Dagur - 11.04.1951, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 11. apríl 1951
r
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
t
Erlingur Davíðsson
Skrifstofa i Hafnarstræti 87 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Gjalddagi er 1. júlí.
Árgangurinn kostar kr. 25.00
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
'gerðir ekktrt .saknaðareliii. Verka-
menn og aðrir íaunþegar hafa held-
ur'engan sérstakan áliuga íyrir því
baráttumáli Alþýðuflokksins, að
fyrir hverja krónú, sem flokkurinn
ætlar þeim í vísitöluuppbót nú, fái
hálaunaðir gæðingar þrjár krónur
éða lleiri, en slík yrði útkoman, ef
vísitöl.ustríði Alþýðuflokksbrodd-
anna lyktaði með sigri þeirra.
ÞAR MEÐ er ekki sagt, að það
sé neinn ieikur að viðhalda lífsstigi
úndátifariiiha ára á núverandi
káuþgjaldi," og vitaskuld er það
staðreynd, að eyðsla þjóðarinnar
um efni fram á liðnum árum og
verðhækkanir á innflutningsvöru
framlciðsla okkar að aukast að verð-
mæti og magni, og aðeins á þann
liátt getur þjóðin lialdið álram
sókninni til efnalegrar velmegunar.
En í stað þess að ræða um þessa
staðreynd af sanngirni og skilningi
og vinna að kjarabótunum eftir
þessum leiðunt, lætur Alþýðublaðið
eins og það sé undir duttlungum
ríkisstjórnar og atvinnurekenda
komið, livort orðið er við kröfum
um fulla vísitöluuppbót eða ekki
nú i vor. Það er augljóst mál, að
meirihluti þjóðarinnar stendur að
baki ríkisstjórnarinnar og þeirra að-
gerða, sem hún er að framkvæma.
Lítill minnihluti liefur í hótunum
að eyðileggja þessar ráðstafanir. Vel

Bók um mataræði
Það þykir ekki til tíðinda, þótt út komi bók á ís-
landi. Bókaflóðið, sem oft er nefnt, þekkja allir,
sérstakjega ber á því fyrir jólin, því að þá er það í
algleymingi. Þá dynja yfir okkur auglýsingar seint
og snemma bæði í útvarpi og blöðum, og eftir þeim
að dæma virðast allar bækur vera það allra bezta,
er út hefur komið, og allar hafa eitthvað sérstaklega
gott til brunns að bera, sem okkur er sagt, að við
verðum að þekkja, ef við viljum teljast menn með
mönnum. í þessum bókarflóðbylgjum berast stund-
Stefna meirihlutans - hótun
minnihlutans
MÁLGÖGN Alþýðuflokksins vilja gera líiið úr
því, að aukinn innflutningur rieyzluvöru sé þýðingar-
mikil ráðstöfun fyrir almenning og sé í reyndínni
vcruleg kjarabót. Nú virðist það glcymt, að fyrir
síðustu kosningar var „aukinn neyzluvöruinnllutn-
ingur“ citt helzta áróðursmál Alþýðuflokksins, og
stóð fyrirheitið .með stórum fyrirsögnum í Alþýðu-
blaðinu. En flokkurinn gerði enga tilraun til þess
að standa við það loforð sitt. hegar sú staðreynd varð
Ijós, að kjósendur landsins liöfðu hafnað tækifæris-
pólitík flokksins í kosningunum, t'ók'hann það ráð
að grafa sig í fönri og neita að eiga viðræður við
aðra flokka um stjórn landsiris. Síðan sendir hann
stjórnarflokkunum tóninn úr þessu snjóhúsi ábyrgð-
arleysisins og segir allar ráðstafanir þeirra gerðar til
þess að rýra kjiir hinna blessuðu launþega, seni þessi
flokkur hálaunaðra embættismanna þykist einkum
bera fyrir brjósti. En þegar þess er krafízt, að flökk-
urinn beiti ekki eínvörðungu neikvæðri gagnrýni,
licldur bendi á leiðir til úrlausnar í efnahagsvanda-
málum þjóðarinnar, setja embættismennirnir á sig
nierkissvip, og svara eins og maðurinn í almanna-
tryggingastó'lnum hér gerði á dögunum: „Ekki er
slíkt skylda. Úrræðin eiga valdhafarnir að finna.“
Síðan birtir aðalmálgagn flokksins lista yfir þær
vörur, sem hafa liækkað í verði á heimsinarkaðinum
að undanförnu, og kennir rfkisstjórn íslands um, og
krefst þess að þessar utanaðkomandi og óviðráðan-
lcgu verðhækkanir séu bættar að fullu með vísitölu-
uppbót á kaupgjald. Er hægt að hugsa sér meiri
pólitískan loddaraskap cn þarna kemur fram?
ALMENNINGUR. í landínu þarf enga fræðslu
frá Alþýðublaðinu um það, að aukinn neyzluvöru-
innílutningur og frjálsari verzlunarhættir, eru til
mikilla þæginda lyrir alla landsmenn, og í þcim
ráðstöfunum felst beinlínis nokkur kjarabót, sem
vegur eitthvað upp í móti aukinni dýrtíð. Fólk er
nú ekki lengur neytt til þess að kaupa rándýrar til-
búnar vörur, sem saumastofur í Reykjavík unguðu
út alla daga í stjórnartíð Stefáns Jóhanns. Þeir, sem
þess óska, geta nú keypt efnivöruna og búið til hlut-
ina sjálfir. Dagleg reynsla kennir fólkinu nú, að
nægilegt vöruframboð og eðlileg eftirspurn cr iirugg-
asta verðlagsel'tirlitið. „Slagirnir" eru úr sögunni, og
skömmtunarfarganið afnumið. Menn geta keypt
nauðsynjar til heimila sinna eftir liendinni í verzlun-
um, látið lieilbrigða samkeppni ráða verði og gæðum
þess, er þcir kaupa. Það er því ekkert nema tilraun
til blekkingar, þegar Alþýðuflokksforingjar segja fólk-
inu að þessar ráðstafanir séu því einungis til þyngsla
og erfiðleika. Enda væru það spánný liagvísindi, að
nægilegt vöruframboð og heilbrigð samkcppni væri
lakari fyrir almenning en einokunarkerfi, reyrt í
fjötra nefnda- og ráðavalds, sem síðan Iciðir af sér
okur og margs konar spillingu í skjóli skorts og liafta.
Bægslagangur Alþýðuflokksbroddanna gcgn frjálsri
vcrzlun og auknu vöruframboði cr því dæmdur til
ósigurs fyrirfram, en þessi viðbrögð sýna glöggt vonda
samvizku og nokkurn kvíða um eigin hag í framtíð-
inni. Það kann líka að koma sér illa fyrir þennan
embættismannaflokk, að gæðingar hans sjá fram á
minnkandi bitlinga og færri bein með fækkun ráða
og nefnda og skynsamlegri fjármálastjórn ríkisins og
stofnana þess. En fyrir fólk í landinu cru þessar að-
okkar erlendis, liafa nú fært nokkra
lífskjararýmun að dyrum livers
heimilis. Það er eðlilegt, að menn
leiti ráða til úrbóta. Allir, sem um
þessi mál luigsa, en láta sér ekki
nægja hraðsoðin slagorð úr Alþýðu-
blaðinu, sjá, að til þcss að unnt sé
að viðhalda lífskjörunum, þarf’
má svo fara, að skjóta verði þessum
málum til þjóðarinnar í kosning-
um. Endalok slíkra kosninga cru
augljós. Þau gætu líka orðið til þess
að rcistar yrðu skorður við því, að
verkfallsréttur verði í framtíðinni
misnotaður af pólitískum glæfra-
mönnum.
FOKDREIFAR
Exhibitionisti í „Verka-
manninum“.
KOMMÚNISTAR hér. á Akur-
eyri gripu tækifærið er blaðstjóri
þeirra var vel geymdur í tugt-
húsinu í Reykjavík og settu hann
frá embætti. í síðasta tbl. var bú-
ið. að.þurrka nafn hans út af rit-
stjórnarhaus blaðsins, en endur-
reisa Jakob Árnason og gera
hann að ritstjóra á ný, eftir nokk-
urra ára hvíld frá andlegu erfiði
fyrir Stalín. Raunar þurfti ekki
að geta þess sérstaklega, hver
hefði fjallað um síðasta eintak
Kominformblaðsins. Hundurinn
er auðþekktur á hárunum og
klámsaga sú, er hinn endurfæddi
ritstjóri birti í blaði sínu á föstu-
daginn leynir ekki höfundi sínum
og skapara. Exhibitionismi getur
birzt með ýmsu móti, stundum í
teikningum og grófum orðum,
sem krotuð eru á veggi á opin-
berum stöðum, stundum í líki
„bera mannsins“ í Reykjavík um
árið og stundum bara með því að
skrifa og prenta literatúr af því
tagi, sem var í síðasta blaði
Verkamannsins.
ÞRÁ MANNA til þess að láta á
sér bera í þessu efnum, er sál-
rænt fyrirbrigði, sem á sér vís-
indalegar skýringar. Sumir menn
eru þannig gerðir, að þeir verða
aldrei fullorðnir í andlegum
skilningi Það hefur vakið sér-
staka athygli í þessu sambandi,
að auk grófheitanna, sem sumt
fólk krotar í leyndum á veggi á
opinberum náðhúsum, ber mikið
á því, að þar sjáist hakakross-
merki og hamar og sigð, og ýmsar
upphrópanir um kommúnisma og
nazisma. Þetta mun eiga sér þá
skýringu, að þeir sem játa of-
beldistrúna af mestum fervor
hafa aldfei náð andlegum þroska,
eru með einhverja vankanta á
sálinni, sem birtast samborgur-
unum með þessum hætti. Hjá sið-
uðum þjóðum eru þessir vesaj-
ingar látnir vera með iðju sína í
einhverjum afkimum, þar sem
lítið ber á þeim, og hvergi mun
það þekkjast á byggðu bóli, að
slíku fóiki séu fengin tækifæri til
þess að fletta upp á sálinni á sér
framan í borgurunum. Nú er það
þó ljóst orðið, að stjórnmála-
flokkur hér í bæ telur sýningu af
þessu tagi samhæfast einkar vel
þeim pólitíska boðskap, er hann
flytur. Þetta er vitaskuld heldur
ógeðfelld staðreynd, en við henni
er ekkert að gera og gerzt munu
þeir, er að þessari útgáfu standa,
vit'a, á hvaða plani þeim er eðli-
legast að heyja sína stjórnmála-
baráttu. En fólk í þessum bæ
mundi heldur kjósa, að sjúkdóm-
ur þessi fengi útrás í afkimum
nýja hússins undir kirkjutröpp-
unum — þótt hvimleitt sé — en
að hann sé auglýstur fyrir lands-
lýðnum í opinberu blaði. Er þess
því að vænta að heldur verði
reynt að hraða framkvæmdunum
þar. Það er hejdur skemmtilegra
fyrir bæjarfélagið út á við, þegar
á allt er litið, að sýnimennska
kommúnistapostula þessa, hljóti
þar sína fullnægingu.
Vulcan h.f. komið í leitirnar.
Blaðinu hefur borizt bréf frá
Lundúnum, undirritað af Þóroddi
Jónssyni. Segir þar svo:
„VEGNA UMMÆLA í Degi
23. marz 1951, vil eg gefa þessar
upplýsingar.
Vulcan h.f. var stofnað í
Reykjavík 23. nóv. 1950 og aug-
lýs. í Lögbirtingablaðinu um það
kom í desember. Hlutafé kr.
100.000.00. Stofnað af 7 Reykvík-
ingum. Tilgangur hlutafélagsins
var meðal annars májmvinnsla
og annað slíkt. Það, sem stóð í
hinu þýzka blaði er um væntan-
legan kostnað verksmiðjunnar,
áætlað kr. 10 milljónir. Sjálfsagt
er að viðurkenna, að enginn ein-
staklingur eða jafnvel einstakl-
ingar geta ráðið við þetta stórmál,
nema með útlendu fjármagni,
nema ef til vill S. í S., sem getur
allt. — Hvort þetta kemst í fram-
kvæmd eða ekki skal ekki strax
slegið föstu, en vonandi fagnar
blaðið Dagur nefndu firma, ef það
skyldi komast í framkvæmd, sem
hugsað hefur verið, landi og lýð
til hagsmuna."
Þá veit maður, að þetta ágæta
fyrirtæki er ekki bara reykur,
bóla og vindaský, heldur skráð
hlutafélag, auglýst í Lögbirtingi,
stofnað af 7 Reykvíkingum. Dag-
ur hefur hreint ekkert amast við
þessu fyrirtæki, síður en svo, að-
eins birt frétt um frásögn af fyr-
iréetlunum þess, sem birtist í
þýzku blaði. Þar var m. a. greint
frá því, að þýzkt bankafyrir-
tæki mundi vilja styðja fyrirtæk-
ið til framkvæmda.
Góður barnavagn
óskast nú þegar.
Upplýsingar í síma 1476.
um með Jitlar bækur, sem ekki láta mikið yfir sér,
en verða eftir á fjörunni, þegar flóðbvlgjan er farin
fram hjá. Ein slík bók barst mér nýlega í hendur,
og ætla eg að minnast á hana fám orðum.
Mataræði og heilsufar.
Bók sú, er hér um ræðir, er gefin út af Náttúru-
lækningafélagi íslands og heitir Mataræði og
heilsufar. Bók þessi er eftir brezkan lækni og nær-
ingarfræðing, Sir Robert McCarrison, en Björn L.
Jónsson hefur íslenzkað hana með leyfi höfundar.
Hér er um að ræða þrjá fyrirlestra er höfundur
samdi og flutti fyrir Konunglega listafélagið í
London (The Royal Society of Art). Sir Robert er
talinn einn hinn merkasti manneldisfræðingur, sem
nú er uppi, að því er Jónas Kristjánsson læknir
segir í formála, er hann ritar að bókinni. Hann
dvaldi um langan aldur á Indlandi og starfaði meðal
frumstæðra þjóðflokka, sem þó reyndust heilsugóðir
og hraustir. Hið frumstæða líf ýmsra þjóðflokka
þar eystra, samfara mikijli hreysti, vakti eftirtekt
læknisins og þó einkum, það, að margir hinna al-
gengustu og útbreiddustu sjúkdóma meðal vest-
rænna þjóða, voru þar óþekkt fyrirbæri. McCarri-
son þessi starfar nú sem fyrirlesari við Oxford og
stjórnandi framhaldsskóla fyrir hejlbrigðisstarfs-
menn frá hernum.
Úr forniála.
Jónas Kristjánsson segir í formálanum: „Mc-
Carrison renndi grun í það, að hinn mikli munur á
heilsufari indverskra þjóðflokka innbyrðis og vest-
rænna þjóða, mundi stafa af ólíkum Jifnaðarháttum,
einkum ólíku viðurværi. Tók hann sér nú fyrir
hendur að ganga úr skugga um þessa getgátu með
dýratilraunum. Til þess tíma höfðu næringartil-
raunir á dýrum gengið út á það aðallega að rann-
saka áhrif einstakra fæðutegunda eða einstakra
næringarefna á dýrin og vissa sjúkdóma. Við slíkar
tilraunir eru næringarefnin jafnan slitin út úr sínu
rétta og náttúrlega samhengi og tilraunafæðið gjör-
ólíkt því, sem viðgengst raunverulega í daglegu lífi.
En þótt kynlegt megi þykja, virðist mönnum ekki
hafa hugkvæmzt að gera tilraunir með fæði, tekið
svo að segja af matborði fólksins sjálfs. En það gef-
ur að skilja, að slíkar tilraunir hljóta að hafa meiri
hagnýta þýðingu, heldur en ef tilraunadýrunum er
gefið eitthvert tilbúið fæði, sem engin mannleg vera
leggur sér tij munns. McCarrison er fyrstur vísinda-
manna til að velja þessa sjálfsögðu leið. Og árang-
urinn, sem hann lýsir í þessum fyrirlestrum, er svo
ótvíræður, svo sannfærándi, að lesandinn hlýtur að
undrast, að þetta skuli ekki fyrir löngu vera þekkt
og viðurkennt.“
Efni fyrirlestranna.
Fyrsti fyrirlesturinn heitir Fæða, næring og heil-
brigði. Þar er rætt um fæðuna og næringarstarfið,
um mataræði, líkamshreysti og líkamsbyggingu og
sagt frá merkilegum dýratilraunum í þessu sam-
bandi. Ýmsir sjúkdómar eru hér gerðir að umtals-
efni og sagt frá samanburðartilraunum á því, er
höfundur telur lélegt fæði og gott. í öðru erindinu
er rætt um áhrif vissra nauðsynlegra næringar-
efni á byggingu og starfsemi líkamans, og er það
ákaflega fróðlegt lestrarefni. Hér er um mál að
ræða, er hver einasta húsfreyja ætti að kunna
nokkur skil á. Þriðji og síðasti kafji bókarinnar
(Framhald á 7. síðu).