Dagur - 14.12.1949, Qupperneq 12

12
Baguk
Miðvikudaginn 14. desember 1949
Ef ráðum kommúnisfa hefði verið
fylgt, hefði ný Laxárvirkjun áft
ennþá lengra í land
Þáittaka íslands í Marshall-áætiuninni
tryggir virkjuninni vélar og iánsíé
Margar þjóoir steína ao stækkun landhelgi
sinnar, segir brezkt blað
Kominform-málgagnið hér
á staðnum gerði fyrirhugaða
Laxárvirkjun að umtalsefni í
fyrri viku og sakar frv. ríkis-
stjórn um miklar vanrœkslur
■í málinu. Þó skýrir blaðið frá
því, að verið sé að' leita tilboða
í vélar til virkjunarinnar . í
Bandaríkjunum og segir, að
Bjarni Ásgeirsson ráðherra
hafi upplýst það á Alþingi.
í þessu sambandi er rétt að
benda á það meginatriði fyrir-
hugaðrar Laxárvirkjunar, að
vélakaup í Bandaríkjunum til
fyrirtækisins og lánsfé til
framkvæmda var gert fram-
kvæmanlegt með þátttöku ís-
lands í Marshall-áætluninni.
Án þátttöku landsins í efna-
hagssamvinnu Bandaríkjanna
og vestrænna þjóða, hefði Lax
árvirkjunin átt miklu lengra
1 land en nú eru horfur á að
verði. Ekki þarf að lýsa af-
stöðu kommúnista til Mars-
hall-áætlunarinnar í löngu
máli. Allir þekkja hana. —
Kommúnistar heimtuðu, að
ísland hafnaði samstarfixvið
vestrænu þjóðirnar og Banda-
ríkjamenn og skipaði sér í
fylkingu með Rússum og
þeirra málaliði. í þessu efni
gengu þeir erinda rússnesku
heimsvaldastefnunnar, en eigi
sinnar eigin þjóðar. Verka-
maðurinn, blað þeirra hér,
hamaðist þá og hamast enn
gegn Marshall-áætluninni. Ef
vilji blaðsins hefði ráðið, væri
engin Marshall-áætlun, ekki
von um virkjunarvélar á
næstunni né heldur mjög hag-
kvæm lán til verksins.
Lítili áhugi meðan nœgir
peningar voru til
Þá er og rétt að minna á, að
meðan kommúnistar voru að
hjálpa íhaldinu til þess að
eyða þeim hundruðum mill-
jóna króna í erlendum gjald-
eyri, sem þjóðinni áskotnaðist
á stríðsárunum, og meðan þeir
áttu sæti í ríkisstjórn og höfðu
stjórn atvinnumálanna í sín-
um höndum, var áhugi þeirra
fyrir Laxárvirkjuninni ekki
merkjanlegur í framkvæmd,
hvað svo sem Verkamaðurinn
og málskjóður kommúnista
kunna að hafa skrifað og
skrafað. Þá var enginn undir-
búningur gerður til þess að
stækka orkuverið og enginn
eyrir til þess ætlaður af öllum
hinum miklu gjaldeyrissjóð-
um. Það var fyrst eftir að
Bjarni Ásgeirsson hafði tekið
við yfirstjórn rafmagnsmál-
anna í fyrrv. ríkisstjórn, að
skriður komst á málið og fyrir
hans atbeina var virkjuninni
tryggt Marshall-fé til véla-
kaupanna. Situr næsta illa á
skrafskjóðum kommúnista að
hneykslast yfir „vanrækslu“
annarra í þessu efni. Meðan
fé var til, og kommúnistarnir
voru í valdastólum, gerðu þeir
ekkert. Þegar þeir eru búnir
að eyða gjaldeyrinum með
hjálp braskaranna, og landið
á við mikla efnahagserfið-
leika að stríða, óslcapast þeir
yfir því, að ekki skuli vera
meiri hraði í þessum fram-
kvæmdum, enda þótt beir
berjist jafnframt af alefli
gegn því að ísland þiggi boð
um hagkvæm lán og fyrir-
greiðslu við þetta mannvirki
og önnur í gegnum Marshall-
áætlunina. Þetta er Ijót saga
en sönn, og raunar í samræmi
við vinnubrögð kommúnista
fyrr og síðar.
Skýrsla tímabœr.
Hitt er svó annað mál, að
ekki verður sagt að rafmagns-
nefnd, bæjárstjórn og ráða-
menn bæjarins hafi sýnt af
sér neinn skörungsskap‘við að
ýta á eftir framkvæmdum í
þessum málum. Er full þörf á
því að þeir gefi bæjarmönn-
um fullnægjandi skýrslu um
ástand og horfur í rafmagns-
málunum, og er langt síðan
að sú skýrsla var tímabær.
0 .,
Framlög ríkiSins til
íramkvæmda í bæn-
um á eítir áætlun
Bæjarstjórnin hefir falið þing-
manni kaupstaðarins að reyna að
fá greidd úr ríkissjóði framlög
til ýmsra framkvæmda í bænum,
sem ríkið er hluttakandi í, svo
sem barnaskólabyggingarinnar,
sjúkrahússins nýja, hafnarmánn-
virkjanna, sundlaugarinnar og
íþróttasvæðisins, á móti framlög-
um bæjarins. Þá hefir bæjar-
stjórnin mælst til þess að þing-
maðurinn vinni að því að ríkið
veiti bænum nauðsynlegan stuðn
ing til þess að koma Laxárvirkj-
uninni upp eins fljótt og auðið
er. Ennfremur að framlag til
nýrrar Glerárbrúar verði tekið
upp á fjárlög næsta árs.
í skýrslu íþróttavallarnefndar
bæjarins um framkvæmdir á
hinu nýja íþróttasvæði hér að
undanförnu, er greint frá því að
á árinu 1949 hafi verið varið rösk
lega 111 þúsund krónum til
framkvæmda þar, þar af voru 40
þúsund kr. til tilíærzlu á leik-
vanginum en hitt er kostnaður
við hlaupabraut. Alls er búið að
verja til íþróttasvæðisins 127 þús.
kr. fyrir utan sjálfboðavinnu, en
hún er metin á 1800 krónur.
100 þúsund á næsta ári.
Samkvæmt áætlun bæjarverk-
fræðings og formanns íþrótta-
vallanefndar, munu þær fram-
kvæmdir, sem vinna þarf á kom-
Beið ósigur
Myndin er af Chiefley Ieiðtoga
ástralskra jafnaðarmanna og
fyrrv. forsætisráðherra. Jafnað-
armannastjórnin beið mikinn
ósigur sl. laugardag, tapaði meiri
hluta sínúm á þingi og varð að
segja af sér. Foringi frjálsyndra,
Menzies, myndar nýju stjómina.
Sósíalistar hafa nú tapað meiri
hluta sínum hæði í Nýja-Sjá-
landi og Ástralíu.
Akureyri vill losna
undan lagaskyldu
gagnvart Bruna-
bótafél. íslands
Bæjarráð samþykkti nýlega að
fela þingmanni kauptsaðariris að
bera fram frumvarp á yfirstand-
andi Alþingi þess efnis ,að lögun-
um um Brunabótafélag íslands
verði breytt þannig, að Akureyri
verði undanþegin skyldutrygg-
ingu hjá því félagi.
Eins og rakið hefir verið hér í
blaðinu fyrr, er Reykjavík eini
bærinn á landinu, sem ekki er
háður skyldutryggingu húsa hjá
þessu félagi. Eru brunatrygging-
ar þar boðnar út og greiða Reyk-
víkingar mun lægra iðgjald en
aðrir landsmenn. Vafalaust má
telja, að gjald hér mundi lækka
allverulega, ef tryggingarnar
væru boðnar út. Er hér um að
ræða verulegt hagsmunamál fyr-
ir bæjarmenn.
andi ári, kosta að minnsta kosti
100 þúsund krónur. Gert er ráð
fyrir að 2/5 af kostnaði við leik-
vangsgerðina verði greiddir úr
ríkissjóði.
Ákveðið er að hefja
byggingu minni drátt-
arbrautar á Oddeyr-
artanga
Bæjarstjórn og hafnarnefnd
hafa ákveðið að hefja vinnu við
smíði minni dráttarbrautarinnar
á Oddeyrartanga, eftir því sem
tíðrfar leyfir.
Norska blaðið „Aftenposten“
hefir birt grein um landhelgis-
deilu Breta og Norðmanna, sem
nú er til úrskurðar við alþjóða-
dómstólinn í Haag, og mælist
hlaðið til þess við brezku stjórn-
ina, að hún hlutist til um að
hrezkir togarar sæki ekki inn
fyrir 4-mílna landhelgina meðan
dómsins sé beðið.
Segir blaðið núverandi ástand
við strendur Noregs algjörlega
óþolandi, og kvartar undan því
að Bretar virði ekki réttindi og
hagsmuni Noregs og segir það
viðhorf Breta koma Norðmönn-
um mjög á óvart.
Grein þessi var birt í tilefni af
því, að Norðmenn tóku nýlega
fimmta brezka togarann á skömm
um tíma innan 4-mílna landhelg-
innar. Bretar viðurkenna ekki
þessa landhelgislínu og telja
skipum sínum heimilt að veiða
við Noregsstrendur svo lengi sem
þau haldi sig utan hinnar gömlu
þriggja mílna landhelgi. Eru við-
sjár miklar með brezkum og
norskum blöðum út af þessum
málum.
Óvinsamlegt svar brezks blaðs.
Brezka fiskveiðablaðið „Fishing
News“ í Aberdeen hefir svarað
tilmælum norska „Aftenposten",
og er afstaða þess heldur óvin-
samleg í garð Norðmanna. Bend-
ir blaðið Norðmönnum á, að þar
sem það sé Noregur, sem nú sé
að reyna að breyta landhelgis-
mörkum, sem séu aldagömul,
hvíli sú skylda áNorðmönnum,að
forðast að reyna að framkvæma
vilja sinn með valdi. meðan úr-
skurður alþjóðadómstólsins sé
ekki fallinn. Tilmæli „Aftenpost-
en“ þýði það í raun og veru, að
Bretar viðurkenni 4-mílna land-
helgina, en slíkt sé alls ekki vilji
Breta.
Stefna þjóðanna er útvíkkun
landhelginnar.
Þetta brezka blað viðurkennir
þó, að það sé stefna flestra fisk-
veiðiþjóða nú að útvíkka land-
helgina. Segir svo í blaðinu um
þetta efni:
„Hvernig svo sem úrslitin verða
í deilu Noregs og Bretlands um
landhelgismörkin, er augljóst, að
stefna þjóðanna í dag er að sækj-
ast eftir miklu stærra landhelg-
issvæði en þriggja mílna mörkin
veita. Þessi mörk hafa raunar
aldrei verið bindandi fyrir sigl-
ingaþjóðir, en hafa verið viður-
kennd og gáfust vel meðan byssu
færi réði meiru en nú, enda þótt
ný tækni hafi nú gert þau ófull-
nægjandi. Bandaríkin tilkynntu
fyrir nokkrum árum stóra út-
víkkun landhelginnar við Kyrra-
hafsströndina og við vitum,
hvað gerzt hefir nær okkur en
það. Við vitum að jafnvel Suður-
Áfríka hefir nú í hyggju að krefj
ast viðurkenningar á yfirráðum
sínum á stóru hafssvæði, sem er
margar mílur undan strönd
landsins. Sumar þessar kröfur
má réttlæta, og fleiri, sem vænt-
anlega verða gerðar í framtíðinni,
enda þótt frjálsræði á höfum úti
sé hugtak, sem veröldin mun
ógjarnan hverfa frá. En verndun
fisksins — og Bandaríkin hafa
sýnt hvað hægt er að gera á því
sviði — af þeim þjóðum, sem
næst búa þeim fiskimiðum, sem
um er að ræða, er málefni, sem
líklegt er til þess að verða oftar
á dagskrá hér eftir en hingað til,
enda þótt engu verði spáð um
skipan þessara mála í Norðvest-
ur-Evrópu.... “
Áskriíi að Öegi er
gagnleg jóíagjöf
•
Árgangur Dags kostar aðcms
25 krónur. Gefið kunningj-
um yðar áskrift í jólagjöf!
Biaðið verður þá sent þeim
allt næsta ár. Þetta er gagn-
leg jólagjöf og minnir á yður
í hverri vikq ársins. Hringið
í síma 166.
Verzlanir opnar til kl.
10 nk. laugardag
Nú fyrir jólin kemur til fram-
kvæmda ný tilhögun á lokun
sölubúða, sem samþykkt var
í bæjarstjórn í fyrra. Næstk.
laugardag, 17. des., verða sölu
húðir opnar til kl. 10 e. h. Á
Þorláksmessu til miðnættis og
á aðfangadag jóla til kl. 1 e .h.
Aðaldalur tengdur
Laxárvirkjun á
næsta hausti
Rafveitunefnd samþykkti á
fundi sínum 21. nóvember sl.,
að selja fyrirhugaðri Aðaldals
rafveitu raforku frá Laxár-
virkjun, allt að 1 kilówatti á
heimili. — Raforkumálastjóri
liafði óskað þess að Laxár-
virkjunin seldi þessari veitu
fyrst um sinn allt að 75 kw.
Ætlast er til að þetta komi til
framkvæmda á næsta hausti.
Við afgreiðslu málsins var
felld tillaga frá Steindóri
Stcindórssyni um að hafna
! þessum tilmælum með tilvís-
un til verulegs slsorts á raf-
orku hér í bænum.
.
V- ----- • :■ ----—----—.
Þegar varið 130 þúsund krónum til
íkróttasvæðisins
Ríkið á að greiða tvo fimmtu hluta kostnaðar
A