Dagur - 23.03.1960, Síða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 23. marz 1860
Rælí við elzfa sfarfsmann Úfvarpsins
Bygging togaradrátfðrbraufar
Ðavíð Árnason stöðvarstjóra í Skjaldarvík
Davíð Árnason stö'ðvarstjóri
Endurvarpsstöðvarinnar í Skjald
arvík er elzti starfsmaður Ríkis-
útvarpsins og hefur næstlengstan
starfsdag við þá stofnun. Undir-
ritaður brá sér út í Endurvarps-
stöðina á sunnudaginn til að for-
vitnast um starf hins aldna
stöðvarstjóra og eiga samtal við
hann um stund.
Davíð Árnason er fæddur og
uppalinn á Gunnarsstöðum í
Þistilfirði. Faðir háns, Árni Da-
víðsson, var fæddur í Sandvík í
Bárðardal, en foreldrar hans
fluttu austur að Heiði á Langa-
nesi. Móðir Davíðs var Arnbjörg
Jóhannesdóttir, fædd á Víðir-
hóii á Hólsfjöllum og var hún
næstelzt af 11 systkinum. For-
eldrar Davíðs fluttu að Gunnars-
stöðum í Þistilfirði 1888 og
bjuggu þar til dauðadags. En á
Gunnarsstöðum hafa síðan búið
börn þeirra og nú barnabörn.
Kona Davíðs Árnasonar er
Þóra Steinadóttir frá Narfastöð-
um í Melasveit. Börn þeirra eru
þrjú, öll uppkomin.
Hvernig stóð á því, að þú gerð-
ist starfsmaður Ríkisútvarpsins?
Þegar Utvarpið tók til starfa
1930 var eg rafvirki í Reykjavík
og vann hjá Eiríki Hjartarsyni
rafmagnsfræðingi.
Auglýst var eftir mönnum til
starfa hjá Utvarpinu og komu
helzt til greina rafvirkjar og loft-
skeytamenn, því að útvarpsvirkj-
ar voru þá engir til hér á iandi.
Eg sótti um starf og byrjaði
svo að vinna hjá Útvarpinu um
sumarið og hef unnið hjá því
síðan og er nú elztur starfandi
roaður þess og hef næstlengstan
starfsdag.
Um vorið hafði verið byrjað að
setja upp stöðina á Vatnsenda-
hæð og voru þar tveir menn fast-
ráðnir. Annar þeirra, Dagfinnur
Sveinbjörnsson, nú yfirmagnara-
vörður, hefur alla tíð starfað hjá
Útvarpinu og á nú lengstan
starfsdag að baki.
Hver voru fyrstu störf þín við
Útvarpið?
Fyrstu störf mín voru meðal
annars uppsetning og lagnir að
tækjum í magnarasal, lagnir fyr-
jr mikrafónleiðslur í kirkjur og
samkomuhús, einnig mikið verk
lagt í að leita uppi og fjarlægja
útvarpstruflanir. Flestir rafmót-
orar trufluðu, en nú eru öll slík
tæki betur frágengin að þessu
leyti og ekki leyfilegt að selja
eða nota tæki, sem trufla út-
varpsmóttöku.
Raftaugakerfi úti var þá allt á
staurum í Reykjavík og samsetn-
ing og festing oft ábótavant og
orsakaði það truflanir þegar
storrnur var og línurnar slógust
til.
Lenturðu í nokkru ævintýri
þegar þið voruð að leita orsaka
til truflananna?
Það er nú sennilega flest
gleymt. Þó minnist eg atviks. —
Það var slæm truflun, sem við
vissum að var einhvers staðar
nálægt miðbænum, en okkur
gekk illa að finna, vegna þess að
truflanirnar hættu jafnan þegar
farið var að miða þær og var
margt talað um. Þarna í bakhúsi
var verkstæði með margar vélar,
en þær reyndust allar góðar, en
höfðu þó mjög verið grunaðar.
Skömmu síðar bar svo við, að
lögreglan fann bruggtæki einmitt
í kjallara undir verkstæðinu, og
þá hættu truflanirnar jafnskjótt
og þurfti ekki framar vitnanna
við um orsakirnar.
Hvenær tók svo Ríkisútvarpið
til starfa?
í október 1930 byrjuðu til-
raunaútsendingar frá stöðinni á
DAVÍÐ ÁRNASON
stöðvarstjóri.
Vatnsendahæð, en 20. desember
um kvöldið, var stöðin hátíðlega
opnuð og lýst yfir að Ríkisút-
varpið væri tekið til starfa.
Manstu fyrstu dagskrána?
Já, hún er nú hérna, segir
stöðvarstjórinn og réttir mér
blað með fyrstu dagskránni. Hún
var á þessa leið sunnudaginn 21.
desember 1930.
Kl. 11,00: Messa í Dómkirkj-
unni (séra Friðrik Hallgríms-
son).
Kl. 14,00: Messa í Fríkirkjunni
(séra Árni Sigurðsson).
Kl. 16,10: Barnasögur (frú
Martha Kalman).
Kl. 19,25: Grammofónn.
Kl. 19,30: Veðurfregnir.
19,40: Upplestur (Jón Páls-
son).
20,00: Tímamerki. Orgelleikur
(Páll ísólfsson).
20,30: Erindi: Útvarpið og
bækurnar (Sig. Nordal).
20,50: Ýmislegt.
21,00: Fréttir.
21,10: Hljóðfærasláttur (Þór-
arinn Guðmundsson fiðla, Emil
Thoroddsen slagharpa). Leikin
verða íslenzk þjóðlög eftir Svein-
björn Sveinbjörnsson.
En nú í vetur var sunnudagur,
20. desember. Hófst útvarp kl.
9,10 og var samfellt til kl. 23,30.
En þú varst á Eiðum. Hvenær
fluttirðu þangað?
Árið 1938. Þá voru miklar
framkvæmdir hjá Útvarpinu. —
Stöðin á. Vatnsendahæð, sem
byggð var með 16 kw. orku í
loftneti, var stækkuð í 100 kw.
Og endurvarpsstöð var reist á
Eiðum. Það réðst svo, að eg tæki
að mér gæzlu stöðvarinnar þar
og í maí um vorið fluttum við
austur.
Hvernig kunnir þú við þig þar?
Við vorunvþar í 14 ár og okk-
ur leið vel. En þar sem eg var
nærri allan tímann einn við
gæzluna með aðstoð konu og
barna, var starfið mjög bindandi,
svo að ekki voru mörg tækifæri
til útsláttar. Þótt við eignuðumst
góða kunningja, festum við ekki
sérstakar rætur og höfðum
einkis að sakna er við fluttum
burtu.
Og svo fluttuð þið hingað í
Eyjafjörðinn.
Hinn 12. júlí árið 1952 komum
við að austan og héldum fyrsta
missirið til á Akureyri. Verið
var að byggja húsið hér, og fljót-
lega var farið að vinna að upp-
setningu tækja. Nokkru fyrir
jólin byrjuðum við tilraunaút-
sendingar héðan og stöðin var
formlega opnuð og tók til starfa
að kveldi þess 11. janúar 1953.
Daginn eftir fluttum við hingað
í þetta hús.
Síðan hefur, með litlum und-
antekningum, verið endurvarpað
dagskrá Ríkisútvarpsins. Undan-
tekningar eru: Umræður við
undirbúning kosninga, bæði til
Alþingis og bæjarstjórna á Ak-
ureyri. Jarðarfarir eru ekki dag-
skrá, heldur keyptar af aðstand-
endum og er því á þeirra valdi,
hvort þeim er endurvarpað á
einni eða annarri endurvarps-
stöð.
Hafa aldrei orðið vcrulegar
bilanir?
Bilanir hafa ekki orðið svo að
heitið geti, aðeins lampar. En
oftast segja þeir til sín, svo að
hægt er að skipta um þá milli
útsendinga. Öðru máli er að
gegna með rafmagnstruflanir,
því að endurvarpsstöðin er al-
gerlega háð rafmagni.
Hvað er útvarpstíminn langur
til jafnaðar?
Vikuna, sem leið, var útsend-
ingatíminn 90 klst. og 25 mínút-
ur. En þeása viku verður hann
nokkru lengri vegna bændavik-
unnar.
Ekki annarðu því einn?
Nei, við erum tveir hér og höf-
um alltaf verið það, frá því að
stöðin tók til starfa. Stöðvar-
vörður er Jónatan Clausen og
býr hann einnig hér í húsinu
með sína fjölskyldu. Hann var
áður aðstoðarmaður á Eiðum, en
flutti hingað vorið 1958.
Hvernig kanntu við uinhverfið
hérna?
Eg kann mjög vel við um-
hverfið, bæði náttúruna og ná-
grannana. Þó eg ætti nú enn eft-
ir að flytja í nýtt umhverfi,
mundi eg ekki gera það í von
um að skipta um til hins betra
að þessu leyti.
Hvernig finnst þér að eldast?
Eg hef ekkert nema gott um
það að segja. En eg er alveg
hissa á því, hvað ýmsir jafnaldr-
ar mínir eru orðnir gamlir.
Framhald á 7. siðu.
Framhald af 1. siðu.
Mikil verkefni.
Mikið verkefni mun áframhald-
andi fyrir skipið og stóra kran-
ann hér í höfninni við hreinsun
og dýpkun við bryggjur. Þá hef-
ur uppgröftur verið notaður til
uppfyllingar víða um bæinn,
einkum við hina svokölluðu Er-
lingsdokk. Þar hefur skapazt
stórt og mjög verðmætt land, þá
hefur nokkur eftirspurn verið
eftir skipinu annars staðar frá,
hefur því verið sinnt eftir getu
og komið í góðar þarfir þeirra,
sem notið hafa. Þrátt fyrir það
sem gert hefur verið, er það ekk-
ert umtalsmál lengur, að óviðun-
andi er með öllu að búa við þá
aðstöðu til viðgerðar á skipum,
sem hér er í dag, enn þurfa
togarar okkar og önnur, sem hag-
stæðara væri að senda til klös-
unar og viðgerðar á Akureyri, að
sækja uppsetningaraðstöðu til
Reykjavíkur. Eyða til þess dýr-
mætum tíma og sæta aðstöðu,
sem ekki er háð samkeppni.
Dráttarbraut fyrir togara.
Verði ekki hið bráðasta
framkvæmd áætlun bæjarstjórn-
ar Akureyrar um uppsetningu á
dráttarbraut fyrir nýtízku tog-
ara, stendur öll togaraútgerð hér
norðanlands mjög höllum fæti.
Menn verða að horfast í augu við
þá staðreynd. Hérlendis er að
vísu ein dráttarbraut, sem getur
tekið togara, hún annar alls ekki
þörf flotans. Skipin þurfa stund-
um að bíða svo vikum skiptir
eftir að komast í slipp. í þessari
grein er, svo sem áður er vikið
að, engin samkeppni. Við teljum
því að það mundi holt fyrir út-
gerðina og alla aðstöðu togara,
að upp komi að minnsta kosti
ein braut til viðbótar hið allra
fyrsta, enda líka að því stefnt
hér á Akureyri.
Úr því að togayaslippur er tal-
inn svo nauðsynlegur og> héf er,
kunna menn að spyrjá: Hvað
hefur hafnarnefnd og bæjar-
stjórn Akureyrar gert til að
hrinda málinu í framkvæmd?
Hvað gerir bæjarstjórn?
Bæjarstjórn Akureyrar hófst
fyrir mörgum árum handa um
að láta gera aðstöðu fyrir báta7
slippi og tilheyrandi viðgerðar-
verkstæði utan á Oddeyri,
skammt frá Glerárósi. Hefur á
liðnum árum með miklum kostn-
aði verið sköpuð hin ágætasta
aðstaða þar. Þarna er islaust ár-
ið um kring og höfn góð, þótt
utan sé Oddeyrartanga, að þar
er unnt að athafna sig hvenær
sem er að kalla má. Þarna hafa
nú verið gerðar dráttarbrautir
fyrir minni báta, hafa þær starf-
að um margra ára skeið og gert
mikið gagn. Þar fara nú fram að-
gerðir á stórum og smáum vél-
bátum viðs vegar að. Á Akur-
eyri eru nú rekin mörg ágæt
trésmíðaverkstæði og tvö íull-
komin vélavrekstæði, auk
smærri verkstæða. Aðstaða bæj-
arins, sem togaraútgerðarstöðv-
ar, hefur auðvitað mjög styrkzt
af að eiga kost á viðgerðum hjá
þessum verkstæðum. Þau haía
tekið að sér ýmis stærri verk, t.
d. skjólborðahækkun á togurun-
um og tekizt vel á alla lund. En
vegna þsss að togaradráttarbraut
skortir, geta þau ekki sinnt
verkefnum, sem þau annars hafa
getu og kunnáttu til. Og togar-
arnir verða af því að njóta að-
stöðu í heimahöfn, fá þar skjóta
afgreiðslu og losna við auka-
kostnað. Búið er að vinna ýmis
undirbúningsverk vegna fyrir-
hugaðrar dráttarbrautar og
hún fellur vel í þann ramma,
sem áður var gerður. Fyrir hafa
alllengi legið tilboð í di'áttar-
braut fyrir 1200 lesta þunga, en
vegna stækkunar togaranna er
nú talið ráðlegra að hafa hana
1600 tonn. Þetta er mikið mann-
virki, að erfitt hefur reynzt um
útvegun fjármagns til að koma
því á stofn og ekki líklegt hér,
frekar en annars staðar, að það
geti sjálft staðið undir öllum
stofnkostnaði, en óbeini hagnað-
urinn er óumdeilanlegur.
Markvisst unnið.
Bæjarstjórn hefur því ákveðið
að leggja fyrir árlega fé til drátt-
arbrautarinnar, sem hefur verið
kr. 500.000.00 undanfarin ár.
Einnig hefur Alþingi sýnt hug'
sinn til fyrirtækisins með því að
leggja því nokkurt fé árlega.
Þess mun sennilega kostur að fá
lán erlendis til efniskaupa, hafn-
arsjóður mun á þessu ári, með
ríkissjóðstillagi, hafa yfir að
ráða 4—5 milljónum króna, en
mikið fé vantar samt, sem taka
þarf að láni innanlands. Vonandi
tekst þetta, margir góðir menn,
sem um þessi mál fjalla, vilja
liðsinna okkur, sjá og viðurkenna
þörfina, en við ýmsa erfiðleika
hefur verið að etja, en von okk-
ar er að úr þeim greiðist fljct-
legfa, enda unnið markvisst að
málinu.
Verður byrjað j sumar?
Hafnarnefnd réði á sl. ári, í
samráði við Aðalstein Júlíusson
vitamálastjóra, hr. verkfræðing
Þorbjörn Karlsson, til áð gera
tillöguuppdrætti, kostnaðaráætl-
un og útboðslýsingu, með tilliti
til þeirra breytinga, sem orðið
höfðu að undanförnu. Því verki
er nú langt komið og mun innan
skamms verða lagt fyrir hafnar-
málaráðherra árangur þess. Fáist
leyfi ráðherra, sem ekki ætti að
þurfa að efa, ætti vinna við hiná
nýju dráttarbraut að geta hafizt
nú í sumar, segir Guðmundur
Guðlaugsson forseti bæjarstjóin-
ar að lokum og þakkar blaðið
honum þessar upplýsingar.
Með dugnaði og framsýni er
líklegt, að gera megi Akureyfi
að mesta skipasmíðabæ landsins
og þurfa allir að leggjast á eitt í
því efni.
Tíu skippund
Hauganesi 21. marz. — Sæ-
valdur er búinn að fara þrjá
róðra með-net og aflað upp í 10
skippund. Hinir bátarnir eru líka
að fara með net. Snjórinn er að
fara og veðurblíða á degi hverj-
um.