Dagur - 09.01.1952, Síða 6

6
D A G U K
Miðvikudaginn 9. janúar 1952
Þorp í álögum
Saga eftir Julia Tm 'tf t Yenni

FRA BOKAMARKAÐINUM
Ég elska þig, jörð
18. DAGUR.
VvA/vAAWn
(Framhald).
Á pappírnum leit það þannig
út, að stofna mætti slíka smiðju
hvar sem væri á landinu, en hann
vissi með sjálfum sér, að sú var
samt ekki reyndin. Hann var
vaxinn úr þessum jarðvegi, í Ár-
móti, og skapandi máttur hans
var tengdur þessu umhverfi. —
Timbrið, sem hann notaði, óx í
grenndinni, og þessar spýtur
hafði hann teglt og tálgað síðan
hann var barn. Hann hafði fengið
auga fyrir einfaldleika formsins
í fábreyttu lífi þessa afskekkta
sveitaþorps. Hann sá enga skýja-
borg þar sem Ármót var. Hann
hafði ekki gert sér neinar gylli-
vonir. þegar hann flutti heim aft-
ur fyriv fullt og allt. Bærinn var
í senn vondur og góður, smá-
smugulegur og örlátur, nöldrun-
arsamur en þó spéhræddur. En
þetta voru allt mannlegir breysk-
leikar, hugsaði hann, og fylgdu
hverjum bæ.
En svo var enn eitthvað sér-
stætt við Ármót, og það var þetta
neitthvað“, sem gerði gæfumun-
inn í augum hans. Bærinn átti
berkju og dug. Aðrir bæir, sem
íraumur tímans og framfarannt
hafði fallið fram hjá, höfðu visn-
að og dáið, urðu einis og nátt-
tröll í morgunskímu eða í mesta
lagi fornfálegir bæir, sem ferða-
menn gistu til þess eins að sjá
bjarma af horfinni tíð.
Þegar Ármótsbær var sviptur
því að vera flutningamiðstöð eft-
ir að flutningaprammarnir hurfu
af fljótinu og skipaskurðunum, lá
við borð að bæjarmenn legðu ár-
ar í bát. En svo höfðu menn rétt
sig úr kútnum. Akrarnir, sem
höfðu framleitt korn og hey til
sölu á fjarlægum morkuðum,
voru settir undir nautpening. —
Verkamennirnir frá kornökrun-
um og múrsteinsgerðinni höfðu
fengið atvinnu á mjólkurbúgörð-
unum, eða þeir höfðu sett upp
dálítil trésmíðaverkstæði eða
aðra iðju. Það var starfað meira
í Ármóti en á gullaldartímabili
bæjarins, en hann hafði samt
aldrei aftur eygt gullöldina. En
bærinn var ekki líkur neinni aft-
urgöngu, þetta var starfandi og
framsækið byggðarlag. Ef hon-
um gæti aðeins auðnast að opna
augu Faith fyrir þessu gæti kennt
henni að elska þá hluti, sem hann
elskaði og sem tilheyrðu lífinu
hér, — ef hann aðeins gæti fengið
hana til þess að dvelja nægilega
lengi til þess að uppgötva þá. Það
mátti því ekki hræða hana, svo
að hún hrektist á brott. Hann
hugsaði til þess méð skelfingu,
hver reynslutími þessir síðustu
dagar hlytu að hafa verið fyrir
hana. En samt átti hún hér heima
til frambúðar, hann var sann-
færður um það. Ef bær hefði
verið skapaður fyrir nokkra
konu, fyrir þrár hennar, gáfur og
þörf, þá mátti segja að Ármót
hentaði Faith, væri hennar
heima, þótt hún sæi það ekki enn.
Amis var órótt. Hann greip
frakkann sinn, yfirgaf smiðjuna,
gelck til pósthússins. Hann gekk
óhikað og rösklega upp að af-
greiðsluborðinu og sagði við
Rósu í tón, sem hann vonaði að
hljómaði hversdagslega og
áhyggjulaust:
„Má eg taka póstinn til frk.
Goodbind, Rósa?“
Hún horfði á hann, andúð — og
kannske ótti — lýsti í augum
hennar, en hún var þögul. Hún
greip bréfin úr hólfinu og rétti
honum, án þess að segja orð. En
hann fann starandi augnaráð
hennar standa í bakið á sér, þeg-
ar hann gekk út. En hann leit
ekki við henni og hann lét sem
hann sæi ekki kuldalegt tillit
fjöída fólks, er hann mætti á leið
sinni gegnum bæinn, út til múr-
steinagerðarinnar. Þegar hann
kom upp á tröppurnar hjá Faith,
stanzaði hann, hikaði andartak,
en barði svo að dyrum.
Ekkert svar; ekkert hljóð, eng-
in merki um hreyfingu innan
dyra. Samt vissi hann, að hún var
þar.
Hann barði aftur; sagði svo:
„Faith,“ blíðlega, biðjandi. Vissi,
að hún heyrði vel til hans. En
ekkert svar heýrðist.
Ef hann gæti snert hana....
feimni hennar og hlédrægni
höfðu ævinlega gufað upp við
fyrsta handtakið, við snertingu,
og á augabragði féllu veggirnir,
sem hún hafði hlaðið upp í
kringum sig. Eftir það var hlýja
og innileiki í skiptum þeirra.
Hann fann hvernig hálsvöðvarnir
titruðu við tilhugsunina. Hann
hallaði sér þéttings fast upp að
hurðinni og barði léttilega á hana
með flötum lófanum.
„Opnaðu, Faith,“ sagði hann.
En það var steinhljóð eftir sem
áður.
Hann þrýsti andlitinu upp að
hrjúfri hurðinni, unz hann fann
brostinn málningarflötinn við
andlit sér. Hann lét hendina íalla
niður hurðina, unz hún stað-
næmdist á látúns-handfanginu.
Hann tók í það. Þá vissi hann það
fyrir víst. Hún var þarna, stóð
hinum megin við hurðina, hreyf-
ingarlaus, nægilega nærri til þess
að heyra til hans, vita hverja
hreyfingu — nægilega nærri....
Hann stóð í sömu sporum langa
hríð. Svo gekk hann aftur á bak
frá dyrunum, lét. bréfabunkann
detta á pallinn, snerist á hælti og
skundaði burt.
(Framhald).
Meðlimir Austfirðinga-
félagsins
Góðir félagsmenn, og aðrir
Austfirðingar!
Enn er hér á Akureyri, okkar
kæra bæ, félagsskapur, sem
Austfirðingafélag heitir, og eins
og að líkum lætur samanstendur
af fólki af Austurlandi, úr sveit
og fjörðum. Flest þar fætt og
uppalið og á sínar minningar um
liðna ævi í átthögunum.
Ekki er tilgangurinn með lín-
um þessum, að i-æða eða meta
g'ildi endurminninga manneskj-
unnar frá æskustöðvunum, það
verður hver og einn að gera með
sjálfum sér í ró og næði og kom-
ast þannig að þeirri niðurstöðu,
sem er eðli hans samkvæmast.
Tilgangurinn er einrmgis sá, áð
komast eftir því, hvort félags-
menn vilja á yfirstandandi vetri
taka þátt í fyrirhuguðu Aust-
firðingamóti, eins og því kann að
verða fyrir komið og tilkynna
það hið fyrsta „Mótsnefndinni".
Nefndin telur sér ekki fært að
vinna verk sitt í algerri óvissu
um það, hvort „Mótið“ sækja
segjum 50—80 — eða 130 manns.
Það verður ekki hjá því kom-
izt að nefna einhverja tölu í sam-
bandi við útvegun húsnæðis og
annars, sem að þessu lýtur, og
öllum má vera ljóst, sem um mál-
efnið hugsa.
Mótsnefnd mun þó reyna að
gæta hófs í kostnaði, sem eflaust
er í margra augum kostur, þótt
öðrum kunni að þykja varhuga-
vert, þannig, að þá verði farið
inn á smásálarlegan sparnað og
nurl.
Rót sína á stofnun Austfirð-
ingafélþgsins að rekja til þess, að
Austfirðingar, sem hér bjuggu og
búa enn, ættaðir úr sveit og
fjörðum Austux-lands, fundu hjá
sér hina mannlegu kennd, að
vilja minnast liðinna stunda frá
uppvaxtarárum, sem eru ein-
kennilega samgrónar náttúi’lega
gerðum mönnum, að skaphöfn
allri og eðli. Fleira er einnig á
stefnuskrá félagsins, en það, að
koma saman og skemmta sér. í
því sambandi mætti minna á það,
að félagið lætur sér annt um allt
þai-ft og þjóðlegt, sem snertir
meðal annars og ekki sízt Aust-
ui’land.
Stórar drykkju- og átveizlur
eru ekki fi-emur vioeigandi ein-
mitt í sambandi við Austfii’ðinga-
mót, þótt vissulega eigi þær sinn
töframátt í margra augum. Hitt
verður að líta á, að sem flestum,
sem þess óska, gefist hér kostur
á að skemmta sér við samræður,
söng og dans, enda er ekki á allra
færi að sitja dýrar veizlur. Ætl-
unin er sú, að sem flestum gefist
kostur á að vera með í því einu
sinni á ári hverju, að minnast við
æsku sína og föðurtún.
Góðir meðlimir! Tilkynnið þátt-
töku yðar fyrir 20. janúar næstk.
til undirritaðra, sem nú skipa
Mótsnefnd og sem í nafni Aust-
fii-ðingafélagsins, hér með óska
ykkur öllum farsældar á komandi
ái’i, með þökk fyrir hið liðna. •
Akui’eyi’i, 6. janúar 1952.
Margrét Jónsdóttir, Fjólug. 1.
Ingibjörg Eiríksd., Grænuvellir 4.
Oddur Kristjánsson, H.m.str. 15.
Jón Hinriksson, Strandg. 35.
Gísli Kristjánsson, H.m.str. 28.
JÖRÐ
Jörð óskast til ábúðar í
næstu fardögum. Kaup geta
komið til greina.
Jóhannes Qlafsson,
Rauðhúsum,
Saurbæjarhreppi.
Svo nefnist lítil ljóðabók, sem
kom út fyi’ir jólin hjá forlagi
Pálma H. Jónssonar, en höfund-
ui’inn er Sigui’steinn Magnússon,
skólastjói’i í Olafsfirði.
Hér hefur nýtt skáld hvatt sér
hljóðs. Að vísu hafa áður heyrzt
kvæði eftir Sigurstein í útvarp-
inu, en þetta er fyrsta ljóðabókin,
sem hann lætur frá sér fara. Er
nú eftir að vita, hvar honum
vei’ður vísað til sætis á bekk
Bi-aga. í bók þessari eru 47 kvæði
ýmislegs efnis. Þó vii’ðist mér við
skjótan yfii’lestur kvæðanna, það
einkum vera náttúrubarnið, sem
hér talar. Bókin hefst á kvæðinu:
Blessuð vei-tu mold, og fyi’sta er-
indið hljóðar svo:
Blessuð voi’tu mold, svo mjúk og
hrein,
er miðlar öllum dýrstu
jai’ðargæðum,
en mildum höndum græðir rein
við rein
og rósum stráir fyrir mannsins
fætui’.
— Blessuð vertu mikla lífsins
lind.
Vort líf er tengt við þínar innstu
rætur.
Hann yrkir um Voi’nótt á
Vaðlaheiði:
Þar ómar loft af ljúfum
svanakliði
og lindir hjala blítt í grænum
tóm.
Hann yrkir um vorkomuna og
sér lífið sigra dauðann:
Þar blundar sem ungbam
í reifum hver rót,
sem rís upp úr duftinu himni
mót,
þá skuggar og skammdegi dvín.
Hann yrkir um sólsetur og
fjallaþoku, bi’imið og lágnætti í
Skagafii’ði, allt góð kvæði. Hann
yi’kir um haustnóttina og segir:
— Sólnanna faðir, eg sé hvar þú
býrð
í séx’hvei’ju blómi, í himinsins
dýrð.
— Eg lýt þér í kyri'ðinni klökkur.
Það er enginn bai'lómur eða
harmagi’átur í kvæðum Sigur-
steins. í kvæði Eg elska þig, jörð
segir hann:
Eg elska þig, jörð, — eg elska
lífsins brag,
í fögnuð lít eg fram á sérhvern
dag,
og alls staðar finn eg dásemd þína
og dýrð.
Ó, himneska fegui’ð, sem í flestu
býrð,
gleði mín öll og gæfa er helguð
þér.
Eg elska þig, jörð, og allt, sem
gafstu mér.
Hér er bjartsýni og lífstrú boð-
uð svartsýnum heimi.
En Sigursteinn yrkir um fleira
en fegurð náttúrunnar og gróandi
mold. í bók þessai’i eru nokkur
veigamikil kvæði og fremst
þeirra er Djákninn á Myi-ká, vel
kveðið og fullt af forneskju.
Helga í Hillnakoti er líka gott
kvæði um fátæka sveitakonu,
sem gaf af fátækt sinni, en af auði
hjai’ta sí'ns.
Móðurarfur er eitt bezta kvæð-
ið í bókinni, hlýtt og látlaust. —•
Munu það vei’a minningar höf-
.undai’ sjálfs um góða móður, sem
háði hai’ða lífsbaráttu til að koma
mörgum börnum til manns.
Man eg kyrrlát kvöldin,
er kom hún öllu í ró,
öllu í röð og reglu
og í’ekkjur okkar bjó.
Þá laut hún yfir litlu
og lágu í'úmin hljótt,
breiddi yfir börnin
og bauð þeim góða nótt.
Hún bað þau lesa bænir
og biðja fyrir sér
þann einn, sem ávallt heyrir
það allt, sem hugsað er.
Síðan hefur hennar
hljóða bænamál
ætíð verið vökull
vörður minni sál.
Kvæðið endar á þessari vísu:
— Margs er enn að minnast.
Mín tunga er hljóð.
— Eg hef í fátækt hlotið
heimsins dýi-sta sjóð.
Þá yrkir Sigui'steinn um Hall-
grím norðanpóst. Stíflu í Fljótum
og margt fleii-a. Hann er ekkert
„atómskáld“, heldur kveður hann
undir gömlum og Ijúfum háttum
og kveður víða vel. Kannske á
hann eftir að stilla strengi sína
eitthvað betur, áður en hann
verður tekinn í hóp hinna stæi'i'i
spámanna. En hann á mai'ga
sti-engi og nær oft fallegum tón-
um.
í kvæðinu Vöxtur segir hann
svo:
Yfir sínum akri
ötull hver skal vaka
og leita þar að leyndu
lífi undir klaka.
Þar veit eg vei’ur allar
vaxa af sömu rótum,
og vöxtui’inn er vegur
hins veika að drottins fótum.
Ef Sigui’steinn fer eftir þessu
heilræði, á hann vafalaust eftir
að vaxa sem skáld, fjölga sti’engj-
unum í höi’pu sinni og stilla þá
betur.
Hannes J. Magnússon.
ÚR
tapaðist 3. janúar á leiðinni
Norðurg. að Landsbankan-
um. Vinsaml. skilist í Norð-
urgötu 54 eða á afgreiðslu
blaðsins.