Dagur - 25.05.1956, Síða 2

2
D A G U R
Föstudaginn 25. maí 1956
Bréf til Dags
Jónína Guðlaug Jónsdóítir
KVEÐjUORÐ
Á laugardaginn fyrir hvítasunnu
var til moldar borin ao Munka-
þverá í Eyjafirði, ekkjan Jónína
Guðlaug Jónsdóttir, fyrrum hús-
freyja að Uppsölum í Onguls-
staðahreppi.
Jónína var eyfirzkrar aettar og
ól allan sinn aldur í byggðum
fjarðarins og lengst af að Uppsöl-
um.
Svo hefur mælt verið, að Jón-
ina hafi frá fyrstu tið jafnan verið
kátust og einlægust í unglinga-
hópi, svo að með henni vildu allir
vera í starfi og leik.
Kornung naut hún skólavistar
í gamla kvennaskólanum að Lauga
landi og bjó hún að því námi æfi-
langt og minntist oft þeirra daga
með óblandinni gleði.
Eg kynntist Jónínu sem roskinni
ekkju. Löng og starfssöm æfi
hafði rist rúnir á frítt andlit nem-
andans frá Laugalandi. Skin og
skuggar í þrotlausu starfi eigin-
konu og móður á efnalitlu sveita-
heimili eru æskugleði og bjartsýni
sigursæll keppinautur.
En segja má að Jónína glataði
aldrei æsku sinni, þrátt fyrir 8
áratugi, sem lágu að baki. Söngur
og dans voru henni eftirlæti, jafnt
á áttræðisaldri og í uppvexti. Ung-
mennin gleymdu aldursmun og
gerðu hana að trúnaðarmanni, og
hún gat verið öllum börnum móð-
ir. En að bregðast trúnaði, það gat
hún ekki.
Velvilji, til alls og allra, starfs-
gleði, og síðast en ekki sízt, ein-
læg trú á miskunn og handleiðslu
skaparans, entist henni til hinztu
stundar. Meðfædd einlægni og
lifsgleði er hamingja hvers manns,
en einnig ljós á vegum allra sam-
ferðamanna. Vegna þessara eðlis-
þátta Jónínu heitinnar var hún
ástsæl, án undantekninga.
Utför hennar að Munkaþverá á
laugardaginn var óvenju fjölmenn.
Stór hópur ættingja og vina fylgdi
henni síðasta spölinn. Sunnanblær
og gróðurangan umluktu að síð-
ustu jarðneskar leifar hinnar
öldnu húsfreyju, en vinir og sam-
ferðamenn senda einnig hlýjar
kveðjur við vegamótin.
E. D.
- Sinfóníuhljómsveii íslands
Sjaldan hafa menn orðið þess
jafnáþreifanlega varir og nú í
kosningabaráttunni, hve spádómar
allir um gang og úrslit mála eru ó-
ábyggilegir og mótaðir af oskum
og vonum viðkomandi manna. En
ekki einasta spádómar og álit á
því ókomna, heldur og umsagnir
manna og fréttir blaða eru merkt-
ar meir en ég hef áður séð af poli-
tisku brennimarki þeirra, sem frá
segja. Slíkt er tæplega hægt að
kalla óskhyggju eins og spádóm-
ana, óheiðarleiki er mildasta orð-
ið, sem um það verður haft.
Eitt átakanlegasta dæmið af
þessu tagi um getuleysi eða vilja-
leysi flestra til að segja hlutlaust
frá, eru umsagnir blaðanna um
stjórnmálafundina. Aldrei held ég
að blöðum andstæðinga beri sam-
an í þessu efni, og gegnir furðu,
hve lengi menn nenna að ástunda
svo barnalegan óheiðarleika. I
mörgum tilfellum eru það frétta-
ritararnir sem leika sér þannig að
því að senda blöðum sínum brjál-
aðar fréttir. í öðrum tilfellum búa
blaðamennirnir til ósannindin
hjálparlaust.
Hér koma litil dæmi, sem ég
get sjálfur vitnað um, þar sem ég
var viðstaddur.
í Þjóðviljanum frá 8. maí segir
að Alþýðubandalagið hafi haldið
ágætan fund á Dalvík, þar sem
verið hafi 60 manns. Hafi Krist-
inn Jónsson haldið þar „ágæta
ræðu“ til stuðnings bandalaginu.
Þessi fundur var alls ekki ágætur,
að minnsta kosti ekki fyrir Al-
þýðubandalagið. Kunnugir gátu
séð í einni sjónhending, að það
átti þar mjög fáa áhangendur.
Enginn tók til máls með frum-
mælanda nema Kristinn Jónsson,
fundarstjórinn, er mælti örfá
þakkarorð til ræðumanna.
Þessi umsögn varð þó ekki til
þess að ég rita þessar línur, til
þess var hún of áþekk svo ótal-
mörgum öðrum i öllum blöðum
um þessar mundir.
En í Degi frá 9. maí birtist um-
sögn um stjórnmálafund, sem
Framsóknar og Alþýðuftokks-
bandalagið heldur einnig á Dalvík
þann 7. maí. Ekki hef ég hugmynd
um hvaða heiðursmaður hefur !át-
ið blaðinu í té fréttina, en ekki
finnst mér að hún bera stjórn-
málaþroska hans fagurt vitni. I
greininni er sérstaklega getið lof-
samlega um ræður þeirra Haralds
Guðmundssonar og Jóns Jónsson-
ar. Ekki ætla ég að andmæla því,
og um ræðu Jóns má það segja,
að hún mótaðist greinilega af vilja
til að vera sanngjarn.
Þá segir að Sigurður Jónsson
hafi kvatt sér hljóðs og „varið
heildsalana eftir beztu getu“.
Sigurður minntist ekki einu orði
á heildsala í sinni stuttu ræðu.
Hinsvegar notaði hann hið nýstár-
lega orð vísitölugæði og beindi því
sérstaklega til Haralds Guðmunds-
sonar. Þótti ölium það góð fyndni,
þar á meðal og ekki sízt Haraldi.
Þar næst segir greinarhöfundur
að Kristinn Jónsson netagerðar-
maður (sá sami og Þjóðviljinn
segir að hafi haldið ágæta ræðu zf
fundi Alþýðubandalagsins), hafi
haldið „óljósa ræðu“. Kristinn
Jónsson hélt alls ekki óljósa ræðu.
Það hlaut að vera hverjum manni
ljóst, að aðalatriðið i ræðu hans
var þetta: Hann reiknaði ekki,
eins og framsögumennirnir með
hreinum þingmeirihluta Fram-
sóknar og Alþýðuflokknum til
handa að kosningum loknum. Þvi
vildi hann hvetja til þess að þá
leituðu þessir flokkar samstarfs
við Alþýðubandalagið um stjórn-
armyndun. Taldi að bændur ættu
ekki að láta slagorð um kommún-
ista og einfalda sakleysingja
hræða sig frá að æskja slíks sam-
Starfs. Kvað hann það einlæga ósk
sína, að það mætti takast, enda
gæti á þann eina hátt verið um
raunverulegt samstarf vinnandi
fólks að ræða. Þetta sagði hann
mjög ljósum orðum og má mikið
vera, ef margir hafa ekki verið
honum innilega sammála í hjarta
sínu.
Loks segir í þessari makalausu
grein að Hannibal Valdimarsson
hafi flutt langt mál, „og notuðu
fundarmenn tímann til að fá sér
ferskt loft“. Þarna finnst frétta-
manninum að hann hafi verið
skolli sniðugur. En hann gáir ekki
að því, í gleðinni yfir að geta
klekkt svolítið á andstæðingnum,
hve gróf móðgun þetta er í garð
Svarfdæla þeirra, sem kyrrir sátu
og hlustuðu á mál Hannibals, en
það gerðu auðvitað langflestir,
enda er það regia allra þeirra, sem
á annað borð kæra sig nokkuð um
að mynda sér skynsamlegar skoð-
anir á hlutunum, að hlýða á mál-
flutnir.g beggja aðila.
Sannleikurinn er sá, að Hanni-
bal flutti langt og skemmtilegt
mál, of langt hefur sumum eflaust
fundizt; því að hann var raunar ó-
boðinn gestur á fundinum. En
hvernig sem menn lita á málstað
hans, verður því vart neitað, að
vegna þátttöku hans varð fundur-
inn stórum skemmtilegri og gagn-
legri en ella hefði getað orðið,
gagnlegri fyrir menn að mynda sér
hlutlausa skoðun, meina ég, en það
verður allra gagn að lokum.
Til eru þeir, og hafa eflaust ver-
ið einhverjir á fundinum, sem ekki
hafa sálarþrek til þess að hlusta
á rödd andstæðingsins, en slíkir
ættu alls ekki að hætta sér á op-
inberan stjórnmálafund. Þar geta
þeir aldrei verið öruggir um sál-
ina og geta þurft að fá sér meira af
frísku lofti, en þeir hafa nokkra
þörf fyrir.
En hver var svo helzta niður-
staðan af máli fundarboðenda?
Um það segir ekkert 1 greininni í
Degi. Hvert er markið, sem keppt
er að? Markið er auðvitað að fá
meirihluta-aðstöðu á þingi til þess
að geta myndað einir ríkisstjórn,
sem leyst gæti aðsteðjandi vanda-
mál eftir eigin höfði. En bregðist
það, þá upplýsti Haraldur Guð-
mundsson að hann myndi mæla
með að bandalagsflokkarnir mynd-
uðu minnihlutastjórn sem freist-
aði þess, að koma fram nauðsyn-
legum málum í skjóli samkomu-
lags andstæðinganna. Þetta er þá
það sem koma skal, því á hinn
möguleikann trúa víst fáir í al-
vöru. Völt minnihlutastjórn til að
greiða úr mestu efnahagsflækju
sem til þekkist á byggðu bóli og
það væntanlega í fullri andstöðu
við hinn volduga Sjálfstæðisflokk.
Fáir held ég hafi fyllzt hrifn-
ingu við þennan boðskap og varla
aðrir en sjálfstæðismenn, sem
hljóta að sjá í þessum og þvílik-
um ummælum hve lítil hætta
þeim er búin ef samstarfsviljinn
til vinstri er ekki meiri en þetta.
Ef til vill ber ekki að taka því-
likar yfirlýsingar alvarlega á þessu
stigi málanna, það er aldrei að
vita, hvenær þessir sæbörðu stjórn
málahnullungar meina það sem
þeir segja. En ekki get ég að því
gert, að heldur kom ég vondaufari
af fundinum en ég fór þangað og
þótti mér sem draumurinn um
pólitískt samstarf vinnustétta til
sjávar og sveita væri öllu meiri
fjarstæða eftir en áður. Slík áhrif
hefur það á venjulegan mann, að
sjá framan í flokksofstækið.
Þetta greinarkorn sendi ég nú
Degi. Það skal vera prófsteinn
minn á innræti blaðsins hvort það
birtir það eða ekki, hvort meira
má sín á þvi heimili viljinn til að
veita lesendum hlutlausar upplýs-
ingar eða samskonar ótti við ó-
kunnugar raddir, sem rak frétta-
ritarann á Dalvík út í ferska loft-
ið þegar skálkurinn Hannibal sté
í stólinn.
MeÖ vinsemd.
Hjörtur E. Þórarinsson.
Athugasemd
Þar sem frásögn sú, er Dagur
birti 9. þ. m. af fundi, sem Fram-
sóknarflokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn héldu á Dalvík mánudaginn
7. maí s. 1., hefir orðið tilefni til
ofanritaðarar athugasemdar, þyk-
ir rétt að upplýsa hver var heim-
ildarmaður blaðsins um umrædda
frétt. Heimildarmaður blaðsins
var undirritaður, sem sat fund
þennan frá byrjun til enda.
Greinarhöfundur virðist vera
hálf gramur yfir því, að ekki hafi
verið rétt farið með staðreyndir.
Það er einkum þrennt, sem grein-
arhöfundi finnst vera afflutt i
áðurnefndri frétt. I fyrsta lagi
segir að Sigurður Jónsson hafi
ekki varið heildsalana, enda hafi
hann ekki nefnt þá ó nafn. Ræðu-
maður þessi varði kaupmanna-
stéttina almennt, en til hennar-
teljast þó heildsalarnir að sjálf-
sögðu. Má það þó vera satt, að
hann hafi ekki nefnt heildsala á
nafn, enda er nú heldur sneitt hjá
því orði af Sjálfstæðismönnum.
Festir skilja þó fyrr en skellur í
tönnum.
Annað er óljósa ræðan hans
Kristins Jónssonar. Mér fannst
ræðan óljós og það fannst öllum,
sem ég talaði við áð fundi lokn-
um. I stuttu máli falinst mér hún
ganga út á það, að úr því að hægt
væri að nota hann, enda þótt hann
væri kommúnisti, fyrir oddvita á
Dalvík, þá hlyti alveg eins að vera
hægt að nota kommúnista til þess
að stjórna landinu.
Hið þriðja er langa ræðan
Hannibals og ferska loftið. Það er
satt, og skal hvergi aftur tekið, að
Hannibal flutti langt mál og voru
fundarmenn orðnir afar ókyrrir í
sætum, og allmargir gengu út.
Gekk það svo langt, að funaar-
menn voru farnir að kalla fram í
fyrir ræðumanni, hvort hann ætl-
aði að eyðileggja fundinn.. Fór
þetta fram hjá greinarhöfnudi, og
hvað hefir valdið því? Nei, það er
ekki móðgun, hvorki í garð Svarf-
dæla né annarra, að segja sann-
leikann. Hitt er lítilmennska, að
þora ekki að kannast við hann.
Greinarhöfundur kvartar yfir
því, að ekkert segi um það i um-
ræddri frétt, hver hafi verið boð-
skapur frummælenda. Ef greinar-
höfundur hefði lesið fleira í þessu
tölublaði Dags, en fréttina af
Dalvíkurfundinum, hefði hann rek-
ið augun i grein á forsíðu blaðsins,
sem ber stóra yfirskrift. „Almenn-
ir kjósendafundir Framsóknar-
flokksins og Alþýðuflokksins vekja
mikla athygli." I þeirri grein er
farið allýtarlega út í ræður þess-
ara sömu manna á fundi að Sól-
garði. Það hefði því orðið -all
hjákátlegt að fara líka að rekja
það, er þeir sögðu á Dalvík daginn
eftir, en óhjákvæmilega hefir það
verið nokkuð svipað á báðum fund
unum.
Að endingu vil ég þakka grein-
arhöfundi skrifin. Mér virðist þau
(Framhald af 1. síðu).
ur til öruggara lífs en áður og
henni gefið hið svipmikla og vold-
uga nafn: Sinfóníuhljómsveit Is-
lands. Það er tignarlegt heiti, ekki
sízt ef við hugsum okkur, að
hljómskálinn sé hinn víði fjallasal-
ur landsins. Það spillir heldur ekki,
að við vitum og höfum þegar
reynt, að nafnið er táknrænt og
felur í sér fyrirheit um það, að við
munum í framtíðinni fá að njóta
listar ykkar, eins og við höfum
notið í kvöld.
Við þökkum stjórn hljómsveit-
arinnar fyrir það að hafa brugðið
svo skjótt við og sýnt okkur þá
sæmd og vinsemd að láta okkur
njóta þessarar fyrstu farar hljóm-
sveitarinnar út fyrir höfuðstaðinn.
Við þökkum framkvæmdastjóran-
um, Jóni Þórarinssyni, fyrir allt
það, sem hann hefir á sig lagt til
þess að koma þessu í kring. Við
vitum, að hann hefir þurft fyrir
mörgu að sjá.
Þá þökkum við hljómsveitinni
sjálfri, hljóðfæraleikurunum öllum
fyrir fegurðina og listina, sem
þeir hafa fært okkur, hina fögru
og göfugu list tónanna, sem mér
finnst oft, að sé eins konar ákall
mannsins í himininn, tjáning hans
á innstu og æðstu þrá hans. Mér
hefir löngum fundizt, að það væri
tvennt, sem talaði dýpstu máli í
þessum heimi: Þögul náttúran og
orðlausir tónar. Og okkur er það
sýna, að hann beri hag og heiður
Dags meira fyrir brjósti en ann-
arra blaða, og er það vel og að
vonum. Enda mun það almennt
viðurkennt, að Dagur sé blaða
vandaðast að heimildum og frétta-
flutningi.
Björn Hermannsson.
öllum sálarnauðsyn í hávaða og
yfirborðsskvaldri hversdagslífsins
að skynja stundum dýpri raddir.
Eg vona, að svo hafi verið um
okkur .fl'est í kvöld.
Sérstaklega þökkum við einleik-
aranum, Agli Jónssyni. Hann hóf
listferil sinn hér á Akureyri, og
okkur er það öllum óblandin
ánægja að sjá og heyra, hversu vel
honum hefir orðið ágengt á braut
sinni. Við þökkum honum fyrir
Mozart-unaðinn, sem hann færði
okkur með klarinettunni sinni.
Og síðast en ekki sízt viljum við
þakka hljómsveitarstjóranum, dr.
Páli Isólfssyni, ekki aðeins fyrir
þetta kvöld, heldur jafnframt
fyrir allt það mikla starf, sem
hann hefir unnið í þágu alls tón-
listarlífs í landinu nú meira en
aldarfjórðung, og við leyfum okk-
ur að nota tækifærið til þess að
árna honum heilla með þann
gifturika árangur, sem starf hans
hefir borið.
Og að lokum:
Megi Sinfóníuhljómsveit íslands
um langan aldur veita hinum
„heilögu vötnum" um íslenzka
tungu.“
Dömur athugið!
Nýkomnir fallcgir
DÖMUJAKKAR
úr ull og poplini.
Nylon og Crepe-nylon
S O K K A R, saumlausir.
TEI.PUKÁPUR (poplin)
á 4—14 ára, komnar aftur
rauðar, grænar, bláar.
Klæðaverzlun
Sig. Guðmundssonar h.f.
Hafnarstr. 96 — Sími 1423