarnar er
sannleikurinn sá, að Framsókn-
armönnum þótti ekki nóg vand-
að til þeirrar löggjafar. Það vill
nú svo vel til, að Alþýðum. við-
urkennir þetta einmitt í um-
ræddri grein. Þar segir, að nú sé
hægt að fara að vinna að end-
urbpíum á þessari löggjöf. Eftir
þessu þarf hún þá endurbóta við.
Þar með er fengin viðurkenning
á því, að löggjöfin hafi verið
gölluð í upþhafi, eins og Fram-
sóknarmenn héldu fram. Þeir
höfðu rétt fyrir sér, og gagnrýni
þeirra var réttmæt.
En Alþýðum. telur réttmæta
gagnrýni á flausturslega af-
greiðslu góðs máls „met í óheið-
arlegri málsókn."
Um ágreininginn í verzlunar-
málunum er í fáum oi-ðum þetta
að segja:
Verzlunin er nú klafabundin
og einokuð til hags fyrir fáeina
heildsala, og löggjöfin um fjár-
hagsráð, sem stjórnarflokkarnir
hafa sjálfir sett, þar með fótum
troöin og vanefnd til óhags fyrir
allan almenning í landinu. Réttur
dreifbýlisins er harkalega fyrir
borð borinn.
F ulltrúar dreifbýlisins hafa
gert lcröfur um jafnrétti í verzl-
unarmálum. Meiri hluti Alþingis
hefir fallizt á þessar sanngjörnu
kröfur. Þrátt fyrir það virðist
meiri hluti ríkisstjórnarinnar
ætla að hundsa þær.
Framsóknarflokkurinn hefir
tekið þessar kröfur dreifbýlisins
að sér og heimtar réttlæti og lýð-
ræði í verzlunarmálum.
Um þetta segir ritstjóri „Al-
þýðumannsins11, að blaðið Dagur
hafi talið sig þess umkomið að
bera Alþýðufl. fúkyrðum fyrir
það, að hann skuli ekki stofna til
stjórnarslita með því að ganga
inn á kröfur Framsóknarflokks-
ins.
Það mætti nú kannske spyrja
ritstj. Alþýðum. a, því, hvar og
hvenær Dagur hafi borið Al-
þýðufl. illyrðum í þessu sam-
bandi. Að öðru leyti er hér um
mikilsverðar upplýsingar að
ræða. Eftir því sem Alþýðum.
segist frá, kostar það hvorki
meira né minna en stjórnarslit, ef
Alþýðufl. fer fram á það við
Sjálfstæðisfl., að réttlæti og lýð-
ræði verði upp tekið í verzlunar-
málum. Heildsalarnir, sem ráða
stefnu Sjálfstæðisfl. í þessum
málum, vilja ekki réttlæti og lýð-
ræði í verzlunarsökum ,og Al-
þýðufl. verður að beygja sig í
auðmýkt undir vilja Sjálfstæðis-
flokksins, annars verður stjórn-
arsamstarfið rofið.
Það er mikils vert, að fulltrúar
kaupstaðaráðstefnunnar fái að
vita þetta. Þeir geta þá hagað sér
þar eftir.
En er það nú víst, að Emil
Jónsson viðskiptamálaráðherra
hafi í fullri alvöru reynt að
sveigja Sjálfstæðisflokkinn inn á
leiðir réttlætis og lýðræðis í
verzlunarmálum? Kannske Bragi
Sigurjónsson geti gefið upplýs-
ingar um það.
Greinarhöfundur endar mál
sitt í Alþýðum. með spádómum
og gefur í skyn, að þeir muni
reynast óljúgfróðir.
Hann spáir því, að kommún-
istafl. skiptist á milli Sjálfstæðis-
fl. og Alþýðufl. og hverfi þannig
úr sögunni. Og sjálfsagt taka
þessir flokkar báðir fagnandi
móti þessum geðslegu leyfum!
Þó skammtar hann Sjálfstæðisfl.
ríflegar en sínum eigin flokki.
Hann spáir því ennfremur, að
Framsóknarflokkurinn gangi
saman og byggir þann spádóm á
fólksfækkun í sveitum, en þó
einkum á því, að SÍS og kaupfé-
lögin, sem höf. nefnir „kaupfé-
lagsklíkur“, hafi dregið asklok
yfir höfuð Framsóknarflokksins,
sem „sígur í sífellu neðar á sálar-
enni flokksins og niður á sálar-
sjónirnar!“
Það vantar ekki, að ritstj. Al-
þýðum. kann að klæða spádóm
sinn um Framsóknarflokkinn í
skáldlegan búning! Og ekki
skortir hann fyndnina!
Hann segir, að tvenns konar
örlög bíði Framsóknarflokksins,
og geti hann valið um þau. Hann
Skógræktarfélag Eyfirðinga
leitar nú eftir sjálfboðaliðum,
sem vilja leggja hönd að því verki
að klæða nágrenni bæjarins
skógi.
Félagið hefir gert áætlun um
gróðursetningu trjáplantna í
skógargirðingum sínum í sumar.
Er ætlunin að gróðursetja um 20
þúsund birkiplöntur og að auki
nokkuð af barrplöntum, aðallega
í skóglendið, sem félagið er að
koma upp í Vaðlaheiði, gegnt Ak-
ureyri, og í hinni nýju skógrækt-
arstöð félagsins í Kjarnalandi við
Akureyri. Eitthvað mun enn-
fremur verða gróðursett í öðrum
skógargirðingum félagsins.
Félagið hefir gert eftirfarandi
áætlun um sjálfboðavinnu' við
þessi störf: Unnið verður þrjú
kvöld í viku frá og með fimmtu-
deginum 13. þ. m. og eitthvað
fram í júní, eftir því sem með
þarf. Áætlað er að fara tvær
vinnuferðir á kvöldi, þannig, að
lagt verður af stað frá Hótel KEA
kl. 5,15 þriðjudaga, fimmtudaga
og laugardaga og sömu daga kl.
7,45. Laugardaginn 15. þ. m. verð-
ur þó ekki unnið. Gert er ráð fyr-
ir að hvor flokkur vinni tvær
klst. og fyrri flokkurinn fari
heim með bifreiðum beim, sem
flytja seinni flokkinn á vinnu-
staðinn.
Tekið verður á móti tilkynn-
ingum um sjálfboðavinnu í
Blómabúð KEA og á skrifstofu
Sjúkrasamlagsins, hjá Þorst. Þor-
■steinssyni.
Þeir bifreiðaeigendur, sem
kynnu að vilja gerast sjálfboða-
liðar við að flytja fólk að og frá
vinnustöðum, eru góðfúslega
beðnir að tilkynna það til sömu
aðila.
getur haldið „í hamarinn svartan
sinn“, en það þýðir, að flokkurinn
haldi áfram að vinna fyrir sam-
vinnumálin, „ellegar út betur —
til þín“, og það líkar Braga Sig-
urjónssyni betur, að flokkurinn
leggi út á djúpið til Alþýðu-
flokksins og berjist með honum
móti Sjálfstæðisflokknum.
Ein hætta getur beðið Al-
þýðuflokksins. Hún er sú, að
flokkurinn sökkvi í djúpið, ef
hann hefir marga Braga Sigur-
jónssyni í þjónustu sinni, sem
hafa það eitt sér til ágætis við
stjórnmálaumræður, að það
veður öll ósköp á þeim.
Þess er að vænta, að bæjar-
menn bregðist vel við. Einkum
ætti unga fólkið að skipa sér um
þetta málefni. Með því leggur það
hönd að því verki að fegra fóstur-
jörðina, og nýtur um leið
skemmtilegs félagsskapar og
hollra starfa úti í náttúrunni. —
Mættu foreldrar hvetja ungmenni
til þess að leggja kvöldrölt á hill-
una þennan tíma og taka þátt í
þessu menningarstarfi.
Nýjar bækur
Hinn heimskunni, enski rithöf-
undur Edgar Wallace er tví-
mælalaust einhver snjallasti
skemmtisagnahöfundur, sem uppi
hefir verið.
Svikarinn
heitir ein skemmtilegasta skáld-
sagan, sem hann hefir samið, og
er þessi saga nú komin út á veg-
um Hjartaásútgáfunnar. Svikar-
inn er í senn spennandi leynilög-
reglusaga og ástarsaga, viðburða-
rík með afbrigðum og frásögnin
með ósviknum Wallace-blæ. —
Þessi saga verður áreiðanlega eigi
síður vinsæl en „ ,
-v « « #
Skuggahliðar
Lundúnaborgar,
sem hefir hlotið óvenjumiklar
vinsældir meðal íslenzkra les-
enda, en hún er eftir sama höf-
und og hefir Hjartaásútgáfan
einnig gefið jíána út.
Nótt í Mexico
eftir Ovre Richter-Fi’ich, er
nýlega komin- út hjá Hjartaásút-
gáfunni. Höfundurinn hefir fyrir
löngu hlotið almennar vinsældir
hér á landi eins og annars staðar
þar sem bækur hans hafa komið
út. Er þetta 6. sagan um æfin-
týramanninn og hetjuna Jónas
Field.
Flestar af fyrri sögunum eru al-
veg á þrotum og er því öruggara
fyrir þá, sem hug hafa á að ná í
þær, að draga það ekki lengur.
Nýtt hefti af Hjartaásnum er
komið út.
HJARTAÁSÚTGÁFAN
Gjafir til nýja sjúkrahússins.
Áheit frá G. og J. kr. 100. — Gjöf
frá Jóhönnu Jónsd. kr. 50. — Gjöf
frá Kvenfélaginu „Hvöt“, Ár-
skógsströnd kr. 1000 Með þökk-
um móttekið. G .Karl. Pétursson.
Allir þeir verkamenn, sem hjá oss unnii síðast- §
liðið sumar, eru áminntir um að segja til, livort i
þeir ætli sér að vinna hjá oss næsta sumar, og I
gera það eigi síðar en 15. nraí n. k.
Framkvæmdastjóriim. j