Dagur - 12.05.1948, Blaðsíða 8

12
BAGUK
Miðvikudaginn 12. maí 1948
Norsk uppfynding gerir kleiff
að flyfja fisk glænýjan
á erlenda markaði
Norðmenn leggja nú kapp á að vinna nýja
markaði fyrir fram-
leiðslu sína
Þessi mynd birti „Verdens Gang“ með frásögn sinni. Sýnir hún hina
nýju vöru, eins og hún er afgreidd til kaupskipaflotans. Stóru, opnu
dósirnar geyma makríl, og litlu dósirnar fremst í myndinni, rækjur.
Hinar dósirnar geyma borsk og ufsa.
Nofska blaðið „Verdens Gang“
flutti nýlega fregn um athyglis-
verða nýjung í verkun fiskjar til
útflutnings. Er þar greint frá því,
að fyrirtæki nokkurt í Stavanger
hafi, eftir langvarandi tilraunir,
fullkomnað aðferð til þess að
flytja alls konar fisk á fjarlæga
markaði án þess að varan tapi
nokkru af upprunalegum gæðuin.
Blaðið rekur það fyrst, að þró-
unin í fiskveiðunum stefni í þá
átt, að gera út veiðileiðangra, sem
hafa langa útivist, og sækja, ef
svo ber undir á fjarlæg mið. Með
þeim hætti séu beztir möguleikar
til þess að vinna fyrsta flokks
vöru og nái hagstæðu verði á er-
lendum mörkuðum. Söltun, fryst-
ing kryddun og niðursuða eru allt
verkunaraðferðir, sem gefa góða
raun, en það eru líka til aðrar að-
ferðir, sem geta valdið byltingu
bæði í útflutningi fiskafurða og
innanlandsneyzlu þeirra. Þetta
kemur m. a. í ljós, segir blaðið,
af uppfyndingu, sem fréttamenn
blaðsins hafa komizt á snoðir um
af viðtölum við áhafnir norskra
kaupskipa, sem hafa nú um skeið
notað hina nýju vöru. Framleið-
andinn er fyrirtæki nokkurt í
Stavanger, sem þó óskar ekki, að
svo komnu máli, að gefa nánari
upplýsingar, en telur þó rétt að
benda á þetta til áherzlu á þeim
miklu framtíðarmöguleikum, sem
sjávarútvegurinn hefur að bjóða.
Uppfynding þessi styðst við þá
staðreynd, að hvers konar fiskur
er mjög vandmeðfarin vai-a og
þarf að verkast sem allra fyrst
eftir veiðina, ef hann á að halda
gildi sínu og bragði, helzt svo að
segja strax og hann kemur upp
úr sjónum. Rotnunargerlar talía
svo að segja strax til starfa. Ör-
ugg aðferð er að sjóða fiskinn
niður þegar eftir veiðina, en gall
inn er bara sá, að niðursuða
breytir vörunni og hún tapar
þeim eiginleikum í augum neyt-
andans, að vera glæný í þeim
skilningi, sem maður talar um
nýjan fisk.
Glæný vara.
Nú hefur viðkomandi fyrir-
tæki tekizt að fullkomna aðferð,
sem gerir mögulegt að leggja
fiskinn niður í dósir án þess að
hann sé meðhöndlaður til venju
legrar niðursuðu. Tilraunir hafa
verið gerðar með fjölda fiskteg-
unda og krabbategunda, og það
kemur í ljós, að varan heldur sér-
einkennum sínum og nýjabragði,
jafnvel þótt dósir þessar verði
gamlar, að minnsta kosti eins
lengi og þarf til þess að fullnægja
kröfum verzlunarhúsa þótt
fjarlægð séu.
Útflutningsverðmæti.
Skortur á dósum hefur varnað
því, að fyrirtæki þetta hæfi fram-
leiðslu í stórum stíl, t. d. er þessi
fiskur ennþá ekki á boðstólum
heima í Noregi. En firmað' hefur
látið kaupskipaflotann hafa þessa
vöru, tij reynslu, og ljúka allir
upp einum munni um að hún hafi
reynst alveg framúrskarandi vel
og sé mikils virði fyrir skip í
langsiglingum að eiga þannig kost
á nýmeti allan tímann. Rann-
sóknarstofa sjávarútvegsins
Bergen, sem hefur fylgst með til-
raunum þessum, hefur rannsak-
að vöruna vísindalega, og er út
koman sérlega glæsileg. Útflutn
ingsfyrirtæki sjávarafurða hafa
geysilegan áhuga á þessari nýju
framleiðslu og telja fullvíst að
I hún muni opna nýja möguleika
! fyrir útflutning Norðmanna til
t fjarlægra landa.
Nýju Akureyrar-
revýunni vel tekið
Leikfélag Akureyrar hafði
frumsýningu á nýrri revýu, sem
heitir „Taktu það rólega“ sl.
laugardagskvöld. Höfundar rev-
ýunnar nefna sig Fjórbein, en er
að öðru leyti ekki getið.
Revýan fjallar um bæjarlífið og
þjóðlífið, menn og málefni, er í
fjórum þáttum og gerist ýmist á
Akureyri eða í Vaglaskógi. Leik-
urinn er fjörugur og víða
skemmtilegur. Talsvert af góðum
„bröndurum", en þunnir þó inn-
an um, eins og gengur. Allmikið
af ljóðum er í leiknum og mikið
sungið. Eigi er ástæða til þess að
i’ekja efni leiksins, nægir að geta
þess, að brugðið er upp ýmsum
skopmyndum úr þjóðlífinu og
bæjarlífinu á fjörlegan og hressi-
legan hátt, en heldur er sögu-
þráður leiksins hnökróttur og
sundurslitinn. Hin stærri hlut-
verk revýunnar voru yfirleitt vel
leikin og sum prýðisvel. Hin
minni hlutverkin misjafnlega,
enda þar margt um nýliða. Helztu
hlutverkin eru þessi: Kobbi
Krús, veitingamaður í Hrossa-
lundi, Þórir Guðjónsson, Brasína,
ráðskona hans, frú Svava Jóns-
dóttir .Eilífur Arnars, umboðssali,
Hólmgeir Pálmason, Sæmundur
Sibbinn, nútíma skáld, Jóhann
Ögmundsson, Stefán Styrkon,
stórbóndi, Kr. Kristjánsson, Ped-
ersen ,danskur þjónn, Jón Norð-
fjörð, Orgína Ómars, fræg söng-
kona, frk. Jenny Jónsdóttir,
Bombína, dóttir Kobba, frú Sig-
ríður P. Jónsdóttir, Sjómaður,
Eggert Ólafsson, Fríða Fix, þerna,
frk. Brynhildur Steingrímsdóttir,
Hamstrína Halan, frk. Matthildur
Olgeirsdóttir, Unnur í Uppbótar-
gei'ði, Signý Sigmundsdóttir. Auk
þeirra nokkrar aukapersónur. —
Leiknum var ágætlega tekið og
skemmtu menn sér vel.
- Hundrað ára afmæli Álasunds
(Framhald af 1. síðu).
land sjái fyrir gjaldeyri handa
gestunum strax og þeir eru
komnir inn fyrir landamærin.
Hópferðir rnunu ógerlegar fyrir
okkur eins og ástatt er, en vel
athugandi að taka þátt í starfs-
mannaskiptum."
Hvað um Álasundsbæ sjálfan?
„Bærinn mun hafa 18—19000
íbúa. Haim stendur á nokkrum
eyjum við mynni Raumsdals-
fjarðar á Sunnmæri. Eru þar
sögustaðir margir og frægir.
Bærinn er fallegur og allur
byggður eftir eldsvoðann 1904.
Útgerð er þar mikil og mun hann
vera einn mesti athafna- og út-
flutningsbær landsins. Bærinn
slapp vel frá s'tríðinu, urðu
skemmdir litlar þar, þó héldu
bæjarmenn uppi stöðugu sam-
bandi við Breta. Það voru Ála-
sundsbátar, sem héldu út á hafið,
til fundar við brezk og norsk
skip.“
Hátíðahöldiu sjálf?
„Bærinn átti 100 ára kaupstað-
arafmæli 13. apríl. Var þá mikill
fjöldi gesta samankominn víðs
vegar úr Noregi, og að auki boðn-
ir fulltrúar frá vinabæjunum
fjórum á Norðurlöndum. Hátíðin
byrjaði 12. apríl, er kóngurinn og
krónprinsinn komu til bæjarins.
Var sú móttaka hátíðleg og bar
þeSs ljósan vott hverja ást Norð-
menn hafa á konungi sínum. Sá-
um við merki þess alla þessa
daga. Aðalatburður þessa dags
var opnun útvarpsstöðvarinnar í
Vigra, sem nú er endurreist.
Þessi stöð var síðasta fi-jálsa
röddin, sem heyrðist frá Noregi
1940. Athöfnin var mjög hátíð-
leg. Aðalhátíðin fór samt fram 13.
apríl. Hófst hún með guðsþjón-
r
éánægju yíir efdrifum tillagna
kaupsfaðaráðsfefnunnar
Síldarmjöl, sem ríkisverksmiðjurnar seldu
bændum á s. 1. vetri, stórgölluð vara
Hér í blaðinu liefur áður verið
greint frá aðalfundi Kaupfélags
Þingeyinga í Húsavík, afkomu
félagsins á s. 1. ári og niðurstöð-
um reikninga. Á þessum fundi
gerðu þingeyskir samvinnumenn
nokkrar ályktanir, sem ekki hef-
ur verið greint frá áður. Fara þær
hér á eftir.
V erzlunarmálin.
„Aðalfundur Kaupfélags Þing-
eyinga haldinn í Húsavík dagana
20.—21. apríl 1948, lýsir mikilli
óánægju yfir því, að tillögur frá
fundi verzlunarstaða vestan-
norðan- og austanlands, er háður
var í Reykjavík í s. 1. febrúar-
mánuði, um veitingu gjaldeyris-
og innflutningsleyfa, hafa enn
ekki verið teknar til greina af
þeim er útlduta leyfunum.
Leyfir fundurinn sér að skora
á stjórn ríkisins að verða nú þeg-
ar við áskorun nýafstaðins Al-
þingis um úrbætur í þessum efn-
um á grundvelli tillagnanna.“
Samþykkt í einu hljóði.
Skemmd vara seld bændum.
„Aðalfundur Kaupfélags Þing-
eyinga 1948 lýsir yfir því, að síld-
armjöl það, sem Síldarverksmiðj-
ur ríkisins og aðrar verksmiðjur
seldu bændum til fóðurs á síðasta
ári, var stórkostlega gölluð vara.
Skorar fundurinn á stjóm félags-
ins og kaupfélagsstjórn að leita
samvinnu við önnur kaupfélög og
S. í. S. um það, að komið verði á
viðunandi gæðamati á því síldar-
mjöli, sem selt er innanlands til
fóðurs.“
Tillaga þessi var samþykkt í
einu hljóði.
ustu, voru þar sungin hátíðaljóð
og höfðu bæjarmenn samið bæði
ljóð og lög. Þótti það takast með
ágætum. Var kirkjuathöfnin hríf-
andi, kirkjan fögur og vel búin.
Eftir háaegisverðarboð fyrir gesti,
hófst sýning fiskiskipaflotans á
Raumdalsfirði. Fóru gestir þá í
farþegaskipi út á fjörðinn, en bát-
ar bæjarmanna sigldu fram hjá
skipinu. Voru það á 7. hundrað
bátar alls, mikilfengleg sjón.
Sumir bátanna voru hlaðnir af
síld. Þrátt fyrir dumbungsveður
tókst þessi sýning ágætlega og
var eftirminnileg. Eftir þetta hófst
skrúðganga bæjarmanna. Tóku
þátt í henni 10-12000 manns. Var
gengið til hátíðsvæðis. Þar fluttu
ræður konungur og margt annað
stórmenni.
Um kvöldið voru veizlur
haldnar á vegum bæjarins. Sátu
géstir aðra, en htna öR gamal-
menni, er dvalið höfðu í baenum í
60 ár eða lengur. Þar voru fjöl-
margar ræður fluttar, þar töl-
uðu m. a. konmigur og krónprins-
inn, og þar fluttu fulltrúar vina’-
bæjanna ávörp sín. Auk þess,
sem hér hefur verið talið, fóru
fram margs konar skemmtanir
fyrir bæjarmenn allan daginn og
lauk hátíðinni með tilkomumik-
illi blysför ofan af fjálli niður að
höfn kl. 12 á miðnætti. Hátíða-
höld þessi fóru fram með mikl-
um myndarbrag og verða ó-
gleymanleg okkur hjónunum.
Það verður einnig hin mikla vin-
semd og • gestrisni Norðmanna.
Það er gott að vera íslendingur í
Noi'egi nú. Hvarvetna mættum
við hlýhug og greiðasemi svo að
slíku hefur maður ekki kynnst
áður á ferðajögum evlendis. All-
ir vildu eitthvað fyrir okkur gera,
jafnt embættismenn og fulltrúar
Álasundsbæjar, sem almenning-
ur. Fáum við það seint fullþakk-
að.“
Hittuð þið íslendinga
í þessari för?
„í Álasundi eru nokkrar ís-
lenzkar konur giftar noi'skum
mönnum, ágætir fulltrúar fyrir
ísland og var sannkölluð ánægja
að kynnast þeim. Þar var og á há-
.tíðinni J. Indbjör ræðismaður
hér, og má einnig kalla hann á-
gætan fulltrúa íslands í Noregi,
er hann dvelur þar. Er hann jafn-
an boðinn og búinn til þess að
verða okkur að liði. í Osío hitt-
um við allmarga íslendinga, sát-
um fund í íslendingafélaginu og
komum í sendiráðið, sem mikið
orð fer af. Loks má geta þess, að
við nutum þess í þessari för að
verða samferða sendiherra Norð-
manna hér, Andersen-Rysst, sem
var boðinn á hátíðina. Hann er
Álasundsmaður. Reyndist hann
sannkölluð hjálparhella á allan
hátt, mikilsmetinn í landi sínu og
góður vinur íslands.“
Að lokum lét Steindór þess
getið, að hann mundi skýra bæj-
arstjóminni frá ferð sinni. Má
vænta þess, að vinabæjasam-
bandið komizt þar á dagskrá og
Akureyri gerizt. virkur þátttak-
"andi í þessum skemmtilegu og
'menningarlegu samtökum.-