Dagur - 19.12.1957, Blaðsíða 1

12 SÍÐUR
Fylgist með því, sem gerist
hér í kringum okkur.
Kaupið Dag. — Sími 1166.
Dagur
DAGUR
kemur næst út laugar-
daginn 21. desember.
XXXX. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 19. desember 1957
64. tbl.
Víða er búið að setja upp jólatré. — (Ljósmynd: E. D.).
Frá Húseigendafélagi Akureyrar
Bulganin skrilar lorsæfisráSh. Islands
Um helgina afhenti herra Pavel E. Ermoshin, ambassador Sovét-
ríkjanna í Reykjavík, dr. Gylfa Þ. Gíslasyni, er gegnir störfum ut-
anríkisráðherra, bréf frá herra N. Bulganín, forsætisráðherra Sov-
étríkjanna, stílað til Hermanns Jónssonar, forsætisráðherra. —
Kaflar úr bréfinu:
Húseigendafélag Akureyrar
var stofnað sl. vor. Páll S. Páls-
son, framkvæmdastjóri Húseig-
endafélags Reykjavíkur, mætti á
stofnfundinum. Félagsmenn eru
nú um 50 talsins. Stjórnina skipa:
Jónas G .Rafnar, form., Björn
Guðmundsson, gjaldkeri, Guð-
mundur Skaftason, ritari, Eyþór
Tómasson, varform., og Stefán
Reykjalín.
Félagsmenn geta fengið ókeyp-
is lögfræðilegar leiðbeiningar hjá
Guðmundi Skaftasyni og Jónasi
G. Rafnar, héraðsdómslögmönn-
um, varðandi fasteignir og leigu-
mála. Leggur félagið til ókeypis
eyðublaðaform fyrir húsaleigu-
samninga.
Stjórn félagsins vill vinna að
því að tryggja félagsmönnum
sem bezta og hagkvæmasta þjón-
ustu hjá ýmsum aðiljum, sem
þeir skipta mikið við, eins og
olíufélögin. Hefur umboðsmönn-
um olíufélaganna hér í bænum
verið skrifað í þessu skyni og
óskað eftir að þau veiti félags-
mönnum tæknilega aðstoð og leið
beiningar varðandi olíukynding-
ar.
Stjórn félagsins hefur haft til
athugunar, hvort ekki væri unnt
að aðstoða félagsmenn við að fá
lán til endurbóta og viðgerða á
húsum sínum. Verður það sér-
staklega kannað, hvort ekki sé
hægt að semja við lánastofnanir
um slíkar lánveitingar. Kr. 10—
20 þús. lán myndi koma mörgum
í góðar þarfir.
Snjólaust og vegir
goðir
Um síðustu helgi kom til Ak-
ureyrar jeppabill austan af Jök-
uldal og gekk vel. Er þetta til
marks um, hve snjólétt er hér á
Norðurlandi um þetta leyti.
Húseigendafélagið telur að hraða
þurfi sem mest athugunum á því,
hvort hægt sé að njóta jarðhita í
nágrenni bæjarins til upphitunar.
Húseigendafélag Akureyrar
vill vinna að framgangi allra
þeirra mála, sem eru til hagsbóta
fyrir húseigendur og bæjarfélag-
ið í heild.
Árangurinn af starfsemi fé-
lagsins byggist að sjálfsögðu á
því, að sem flestir húseigendur
sýni virkan áhuga fyrir málefn-
um þess og styrki félagið með
þátttöku sinni.
Forstjóri rotar
innbrotsþjóf
Hans Jensen Jensen forstjóri í
Gentofte hélt veizlu um daginn í
húsi sínu. Um miðnætti, er sonur
hans og dóttir ætluðu að fara að
hátta, þá sáu þau, að einhver
ókunnur maður stóð á bak við
gluggatjöldin í svefnherbergi
foreldranna á 2. hæð.því aðstórir
fætur sköguðu langt fram á gólf.
Börnin kölluðu á föður sinn, og
skömmu seinna fann sonurinn
þann ókunna í klæðaskáp, en
taska frúarinnar lá opin á rúmi
og innihaldið á víð og dreif.
Sá ókunni, Madsen að nafni,
31 árs, fór að reyna að gefa þá
skýringu á veru sinni þarna, að
hann hefði verið eltur og því
leitað skjóls í skápnum. Er hann
sá, að enginn trúði honum,
reyndi hann að koma höggi á
húsráðanda.
Eftir það dimmdi fyrir sjónum
Madsens, því að forstjórinn er
fyrrverandi boksari og mjög fær
í jiu-jitsu. Er lögreglan kom, lá
Madsen rotaður á gólfinu og var
fluttur í sjúkrahús, en þaðan
verður hann víst fluttur í hegn-
ingarhúsið.
DAGUR
kemur næst út á laugardag-
daginn. Auglýsingar þurfa að
berast fyrir hádegi á föstud.
„ICæri herra forsætisráðherra!
Sovétstjórnin hefur nú fyrir
skemmstu tekizt á hendur gagn-
gera rannsókn á ástandi og horfum
í alþjóðasamskiptum. Höfum vér
þungar áhyggjur af þróun alþjóða-
mála og teljum nauðsyn bera til
að vekja athygli íslenzku ríkisstjórn-
arinnar á sjónarmiðum vörum með
tilliti til þeirra ráðstafana, er nauð-
syn býður að gera án tafar í því
skyni að koma í veg fyrir að sam-
búð þjóða í milli verði cnn stirð-
ari en orðið er. — —
Færi svo, að ný heimsstyrjöld
brvtist út til bölvunar öllu mann-
kyni, þá er Jtað víst, að ekkert ríki,
stórt né smátt, getur talið sig ör-
uggt-
1 þessu sambandi fcr ekki hjá því,
að vér hljótum að líta það alvarleg-
um augum, að á fundi þeim, sem
Norður-Atlantshafsbandalagið (NA-
TO), sem Islan der einnig aðili að,
hefur boðað til í desember, er ætl-
unin að ræða tiltækileg ráð til þess
að herða enn á vígbúnaðarkapp-
hlaupinu og gera drög að hernaðar-
áætlunum, þar sem gert ck ráð fyrir
notkun kjarnorku- og vetnisvopna.
Ennfremur mun ætlunin að koma
upp herstöðvum í nokkrum NATO
ríkjanna til geymslu og sendingar
eldflauga.
Þá mun einnig liugað að leggja
meiri áherzlu á hervæðingu Vestur-
Þýzkalands og að notfæra hernðar-
og iðnaðarmátt þess til hins ýtrasta
í þágu hernaðarmarkmiða NATOs.
„Ivenning" sú um, að NATO-
löndin skuli „hvert öðru gagn-
kvæmt háð“, sem ríkisstjórnir
Banclaríkjanna og Bretlands hafa
nýlega sett fram, þjónar einnig á-
ætlunum um ófriðarundirbúning.
Lýsir „kenning" jtessi þeirri fyrir-
ætlun, að hagnýta allan hernaðar-
mátt, vísindaþekkingu, fjárhags-
getu og mannafla þessara landa í
því skyni að lierða á vígbúnaðar-
kapphlaupinu og auknum ófriðar-
undirbúningi með notkun kjarn-
orkuvopna. Leikur tæpast á því
vafi, að framkvæmd slíkrar „kenn-
ingar“ cr gersamlega andstæð þjóð-
arhagsmunum ntargra landa, einnig
íslands. — —
Oss er ekki mögulegt að loka
augunum fyrir því, að undanfarið
liafa Bandaríkin stefnt að því, að
færa út herstöðva og vígbúnaðar-
kerfi sitt í iiðrum löndum. Er eng-
nn vafi á því, að þau hafa komið
upp sumum sh'kra'bækistöðva fjarri
eigin landi í því skyni að hafa þær
sent lcngst í burtu frá helztu og
veigamestu miðstöðvum Bandaríkj-
anna. Þessu santfara er verið að
reyna að lýsa herbækistöðvum er-
lendis svo scm þær séu nokkurs
konar „óvinnanleg brynja“ og lát-
i ðí það skína, að þær gæti forðað
þessum löndum frá ógnun nútíma
styrjaldar. Ég tel það víst, lierra for-
sætisráðherra, að þér munið vera
mér sammála um það, að ef árásar-
ríki sklydi notfæra sér bækistöðvar
erlendis, þá er á tímum kjarnorku
og eldflaugavopna ekkert öryggi
gagnvart því, að lönd, sem leyft
hafa afnot slíkra bækistöðva, sæti
hættu af óhjákvæmilegri gagnárás
með kjarnvopnum með þeim ógn-
um, sem af henni leiða.
Nú er mikil áherzla lögð á þann
möguleika meðal hernaðarfræðinga
á vesturlöndum, að upp kunni að
koma „staðbundnar" eða „smáar“
styrjaldir, þar sem notuð yrðu hin
svonefndu „taktisku kjarnvopn".
Það væri þó háskaleg blekking að
írhynda sér, að nú á tlmum yrði
hægt að takmarka styrjöld við til-
tekið svæði.-----
Þær ráðstafanir NATOs, sem
bcinast að því að herða á vígbún-
aðarkapphlaupi og ófriðarundir-
búningi, eru gerðar í andrúmslofti
tilbúinnar taugaveiklunar og ótta
við meinta „ógnun“ af hálfu Sovét-
ríkjanna. Jafnvel einn hinn mesti
sigur nútímavísinda — sá, að Sovét-
ríkin sendu upp tvö gervitungl í
samræmi við áætlunina um hið al-
þjóðlega jarðeðlisfræðiár — hefur
verið túlkaður sem hernaðarógnun.
Það er þó alkunna, að Sovétríkin
jiafa margsinnis boðizt til að gera
tim það samning, að bæði langdræg-
ar eldflaugar og kjarna- og vetnis-
sprengjur skuli aldrei notaðar í
hernaðarskyni, og að sá mikli sigur
mannsandans skuli engu þjóna
(jðru en friðsamlegri þróun mann-
félagsins.
Yður er kunnugt um ]>að, herra
forsætisráðherra, að vér hiifum og
margsinnis gert tillögur um aðrar
ráðstafanir til þess að bæta sarnbúð
allra þjóða og efla frið, jafnframt
því að koma á trausti þjóða í milli.
Höfum vér sett fram margar á-
kvcðnar tillögur, sem beinzt hafa
að því að takmarka heri og vígbún-
að allra stórveldanna og að banna
kjarna- og vetnisvopn. Einnig hafa
Sovétríkin einhliða fækkað í her sín-
um um nær tvær milljónir manna
og horfið frá herbækistöðvum sín-
um í öðrum löndum. Vér höfum
(Framhald á 12. síðu.)
Frá happdrætti S.U.F.
Félagsmenn geri skil á happ-
drættismiðum á skrifstofu flokks
ins nú þegar og ekki síðar en á
föstudag.
Dregið verður n.k. laugardag.
Enn eru nokkrir miðar óseldir
og því tími til að freista gæfunn-
ar. — Miðar fást hjá félagsmönn-
um, Blaðasölunni Ráðhústorgi,
Bókabúð Jónasar og í Járn- og
glervörudeild KEA. — Vinningar
eru: Hnattferð og Opel Capitan-
bifreið.
Áhrifa geislavirks útsfreymis frá
Kumralandi í Breflandi
gætir í Vestur-Noregi og Danmörku
f Vestur-Noregi náðu geislavirk áhrif í lofti hámarki sínu í olctó-
ber sl., og var almennt talið, að það muni hafa stafað af slysalegu
útstreymi sem gerðist í Kumralandi í Bretlandi snemma í október.
í Danmörk varð einnig sömu áhrifa vart um sama leyti, og á
kjarnorkutilraunastöðinni í Hrísey (Rrisö) röktu þeir upptök þess
beina leið til atburðarins í Kumralandi (Cumberland). Þar vildi sem
sé til þann 12. október, að kviknaði í þrýstiloftsgeymi í plútonverk-
smiðjunni að Vindskálum, og geysimagn af geislavirku súrefni
streymdi út í loftið. Á Norðursjó var vestanstormur um þetta leyti,
og geislamælingar í Danmörku sýndu, að svonefnd beta-áhrif (b-
geislar) voru þar helmingi sterkari en venjulega frá 14.—17. októ-
ber. Einnig gátu þeir mælt alfa-ábrif (a-geisla), en það er óvenju-
legt á þeim slóðum.
í Björgvin í Noregi var geislavirk úrkoma í október 60—70%
meiri heldur en á sama tíma í fyrra. Og rannsóknarstofan á Kjeller
vakti atliygli á, að regn hefði verið óvenju mikið í október, og aí
geislavirk álirif hefðu verið samsvarandi. En úrkoman kom að
vanda úr vesturátt.
Vísindamenn fullyrða annars (að vanda), að geislaáhrif þessi hafi
hvorld í Noregi né Danmörku verið svo sterk, að hætta stafi af því.
Slysið í Vindskálaverksmiðjunni var þó annars allalvarlegs eðlis,
ig brezkum stjórnarvöldum var legið allóvægilega á liálsi fyrir það,
að í upphafi var leitast við að telja almenningi trú um, að þetta væri
alveg meinlaust. M. a. kom ]>ó brátt í ljósí að bithagar búpenings
urðu eitraðir, og í allstóru sveitarflæmi umhverfis verksmiðjuna
varð að farga allri mjólkurframleiðslunni daglega í nokkrar vikur.