Dagur - 30.09.1953, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 30. sept. 1953

DAGUR
Ritstjórí: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Ásakanir Alþýðuflokksins eru
áróðursbragð fyrir eiginhagsmuni
í MÁLGAGNI Alþýðuflokksins hér i bæ, sem út
kom í gær, er tekin upp frásögn Alþýðublaðsins af
ræðu þeirri, er formaður flokksins, Hannibal Valdi-
marsson alþingismaður, flutti á flokksfundi í Reykja-
vík fyrir skömmu. Smíðar ritstjórinn mikla íyrirsögn
á útdráttinn úr ræðu formannsins, svohljóðandi:
Framsóknarflokkurinn átti kost á samvinnu við Al-
þýðuílokkinn, en valdi samstarf við íhaldið. Qg í
undirfyrirsögn: Þorði ekki í minnihlutastjórn og
lagði megináherzlu á að komast hjá kosningum í
haust. — Er lesendum blaðsins ætlað að festa sér vel
í minni, að það hafi strandað á Framsóknarmönnum
að ekkert varð úr ráðagerð um samvinnu við Alþýðu-
, flokkinn, enda hefðu leiðir til stjórnarsamstarfs ver-
ið opnar. Þessi frásögn blaðsins er mjög villandi.
Er þá fyrst að geta þess, að ýmsir áhrifamenn í
Alþýðuflokknum voru andvígir samstarfi við Fram-
sóknarmenn eins og á stóð í sumar. Ennfremur er
Ijóst, að enda þótt samkomulag liefði orðið með
flokkunum um að stofna til minnihlutastjórnar, var
ekkert um það vitað, hvort slík stjórn kæmist nokk-
urn tíma á laggirnar. Eítir að útilokaðir voru mögu-
leikar til meirihlutastjórnar, voru tvær aðrar leiðir
til fyrir forseta íslands, nefnilega þær, að fela stærsta
þingflokknum að mynda slíka stjórn, eða skipa utan-
þingsstjórn. Fullyrðingar Alþm. um að Framsóknar-
menn hafi beinlínis valið í milli samstarfs við Sjálf-
stæðisflokkinn og Alþýðuflokkinn, fá því ekki stað-
izt. Ekkert ótvírætt val kom til greina. Það er engu
líkara en að þetta málgagn Alþýðuflokksins viti ekki,
hvernig Alþingi er skipað.
HIÐ SANNA í þessum málum er, að eftir að for-
ráðamenn Framsóknarflokksins og Alþýðuflokksins
höfðu gaumgæfilega athugað, hvernig aðstaða minni-
hlutastjórnar þessara flokka yrði, er á þing kæmi,
þótti flestum það mál þannig vaxið, að ekki væri
rétt að leggja út á þessa braut. Var þetta ekki síður
skoðun ýmissa ráðandi manna í Alþýðuflokknum
en í Framsóknarflokknum, og skýtur því nokkuð
skökku við, er málgögn flokksins þykjast nú bera
önnur sjónarmið fyrir brjósti. En menn verða að
gæta þess, að þessi blöð eru að hugsa um áróðurs-
gildi þessara atburða fyrir sinn flokk, og skeyta þá
minna um sannfræðina. En hverjum kjósanda, sem
1 athugar aðstöðuna á Alþingi, má þó vera það ljóst,
1 á hverju þessi skoðun ráðandi manna í flokkunum
• byggðist. Fullvíst má telja, að minnihlutastjórn af
þessu tagi hefði þegar fengið á sig vantraust. Var þá
um tvennt að velja, fall hennar og vetrarkosningar,
eða setu hennar fram á vor með stuðningi eða hlut-
leysi kommúnista. En stjórn, sem á líf sitt undir
duttlungum kommúnista, er ekki lífvænlegt fyrir-
bæri, og raunar alveg útilokað, að Framsóknarflokk-
urinn gengi til stjórnarmyndunar á þeim grundvelli.
Allar vangaveltur Álþýðuflokksblaðanna nú eftir á
um það, að fyrir hafi legið að velja eða liafna um
möguleika til stjórnarmyndunar, er því í rauninni
óraunhæft skraf, sem ekkert mark er á takandi.
aðstöðu sinni og áhrifum á mál, er
að ekki dragi saman með andstæð-
ingum íhaldsins, heldur verði þeir
áfram sundraðir í mörgum flokk-
um og þar með í rauninni að veru-
legu leyti óvirkir í stjórnmálabar-
áttunni. Það er engin tilviljun, hve
feginsamlega Sjálfstæðismenn tóku
Þjóðvarnarliðinu í sumar. Þeir vita
það þar í sveit, livaða átt er þeim
liagstæðust. Áhrif Þjóðvarnarliðsins
gátu aldrei orðið nema þau ein, að
styrkja aðstöðu Sjálfstæðisflokksins,
enda sannar reynslan það nú ótví-
rætt. Sama máli gegnir með það
fólk, sem sífellt útilokar sig frá því
að liafa bein áhrif á stjórn landsins
með því að kjósa kommúnista á
þing. Seta nokkurra kommúnista-
þingmanna á Alþingi þýðir í raun-
inni, að allstór hópur kjósenda hef-
ur kosið sér það hlutskipti að vera
utangátta í stjórnmálabaráttunni
og hafa engin áhrif á úrslit mála.
Alþýðuflokkurinn hefur enn ekki
megnað að vinna fylgi frá komm-
únistum og fá þetta fólk inn á raun-
hæfa stjórnmálaaðstöðu. Það er enn
ein ástæðan fyrir veldi íhaldsins.
Alþýðuflokknum stendur miklum
mun nær að gera grein fyrir þvi,
hvernig sundrungin í liði íhalds-
andstæðinga stendur undir veldi í-
haldsins en að hefja að tilefnis-
lausu ádeilur á Framsóknarmenn
fyrir að hafa ekki staðið að stjórn-
arsamstarfi, sem í rauninni var ekki
framkvæmanlegt, liversu mikinn á-
liuga sem Alþýðuflokkurinn hefði
haft fyrir því, en eins og áður er
fram tekið, var sá áhugi harla tak-
markaður. Ásakanir Alþýðuflokks-
blaðanna á hendur Framsóknar-
mönnum eru því tilefnislausar og
raunar ekkert annað en tilraun til
áróðurs fyrir eiginhagsmuni.
FOKDREIFAR
Hvor er húsbóndinn á heimilinu?
„BÆJARMAÐUR“ skrifar
blaðinu m. a. á þessa leið:
„Það er á stundum sitt hvað,
orð og athafnir í bæjarmálefnum.
Bæjarráð ákvað fyrir nokkru að
semja við bónda í bæjarlandinu
um að ganga sómasamlega frá
öskuhaugunum í bæjarlandinu og
forða fólki í nágrenni þeirra frá
ódaun, svælu og reyk, er af þeim
leggur. Var það ekki vonum fyrr,
að sú samþykkt var gerð. Árum
saman hefur verið á það bent í
bæjarblöðunum, að þessar eld-
stöðvar í bæjarlandinu væru hinn
mesti ósómi. Ekki aðeins vegna
þess að „reykinn af réttunum“
leggur oft fyrir vit bæjarbúa,
heldur af því, að alls konar rusl
fauk ur haugunum í hvassviðrum
og lá eins og hráviði á stórusvæði.
Var algengt að sjá bréfatætlur og
blöð hanga á girðingum víða um
bæjarlandið og blakta þar í gol-
unni eins og veifur. Þá eru haug-
arnir alkunn rottuuppeldistöð,
sem mun hafa vel undan að ala
upp nýjan rottukynstofn í stað
þeirra, sem heilbrigðisnefndin
lætur eitra fyrir í bænum sjálf-
um. Þegar þetta ástand keyrði
svo úr hófi, að við borð lá að fólk
í nágrenni hauganna yrði að flýja
heimili sín, var loksins rumskast
og fyrrnefnd samþykkt gerð. En
hún entist ekki lengi. Bæjar-
stjórnin vildi ekki samþykkja
annað eins hazarfyrirtæki og
þarna var ráðgert. Eftir að málið
hafði verið þæft nokkuð í bæjar-
ráði og bæjarstjórn, var það tekið
til bragðs að skipa þeim aðilum,
sem alla tíð hafa átt að sjá um að
gengið væri sómasamlega frá
haugunum, að taka rögg á sig og
framkvæma verkið, nefnilega
bæjarverkstjóra og bæjarverk-
fræðingi. Á meðan þessu stórmáli
var kastað í milli yfirvaldanna,
rauk sem glaðast úr haugunum
og sl. laugardag stóð reykjar-
strókur enn í loft upp, þrátt fyrir
allar samþykkir og ákvarðanir.
Sú spurning vaknar, hvort undir-
menn bæjarstjórnar og bæjar-
stjóra fari yfirleitt nokkuð eftir
því, sem samþykktir ákveða.
Kannske bæjarstjórn geti nú gert
þetta öskuhaugamál að mæli-
kvarða á það, hvor er húsbóndi á
heimilinu, hún eða bæjarverk-
fræðingurinn og bæjarverkstjór-
inn. Ýmsum finnst tími til kom-
inn að fá úr því skorið fyrir fullt
og allt.“
Schuberts og urðu ekki fyrir von-
brigðum, þótt mikið hefði verið
sagt í Reykjavíkurblöðunum um
hæfileika hans. Útvarpið hefur
sjaldan gert betur við okkur en
á sunnudagskvöldið. Þessi söngvari
er mikill listamaður, enda fer
frægðarorð af honum víða um
lönd. Héðan fór hann til Kaup-
mannahafnar og söng þar í sl. viku.
Kaupmannahafnarblöðin bera það
með sér, að Danir hafa mjög hrif-
izt af söngvaranum. Danskir
hljómlistargagnrýnendur eru tald-
ir mjög strangir, en samt fór nú
svo, að þeir áttu tæpast nógu sterk
orð til þess að !ýsa hrifningu sinni.
Kunnur gagnrýnandi, sem ritar í
Berl. Tidende taldi, að slíka söng-
skemmtun fengi maður ekki að
hlýða á nema örsjaldan á ævinni,
enda væri hún ógleymanleg. Þjóð,-
verjinn söng hér hinn mikla laga-
flokk Schuberts „Vetrarferðina".
Þriðja dagskrá brezka útvarpsins
— sem fræg er fyrir efni, sem
menningarlegt gildi hefur — flutti
sínum hlustendum þessa sömu
dagskrá í gærkveldi. Hafði söngv-
arinn sungið lögin inn á plötur
fyrir brezka útva’rpið er hann var
í London fyrir skömmu. — En þótt
Danir hafi hrifizt af söng Fischer-
Dieskau, féll þeim miður það, er
hann hafði að segja um hljómlist-
arsmekk Islendinga og Dana. Lét
hann í það skíua, að hljómlistar-
menntun væri meiri í Reykjavík
en Kaupmannahcfn er hann ræddi
við danska blaðamenn. Það fannst
þeim í meira Iagi skrítin skoðun.
Erlendar mánudagsblaðssögur.
NOKKUR BLÖÐ IEVRÓPU
og Ameriku hafa að undanförnu
birt tröllasögur um flótta Bería
hins rússneska frá Kreml til Spán-
ar og fleiri landa. Koma þar við
sögu ýmsir furðulegir menn, svo
sem Mossadek, fyrrv. forsætisráð-
herra, MacCarthy öldungadeildar-
þingmaður og einhver dularfullur
milljónamæringur frá Nicaragua.
Sögur þessar eru taldar hreinar
mánudagsblaðssögur, enda sé
vafalaust að ef Bería er enn á lífi
sé hann vandlega geymdur á bak
við járntjaldið. En gamansamt
blað hnýtti þessu aftan í frásögn
svonefndra sjónarvotta, er þóttust
hafa hitt Bería á förnum vegi:
Síðustu fregnir herma að Bería sé
á skemmtisiglingu á Miðjarðarhafi
ásamt með MacLeanfjölskyldunni!
/é/vta,/*’uzp/a
Bóndinn í slopp og á inniskóm
Eftirfarandi greinarkorn birtist nýlega í dönsku
blaði og er e. t. v. ekki alveg út í hött að endursegja
hér þessa dönsku hugleiðingu, bví að kannske er
víða pottur brotinn?
------o-------
Sunnudagsmorgun, sloppur, inniskór. Rólegt líf við
hádegisborðið. Blöð og tímarit.
— Já, það er enginn morgunn í allri vikunni eins
notalegur og sunnudagsmorguninn, sagði Eiríkur, og
geispaði og teygði úr sér um leið og hann ýtti yngsta
barninu varlega frá sér, og rölti inn í setustofuna með
blaðabunka í annarri hendinni, en pipuna sína og eld-
spýtustokk í hinni. Þegar þangað kom, lét hann fall-
azt í bezta hægindastólinn á búinu.
Inga leit upp, þar sem hún sat við borðstofuborðið
og fylgdi honum eftir með augunum. Hún var al-
klædd, í pilsi og fallegri, stutterma peysu, vel greidd
og snyrt. Þegar Eiríkur var horfinn á bak við blaðið
í stólnum, með stunum og geispum, stóð hún á fætur
og byrjaði að taka af borðinu. Það glamraði hátt í
diskum og borðbúnaði.
— Já, þér finnst sunnudagsmorguninn notalegur,
sagði hún, — og er ekki furða, hálfklæddur og hálf-
sofandi í hægindastól.
— Nú, hálfklæddur? — Eiríkur horfði spurnar-
augum á hana. — Gerir það nokkuð til? Við ætlum
ekkert út. — Hann hvarf enn dýprá í stólinn og hag-
ræddi blaðinu og var þegar farinn að hugsa allt annað
en suðið í konunni.
— Það gerir það til, svo að eitthvað sé nefnt, að
þú tefur fyrir mér að koma húsinu í lag. Þegar þú
skröltir hér um allan formiðdaginn í slopp og á inni-
skóm, þá er ekki auðvelt að koma börnunum í fötin.
Og það skeður ekki, að þú sért í rauninni tilbúinn að
setjast að hádegisborði. Maður verður að láta sér
nægja að horfa upp á órakaðan og syfjulegan borð-
herra og óþvegin og hálfklædd börn. Og þegar eg er
loksins búin að þvo upp, er hálfur eftirmiðdagurinn
farinn og enginn tími til þess að fá sér sunnudags-
göngutúr. Og svo þegar kvöldmaturinn er búinn, er
þér víst oft skapi næst að fara í inniskóna aftur og
taka af þér hálstauið og halla þér í stólinn. Sunnudag-
urinn líður því án þess að maður hafi mikla gleði af
honum.
— Ja, Inga mín, sagði hann, — eg hef sannarlega
mikla ánægju af sunnudögunum hérna heima. Eg get
ekki séð að maður eigi völ á notalegri stundum en
sunnudeginum, þegar maður getur labbað um í slopp
og á inniskóm, fengið sér pípu og smáblund og lesið
blöðin eða góða bók. Hvað viltu eiginlega að við ger-
um á svona degi?
— Eg hef ekkert ákveðið í huga, nema hvað eg
gæti vel hugsað mér að fara á hressandi göngutúr
fyrir hádegi, ásamt allri fjölskyldunni.
— Og. kaupa kökur með eftirmiðdagskaffinu og
labba um bæinn með poka í annarri hendinni og hatt-
inn í hinni og veifa til nágranna og kunningja? Ofur-
lítinn hroll setti að Eiríki, en Inga fann ekki til með-
aumkunar, og hélt áfram:
— Eða fara með börnin út í skemmtigarðinn, eða
út fyrir bæinn og taka eftirmiðdagskaffið með sér.
— Mér finnst ágætt að gera það endrum og eins,
eins og þú veizt, en oft er samt leitað langt yfir
skammt, þegar maður getur látið sér líða svo ljóm-
andi vel heima hjá sér.
— Þú talar eins og þú værir kominn á sextugsald-
urinn, og ert þó ekki nema þrítugur.
— Jæja, elskan, fyrst þér er alvara með þetta,
FYRIR KJÓSENDUR í landinu, sem gjarnan
vilja leggja lið baráttu gegn yfirgangi ílialds og auð-
hyggju, eru þessi málalok hins vegar næsta atliyglis-
verð. Það er scm sé alveg ljóst, að á mestu veltur
fyrir Sjálfstæðisflokkinn nú, til þess að halda valda-
Góður söngur —
skrítnar skoðanir.
A SUNNUDAGSKVÖLDIÐ
fengu landsmenn að heyra þýzka
barytone-söngvarinn Dietrich
Fischer-Dieskau syngja Vetrarferð
„Jón í Grófinni þarf ekki að
hafa áhyggjur af Hjálmarsvarð-
anum,“ segir Guðm. Jónsson
garðyrkjumaður í eftirfarandi
pistli til blaðsins:
(Framhald á 7. síðu).
geri eg það að tillögu minni, að*við mætumst á miðri
leið. Eg fæ að staulast um í slopp og á inniskóm með
blöð og pípu til hádegis, en lofa að vera klæddur,
rakaður og til taks strax eftir mat og fara út með
þér og börnunum.
Og svo kom næsti sunnudagur....