Dagur - 23.11.1957, Síða 8

8
Bagum
Laugardaginn 23. nóvember 193i
Fríverzlunarmálið
r
Það skiptir Islendinga meginmáli að
sjávarafiirðir verði téknar með
lándSj og er ástæða til bess að
Ymis fíðindi úr nágrannabyggðum
Fríverzlunarmálið er nú mjög
á dagskrá hér á landi, enda mun
það valda víðtækum áhriíum á
allt atvinnulíf landsmanna, hvort
sem ísland verður með eða utan
þessara nýju samtaka.
Ríkisstjórnin hefur fylgzt með
þessum málum og kjörið nefnd
manna til undirbúnings'hinum
nýju viðhorfum og til viðræðna á
undirbúningsfundum. — Þessir
menn eru: Þórhallur Ásgeirsson,
Sigtryggur Klemenzson, Benja-
min Eiríksson og Jóhannes Nor-
dal.
Sá síðastnefndi fór nokkrum
orðum um málið í útvarpi nýlega
og sagði þá frá nýafstöðnum
fundi í Paris um undirbúning
fríverzlunarsamningsins og
mælti m. a. á þessa leið:
„Á þessu stigi umræðnanna er
hlutverk ráðherranefndarinnar
fyrst og fremst það að kanna
viðhorf og vandamál þátttöku-
ríkjanna varðandi þátttöku í
væntanlegu fríverzlunarkerfi og
leitast við að sýna fram á,
hvernig leysa megi einstök
vandamál.
Allmikill ágreiningur varð á
fundinum um afstöðu til ein-
stakra mála, sérstaklega verður
sá vandi torleystur að samræma
til fulls sjónarmið þerira 6 ríkja,
sem mýndað hafa sameiginlegan
markað sem gerir ráð fyrir mjög
nánu efnahagssamstarfi, sjónar-
miðum hinna þátttökuríkja Efna-
hagssamvinnustofnunarinnar, er
óska eftir miklu lausai'a sam-
starfi.
Um afstöðu íslands til þessara
samninga er það að segja, að sem
þátttakendur í Efnahagssam-
vinnustofnun Evrópu hafa íslend
ingar fylgzt með gangi málanna
frá upphafi og komið á framfæri
skoðunum sínum varðandi þau
vandamál, sem þátttaka í frí-
verzlun hlyti að hafa í för með
sér fyrir efnahagskerfi íslands.
Á þessum fundi gafst tækifæi'i
til þess að gera enn einu sinni
nokkra grein fyrir afstöðu ís-
Verðuppbætur á
kartöflur
Verðuppbætur á kartöflur frá
fyrra ári, uppskeru 1958, er sem
hér segir:
Það, sem lagt var inn fyrir ára-
mót:
Orvalsflokkur, uppbætur 0,65
P1'. kg.
I. fl. 0,11 pr. kg.
II. fl. 0,08 pr. kg.
Það, sem lagt var inn eftir
áramót:
Urvalsfl., uppbætur, 0,80 pr.
^g-
I. fl. 0,26 pr. kg.
II. fl. 0,23 pr. kg.
Utsæði, úrvalsfl. 1,00 pr. *kg.
I. fl. 0,46 pr. kg.
rekja þann þátt málanna.
Á fundinum voru til uni-
ræðu tvö mál, sem eru sér-
staklega mikilvæg fyrir af-
stöðu íslands. Annars vegar
hvernig íara skuli með land-
búnaðar- og fiskafurðir innan
fríverzlunarsvæðisins — og í
öðru lagi um stöðu þeirra
landa, sem skemmra eru á veg
komin í iðnaði.“
Um fyrra atriðið sagði dr. Jó-
hannes m. a., að upphaflegu til-
lögurnar, sem einkum voru sett-
ar fram af Bretum, hefðu gert
ráð fyrir, að fríverzlunin næði
aðeins til iðnaðarvara og hráefni,
en afurðir iandbúnaðar og sjáv-
arútvegs yrðu undanskildar.
Um J^etta hefur verið mikill
ágreiningur, en að undanförnu
hefur þokazt í samkomulagsátt.
Fulltrúar íslands hafa jafnan
á það bent, að svo að segja allur
útflutningur landsins er annað
hvort fiskur eða fiskafurðir, en
af því leiðir að sjálfsögðu, að
verði þessar afurðir ekki teknar
með nyti íslenzkur útflutningur
af henni lítils eða einskis góðs, en
jafnframt yrðu íslendingar að
leyfa frjálsan innflutning, er
myndi hafa veruleg vandamál í
för með sér.
Síðan segir dr. Jóhannes:
. —°—
„Á þessum fundi var á það
bent af hálfu íslands, að það
skipti íslendinga meginmáli, að
allar sjávarafurðir yrðu teknar
með í fríverzluninni, ef af henni
verður. Ef þessar vörutegundir
yrðu undanskildar mundi ísland
hafa lítinn sem engan hag af frí-
verzlun, sein vegið gæti á móti
þeim vandamálum, sem frjáls
innflutningur iðnaðarvara myndi
skapa á Íslandi, og slík útilokun
gæti jafnvel gert þátttöku íslands
í fríverzlunarsvæðinu ómögu-
lega.
Um þetta atriði verður varla
deilt, a. m. k. ekki á meðan hlut-
ur íslenzks sjávarútvegs í út-
fiutningi landsmanna er eins
mikill og nú er.
Hins vegar verða menn að
inuna, að það er ekki líklegt,
að um það verði að ræða, að
fiskafurðir verði annað hvort
allar mcð í fríverzluninni eða
allar útilokaðar. Eitthvert stig
þarna á milli er vafalaust lik-
legt, og þá verður mun meiri
vandi að velja. Á þessu stigi
málsins er mest um vert, að
öllum þátttökuþjóðlinum sé
ljóst. live mikilvægt þetta mál
er fyrir afstöðu íslands til frí-
Verzlunarmálsins."
—o—
Þessu næst ræddi dr. Jóhann-
es Nordal um vandamál þeirra
á dagskrá
þjóða, sem skammt eru á veg
komnar í iðnaði.
Hann sagði:
„Þegar í upphafi umræðnanna
um fríverzlunarmálið bentu
nokkrar þjóðir, þ. e. a. s. írar,
Grikkir, Tyrkir og íslendingar á
það, að vegna erfiðrar samkeppn
isaðstöðu ýmissa orsaka vegna
vær iólíldegt, að Jjau gætu frá
upphafi orðið þátttakendur í frí-
verzlunarsamningnum á sama
hátt og aðrir. Vandamál þessara
ríkja hafa verið til athugunar hjá
sérhtakri nefnd, en niðurstaða
þeirra athugana hefur orðið sú,
að tvennt virðist nauðsynlegt til
þess að gera þessum ríkjum
kleift að gerast aðilar að frí-
verzlunarsamningunum."
í fyrsta lagi þurfi þau að fá
undanþágur frá ýmsum skuld-
bindinguin samningsins um
eitthvert tiltekið árabil, t. d.
frestun á lækkun ákveðinna
verndartolla og undanþágur
frá afnámi vissra innflutnings-
hafta o. s. frv. Þessar undan-
þágur myndu gefa þessum
ríkjum betri tíma til þess að
aðlaga efnahagsstasremi sína
hinum nýju aðstæðum.
í öðru lagi hefur verið lagt
til, að heinar ráðstafanir yrðu
gerðar til að flýta fyrir efna-
hagsþróun þessara landa með
því t. d. að beina því fjár-
magni til þeirra, sem nauðsyn-
legt væri í því skyni.
íslendingar haf aað sjálfsögðu
stutt þessi sjónarmið, og á fundi
ráðherranefndarinnar studdu ís-
lendingar tillögu Grikkja um að
sett yrði á fót sérstök stofnun, er
hefði það hlutverk að örfa iðn-
þróun þessara ríkja, einkum með
lánveitingum. Að sjálfsögðu var
engin endanleg niðurstaða fundin
í þessu máli, en það sjónarmið
átti tvímælalaust miklu fylgi að
fagna meðal þátttökuríkjanna, að
eðlilegt sé, að þessi lönd hafi all-
verulega sérstöðu, bæði að því er
varðar undanþágur frá ýmsum
ákvæðum samningsins og fjár-
magnsþörf. Og var ákveðið að
halda áfram nánari rannsókn á
þessum grundvelli.“
(Framhald á 7. síðu.)
Úr Fnjóskadal
Fnjóskadal 22. nóv.
í sumar var unnið fyrir um 200
þús. kr. í veginum frá Böðvars-
nesi og norður. Böðvarsnesklifið,
sem er illt viðureignar, hefur
gieypt mest af þessari upphæð.
Hálshreppur hefur lánað mestan
hluta fyrrnefndrar upphæðar.
Hallur Sigtryggsson frá Stein-
kirkju lézt nýlega í Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri og var
jarðsunginn 12. þ. m. Hann var
fæddur 1879. Mágkona hans,
Ragnheiður Halldórsdóttir, fædd
1874, er nýlátin. Hún hafði langst
af verið til heimilis að Stein-
kirkju .— Nýlega andaðist Mar-
grét Teitsdóttir, ekkja Bergþórs
bónda í Veisu, öldruð kona.
Dalvík 22. nóv.
Hér er sæmilegur fiskafli og
hefur svo verið undanfarnar vik-
ur. Þrír þilíarsbátar, Bjarmi,
Hannes Hafstein og Hafjiór, hafa
verið með línu, en Valur og
Freyja með ýsunet og einnig afl-
að nokkuð. Auk þess hafa trillu-
bátar aflað sæmilega, bæði á
liandfæri og línu. Svartfugl var
töluverður um tíma.
Hrísey 22. nóv.
Undanfarnar vikur hefur verið
mjög sæmilegur roitingsafli og
hefur vinna verið mikil við fisk-
inn. Heimabátarnir, sem róa, eru
þessir: Auðunn, Sæfari og Ey-
rún. Sá síðastnefndi er með net.
Auk þess leggja Grenivíkurbát-
arnir, Frosti og Uggi, upp hér. —
Auk þessara báta róa trillur all-
margar og afla sæmilega líka. —
Snjólaust er hér að mestu.
Ófeigsstöðum 22. nóv. .
Engir eru stórviðburðirnir,
sagði fréttamaðurinn við blaðið
í gær. Allir vegir eru færir, og
vegurinn kring Tjörnes kemur að
góðu gagni. Mannfundir liggja
niðri, meðfram af ótta við inflú-
enzu. Veikin er ekki komin í
sveitirnar ennþá, en grunur leik-
ur á að hún sé ef til vill komin
til Húsavíkur.
Rjúpur hurfu að mestu þegar
skottíminn var kominn. Góð
beitarjörð er víðast. Trúlofanir
og giftingar eru engar. Umleitan-
ir í þá átt, ef einhverjar eru, eru
of skammt á veg komnar til birt-
ingar.
Reynihlíð 22. nóv.
Snjór er töluyert mikill, en
vegir eru færir, þótt bæði séu
þeir hálir og óslétfir.
Um helmingur fjárins liggur
enn úti á Austurfjöllum og víðar.
Bárðdælingar fundu nýlega í eft •
irleit tvíútigengnu kindina frá
Garði, sem áður var um getið og
ekki náðist þá til byggða. Nú er
ær þessi komin í Svartárkot. En
frá því að hún sást síðast hefur
Morðinginn át fórnar-
lömbin!
Bandaríski bóndinn Ed Geic
hefur verið handtekinn og ákærð
ur um morð. Þegar lögreglan
ræddi við hann út af morði 58
ára gamallar konu, Mrs. Bernice
Worden, sagði hann upp úr
þurru: Eg hef myrt í sjö ár. Síð-
an bætti hann við, að hann heföi
alltaf kyrkt fórnardýr sín. Hann
neitaði, að hann væri mannæta,
en gat enga grein gert fyrir því,
hvers vegna hjarta frú Worden
hafði verið sett í pott, eins og í
ráði hefði verið að sjóða Jjað.
í skrifborði Geic fann lögregl-
an blaðaúrklippur um a. m. k.
tíu konumorð í Wisconsin und-
anfarin sjö ár og hefur ekkert
þeirra verið upplýst ennþá. Gert
er ráð fyrir, að bóndinn hafi
komið- þar við sögu.
hún leitað nokkurs félagsskapar,
því að hún hafði nú með sér þrjá
dilka, sinn úr hvorri áttinni, og
fylgdu þeir henni fast eftir, eins
og þeir væru hennar eigin lömb.
Nýlega er látinn elzti Mývetn-
ingurinn, Helgi Sigurjónsson frá
Grímsstöðum, fæddur 1. febrúar
1867. Hann andaðist 17. Jaessa
manaðar.
Blönduósi 22. nóv.
Fjórtánda þessa mánaðar lézt
Benedikt Einarsson, bóndi, Bala-
skarði í Vindhælishreppi, níræð-
ur að aldri. Hann bjó lengi að
Eldjárnsstöðum í Svínavatns-
hreppi og var dugnaðar bóndi.
Hér er Karlsen minkabani
með 6 eða 7 hunda. Hefur hann
unnið 3 dýr, eitt við Laxá og tvö
út á ströndinni.
Laxá í Ásum er full af laxi, og
vita menn ekki dæmi slíks á
[ressum tíma árs.
- Öll ræktun er spari-
sjóður komandi ára
(Framhald af 1. síðu.)
friða skógarbletti, sem til voru í
landinu, en síðan var hafin stór-
felld sókn. Nú eru átta skóg-
ræktarstöðvar á vegum Skóg-
ræktar ríkisins og skógræktarfé-
laga; og landið, sem notað er til
uppeldis trjáplöntunum er 8—9
ha. Þar er hægt að ala upp nær 2
milljónir plantna. En það magn
nægir í nær 300 hektara lands.
Skógræktarmálin eru framtíð-
armál þjóðarinnar og ætti ekkert
skólabarn að vera án nokkurrar,
verklegrar æfingar í gróðursetn-
ingu og hirðingu helztu trjá-
plantna.
En lögin um heftingu sandfoks
og sandgræðslu, sem einnig eru
hálfrar aldar gömul, marka einn-
ig spor í sögunni. Sandgræðslan
er útvörður gróðursins og vissu-
lega hefur mikið áunnizt. Heilar
sveitir hafa bjargast frá auðn
vegna sandgræðslunnar, og í
sambandi við tilraunir hefur það
komið í ljós, að sandurinn, hið
örfoka og dauða land, er vel fell-
ið til ræktunar og hefur þegar á
nokkrum stöðum gefið mikla
uppskeru grass, korns og annars
jarðargróða.
Eldgos, kuldi, jökulhlaup og
stormar, er hinn eyðandi máttur
í íslenzku gróðurríki og hánn er
víða enn að verki, en á mörgum
stöðum á undanhaldi.
Samfélagið hefur lagt fram
nokkurt fé til sandgræðslu. Það
er margra álit, að engu fé hafi
betur verið varið af hinu opin-
bera og að það hafi borið ríku-
legan ávöxt.
Fyrsti sandgræðslustjórinn var
Gunnlaugur Ki'istmundsson, ann
ar Runólfur Sveinsson og nú-
verandi sandgræðslustjóri er Páll
Sveinsson og miðstöð sand-
græðslunnar er Gunnarsholt.