Dagur - 07.10.1953, Page 1

GJALDDAGI
blaðsins var 1. júlí. — Léttið
innheimtuna! Sendið afgr.
áskriftargjaldið!
AGU
DAGUR
kemur næst út á regluleg-
um útkomudegi, miðviku-
daginn 15. október.
XXXVI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 7. októer 1953
53. tbl.
\
Brezkur togaraskipstjóri kunni
Lðxárvirkjunin veríur tengd viS raf-
engin ski! á söplegum rökum
landhelgismálsins
r
Hefur aldrei mætt öðru en vinsemd á Islandi
magnskerfið n. k. laugard.
Hátíðleg vígsluathöfn á Akureyri og við Laxá, að við-
stöddum raforkumálaráðherra og mörgum gesfum
Brezki togarinn Caesar,' frá
Hull, eign Hellyer Brothers þar
í borg — en það fyrirtæki er
þekkt hér á landi siðan ])að hafði
togarabækistöð í Hafnarfirði fyr-
ir mörgum árum — kom hingað
til Akureyrar í sl. viku með bil-
aða vél og fékk hér viðgerð.
Blaðið átti tal við skipstjórann
á brezka togaranum, W. S. Thomp-
son. Hann kvað skip sitt vera í
hópi nýjustu brezku togaranna, að-
eins 12 mánaða gamalt og mjög
vel búið að öllum tækjum. Skipið
er stórt, röskar 800 lestir brúttó.
Togarinn var nýlega kominn á ís-
landsmið, er vélbilunin varð. Var
að veiðum undan Langanesi og
hafði veiðin gengið fremur stirð-
lega. •
Hefur ævinlega mætt vinsemd.
Thompson skipstjóri var mjög
ánægður yfir því..að hafa fengið
viðgerðina framkvæmda hér og
taldi að Vélaverlcstæðið Atli h.f.
hefði starfað mjög vel að viðgerð
inni. Skipstjórinn hefur siglt á ís-
landsmið meira og minna á hverju
ári síðan 1922 og er hér kunnugur.
Hann kvaðst aldrei hafa orðið var
við neitt annað en vinsemd í garð
Breta hér á landi, og ekkert síður
nú en endranær. Hann taldi og, að
það væri misskilningur, að land-
helgisdeilan hefði haft þau áhrif á
brezkan almenning, að hann liti
Islendinga óvinsamlegri augum en
áður og fullyrti, að einskis slíks
yrði vart í hafnarbæjunum á aust-
urströnd Bretlands, hvað sem
blaðaskrifum liði.
Veiðin ætíð misjöfn.
Um það, hvort togveiði Breta
gengi lakar en áður siðan land-
helgislínan var færð út, vildi skip-
stjórinn ekkert segja, en taldi að
misjöfn veiðitímabil hefðu ævin-
lega komið á Islandsmiðum og
væri ekki hægt að fella dóm um
skilyrðin fyrr en eftir langa
reynslu.
Er ekki í stéttarfélaginu.
Þegar skipstjórinn var spurður
að því, hvort hann hyggðist gera
verkfall ásamt félögum sínum, ef
til þess kæmi að íslenzkum fiski
væri landað í Bretlandi, neitaði
hann að svara spurningunni, en lét
þess þó getið, að hann væri ekki
í stéttarfélagi togarayfirmanna og
svo væri um fleiri yfirmenn.
Ófróður um sögu málsins.
Þegar talið barst að hinni nýju
landhelgislínu og löndunarbann-
inu, óskaði skipstjórinn ekki að
láta hafa neitt eftir sér. En það
kom í ljós, að hann var allsendis
ófróður um sögu málsins, t. d. hafði
hann ekki hugmynd um brezk-
danska samninginn frá 1901 né
skilmála hans um löglegan upp-
sagnarfrest, né heldur, að fyrir
þann tíma var íslenzka landhelgin
stærri en nú er. Auðheyrt var, að
hann taldi litlar líkur til þess að
brezkir togaraeigendur fengju
framgengt því áhugamáli sínu að
fá núverandi fiskveiðitakmörkum
Islendinga breytt.
Vissi ekki um landhelgi Ástralíu.
Þegar hann var spurður að því,
hvort hann hefði heyrt getið um
hina nýju landhelgislínu Ástralíu,
kom í ljós að hann var ófróður um
aðgerðir þessa brezka samveldis-
lands, og hann taldi að ástæðan
fyrir því, að ekki hefði verið rekið
upp ramakvein í Hull og Grimsby
vegna hinnar nýju reglugerðar
Ástralíu væri að brezkir togaramenn
hefðu engra hagsmuna að gæta á
þeim miðum, en játti því, að eðli
málsins samkvæmt væri eðlilegt
að ákvörðun Ástralíu væri einnig
andmælt.
Ljóst er nú, að kartöfluupp-
skera í Eyjafirði varð svo mik-
il í haust, að ekki eru geymslu-
rúm fyrir a. m. k. 2000—3000
tunnur, og liggja þær undir
skemmdum.
Athugun hefur farið fram á upp-
skerumagninu í héraðinu, og mun
láta nærri, að sölukartöflur í Eyja-
íirði, utan Svalbarðsstrandar, Svarf-
aðardals og Akureyrar, nemi 13—14
þús. tunnum, á Svalbarðsströnd 8—
9 þús. tunnum og í Svarfaðardal a.
m. k. eitt þús. tunnum.
Iíartöfluræktin í innsveitum Eyja
fjarðar liefur stóraukizt á siðustu
árum. T. d. nemur magn sölukart-
aflna í Öngulsstaðahreppi einum
um 7000 tunnum. Eyfirzkir bændur
rækta mestmcgnis tegundirnar Gull-
auga og Rauöar íslemkar.
ÞINGSTÖRF HAFIN
Alþingi var sett 1. okt. sl. og
eru þingstörf hafin. Fyrsta
þingmálið er fjárlagafrv., sem
fjármálaráðherra Iagði fram
fyrsta þingdaginn. Nefndir hafa
verið ltjörnar og forsetar þing-
deilda. Forsetakosningin réðist
svo, að Framsóknarflokkurinn
hlaut kjörinn forseta Samein-
aðs þings, Jörund Brynjólfsson,
en Sjálfstæðisflokkurinn deild-
arforseta báða, Gísli Jónsson,
fors. efri deildar og Sigurður
Bjarnason,forseti neðri deildar.
Urslit ltosninganna hafa vakið
nokkra undrun hér um byggðir.
Á síðasta þingi var 1. þingm.
Eyfirðinga, Bernharð Stefáns-
son, forseti efri deildar, og sýn-
ist eðlilegt, að honum hefði
verð falið að gegna forseta-
störfum áfram, því að alkunna
er, að Bernharð hefur verið
réttsýnn og ágætur forseti
þingdeildarinnar. Hefði því
verið réttmætt að fela honum
forsæti Sameinaðs'Alþingis nú,
og er þetja ekki sagt til þess að
varpa neinni rýrð á þann mann,
er kjörinn var. Þá vekur það og
nokkra undrun, að Sjálfstæðis-
fl. skuli hafa valið Gísla .Tóns-
son til að vera forseta efrid.
Hanðritamálið á dag-
skrá á ný
Hans Hedtoft, forsætisráðherra
nýju dönsku stjómarinnar, boð-
aði við þingsetningu í gær, að
stjórnin mundi bera fram frv. um
afhendingu ísl. handrita úr
dönskum söfnum.
Geymslur í bæ og héraði
Að undanförnu hafa framleið-
endur flutt kartöflur í hina nýju
og mjög vonduðu kartöflugeymslu
KEA við Skipagötu, sem rúmar um
2000 tunnur. Þá er kaupfclagið og
að láta endurbæta geymslu í Hrís-
ey og koma upp bráðabirgðageymsl-
urn t iðar. Eigi að síður er veruleg-
ur skortur á geymslurúgii.
Flér á Akureyri mun og einhver
skortur á geymslurúmi, enda þótt
bærinn hafi verulega til kostað að
gera góða geymslu í slökkvistöðvar-
byggingunni, og með því að taka
á leigu jarðhús við Rangárvelli.
Horfur eru á því, að Sunnlend-
ingar kaupi útsæði hér í Eyjafirði
vegna hnúðormasýkinnar syðra,
endá hafa kartöflur héðan gott orð
á sér fyrir vöruvöndun og gott úr-
val tegunda.
Laxárvirkjunin nýja verð-
ur opinberlega vígð og tekin
í notkun n. k. laugardag.
Að undanförnu hefur verið
unnið að því að prófa véla-
samstæður og annan útbúnað
með nokkru álagi. Fullgengið
er frá rafmagnslínunni og allt
tilbúið til þess að hin nýja
virkjun geti tekið að veita afli
um byggðir Eyfirðinga og
Þingeyinga. Er þar með náð
merkum áfanga í framfara-
sögu þessara byggðarlaga.
Stjórn Laxárvirkjunarinnar býð-
ur mörgum gestum til opnunarinn-
ar. M. a. er von á raforkumálaráð-
herra, Ingólfi Jónssyni, fulltrúum
bandaríska sendiráðsins og fleiri
gestum úr Reykjavík. Þá mun og
boðið bæjarfulltrúum og ýmsum
öðrum gestum úr bænum.
Klukkan 11 n. k. laugardags-
morgun munu gestirnir safnast
saman við aðalspennistöð virkjurt-
arinnar hér ofan við Akureyrarbæ,
og verður hún þá tekin í notkun.
Að afloknum hádegisverði að Hótel
KEA, verður ekið að Laxárvirkjun,
og þar fer opnunarathöfnin fram.
Eigi hefur verið auglýst, hvenær á
deginum athöfnin fer fram, en vafa-
laust fýsir margá að vera viðstadda,
bæði héðan og úr Þingeyjarsýslu.
Nýja Laxárvirkjunin
LaxárvÍTkjunin er ekki aðeins mikið og gott mannvirki, heldur o£ eitt
hið teéursta sinnar tegundar, sem hér hefur verið gert. Er hvort tveggja,
að umhverfið er mjög fagurt, og áherzla hefur verið lögð á að mann-
virkin litu vel út. Myndirnar eru frá orkuverinu. Eíri myndin af stífl.
ur.ni, hin neðri af stöðvarbyggingunum og vatnsmiðlunarturninum.
Myndirnar voru teknar í sumar, e* ekki var fullgengið frá mannvirkinu.
Skortur á geymslurúmi fyrir a.
m. k. 2-3000 funnur af kartöflum
\
Uppskeran í Eyjafirði, utan Akureyrar, er að minnsta
kosti 25 þúsund tunnur