Dagur - 07.03.1953, Blaðsíða 6

6
D A G U R
Laugardaginn 7. marz 1953

!Hin gömlu kynni |
Saga eftir JESS GREGG %
18. dagur.
(Framhald).
féttur skilningur, að þér hafið
komið til mín til að leita upplýs-
inga um hann?<!
,,Já, að nokkru leyti.“
„Jæja, það pr gott. Eg skal sjá
til þess að þér fájð gð vita söguna
eins qg hún ér,“
Yfirlæti konunnar fór í taug-
arnar á Elísabetu. „Eg geri ekki
ráð fyrir að eg þurfi á því að
halda núna,“ sagði hún. „Sem
stendur hef eg aðeins áhuga fyrir
að vita, hvað hann hugsaði um
konuna sína og herra Wrenn.“
Konan horfði á hana, furðu
lostin. „Er þá ætlunin að láta
bróður minn hverfa í skugga
þeirra?“
„Nei, síður en svo,“ svaraði
Elísabet. „Eg gæti þess vandlega
að láta hans sjónarmið koma
fram.“
„En hvernig getið þér vitað það
nema eg segi yður það?!‘
„Auðvitað af því sem madame
von Schillar segir mér.“
Ungfrú Caryer bandaði frá sér
moð glófaklæddri hendinni. „Eg
er hrædd um að hún hafi enga
aðstöðu til að gefa yður rétta
hugmynd um bróður minn.“
„Hún var þó konan hans.“
vj nJá, hún áttj 'að heita það, en
afsalaði sór því heiti sjálf. Vita-
skuld er gagnslaust fyrir mig að
tala við hana um þessi efni. En eg
verð að fá að vita hvað er sagt
um Theo í þessari væntanlegu
bók. Hann er horfinn héðan, og
enginn hér eftir nema eg til þess
að vernda minningu hans.“
„En eg get því miður ekki
hjálpað yður. Starf mitt er algert
trúnaðarstarf.“
Konan brosti tvírætt. „Eg skil,“
sagði hún. „Eg bjóst við þessu og
eg kom vel undirbúin." Hún
opnaði pemngaveski.
„Er það ósk yðar, að eg
stökkvi út úr bílnum á stund-
inni?“ sagði Elísabet um leið og
reiðin blossaði upp í brjósti
hennar.
Konan hikaði. „Eg held þér
misskiljið mig, kæra ungfrú,"
sagði hún. „En eg get séð að þér
eruð viljasterk og heiðarleg
stúlka. Þá verð eg að treysta á
það.!< Hún skellti aftur veskinu.
„Má eg biðja yður um að gjöra
svo vel og hlýða á hans hluta af
sögUnni?“ sagði hún svo. „Eg
þekkti hann betur en nokkur
annar,“ hélt hún áfram. „Eg lagði
meira að segja á mig að læra á
ritvél til þess að geta hjálpað
honum. Og eg hjálpaði honum,
reyndist honum stoð og styrkur.
Hín fræga ræða hans. árið 1909 —
þingræðan gegn innflytjendalög-
unum — var að nokkru leyti mitt
verk. Þ.ér getið ímyndað yður,
hvernig það verkaði þegar bróðir
minn giftist þessari Winslow-
stelpu. Það var allt saman mistök
og misskilningur frá byrjun. Hún
;yar algerlega ósamboðin bróður
mínum, félagslega, hugsjónalega
og ekki sízt siðferðilega.“
„Afsakið,“ greip Elísabet fram
í, „ep eg kæri mig ekki um. ... “
„Auðvitað ekki,“ flýtti ungfrú
Carver sér að segja, „en þér meg-
ið ómögulega halda að eg hafi
haft andúð persónulega á Elísa-
betu. Hún var ekki aðeins
óvenjulega glæsileg kona, held-
ur bar hún nú einnig nafn ættar-
innar. Eg reyndi líka að vernda
hana þegar fyrsti orðrómurinn
læddist um borgina. Eg skrifaði
lítið, nafnlaust bréf, og varaði
þennan Wrenn við því, að leynd-
armálið væri að leka út, og hann
yrði óðara að draga sig í hlé. En
það gerði ekkert gagn. Eg reyndi
líka að tala um fyrir bróður mín-
um, þegar hann loksins ákvað að
leita til dómstólanna. Eg sagði
við hann: „Theo, hvað svo sem
þessi kona hefur gert þér máttu
ekki láta það verða til þess að þú
gelymir stöðu þinni og ábyrgð.
Þú getur ekki látið hana stefna
því í hættu.“ En hann svaraði:
„Sara, ef eg sættist við hana og
hún verður hér áfram, stefnir hún
öllu í hættu, ekki aðeins stöðu
minni, heldur nafni og æru og
öllu sem eg trúi á-“
Hún kreppti hnefana svo að
tók í saumana á hanzkanúm.
' „Eg hélt, að þégar hánn væri
laus við hana að öllu leyti, gæti
hann tekið aftur upp fyrri hætti
og störf, en.. ,. “ Hún átti orðið
erfitt með að tala. „Þegar eg
hugsa til þess, hvernig líf hans
var lagt í rústir og framtíð hans
eyðilögð, aðeins vegna þessarar
kvensniftar, sem átti ekki til
ábyrgðar- eða siðferðistilfinningu
heiðarlegrar konu, þá. . ,. “ El-
ísabet greip fram í. „Eg hef þeg-
ar sagt yður, að eg ætla mér ekki
að heyra nein illmæli um ma-
dame von Schillar.“
„Illmæli? Eg er aðeins að segja
yður sannleikann. Hún er til-
finningalaus, algerlega vanmátt-
ug að elska nokkurn nema sjálfa
sig.“
Elísabet bankaði í ákafa á gler-
skilrúmið, sem aðskildi - þær frá
bílstjóranum. „Bílstjóx-i! Gjörið
svo vel að hleypa mér út!“
Ungfrú Carver lagði höndina á
öxl hennar til þess að sefa hana.
„Hlustið þér á mig, unga
stúlka,“ sagði hún með ákafa,
„sýnið mér þá kurteisi að hlýða á
sögu mína til enda!“
„Mér þykir leitt að þurfa að
neita yður um það. En eg get
ekki . fremur setið undir slíkri
árás á Elísabet Winslow en á
sjálfa mig.“
„Mér hefur þá ekki tekizt að
gera yður ljóst, hvað hún hefur
gert og hvernig hagað sér, ella
munduð þér ekki taka að yður að
verja hana?“
„Engin þörf er á að verja
hana,“ sagði Elísabet um leið og
hún steig út úr bílnum og skellti
hurðinni aftur svo að söng í.
Hún heyrði ungfrú Carver
berja á rúðuna um leið og hún
flýtti sér á burt, en hún leit ekki
einu sinni við.
Þegar hún gekk fram hjá
skemmtigarðshliðinu, hikaði hún
andartak, en gekk síðan inn í
garðinn og settist á bekkinn. Hún
sat grafkyrr með lokuð augun.
Ásakanir ungfrú Carver berg-
máluðu enn í huga hennar. Hún
hélt höndunum fyrir eyrun og
reyndi að hrekja þessar hugsanir
á brott, en allt kom fyrir ekki.
Hún komst ekki í hugarástancí
fyrra daga, gat ekki sett sig í spor
Elísabetar Carver og lifað endur-
fund með Wrenn. Hún andvarp-
aði, stóð á fætur og gekk rakleitt
heim að stóra húsinu handan göt-
unnar.
—o—
Konurnar tvær sátu við kvöld-
verðarborðið og voru að drekka
kaffi að aflokinni máltíð. Kerta-
Ijós varpaði daufum bjarma yfir
borðið.
Elísabet dró andann djúpt,
bleytti varirnar, og sagði síðan:
EYFIRZKIR ÞÆTTIR
Nokkltr orð nm veðurfar og fleira
á þessari öld
Eftir JÓN JÓNSSON á Skjaldarstöðum
(Framhald).
Heimsókn Steingríms læknis.
Nóttina milli 16. og 17. maí fór Steingrímur Matthíasson læknir
í sjúkravitjun fram að Þverhrekku í Öxnadal og komst á hestum
fram að Hrauni með illurn leik. Þaðan gekk hann og fylgdarmað-
urinn, Tómas Tómasson, bóndi á Auðnum, nú hjá syni sínum, Elíasi
bankagjaldkera á Akureyri, — að Þverbrekku. Daginn eftir
komu þeir til mín að Skjaldarstöðum.LagðistSteingrímur til svefns
um stund, meðan við Tómas sinntum hestunum. Varð okkur rætt
um ófærðina. Sagði Tómas, að aldrei myndi hann slíka ófærð og
snjókyngi á þeim tíma vors, En hann er uppfæddur í Öxnadal.
Þá um fimmtu sumarhelgi brá fyrst til bata. Þann dag var farið
með heyæki frá Miðlandi fram að Þverá, og var það síðasta sleða-
ferðin, sem það vor var farin. Batinn var hægur og notadrjúgur.
Nokkrir bændur í Öxnadal fram tóku það ráð, þegar hvergi var
hey að fá, að reka fé sitt vestur á Öxnadalsheiði, í Skógarhlíð,
vestast á heiðmni, sem er mjög veðursælt svæði. Þar báru ærnar
og mim hafa heppnazt vonum framar.
Frostaveturinn 1918.
Þá skal vikið að frostavetrinum 1918. Sumarið áður hafði verið
allgott framan af, en úrkomusamt og kalt er á leið, og mun hafa
orðið úti eitthvað hey. Svo var frost orðið mikið fyrir veturnætur,
„Eg hitti ungfrú Carver í dag“
Madame von Schillar leit upp,
og eldur virtist brenna í grænleit-
um augum hennar: „Hvar?“
spurði hún.
„Hún beið mín hér úti fyrir,
hún hafði hlerað að þér væruð að
semja ævimimiingar.“
„Og hvað sagði hún yður?“
„Eg hlustaði ekki lengi á
hana.“
„Segið mér, hvað hún sagði,“
sagði barónessan í skipunartón.
„Hvert orð!“
„Hún sagði að þér væruð kald-
lynd kona, sem ekkert gætuð
elskað nema sjálfa yður.“
Barónessan rétti sig í stólnum.
„Hvernig þorir hún að kveða upp
dóm yfir mér, þessa vjndþurrk-
aða gaihla piparjúnka.“
—o—
Hún stóð brátt á fætur og stik-
aði um gólfið, „Hvernig getur hún
ætlað að hún gæti skilið konu
eins og mig. Karlmenn hafa
aldrei litið á hana. Aftur á mpti
létu þeir mig aldrei í friði, jafnvel
ekki þegar eg enn var barn.“ Hún
settist í stól við hlið Elísabetar.
„Einu sinni, þegar eg var bara
tólf ára, var eg stödd ásamt barn-
fóstrimni í anddyri óperunnar.
Þar var mikill mannfjöldi og
troðningur, einhver maður í
hópnum snerti mig þá. Eg varð
hrædd. Seinna, þegar eg spurði
móður mína um þetta, hpld eg að
hún hafi yerið skelfdari að eg
skyldi tala um þetta við hana en
að maðurinn skyldi þukla mig.
Hún svaraði ekki spurningu
ininni fyrr en eg var orðin tvítug,
en þér megið trúa því að þá var
eg fyrir löngu búin að kynnast
innræti og ásókn karlmanna
sjálf. Vitaskuld verkaði þetta
þannig, að eg virtist köld á ytra
borðinu, en í hjartá mínu var eg
eins og sérhver önnur stúlka,
þráði að elska og vera elskuð.
Svo kom þingmaðurinn. Eg hélt
að hann væri öðruvísi en þeir
allir hinir Hann var virðulegur,
sterkur, kurteis, og eg hélt hann
ætti háleitar hugsjópir. Eg komst
brátt að því, að mér hafði skjátl-
ast Eg ætla ekki að fara að segja í
smáatriðum það, sem gerðist á
brúðkaupsnóttina. Seinna reyndi
hann að útskýra hegðun sína og
segja að hanp elskaði mig svo
ofsalega, og hefði því misst stjórn
á sér. En þá var það of seint. Eg
hataði hann. Þegar hann lá veik-
ur í Washington og eg sat við
rúmstokk hans, bað eg þess heitt
og innilegar að hann mundi deyja
svo að eg yrði frjáls á ný. Eg var
enn ung, og eg var fögur og
girnileg, en samt virtist mér þá
sem hádegi lífsins væri liðið.“
Það var engu líkara en hún
ætlaði að fara að gráta, en svo
harkaði hún af sér og rak upp
hvellan hlátur. „Jæja, það má satt
vera, að eg hafi verið kaldlynd
við Theo stundum, og Sara hafi
sagt yður satt um það. En það
skiptir engu máli, því að ekkert
af þessu kemur í bókinni — og
þó verðum við að láta það komá
fram, svo að fólk skilji, láta það
sjást í milli línanna, hvað gerðist,
til þess að mér verði ekki legið á
hálsi fyrir að falla þegar eg loks-
ins fyrirhitti mann, sem vissi
hvað ást var, og bauð mér það,
sem mér yar samhoðið. Kurteis,
tillitssamur maður, sem.... “
Hún virtist leita að orðunum-
Eh'sabet greip fram í.
„Sem sá meira í yður en aðeips
fallega andlitsdrætti," sagði hún
og lauk við setninguna fyrir hana.
„Já, ef til vill er það rétta
svarið.“
■* " "('Framhald).
TIL SÖLU:
Smókingfatnaðir, fremur ‘
lítil númer.
Saumastofa
Valtýs Aðalsteinssonar.
Atvinna
Stúlka óskast til húsverka
hálfan eða allan daginn. —
Hátt kaup.
Uppl. í síma 1952 eða 1253.
að sláturfé var rekið á ísi yfir Eyjafjarðará og sömuleiðis farið
þar með kerruhesta. Sifelldar stórhríðar með frósti yfir jólaföstu.
Og í byrjun janúar rak hafís að Norður- og Austurlandi og fyllti
víkur og voga. Ekkert skip kom til Akureyrar frá því um jól og
fram yfir sumarmál. Mypdi það þykja ærinn biðtími nú. Oft var
frostið yfir 30 stig. En eftir að ísinn varð landfastur voru oft kyrrur
og því lífvænlegra útkomu en plla. Þegar fram kom á Einmánuð
tók ís að lóna lítið eitt frá landi. Kom þá Goðafoss inn að Hjalteyri.
Var þá farið að aka á sleðum kjöti og gærum frá KEA o. fl. verzl-
unum. Vorum við, nokkrir kaupfélagsbændur o. fl., við riðnir.
Þótti ævintýralegt ferðalag að aka svo langleiðis á sjónum. Voru
nauðsynjavörur teknar aftur á skipinu. Ekki minnist eg þess, að
um vöruþurrð væri kvartað. Litlu fyrir sumarmál losnaði ísinn
með öllu og rak til hafs. Allar ár ruddu sig skyndilega og var orðið
nokkuð autt um sumai'mál.
1919 og 1920 voru miklir snjóavetrar, einkum sá síðarnefndi.
Þá bar keypt mikið af rúgmjöli til fóðurdrýginda, því-að ekki var
um annan fóðurbætir að ræða. Ofan á bættist svo stórkostlegt
verðfall á landbúnaðarvörum, er orsökuðu ærnar fjárkröggur
meðal almennings, enda hófust þá hin svonefndu kreppuár iyrir
landbúnaðinn.
Rétt er að lýsa Htið eitt góðserunum. Og verður þá fyrst rninnst
vetrarins 1922—1923. Nokkuð mikil fönn kom þá um veturnætur
en tók fljótlega upp, og var jólafastan svo veðurblíð, að fé var lítt
sem ekkert fóður gefið. Nokkur fönn kom um hátíðir og hélzt fram
á þorra. Þá fór að hlána og fönn leysti ört, svo að heita mátti al-
auð jörð í mið-Góu. Margir slepptu fé sínu í Góulokin og var það
aldrei tekið í hús það vor, og mikill gróður var kominn um sumarr
mál. Víða var unnið að byggingum og jarðabótum á Einmánuði,
því að klaki var þá að mestu horfinn úr jörðu. Að vísu kólnaði úr
sumarmálum. En gróður var þá orðinn svo sterkur, að ekki sakaðl
fé sem úti hafði legið.
Hér læt,eg staðar numið um.sinn, þótt ýjnsu hefði mátt yið bæta.