Dagur - 08.02.1956, Side 2

2
]j -'TTi
DAGUR
SEXTUGUR:
Ekki má það minna vera en þess
sé að einhverju getið í Akureyrar-
blaði, að Sveinbjörn Jónsson,
framkvæmdastjóri í Reykjavík, á
sextugsafmæli á laugardaginn
kemur, 11. þ. mán. — svo mikla
sögu og góða sem hann á hér á
norðurslóðum.En í einlægni er það
mælt og skrumlaust af minni
hálfu, að ekki treysti eg mér til á
jafn knöppum tíma, sem eg hef nú
til umráða til slíkra hluta og í tak-
mörkuðu rúmi, að gera honum svo
góð skil, sem eg vildi og verðugt
væri í tilefni þessara merku tíma-
móta á ævi hans, enda er það
sannast orða, að eg tel hann, eftir
löng kynni og náið samstarf, ekki
aðeins í hópi allra merkustu önd-
vegismanna íslenzkrar iðnstéttar
heldur einnig einn fágætasta og
ágætasta dreng, sem eg- hef kynnzt
á lífsleiðinni. En vera má þó, að
skömminni sé það skárra, að fátt
eitt sé sagt á þessum vettvangi,
órökstutt og einhæft, en alls ekk-
ert.
—o—
Mér er það minnisstætt, að þeg-
ar eg fyrir fullum aldarfjórðungi
réðist fyrst til starfa á vegum iðn-
aðarmanna hér í bænum og kom
hingað kornungur og reynsluiaus
að kalla beint af skólabekknum,
var Sveinbjörn Jónsson formaður
skólanefndar iðnskólans hér og því
fyrsti húsbóndi minn og leiðsögu-
maður á þeim vettvangi. Eg minn-
ist gjörla, hversu mikið mér þótti
koma til þessa drengilega, fríða og
gjörvilega manns, þegar eg sá hann
fyrst, — hversu heimsmannlegur
mér þótti hann, frjálslegur,glsesi-
legur og hlaðinn orku og áhuga,
Síðan hef eg jafnan haft af honum
talsvert náin kynni — lengi í ná-
iægð og daglegu samstarfi að
kalla, síðar í nokkurri f jarlægð og
af annara afspurn að nokkru. En
hvort sem eg hef séð hann oftar
eða sjaldnar persónulega — í ná-
lægð og fjarlægð —- hafa þessi
fyrstu áhrif aldrei náð að fölna né
mást. Þau hafa, þvert á móti, bæði
dýpkað og styrkzt æ meir, þvi
lengra sem liðið hefur á ævi okk-
ar beggja.
Ekki er eg ættfróður maður, en
vel gæti eg þó rakið ættir Svein-
bjarnar til óvenjulegs atorkufólks
og ágætra manna, sannkallaðra
kjarnakarla og öndvegiskvenna,
enda þarf ekki langt að skyggnast
til slíks, því að fólk af þeirri gerð
er alls staðar umhverfis hann,
bæði á næstu grösum og í meiri
fjarlægð i tíma og rúmi. Sömu-
leiðis væri það auðvelt verk að
rekja námsferil hans, bæði al-
menna menntun og tæknilegan
skóla í sérgrein hans, byggingalist-
inni, heima og erlendis, bæði á
hinum eiginlegu skólaárum og síð-
ar á ævinni, því að Sveinbjörn
Jónsson er einn þeirra manna, sem
ávallt og alls staðar eru að læra
— eru aldrei í rónni né i fullri sátt
við sjálfa sig, nema þeir séu nem-
endur — áhugasamir, kappsfullir
og ósérhlífnir lærisveinar í skóla
lífsins — sífellt að ganga undir ný
og erfið próf og standist þau með
vaxandi prýði og ágætum. — En
eg verð að sleppa allri slikri ætt-
færslu og upptalningu í þetta sinn.
Kannski gefst betra tóm og tæki-
færi til slíkra hluta, þegar Svein-
björn fyllir næsta aldurstuginn.
Eg veit, að sveitungum Svein-
bjarnar í Olafsfirði væri kært að
hér væru rakin að nokkru ýmis af-
rek hans fyrir það byggðarlag,
bæði fyrr og síðar, og nefnd for-
ganga hans fyrir öðrum eins mál-
um og hitaveitunni þar og nú síð-
ast fyrir undirbúningi vegalagning-
arinnar fyrir Olafsfjarðarmúla, svo
að eitthvað sé nefnt af mörgu, sem
til mætti taka. Þá veit eg og, að
iðnaðarmenn hér á Akureyri og
margir aðrir þæjarbúar mundu
telja það bæði skylt og maklegt
að geta að einhverju starfa hans
hér í bænum og forgöngu hans
fyrir málefnum þeirra, enda hefur
hann nú alllengi verið heiðursfé-
lagi Iðnaðarmannafélags Akureyr-
ar, og þarf enginn að’halda, að
sb'k viðurkenning sé mönnum út-
föl fyrir litiar verðskuldanir, sízt
þó, meðan þeir eru enn á bezta
aldri og í návigi að kalla. En einn-
ig þessu verður að sleppa í þetta
sinn. En bót er þó í máli, að ýmis
verk Sveinbjarnar hér í bænum
og i nágrenninu tala daglega sinu
þögla máli um þetta, svo sem ný-
býlið myndarlega, sem hann reisti,
hýsti og ræktaði, hér í næsta ná-
grenni bæjarins, og húsin, sem
hann teiknaði og byggði, stór og
smá. Aðalverzlunarhús og skrif-
stofubygging Kaupfélags Eyfirð-
inga er aðeins ein varðan við þann
veg, og aðaleftirlitsmaður var
hann og byggingafræðingur, þegar
Kristneshælis var reist. Formaður
iðnaðarmannafélagsins hér var
hann um álllangt skeið og oddviti
flestra helztu félagsmála iðnstétt-
arinnar, meðan hans naut hér við.
Sveinbjörn Jónsson fluttist til
höfuðstaðarins fyrir allmörgum
árum og haslaði sér og starfskröft-
um sínum þar enn víðari völl en
áður. Það væri alltof langt mál að
telja hér upp öll þau mörgu fyrir-
tæki, sem hann hefur ýmist stofn-
að sjálfur eða átt drjúgan þátt í
að hrinda af stokkunum. Raf-
tækjaverksmiðjan í Hafnarfirði,
„Iðja“ á Akureyri, Vikurfélagið í
Reykjavík, „Þangmjöl“, „Einangr-
un“, „Vefarinn" — allt eru þetta
þjóðnýt og þjóðkunn iðnfyrirtæki,
sem varla er ofsagt að eigi upphaf
sitt að rekja til hugvits og atorku
Sveinbjamar Jónssonar, — að
ógleymdu því fyrirtækinu, sem
fastast er tengt nafni hans og
starfi nú hin síðustu árin, en það
er Ofnasmiðjan í Reykjavík, sem
raunar rekur langtum fjölbreyttari
og umfangsmeiri framleiðslu en
nafnið bendir til. Skrumlaust er
það og, að Sveinbjörn er tvímæla-
laust einhver hugvitssamasti og
fjölhæfasti iðnrekandi þessa lands
núlifandi. Og nú er svo komið, að
hann hefur hlotið nokkra og sann-
gjarna uppskeru þeirrar sáningar í
verslegu gjaldi, því að hann mun
nú orðið, allvel efnum búinn og
hafa skapað sér trausta aðstöðu,
einnig að þessu leyti. En svo vel
Miðvikudaginn 8.
febr. 1956
Jarðrækt og vélavinna
Á síðasta Bændaklúbbsfundi, er haldinn var að
Hótel KEA 30. fyrra mánaðar, hafði Ingi Garðar
Sigurðsson ráðunautur framsögu
meislari
þykist eg þekkja hann, að honum
hafi aldrei verið sú hlið málanna
nokkurt aðalatriði, heldur aðeins
einn steinn í þeim grunni, sem
hann þurfti að hafa undir fótum
til þess að fá þokað áhugamálum
sínum og hugsjónum að öðru leyti
nokkuð áleiðis.
Sveinbjörn hefur lengi átt sæti
í stjórn Landssambands iðnaðar-
manna,var skrifstofustjóri þess um
skeið og mörg ár ritstjóri Timarits
iðnaðarmanna. Mun 'þá á engan
hallað, þótt sagt sé það, sem rétt-
ast er, að aldrei hefur það timarit
verið myndarlegra né lífmeira í
hvívetna en undir ritstjórn hans.
— Maklegt væri að geta nánar en
hér er nokkur kostur að sinni fjöl-
margra annarra starfa hans, þrot-
lausrar baráttu hans fyrir sóma og
hag stéttar sinnar, sífrjórra hug-
mynda hans og hugsjóna, hetju-
legrar baráttu hans við „hvíta
dauðann", sem hjó allstór skörð í
starfsorku hans um skeið, en
reyndist honum þó, sem betur fer,
enginn dauði, heldur tilefni og
hvatning til aukins þroska og vax-
andi mannbóta. — Margt hefur
vissulega blásið á móti á stundum
og þungur reynzt róðurinn á ýmsa
lund, eins og gengur, ekki sízt fyr-
ir þeim, sem djarflega sækja sjó-
inn og tíðum sitja fast á djúpmið-
um. En vafalaust hefur þessi harða
barátta verið einn þátturinn í
gæfuþræði þessa óvenjulega
manns, og kannski ekki sá ómerk-
asti, þegar öllu er á botninn hvolft.
— Og gæfumaður er Sveinbjörn
Jónsson og hefur ávallt verið,
þrátt fyrir allt, sem stundum hef-
ur risið honum öndvert. Hann er
Ræða hans fjallaði um ræktun
og vélanotkun í sambandi við
hana. Benti hann á, að þegar rækt-
unarsamböndin voru stofnuð, voru
keyptar til þeirra beltisdráttarvél-
ar og hjóladráttarvélar og jarð-
vinnslutæki, er þeim þóttu henta.
Reynslan hefur sýnt að þróunin
hefur gengið í þá átt að stækka
vélarnar og endurbæta jarð-
vinnslutækin. Skerpiplógurinn, hið
nýlega og stórvirka tæki, hentar
vel á uppþurrkaðar svarðarmýrar,
en ekki é holt og hrísmóa. En gæta
vrður þess að fullvinna ekki flög-
in of snemma. Strengirnir eru svo
stórir að hætt er við holrúmum í
jarðveginum, ef of snemma er sáð
í hann. Gott er að léta plógstreng-
ina liggja fyrsta veturinn, gróf-
herfa þá næsta sumar og taka
landið til fullrar vinnslu þar næsta
vor. Sérstaka gát þarf að hafa á
þessu, þar sem landið er mishæð-
ótt og nokkur tilfærsla nauðsyn-
leg. Sums staðar má sjá stórgripi
sleppa í og oft djúpt niður,
þar sem of snemma hefur verið
sáð í flög eftir Skerpiplóginn. —
Stærstu holrúmin þurfa að fyllast
og landið að síga jafnt, svo að
það verði ekki óslétt á skömm-
ur sái of seint í flögin é vorin.
Afleiðingin er sú, að fræið spírar
seint og uppskeran verður litil sem
engin á fyrsta ári. Sá verður fyrir
hinu venjulega vorþurrka, svo að
fræið njóti jarðrakans og spíri á
eðlilegan hátt. Þá fæst oftast mik-
il og góð eftirtekja á fyrsta ári. —
Miklisvert er að kosta kapps um
þetta atriði, því að það er mikil-
vægt fyrir bóndann, sem lagt hefur
út stórfé til framkvæmdanna, að
fá afraksturinn strax.
Búfjáráburðurinn og
fosforsýran.
Ræðumaður benti einnig á, að
búfjáráburðurinn kæmi að mestu
gagni í nýræktirnar og mætti hann
ekki liggja lengi ofan á, heldur
herfast eða plægjast niður eins
fljótt og við yrði komið.
Ennfremur gat hann um tilraun
frá Hvanneyri um fosforsýruáburð.
Tilraunin var gerð á uppþurrkuðu
landi, sem sáð var grasfræi í. Mis-
munandi skammtar voru bornir á
af fosforáburði, en jafnt af köfnun-
arefni og kalí. Sást þá glögglegá
hversu fosforáburðurinn verkaði.
A einn tilraunareitinn var borinn
margfaldur skammtur, eða 6—-700
kvæntur vel menntri, stórbrotinni
og ágætri myndarkonu, Guðrúnu
Björnsdóttur frá Veðramóti, og
eiga þau hjón prýðilega mannvæn-
legan son, Björn, sem hlotið hefur
langskólagöngu bæði heima og er-
lendis og hinn bezta undirbúning
undir ævistarfið, og setzt hefur nú
undir stýrið með föður sínum við
stjórn fyrirtækja hans. — En ef
til vill er þó sú gæfa Sveinbjarnar
mest og drýgst, að allir þeir, sem
kynnzt hafa honum bezt, minnast
hans ekki fyrst og fremst sem
stórbrotins athafnamanns, iðju-
hölds, hugvitsmanns og hugsjóna-
manns, heldur einkum sem góðs
og ógleymanlegs vinar og drengs í
beztu og sönnustu merkingu þess
orös að fornu og nýju.
Þakka þér fyrir það, sem þú hef-
ur verið, ert og verður, Sveinbjörn.
Guð og gæfan fylgi þér og þínum
á löngu og björtu aftanskeiði.
um tíma.
Plógherfi og diskaherfi.
Plógherfin vinna mjög sæmilega.
Ráðunauturinn taldi 12% þuml-
unga bil á milli diskanna, of mikið
og ráðlagði þéttari gerðina. Diska-
herfin éru bæði tvískipt og fjór-
skipt. Taldi hann þau fjórskiptu
betri, meðal annars vegna þess að
þau væru liðlegri í snúningum og
færðu minna með sér en hin. —
Einnig taldi hann alveg nauðsyn-
legt að bændurnir sjálfir ættu
heimilisdráttarvélar og viðráðanleg
herfi til að fullvinna flögin með, að
lokinni grófvinnslu hinna stór-
virku véla ræktunarsambandanna.
Snemma þarf að sá.
j pr Enn er það algengast að bænd-
Bolludagurinn
Er næstkomandi mánudag, 13. febrúar.
Þá fáið þér beztar bollur í brauðbúð KEA og
útibúum, sem verða opin frá kl. 7 f. h.
Laugardag og sunnudag fyrir bolludaginn
verður brauðbúð vor í Hafnarstræti 95 opin
til kl. 4 eftir hádegi báða dagana.
BRAUÐGERÐ KEA
kg„ miðað við ha. Þar sást greini-
lega hve fosforsýran var vel þegin
og þar var kominn jafn og kraf-
mikill gróður, en annars staðar lít-
ið komið upp. Gefur tilraun þessi
til kynna, að víðar getur skort
fosforsýru í jarðveginn og þyrftu
bændur vel að fylgjast með þess-
ari og hliðstæðum tilraunum, sér-
staklega þeir, sem við þær aðstæð-
ur búa, að rækta mýrarlönd.
Umræður þær, er á eftir fóru,
snerust nokkuð um sáðskipti og
það vandamál, sem þeim fylgir. —
Fylgispakur förunautur sáðskipti-
ræktunar, er arfinn illræmdi, sér-
staklega ef notaður er húsdýra-
áburður. í öðru lagi kom snarróta-
punturinn á dagskrá. Hann er eins
og allir vita, léleg fóðurjurt, en
harðgerð. Honum má að nokkfu
leyti halda í skefjum með miklum
og góðum áburði og nægilegri
framræslu, en tæplega verður hon-
um útrýmt nema landið sé opnað
og sáð í það á-nýjan leik.
Fundarsókn var minni en skyldi
og mun orsökin hafa verið sú að
eldhúsdagsumræður fóru fram
sama kvöldið og vilja menn
ógjarna láta þær fram hjá sér fara.
HERRAPEYSUR!
Nýkomnar fallegar
HERRAPEYSUR
hnepptar og með
rennilás.
Klæðaverzlun
Sig. Guðmundssonar h.f.