Dagur - 01.09.1954, Blaðsíða 1

XXXVII. árg.
Akureyri miðvikudaginn 1. september 1954
38. tbl.
Skærpe-plógmimi reyndur að Kálfskinni á Ár-
skógsströnd - Plægir hektarann á ÍV2 klst. -
Meters breioir plógslrengir 50-60 cm þykkir
í fyrrasumar kom hingað til
lands, á vegum Ræktunarsam-
bands Olfusinga, nýtl landbúnað-
arverkfæi i, Skærpeplógurinn
svoneíndi. Reyndist hann svo vel,
að áhugi bænda beindist að hon-
um, sem líklegri úrlausn við erf-
iða jarðvinnslu mýranna. Búnað-
arsamband Eyjafjarðar fékk ný-
lega einn plóg af þessari sömu
gerð. Var hann reyndur að Ytra-
Kálfskinni á föstudaginn var, að
frétta- og blaðamönnum við-
stöddum. Er það fyrsti Skærpe-
plógurinn á Norðurlandi.
Skærpeplógurinn var festur á
T D 9 jarðýtu. Var tönn hennar
tekin af ,en plógurinn tengdur
hægra megin á kjálkana með 3
boltum. Er honum þannig stjórn-
að á sama hátt og tönninni. Vegur
þessi plcgur um 500 kg. og virðist
vera mjög einfaldur að gerð en
traustlegur. Ytustjórinn sér vel
hvernig plægist, þar sem plóg-
urinn er framan á gagnstætt
venju og þarf því ekki, eins og
þegar verkfærin eru tengd aftan
í, að snúa sér við í sætinu til að
geta fylgst örugglega með verk-
inu.
Verið var að plægja fyrsta
mýrarblettinn, þegar komið var a
staðinn. Var þar að verki þaul-
vanur ýtustjóri með T D 9 og
plóginn. Var þar verklega að ver-
ið. Plógstrengirnir 1 meter á
breidd og 50—60 sm. þykkir.
Hvolfdust þeir vel við og kom
víðast upp mókenndur jarðvegur,
auðunninn, blandaður sprek-
um og kvistum fyrri tíma gróð-
urs. Landið var hálfdeigja, vaxið
að miklu leyti mýrargróðri, sem
þó var farinn að blandast punti
vegna framræsluskurða er þarna
höfðu verið grafnir. Ekki sýndist
árennilegt að fara með venjulega
dráttarvél á strengina, til þess
voru þeir allt of tröllvaxnir. Hins
vegar er ljóst, að á svipuðu landi
og þarna var, er herfing mjög
auðveld. Seiga grasrótin, sem
hingað til hefur orðið að saxa
sundur, til þess að fá sæmilegan
vaxtarbeð, liggur nú undir, en
stökkur og auðunninn jarðvegur-
inn, sem áður lá 50—60 sm. djúpt
(Framhald á 7. síðu).
@
Syndið 200 metrana!
Nú eru aðeins tvær vikur
eftir af keppnistímanum. Á Ak-
ureyri þurfa á fimmta hundrað
inanns að synda enn, til þess að
sama tala náist og 1951 og þrír
árgangar hafa bætzt við síðan
úr Barnaskólanum vegna sund-
skyldunnar. Það hlýtur því að
vera um 1009 manns í bænum,
sem getur leyst þá þraut að
synda 200 m., en gerir það ekki,
eða á það ógert enn. — Sund-
nefndin skorar á þetta fólk, að
koma næstu daga og ljúka
keppni. Það má ekki skc, að
íslendingar bíði ósigur vegna
þess, að Akureyringar fáist
ekki til liðveizlu.
Hafliði Guðmundsson
golfmeistari Akureyrar
Golfmeistaramóti Akureyrar
lauk sunnudaginn 29. ágúst.
Golfmeistari varð að þessu
sinni Hafliði Guðmundsson. Lék
í 321 höggi.
Nr. 2 varð Jóhann Þorkelsson,
lék í 326 höggum.
Nr. 3 varð Sigtryggur Júlíus-
son, iék í 332 höggum.
ífyrsta flokki sigraði Arnþór
Þorsteinsson, lék í 373 höggum.
Nr. 2 Jóhann Guðmundsson,
lék í 376 höggum.
Nr. 3 Guðjón Eymundsson, lék
í 377 höggum.
„Hæringi" æi!ai mikilvægt hlut-
Leif ur Ásgeirsson í boði
New York báskóla
Leifur Ásgeirsson prófessor og
fyrrverandi skólastjóri að Laug-
um, mun bráðlega fara til New
York í boði New York háskóla.
Mun hann dvelja þar, ásamt fjöl-
skyldu sinni, í vetur, en ekki mun
ráðið hvort hann verður þar
lengur.
Leifur Ásgeirsson er meðal
mestu vísindamanna þessa lands.
Hefur því lítt verið á lofti haldið
hér heima þrátt fyrir heimskunna
frægð hans, meðal þeirra er æðri
stærðfræði stunda. Hefur hann
ritað nokkuð um þau mál á
þýzku, þar á meðal nýja stærð-
fræðireglu er hann uppgötvaði
og við hann er kennd.
Boð hins þekkta háskóla er
mikil viðurkenning á vísinda-
störfum prófessorsins.
Hinir mörgu vinir Leifs Ás-
geirssonar hér nyrðra munu sam-
fagna honum og óska honum og
fjölskyldu hans fararheilla. Væri
óskandi að ísland ætti sem flesta
slíka fulltrúa. Því að auk þess
sem hann er hálærður cg heims-
kunnur vísindamaður er liann
þekktur drengskaparmaður.
Þann 26. ágúst er skýrt frá því
í Morgunblaðinu, að enn sé óvíst,
hvort Hæringur verði seldur til
Noregs, „þar eð kaupendur hafi
enn ekki fengið leyfi stjórnar-
valda til þess að kaupa skipið en
greiðsla' þess á að fara fram í
sterlingspundum."
Sennilega fer hér eitthvað á
milli mála að því er séð verður af
viðtali, sem blaðið- „Sunnmörs-
posten“ f Álasundi átti við Johs.
Voklsund þann 12. ágúst. En hann
var þá nýkominn frá Osló frá
nauðsynlegum viðræðum og
samningagerðum við ríkisstjórn
og önnur yfirvöld um kaup þessi.
Sagði Voldsund að lokum við rit-
sljóra blaðsins á þessa leið:
,Að vísu er ekki full-lokið öllu
viðvíkjandi gjaldeyrisleyfi, en svo
langt áleiðis er þó komið, að því
mun lokið einhvern næstu dag-
ana.“ —
Blaðið birti samtal þetta í tví-
dálkaðri grein feitletraðri, undir
eftirfarandi fyrirsögn: Fljótandi
síldarolíuverksmiðja í Gangstö-
vík fyrir næstu síldveiðavertíð. —
Vinnur úr 8000 hl. síldar á sólar-
hring. Geymar undir 220 smálcst-
ir olíu og 400 smál. mjöls. Mun að
svo stöddu bæta upp síldarverk-
sirnðju í landi.
Síðan segir blaðið frá, að kaup
þessi hafi verið á pi-jónunum
undanfarin tvö ár, en sé nú lokið
samningum. Er síðan lýst skip-
inu (þ. e. ,,Hæringi“), að það sé
7000 smálestir keypt frá Ameríku
1947 og síðan skýrt frá afköstum
síldarverksmiðju skipsins, geym-
um o. fl., og að þar se einnig
geymslurými fyrir 25000 hl. síld-
ar o. s. frv.
í framannefndu viðtali eru
þetta aðalatriðin:
— Er verksmiðjuskipið fullbú-
ið ti lstarfa?
— Nei. Verksmiðjan hefur leg-
ið ónotuð undanfarin ór, svo að
(Framhald á 2. síðu).
Vænni flyðra
J
Sagt var frá vænni flyðru í síð-
asta Degi. Árskógsstrendingar
vciddu hana .Nú hafa Hríseyingar
veitt aðra, sem var miklu vænni.
Vigtaði hún 135 kg. og var dreg-
in á nælonfæri af mótorbátnum
Auðunn.
orðurlandaráðsins í Osló
Bernharð Stefánsson alþingismaður, sem er ný*
kominn lieim frá þinginu, segir frá störfum þess
Hvað er Norðurlandaráð?
Eins og kunnugt er, var 2. þing
Norðurlandaráðsins háð í Osló
dagana frá 9.—18. ágúst sl. í ráð-
inu eiga sæti 53 fulltrúar, kosnir
af þingum þátttökuríkjanna:
Danmerkur, íslands, Noregs og
Svíþjóðar, 16 frá hvoru landi
nema íslandi sem aðeins hefur 5
fulltrúa. Auk fulltrúanna, sem
einir hafa atkvæðisrétt, geta ráð-
herrar þátttökuríkjanna sótt
fundi ráðsins og tekið þátt í um-
ræðum. Að þessu sinni sóttu
þingið 2 íslenzkir ráðherrar, þeir
Olafur Thors forsætisráðherra og
Steingrímur Steinþórsson land-
búnaðarráðherra, en alls mættu á
Dinginu 24 ráðherrar frá öllum
Norðurlöndunum, sem þar áttu
fulltrúa. Auk þess höfðu fulltrú-
ar hinna landanna með sér heilan
hóp af sérfræðingum í ýmsum
greinum, sér til ráðuneytis og að-
stoðar, en ekki varð af að neinn
sérfræðingur væri með íslend-
ingum. Hvert land leggur og til
skrifara, sem aðstoða bæði forset-
ann og hinar einstöku sendi-
nefndir. Auk þess eru bæði inn-
anþingsskrifarar (því að ræðurn-
ar eru skráðar og síðan prentað-
ar) og annað starfsfólk, eins og
gerist í þingum. Sjá menn af
þessu, að Norðurlandaráðið er
töluvert bákn, það er t. d, nokkru
fjölmennara og umfangsmeira,
meðan það situr að störfum, held-
ur en Alþingi.
r * tf ; ,
Skiptar skoðanir um Norður-
landaráðið.
Nokkuð munu skoðanir skiptar
um Norðurlandaráðið. Orðið hef
eg þess var, að sumir telja það
gagnslítið, jafnvel hálfgerðan hé-
góma, halda að ferðir á þing þess
séu að mestu skemmtiferðir og
menn lifi þar í einlægum veiziu-
höldum og skemmtunum en starfi
lítið. Aðrir líta þveröfugt á og
óttast jafnvel að áhrif Norður-
landaráðsins verði allt of mikil;
að það verði smám saman að yfir-
stjórn Norðurlanda, svo að hvert
einstakt ríki á Norðurlöndum
missi sérstöðu sína og sjálfstæði.
Hafa sum blöð imprað á þessu og
rödd í þá átt heyrðist á einum
þingfundinum nú í Osló, ekki þó
frá þingmanni, heldur frá aldr-
að,ri, norskri kvenréttindakonu,
sem sat á áheyrandapalli. Spratt
hún upp og hrópaði svo að heyrð-
ist um allan þingsalinn, að Norð-
urlandaráðið væri ólöglegt og
kæmi í bága við stjórnarskrá
Noregs og að Norðmenn vildu
ekki una neinu Norðurlandaein-
ræði. Síðan kastaði hún fjölda
eintaka af blaði einu niður í sal-
inn og dreyfðist það víða, en í
blaðinu var grein eftir hana sjálfa
á móti Norðurlandaráðinu.
Eg get nú fullyrt, og þykist tala
þar af nokkurri þekkir.gu, að
bæði þeir sem álíta Norðurlanda-
ráðið eins konar skemmtiklúbb
þingmanna, sem geri lítið gagn og
eins hinir, sem óttast áhrif þess
og jafnvel völd hafa báðir rangt
fyrir sér.
Norðurlandaráðið verður að
vísu að teljast opinber stofnun,
sameiginleg fyrir þau 4 lönd, sem
taka þátt í því því, stofnun þess
er samþykkt á algerlega þingleg-
an og lö.glegan hátt af þingum
þessara landa. En ráðið hefur
engin eiginleg völd nema í eigin
málum, þ. e. það setur sín eigin
þingsköp. Að öðru leyti er það
aðeins ráðgjafarþing: Það sam-
þykkir áskoranir og ábendingar
til hinna einstöku ríkisstjórna
um ýmis mál, en engin ríkis-
stjórn og ekkert löggjafarþing er
skyldugt til að taka slíkar áskor-
anir til greina eða fara eftir þeim.
Þannig heldur hvert land sínu
fulla sjálfstæði, þrátt fyrir þátt-
töku í Norðurlandaráðinu. Hins
vegar geta þó ályktanir Norður-
landaráðsins haft og hafa mikil
áhrif á löggjöf hinna einstöku
landa, einkum er varðar ýmiss
konar félagsmálalöggjöf og sam-
vinnu á sviði menningarmála, en
slíkt er yfirleitt til hagsbóta fyrir
almenning í þessum löndum og
ekki sízt fyrir okkur íslendinga,
sem svo mikið þurfum að sækja
til annarra þjóða. Við skulum
taka íslenzka námsmenn til dæm-
is, að þeir fái óhindraðan aðgang
að skólum hinna Norðurlandanna
og að öllu sama rétt bar os inn-
lendir væru, er að öllu leyti tví-
mælalaust ávinningur fyrir okk-
ur, því að íslendingar munu án
efa enn um sinn sækja meira nám
til Norðurlanda, heldur en
frændur okkar hingað.
Milkil og erfið þingstörf.
Mikil vinna fer fram á þingum
Norðurlandaráðsins. Fyrir þing-
inu í Osló lágu 35 mál og fengu
öll einhverja afgreiðslu. Miklar
umræður urðu um sum þessara
mála á þingfundum, en aðalvinn-
an fór þó fram í nefndum, eins og
venjulegt er á öðrum þingum.
Ráðið skiptir sér í 4 nefndir og
eiga allir fulltrúarnir sæti í ein-
hverri þeirra. Má segja að þá
daga sem þingið stóð væri unnið
frá morgni til kvölds í nefndum
eða á þingfundum. Hér skal ekki
(Framhald á 7. síðu).
Synti 200 metrana á
mánudaginn
Björn Guðmundsson, fyrrum
skólastjóri að Núpi í Dýrafirði,
sem nú er á 76 aldursári, dvaldi
hér í bænum um mánaðartíma.
Daginn sem hann fór héðan
skrapp hann upp í sundlaug og
synti 200 metrana og var hress í
bragði er hann kom þaðan með
handklæði undir hendinni .
Björn tók sér tveggja mánaða
sumarfrí. Fór hann í flugvél að
heiman og hélt suður á bóginn.
Hingað til Akureyrar kom hann
í bíl. En heim fór hann síðastlið-
inn mánudag, sjóveg.
Hinn aldni og kunni heiðurs-
maður hefur ennþá gaman að
hæfilegri tilbreytingu.