Dagur - 28.11.1956, Qupperneq 5

Miðvikudaginn 28. nóv. 1956
DAGUR
5
Jóhann Frímann, skólasfjóri, fimmfugur
Afmæliskveðja frá
kennurum við G. A.
Altítt er að skipta mannsæv-
inni í fjögur skeið, bernsku,
æsku, manndómsár og elli. Skipt-
ing þessi er þó næsta ónákvæm,
takmörk hinna einstöku ævi-
skeiða óskýr og reikul, þótt sum-
ir vilji miða við tiltekinn ára-
fjölda. Tímabilum mannlegrar
ævi er líkt farið og árstíðunum,
sem rím og dagatal vilja reisa
fastar skorður, en hlíta þó frem-
ur duttlungum sólar og regns,
veðra og vinda, í skynjun og
viðmiðun okkar mannanna. Sum
ir menn vaxa seint eða aldrei frá
unglingsárum sínum, taka aldrei
út andlegan vöxt. Aðrir verða
gamlir og gráir í anda, stirðir og
stirfnir, þegar á miðjum aldri.
Það haustar snemma í sál þeirra.
Tölvísir menn telja í dag fimm
tugi ára liðna, frá því er Jóhann
Frímann, skólastjóri, var borinn
í þennan heim. Hann er Húnvetn
ingur að ætt, sonur barnmargra
og fátækra, en gáfaðra og gegnra
hjóna, er bjuggu að Hvammi
Langadal. Athyglisvert er, hve
dalur sá hefir alið og fóstrað þjóð
vorri margt gáfumanna og dug-
andismanna. Einn þeirra er Jó-
hann Frímann. í fátækt sinni
brauzt hann til náms, bæði hér-
lendis og til útlanda, fór víða og
kynntist mörgu.
Það var mikið happ fyrir Ak-
ureyrarbæ, að hann skyldi stað-
festast hér, þegar hann kom úr
þekkingar- og þroskavíkingu
sinni. Síðan hefir hann unnið
skóla- og uppeldismálum Akur-
eyrar meginstarf sitt. Allir þeir,
sem kynnzt hafa atorku, gáfum
og áhuga Jóhanns, vita, að það er
ekki lítið, hvorki að vöxtum né
gildi. Hann var skólastjóri Iðn-
skóla Akureyrar á þriðja tug ára,
jafnframt því sem hann var kenn
ari og síðar yfirkennari við
Gagnfræðaskóla Akureyrar frá
stofnun hans og þar til hann tók
við stjórn hans á síðastliðnu ári,
að undanskildum tveim árum, er
hann var skólastjóri Reykholts-
skóla í Borgarfirði. Vinnudagur-
inn hefir oft verið langur enda er
uppskeran eftir því á akri
fræðslu og uppeldis. — Vart get-
ur betri og atorkumeiri kennara
og atkvæðameiri stjórnara í
beztu merkingu þess orðs en Jó-
hann Frímann. Ber þar aðallega
þrennt til: Þekking á viðfangs-
efnum, festa og traustleiki í fasi
og hartahlýja hans og umhyggja
fyrir velgengni nemendanna í
námi og lífi. Veit ég, að hann
hlýtur að launum þakklæti og
virðingu allra þeirx-a mörgu
hundraða nemenda, sem hann
hefir kennt og stutt.
Jóhann Frímann er sá gæfu
maður, að flest æviár hans hafa
vei-ið manndómsár. Hann var
andlega bi'áðþroska og tókst ung-
ur á herðar ábyrgðarmikil störf.
Fátt eflir þroskann meir en mikil
ábyrgð, sem menn hafa manndóm
til að rækja. Manndómur er ein
mitt einn traustasti þáttui'inn i
fari Jóhanns. Hann kvaddi ung-
ur æviskeið æskuleika, en auðn-
aðist þó að velja sér þaðan bezta
nestið í malpoka erfiðrar ævi
göngu: ungt hjai'ta, opið og hrif
næmt, og ungan og áræðis-
fullan hug. Hann er maður
hins langa sumai's. í sál hans vor-
aði snemma og vel og haustar að
líkindum seint eða aldrei. Mann-
dómur hans, íofinn gullþráðum
æskuelds, mun vei'ja hann ásókn
elli, þótt hann nái háum aldri,
sem við öll vonum.
Við kennarar Gagnfi'æðaskóla
Akureyrar sendum skólastjóra
okkar og vini, Jóhanni Frímann,
eiginkonu hans, frú Sigui'jónu
Pálsdóttur, og skylduliði öllu
heils hugar heilla- og árnaðar-
óskir á fimmtugsafmæli hans og
xökkum honum góð kynni. Við
óskum sjálfum okkur þess, að
við megum njóta vináttu hans og
foi'ystu um langan aldur.
Akureyri, 27. nóv. 1956.
Sverrir Pálsson.
Jóliann Frímann, skólastjóri, er
fæddur 27. nóveniber 1906 að
Hvamnii í Langadal, Austur-Húna-
vatnssýslu. — Foreklrar hans vorú
hjónin Valgerður Guðmundsdóttir
og Guðmundur Frímann Björns-
son. Að honum standa góðir stofn-
ar, og cru ættir lians kunnar í
Ilúnavatnssýslu og víðar, en verða
ekki raktar hér, Jxtr sem mig skort-
ir til þess kunnugleika.
Jóhann ólst upp í foreldrahús-
um að Hvammi og stundaði öll
algeng störf við búrekstur iöður
síns, svo sem tíðkanlegt var í þann
tíma. Eílaust mun það haía orðið
honum, sem mörgum öðrum, sem
sveit vaxa upp, þarfur og góður
skóli til undirbúnings síðari störf-
um, og víst er um það, að hlýjan
hug hefur liann æ síðan borið til
heimasveitar sinnar og haft mikinn
áhuga á búskaparmálum og ræktun.
Á ungum aldri hneigðist Jóhann
til náms og sótti fram til lærdóms
og menntunar, fyrst við Gagnfræða-
skólann á Akureyri, og síðar til
framhaldsnáms við hinn þekkta
lýðháskóla í Askov og með náms-
dvöl í Þýzkalandi. Er af þessu aug
ljóst, að Jóhann kastaði ekki til þess
höndunum að búa sig sem bezt
undir það starf, er hann liugðist
gera að ævistarfi sínu. En á þeim
irum var það ekki við hæfi meðal-
manna en þurfti til óvenjulegan
dugnað og áræði af fátækum náms
sveini og févana, að sækja svo fast
til mcnntunar og þroska, enda
mun hann tíðunr hafa þurft að
leggja liart að sér og á stundum
ekki haft úr miklu að moða. Þraut-
seigja og brennandi námsáhugi
barg honum heilum í höfn.
Að loknu námi fluttist Jóhann
til Akureyrar og hóf starf við Iðn-
skóla Akureyrar, varð síðan skóla
stjciri hans um 25 ára skeið. Jafn
hliða hefur hann unnið við Gagn-
fræðaskóla Akureyrar, lengst af sem
ylirkennari og nú sem skólastjóri
er hann tók við af hinum merka
skólamanni, Þorsteini M. Jónssyni
Við báða þessa skóla hefur Jó
hann unnið hið ágætasta starf, er
seint mun fullþakkað, enda leitun
á jafn ágætum kennara og stjórn-
anda, sem Jóhann er. Ahugi og
samvizkusemi hafa jafnan vísað
veginn, starfsárangur vcrið aðalat-
riðið og skipt hann mestu. Sú var
reynsla mín öll þau ár, sem ég átti
sæti í skólanefndum fyrrnefndra
skóla.
Jóhann Frímann er stórbrotinn
gáfumaður, sem jafnhliða umfangs-
miklu kennslustarfi og skólastjórn
hefur enzt tími til að sinna marg-
víslegum öðrum liugðarefnum og
störfum. Um skeið átti hann sæti í
bæjarstjórn Akureyrar íyrir tilstuðl-
an iðnaðarmanna. Hann reyndist
dugandi bæjarfulltrúi og einn af
skörulegustu ræðúmönnum, sem í
bæjarstjórn hafa setið og cg lief
hlýtt á.
Allmikið hefur Jóhann fengizt
við skáldskap, bæði í bundnu o<;
óbundnu máli og á því sviði skap
að sér veglegan sess á bragabekk.
Við ritstjórn hefur hann og fengizt
meðal annars við blaðið Dag. Þar
hefur hann einnig hlotið viður-
kenningu dómbærra lesenda fyrir
ritsnilld og drengilegan málaflutn-
ing.
Margt fleira mætti segja um störf
Jóhanns F'rímanns og hæfileika, en
þar sem þetta á að verða vinar-
kveðja á merkurn tímamótum, en
ekki úttekt á hæfileikum, mun ég
að þessu sinni láta staðar numið
þótt fleira sé ótalið en talið.
Jóhann er kvæntur ágætri konu,
Sigurjónu Pálsdóttur, Jónssonar frá
Staðarhóli við Akuieyri, og liefur
Jxeim orðið þriggja barna auðið
Hjónaband þeirra er hið farsælasta,
og hefur frú Sigurjóna jafnan stað
ið við hlið manns síns sem hin
góða dís, og segja mætti mér, að
Jóhann teldi það mesta happ lífs
síns, er hann fékk lxana að lífs
förunaut. ,
Ég lief átt því láni að fagna að
eiga Jóhann Frímann að nánum
vini og samstarfsmanni yfir tuttugu
ár. Ég þakka honum af alhug góða
vináttu lians og tryggð alla og óska
honum þess á fimmtugsafmælinu
að hann megi um langan aldur
staría glaður og reifur að hugðar
málum sínum, til farsældar þessu
bæjarfélagi og æsku þess.
fræðum blaðamennskunnar. Og
hvað sem um árangurinn má
segja var kennslan aðdáunarverð.
stað þess að setja nemanda á
kné sér, svo sem margra góðra
kennara er siður, gerði hann mig
að félaga og ábyrgum samstarfs-
manni, án þess nokkurntíma að
láta kenna aflsmunar.
Mér varð strax ljúft að leita
í'áða Jóhanns Frímanns og jafn-
an síðan og það er góður skóli
að kynnast mannkostum hans og
drengskap, gagnvart mönnum og
málefnum, samherjum og and-
stæðingum. Sem félagi el' Jóhann
einstakur. Glampandi gáfur og
andríki, hreinskilni og hjartahlýja
gei'a hann í senn áhrifamikinn í
vinahópi og aðsópsmikinn í
í'æðustóli og á ritvelli.
Hæfileikar Jóhanns Frímanns
og glæsileiki hefði án efa gert
honum auðvelda leið, öðrum
fremur, til æðstu mannvirðinga á
vettvangi þóðmálanna. Eg hygg
að Akureyringar megi þó vel við
una að hann gekk aðra götu og
stórnar nú einum fjölmennasta
framhaldsskóla landsins. Þar
njóta hæfileikar hans sín ágæt-
lega svo sem þegar er fram kom-
ið og sagan mun þó sýna betui'.
Jóhann Frímann var mörg ár
ritstjóri Dags ásamt Ingimar Ey-
dal og síðar samstarfsmaður
Hauks Snorrasonar við blaðið,
lengst af meira og minna. Rit-
leikni hans er fjölþætt svo sem
margar bráðsnjallar greinar hans
bei'a vitni um. Þakkar Dagur hon
um drengilegan stuðning fyrr og
síðar og sendir honum kærar
kveðjur og árnaðaróskir í tilefni
fimmtugsafmælisins.
Erlingur Davíðsson.
Pálmi J. Þórðarson
MINNINGARORÐ
Pálmi Jónas Þórðai'son, fyi'i'um
bóndi og oddviti að Núpufelli,
andaðist sviplega 8. þ. m. og var
jarðsunginn að Saurbæ að við-
stöddu fjölmenni 14. þ. m.
Pálmi Þórðarson var fæddur
að Kambfelli 13. ágúst 1886. For-
eldrar hans voru Guðlaug Jónas-
dóttir og Þórður Daníelsson frá
Skáldsstöðum. Pálmi fór til náms
Möðruvallaskóla haustið 1903,
útskrifaðist þaðan árið 1905, vann
að verzlunai-störfum á Eskifirði
í tvö ár hjá föðui'bróður sínum,
en hvai'f síðan heim aftur og
stai'faði að búi föður síns að
Guðm. Guðlaugsson.
Jóhann Frímann
Gagnfræðaskólans á
varð fimmtugur í gær. Vinir hans
og samstarfsmenn árnuðu honum
heilla og sýndu honum verðskuld | Dóndi
Núpufelli þar til hann giftist 23.
nóv. 1918 Auði Þorsteinsdóttur
frá Ytx-a-Dalsgei'ði og hóf þá á
næsta vori búskap að Núpufelli.
Bjuggu þau þar síðan góðu búi,
skólastjóri I þar til Auður andaðist 5. júní
Akureyri j 1944.
Böxm Pálma eru þessi: Daníel
að Núpufelli, Sigríður,
sýnn framfaramaður, en gætti þó
hófs hvað fjármálin snerti. Jafn-
hliða búskapnum annaðist hann
ýmis opinber störf fyrir sveit
sína, var hi'eppsnefndaroddviti í
16 ár, frá 1930—46, starfaði í
skattanefnd hreppsins í 30 ár, var
foi'maður Búnaðarfélags Saui'-
bæjai'hrepps um fjölda ára, var
úttektai'maður og umboðsmaður
brunatrygginga, einnig í möi'g' ái\
Reyndust störf hans farsæl, enda
x-ækti hann þau af stökustu alúð,
svo að nákvæmni hans og sam-
vizkusemi var við brugðið. Lagði
hann jöfnum höndum rækt við
bústörf sín og hin opinberu störf
og lagði jafnan á sig meii'a erfiði
,en góðu hófi gegndi, því að held-
ur lagði hann á sig næturvökur
,en að láta á sér standa með að
hafa allt í lagi á réttum tíma, sem
hin opinberu störf snerti. Starfið
var hans líf og yndi og áhugi
hans og starfsgleði sönn fram á
síðasta dag.
Jafnvel þótt það kæmi í hlut
Pálma í Núpufelli að rækja störf,
sem sérstaklega á fyrri starfsár-
um hans voi'u fxekar óvinsæl í
framkvæmd, vai'ð hann vina-
max-gur í sínu sveitarfélagi, enda
var hann hið mesta ljúfmenni í
allri framkomu, glaður og í’eifur
vinahópi og fljótur til sátta, þó
til árekstra kæmi, en hélt þó fast
á sínu máli, hver sem í hlut átti.
Við fráfall hans höfum við,
samstarfsmenn hans og vinir,
margra ánægulegra samveru-
stunda að minnast og sendum
honum hugheilar þakkir og hlýj-
ar kveðjur yfir á ókunna landið.
Benedikt Ingimarsson.
aðan sóma við það tækifæri og | húsfreyja á Æsustöðum, Þórður.
tveir hafa kvatt sér hljóðs hér
blaðinu í dag.
Með nokkuð óvæntum og til- I stöðUm.
vil-jakenndum hætti lágu leiðii'
okkar Jóhanns saman um tíma á
Þorsteinn, báðir búsettir á Akur-
eyri, og Birgir, búsettur Æsu
Það er margs að minnast er
ski'ifstofum Dags.Þar var hanntil slíkir menn, sem Pálmi í Núpu-
kvaddur í veikindafoi'föllum í'it-
stjói-ans, að gi'ípa pennanntilsókn
ar og varnar. Ritleikni hans og
í'ökvísi var mér eða öðrum ekk-
ert undrunarefni, því maðurinn
var enginn nýliði á því sviði og
áður kunnur á þeim vettvangi og
felli eru hox'fnir af sviði athafna-
lífsins, svo víðtæk hafa störf hans
og áhrif verið í sveitai'félaginu
| um fjölda ára. Búskap sinn stund
aði hann með prýði, byggði íbúð-
ai-hús á jörð sinni 1930, keypti
einnig kunnugur ritstjórastörfum einn af fyrstu heimilisbílunum
við Dag. En ekki vissi ég fyrr
en þá hver kennari hann er. Áð-
ur en mig varði eða vissi af, var
ég orðinn nemandi hans í furðu-
þessari sveit og tileinkaði sér yf-
irleitt nýjungar í tækni við bú-
reksturinn, enda var hann bjart-
Saumartíð framan af
vetri
Fram að síðustu helgi voru
hlýindi um allt Norðurland og tíð
óvenjulega mild allt frá stórhríð-
inni er gei'ði 3. okt. í haust.
Til marks um hina óvenjulegu
veðurblíðu má nefna, að blóm
sprungu út í görðum, svo sem
stjúpur og anemonur, auk fífla og
annarra hai'ðgerðari tegunda. —
Gras spratt á túnum, sérstaklega
(Framhald á 7. síðu).