Dagur - 14.07.1962, Síða 4

4
5
ÞURFA BÆNDUR
AÐSTOÐ?
TÆPLEGA berast svo fréttir utan af
landsbyggðinni' sérstaklega norðanlands,
að ekki sé getið kalskemmda í ræktuðu
landi. Það er staðreynd, sem við blasir,
að víða eru þessar skemmdir svo stór-
kostlegar að veruleg vandræði eru óhjá-
kvæmileg og bústofnsskerðing óumflýj-
anleg nema önnur úrræði komi til. ís-
lendingar eru ekki óvanir skemmdum á
ræktuðu graslendi, og um þær var fjall-
að hér í blaðinu fyrir stuttu, eðli þeirra
og orsakir. En á síðari árum munu þær
ekki hafa verið eins miklar og nú í heil-
um byggðalögum.
Nauðsynlegt er að kalið sé rannsakað
nú í sumar á fræðilegan hátt, til þess að
gefa megi bændum nothæfar leiðbeining-
ar. Hér kemur til dæmis mjög til álita,
að hve miklu leyti megi verja liin lialla-
litlu lönd kali. En verulegur hluti ný-
ræktanna liin síðari ár, hefur verið gerð-
ur á uppþurrkuðu flatlendi. — Einnig
þyrfti að rannsaka kalþol grastegund-
anna, áhrif tilbúins áburðar og margt
fleira, er varpað gæti ljósi á orsakirnar.
Bændafélögin, búnaðarsamböndin,
Búnaðarfélag íslands og ríkisstjórnin
mega ekki láta sumarið líða án þess að
þessar rannsóknir fari fram og vill blað-
ið í þessu sambandi sérstaklega vekja
athygli á, að ákveðnar óskir um þetta
þurfa að berast frá bændunum sjálfum
og samtökum þeirra.
Þá er einnig nauðsynlegt að láta gera
heildarmælingu á kalskemmdunum, og
athugun á uppskcrubresti af þeirra völd-
um. Sennilegt mætti telja, að nokkur á-
hugi væri fyrir því, að samfélagið styddi
á einlivern liátt við bakið á þeim bænd-
um, sem orðið liafa fyrir mestu tjóni af
framangreindum ástæðum. Til þess að
gera mönnum ljóst, að hér er um veru-
legt vandamál að ræða og mikla skerð-
ingu á afkomumöguleikum margra
bænda, má benda á, að fast að lielming-
ur túnanna hjá sumum bændum í verstu
kalsveitunum, gefur litla sem enga upp-
skeru í sumar, vegna skennndanna.
Svo er ástatt víða á Norðurlandi a.m.k.
að síðasti vetur var mjög gjaffrekur og
fymingar því Iitlar sem engar til að
mæta lélegu heyskaparári. Þá bætist það
við, að heyskapur byrjaði að þessu sinni
viku til háfum mánuði síðar en venja er
til, og því litlar líkur til þess, og raunar
þegar útilokað, að góð spretta á hinu ó-
skemmda landi geti hætt upp hin
skenmidu ræktarlönd, þótt engu skuli
spáð um heyskapinn að öðru leyti.
Á síðari árum hefur hvers konar sain-
hjálp og aðstoð hins opinbera við þá
farið mjög í vöxt. Þótt um það megi
dcila, að hve miklu Ieyti er hægt og
æskilegt, að tryggja einstaklingana gegn
hvers konar óhöppum, verður því ekki
neitað, að samhjálpin bætir lífskjör
þeirra, er þess þurfa lielzt með, og gerir
mannlífið fegurra. En óhætt mun að
fullyrða, að bændastéttinni eða einstök-
um bændum er engin hætta búin af of-
rausn þjóðfélagsins, þótt það bætti að
einhverju leyti hið stórkóstlega tjón á
ræktuðum löndum, sem hvarvetna blas-
ir við á hinum norðlenzku kalsvæðmn.
Spurningu þeirri er liér er varpað fram
í fyrirsögn, verður að svara játandi.
v----------------------------------J
DÁLÍTIÐ RABB
í VETUR sá ég grein í Degi
með yfirskriftinni: Nú ákalla
þeir íhaldið. Tilefnið var grein
í Morgunblaðinu eftir Hermóð
Guðmundsson, bónda í Árnesi.
Ég kaupi ekki Morgunblaðið, en
fæ stóra slatta af því, Tímanum,
komma- og kratablöðum hér úr
næstu húsum svona af og til.
Allar þessar ^egundir loga ágæt-
lega og þéna mér vel við að
koma glóð í miðstöðvarketilinn.
Og vitanlega geri ég mér gott
af þessu andans fóðri eftir því
sem lyst og tími leyfir, áður en
ég rétti því eldspýtuna.
En því miður sá ég ekki þessa
grein Hermóðs, en eftir því sem
Dagur segir, hefur hann ekki
lýst vel afkomuskilyrðum okk-
ar, sem enn búum í sveitum
okkar feðrafróns, og skoraði á
sína góðu goða í Sjálfstæðis-
flokknum að rétta okkar skörð-
ótta hlut.
Já, Dagur. Þetta með afkom-
una var biti handa þér og kem-
ur heim við það, sem þú og
Tíminn hafið sagt okkur síðan
viðreisnartímabalið hófst, og
svo varstu svo elskulegur, að
láta okkur vita um ástæðuna
fyrir þessu ólánsstandi. Það var
nú verri sálmurinn fyrir mig,
sem ekki hef kosið mann á þing
í lengri tíma. Ég er alveg hætt-
ur að opna útvarpið fyrir stjórn-
málaumræðum, veit hvað ég fæ
í hlustirnar, fæ að heyra í prýði-
lega mælskum manni, ekki
vantar það. En hvaða ósköp eru
þetta? Hann er að lýsa kol-
svörtu fressi með hárbeitt
manndrápshorn út úr öllum
skönkum, hvítglóandi sjónir og
eiturspúandi hvoft, sem muni
steindrepa niður alla viðreisn í
landinu, ef það verður ekki
kveðið niður hið. snarasta, og
rökstyður mál sitt svo óskap-
lega vel, að það er ekki hægt
annað en trúa honum eins og
glænýju grásleppuneti. En nú
byrjar annar, líka prýðilega
mælskur, og hann segir, að
skepnan sé ekki fress, heldur
fannahvítur gæðingur með
töfrandi kynbombu á hryggn-
um. Og hann muni færa öll-
um landslýð auð og algleymis-
auð, og hann færir ekki lakari
rök fyrir máli sínu en fress-
maðurinn. Og ég loka mínu
tæki, alveg jafngáfaður og þeg-
ar ég opnaði fyrir okkar hæst-
virtu.
En nú skulum við leyfa okkur
að skreppa úr ólánsstandinu
aftur í blessaða birtuna og yl-
inn bjargráðatímans. Þá var nú
Framsókn sæl með brosandi
glímukappa í forsæti. Það lá
líka vel á krötum, og hann Emil
Jónsson, sem vissi og hafði
lengi vitað, að við bændur stór-
grætldum, stofnsetti blómabú á
fornu höfuðbóli við suður-
ströndina og græddi þau voða
feikn, að frægt varð um allt
land. Það lá líka vel á komm-
um. Þeirra ástkæri félagi, mann-
vinurinn mikli Jósef Stalin, var
að vísu dáinn, en það fór prýði-
lega um hann, lá vel smurður á
viðhafnarbörum, í viðhafnarreit
langt austur í sælu Rússíá. Já,
þá voru góðir tímar. Mogginn
var að vísu ekki alltof sæll, en
komst vel af. Þó stjórnin væri
dásamlega góð, tókst henni ekki
að snúa á þá gömlu speki, að
enginn gerir svo öllum líki, og
verkföll voru af og til, og þá var
kauði kátur og tútnaði vel út
eins og púkinn á bitanum forð-
um. Nú er honum skrattalega
við öll verkföll. Undarlegt er
þetta. Fyrsta verk stjórnarinnar
var vitanlega það sama og ann-
arra stjórnarherra nú um
stundir, að lækka rostann í
krónuskrattanum, sem alltaf
vill vera svo stór upp á sig. Það
gekk nú vel, og það getum við
bændur vottað. Við þurftum að
kaupa svo mikið af allra handa
krami og dóti, ef við viljum
ekki verða að saltstólpa, eins og
kvinnan forðum. En sá góði
maður, Sverrir Gíslason, sem
aldrei hefur fótbrotið flugu,
sagði okkur, að séð yrði fyrir
okkar hlut, og það var líka gert.
Kjötkílóið hækkaði um nokkra
verðmikla aura og sömuleiðis
mjólkurlítrinn. Þá var mikil
tæknimenning. Þá lærðu menn
að snúa á kíghóstann. Hann var
settur í flugvél og flogið með
hann hátt upp í loftið og þar dó
hann. Og þá var flugfélag, sem
skuldaði okkar ríka ríkissjóði
talsverða upphæð, og nú datt
því í hug, að losna mætti við
þann drösul með því að svífa
nógu hátt og langt, og bauð
fjárhagsráði okkar stórgöfuga
Alþingis ókeypis far í það mikla
tilraunaflug, og þar sem þeir
ráðagóðu menn, rem í því ráði
lögðu fram sín ráð, voru mjög
samvizkusamir og förnfu.sir, þá
lögðu þeir það á s:'na blæfögru
bossa að bæla s.elin alla leið til
páfans í Róm, sem fagnaði þeim
hið bezta. En þótt þessir loft-
englar væru ei með vængi út úr
sínum herðiblöðum, hafði hann
enga atvinnu við að veita þeim
aflausn, en vel veitti sá mikli
kirkjunnar pamfíll þeim í mat
og miði. Þessi nýtízkulegi þátt-
ur í þjóðlífi voru gafst afbragðs-
vel. Félagið skuldlaust og þátt-
takendur voru sæmdir hinni
forsetalegu nærbuxnaorðu fyrir
sitt ágæta botnsstarf. — Ég
gleymdi að geta þess, að Péturs-
kirkjuprestur í Mývatnsþingum
var með í hinni miklu för, gam-
aldags klerkur, sem borgaði sitt
pláss úr sínum eigin pung.
Þá fengu hinar miklu framá-
og bardagahetjur okkar bænd-
anna þann mikla innísigblástur,
að byggja yfir sig himingnæf-
andi virki til að bæta sína víg-
stöðu, sem lengi var búin að
vera svo aðþrengjandi, að þeir
sátu eða stóðu fastir, hvort þeir
voru fullir eður lítt fullir, en
meður því, að rauðagullið góða
er efnis- og orkulind halla og
hreysa, er frá grunni skal reisa,
þurfti að ná því óbilandi tökum.
En hvar? Jú, vitanlega hjá okk-
ur bændunum, sem þeir börð-
ust fyrir með algerlega ryðfrí-
um stál- og andans vopnum, og
myndu fyrirsjáanlega græða
ennþá meira við þeirra stórum
bættu vígaferlastöðu. En nú
höfðu þessir framsæknu for-
ustusauðir sveitanna slæman
grun um, að lítið rauðagull
mundi að sækja í okkar grip-
tengur og Bretagull sömuleiðis,
þar sem latsauðasölutímabilið
var fyrir stórum mannsaldri
horfið í aldanna skaut. En
þeir vissu líka, að fyrir þeirra
miklu kúnst brandana björtu
var hátt á okkar fráfærnaniður-
lögðuskyrsáum af verðmiklum
bankóseðlum, og nú var að tína
saman sitt lítið úr hverjum
hinna víðu gáma, sem sátu í
fósturjörðinni að hálstaui upp,
án þess að nota áberandi langa
putta eða særa hið dýrmæta
lýðræði holund. Og ekki brást
vit okkar vina. Þeim voru vel
kunn þau vísindi, að þar sem
kötturinn kemur sínum haus,
kemur hann og daus, og undir
þessum þekkingargeisla skyldi
sigla knerrinum heilum í höfn.
En bændum um norðanvert
landið barst njósn af ætlan
þessari, söfnuðu liði og neituðu
að greiða vígisgjöldin, töldu sig
hafa nóg með sína bankóseðla
DAGINN OG VEGÍNN

I
luma
áð gera, sendu síðan sína vitr-
ustu og göfugustu metin á bún-
aðarþing. En þótt þeim væri
ekki vits vant, voru þeir flestir
farnir að mást og slakna við
allra handana bardús á yfir-
borði vorrar foldar, og mesta
uppstandseðii þar af leiðandi úr
þeim gufað. Um þessa hluti var
okkar reykvísku framámönnum
vel kunnugt, og notfærðu sér á
þann hátt, að stinga þeim í sína
rúmgóðu vasa eftir smá mýk-
ingu, að undanskildum fjórum
eða fimm, sem voru svipað
skaptir og Hrólfur forðum' daga.
Við urðum ekki margir til að
andmæla. Ég sendi Tímanum
smá athugasemdir, stílaðar til
vinarins okkar fyrr en daginn,
Steingríms Steinþórssonar, en
fyrir þær fannst ekki pláss í
sem okkar hæstvirtu lögfestu
virkistollinn.
En Freysgoði vorra tíma, Gísli
Kristjánsson, sagði okkur, þess-
um fáu rösklega til syndanna á
forsíðu í sínu ágæta blaði. Mús-
arholumenn, músarholusjónar-
mið og eitthvað fleira. En hina,
sem.sögðu nei, en héldu sér svo
saman, gerði hann að víðsýnum
höfðingjum. Ekki varð ég undr-
andi. Hafði heyi't dásamlega
kvarnahljómlist úr þeirri átt
fyrr, en ætli Freysgoðinn spil-
aði sínar hljómplötur í frjálsu
landi, ef landar hans hefðu allt-
af tekið yfirgangi og arðráni
með því bara að halda sér sam-
an.
Þá þetta skeði, var sveit-
ungi minn í S.-Þing. nýbúinn að
byggja stórmyndarleg útihús,
tók stórt lán, hafði um áttatíu
þúsund í brúttótekjur. Af því
þurfti hann að greiða í vexti og
afborgun milli þrjátíu og fjöru-
tíu þúsund. Svo gerðu áburðar-,
fóðurbætis- og verkfærakostn-
aður drjúgt skarð í það, sem
hann hafði fyrir sig og sína
stóru fjölskyldu að leggja. —
Hreppsnefnd sveitarinnar vildi
hafa sitt og lagði á hann 250 kr.
útsvar, játaði þó, að það væri
250 kr. of mikið, en 800 kr. skatt
ályktaði búnaðarþing rétt vera
að skella á kónann. Síðast sá ég
þennan fyrrverandi nágranna
minn í sláturhússvinnu á Húsa-
vík, og þar voru fleiri miðaldra
bændur og eldri. Mér fannst
þetta heldur nöturlegt, vissi, að
þrátt fyrir vélakost höfðu þeir
lagt hart að sér við heyöflun.
En þótt kaupið sé ekki hátt í
sláturhúsum okkar við það,sem
margir bera úr býtum, var þeim
víst vel kunnugt, að þeir höfðu
langtum hærra tímakaup við að
farga fénu en fóstra það upp.
Voru komnir í aðra og rétt-
hærri stétt og fengu kaupið sitt
greitt að fullu eftir mánuðinn.
Þetta voru nokkrar minning-
ar frá bjargráðatímanum. En
eru bjai'gráðin úr sögunni? Nei,
ekki aldeilis. Þau voru að verki
á búnaðarþingi í vetur, þegar
það samþykkti að framlengja
virkisskattinn í fjögur ár og
sýndi þarmeð, að vasatusku-
menningu þeirrar samkundu
hefur ekkert hrakað. En góðir
hálsar, er þetta blárófan á kisu,
eða er það rófa, sem þið ætlið
að tylla í kerru til að hirða í
nokkurra ára skatt af þessum
fjórum liðum? En hvað eru
bændur búnir að greiða mikið
til virkisins mikla, sem kallað
er bændahöll? Og hvað er gert
ráð fyrir að taka mikið af okk-
ur næstu fjögur ár? Og hvað
eigum við að fá í staðinn? Spyr
ókunnugur. Hef ekki heyrt né
séð á þetta minnzt.
Svo gerðist það, sem hlaut að
gerast. Viðreisnarstjórnin með
Ingólf frá Hellu í broddi fylk-
ingar labbaði sig í hina dásam-
lega hreinu slóð Búnaðarþings.
Það var ekki erfitt. Hún lá ekki
yfir hæsta garðinn og ekki
þann lægsta, heldur þann, sem
bara er til í orði. Enda gekk vel
að lögfesta á okkur þrælahels-
ið. Gerið svo vel, bændur góð-
ir! Borgið tvö prósent af nettó-
tekjum í stofnlánasjóð, svo ætl-
um við að lána ykkur krónurn-
ar, sem þið greiðið í hann, með
okkar sanngjörnu viðreisnar-
vöxtum. Þægileg lausn, og því
í ósköpunum fá ekki aðrarstétt-
ir þjóðfélagsins að njóta því-
líkra dásemda?
Þessu tók okkar göfga bún-
aðarþing illa, að undanskildum
vasatuskum íhaldsins, og var
það ekki eðlilegt? Á það ekki
mest í þessum fáu flugum sveit-
anna? Og á það ekki mest með
að drepa sínar eigin flugur? Jú,
\’itanlega. En einn kemur öðr-
um fremri. Og það var ekki gert
rr.eira með nei-ið búnaðnrþings,
en ályktanirnar, sem frá því
hvína einsog skeyti úr vélbyssu
og hafna oftast hjá þeim gamla
i tunglinu.
Mogginn birti viðtal og mynd
af Húnvetningi fyrir nokkru
síðan, sem var að taka sæti á
Alþingi sem varatittur. Mjög
efnilegum manni, sem virtist
fara vel í vasa og tekur fagn-
andi við þrælahelsinu hjá sín-
um kæru. Það skemmir víst
ekki gripinn, að hann getur átt
von á að sjá hann hjá afkom-
endunum á deginum mikla. —
Þetta er gömul og góð aðferð
lijá Mogga, koma með viðtöl við
vasatuskur sínar í skipstjóra-
stétt, þegar verið var að sneiða
af landhelginni í ránskjaft Bret-
ans. Annar Húnvetningur, Jón
Benediktsson, skrifaði grein í
Moggann og tók svo vel og
réttilega í Framsókn, að rit-
stjórarnir verða aldrei menn til
að gera svo vel, þótt eitthvað af
þeim sé atómljóðaverðlauna-
gripir. Og Mogginn var svo á-
nægður, að hann malaði lengi
eftir átið á þeim góða feng.
En hann malaði ekki af bitan-
um, sem hann fékk frá frétta-
ritara sínum, Hermóði bónda í
Árnesi, nasaði bara af honum í
hálfan mánuð og sendi síðan
heim í föðurtún sem versta ó-
æti, sem ekki mætti sjást á
nokkru borði fyrr en eftir dúk
og disk. En Tírninn var svo göf-
ugur í sinni stjórnarandstöðu að
birta greinina, og ég þakka hon-
um fyrir af því að hún er ágæt
og ekkert sýkt af vasamennsku
nútímans. — Hingað og ekki
lengra, segir Hermóður. Áður
en íhaldið smeygði á okkur
fjötrunum, og áður en hallar-
forkólfar framlengdu sinn ráns-
skatt, og getum við ekki látið
þessi orð verða að veruleika?
Jú, svo sannarlega höfum við
vopn í höndum til þess, og ég
þakka yklcur, bændur í Gríms-
nesi, fyrir að þið höfðum dáð til
að minna á bað nú nýlega. Sé
ekki ástæða til að þakka bún-
aðaríélögunum, sem hafa verið
að senda mótmæli við hinum og
öðrum rangindum og ekki er
gert meira með en krunk í
gömlum krumma norður á Rifs-
tanga. En hvaðan kemur okkur
forustan? Ekki frá okkar reyk-
vísku forkólfum eftir reynsl-
unni. Nei, hún verður að koma
úi' okkar stétt, og það eruð þið,
bændur á Suður- og Vestur-
landi, sem hafið brandinn í
höndunum, og ekki skal ég trúa
að við, sem fjær búum, látum
okkar eftir liggja. Skrúfa fyrir
mjólkurleiðsluna til Reykjavík-
ur, það er allt og sumt. Og við
getum fljótlega farið að semja
um okkar mál eins og frjálsir
menn. Og þá skulum við rétta
íhaldinu aftur helsið, sem það
smeygði á okkur, og við skulum
ráða sjálfir, hvað við gerum við
bændahöllina og við skulum
semja um sama verð á ríkisraf-
magni um allt land, og við skul-
um kaupa eða ráðstafa áburðar-
verksmiðjunni áður en hún
verður gerð að féþúfu manna,
sem kjósa að verma sitt hræ við
annarra eld. Og við skulum láta
lagfæra verð á dráttarvélum og
öðrum tækjum, sem okkur eru
nauðsynleg, svo að við losnum
við að kaupa þau notuð og úrelt
frá grannþjóðunum. Og við
skulum ekki láta svíkja af okk-
ur verkalaunin, sem við vinn-
um fyrir alla daga ársins, virka
sem helga. Og er ekki fyllsta á-
stæða til að hætta að hafa reyk-
víska vasatusku á oddinum í
okkar kjaramálum? — Hvað
finnst ykkur, bændur? Er ekki
kominn tími til fyrir okkur,
sem framleiðum mjólk og kjöt
og annað góðmeti, að hætta að
láta fara með okkur eins og
hunda, sem taka upp þann sið
að ráfa um bithagann og rífa fé
á hol?
Eiðum, S.-Múl., 20. maí 1962.
Páll Guðmundsson.
•IHHHIHHHHHHHHM
IIHiniHHIIHHHI
IDagurI
kemur ekki út næstu 3 vik-
ur, vegna sumarleyfa í
prentsmiðjunni.
DÓMUR var upp kveðinn í
sakadómi Reykjavíkur í síðustu
viku í hinu svokallaða olíu-
máli, sem höfðað var gegn
Hauki Hvannberg og fleiri. —
1 dómsniðurstöðu segir:
Ákærður Haukur Hvannberg
sæti fangelsi 4 ár.
Ákærður Jóhann Gunnar Stef-
ánsson, greiði kr. 250.000.00 í
sekt til ríkissjóðs og komi varð-
hald 12 mánuði í stað sektar-
innar, verði hún eigi greidd inn-
an 4 vikna frá birtingu dóms
þessa.
Ákærðir Helgi Þorsteinsson,
Skúli Thorarensen, ÁstþórMatt-
híasson, Jakob Frímannsson og
Karvel Ogmundsson, greiði
hver um sig kr. 100.000.00 í sekt
til ríkissjóðs og komi varðhald
7 mánuði í stað hverrar sektar,
verði sektirnar eigi greiddar
innan 4 vikna frá birtingu dóms
þessa.
Ákærður Vilhjálmur Þór,
greiði kr. 40.000.00 í sekt til rík-
issjóðs og komi varðhald 3 mán-
uði í stað sektarinnar, verði hún
eigi greidd innan 4 vikna frá
birtingu dóms þessa.
Stjórn Olíufélagsins hf. greiði
f.h. félagsins kr. 29.240.00 í rík-
issjóð, ásamt 1% ársvöxtum frá
16. desember 1958 til greiðslu-
dags.
Stjórn Hins íslenzka steinol-
íuhlutafélags greiði f.h. félags-
ins kr. 251.586.00 í ríkissjóð, á-
samt 7% ársvöxtum frá 16. des-
ember 1958 til greiðsludags.
Ákærður Haukur Hvannberg
greiði Hinu íslenzka steinolíu-
hlutafélagi $135.627.29, krónur
51.933.42 og £11.079.-11-08, á-
samt 7% ársvöxtum frá 9. marz
1962 til greiðsludags.
Ákærður Haukur Hvannberg
greiði skipuðum verjanda sín-
um, Benedikt Sigurjónssyni,
hrl., málsvarnarlaun, að fjár-
hæð kr. 65.000.00.
Ákærðir Jóhann Gunnar Stef-
ánsson, Helgi Þorsteinsson,
Skúli Thorarensen, Ástþór Matt-
híasson, Jakob Frímannsson og
Karvel Ögmundsson greiði in
solidum málsvarnarlaun skip-
aðs verjanda síns, Guðmundar
Ásmundssonar, hrl., að fjárhæð
kr. 55.000.00.
Ákærður Vilhjálmur Þór
greiði málsvarnarlaun skipaðs
verjanda síns, Sveinbjarnar
Jónssonar hrl. að fjárhæð kr.
25.000.00.
Ákærðir greiði einnig annan
kostnað af sökinni, þar með tal-
in málsóknarlaun skipaðs sækj-
anda, Ragnars Jónssonar, hrl.,
að fjárhæð kr. 80.000.00, þann-
Framhald á bls. 7.
ÞÚ SKALT EKKI ....
Hér á Akureyri eru tveir stað-
ir til að þrífa bíla og eru báðir
mikið notaðir, enda hinir þörf-
ustu fyrir hina mörgu bílaeig-
endur þessa bæjar. Olíufélögin
hafa þvottaplan við Strandgötu
og Bifreiðaverkstæðið Þórsham-
ar hf. annað,sem einn þátt þjón-
ustu sinnar við marga við-
skiptavini. Það vakti sérstaka
athygli fyrr í sumar, hve góð
aðstaða var í þessu efni við
Þórshamar. Til dæmis voru þar
burstar úr nylon og gúmmí með
gegnumrennandi vatni, mjög
góðir, ennfremur sérstök ílát
fyrir rusl. Þetta var að sjálf-
sögðu þakklátlega þegið og svo
er enn, en þó með ofurlítið mis-
jöfnu hugarfari.
Nokkrir úr hópi viðskiptavina,
sem koma þarna til að þrífa bíl-
inn sinn, en það þurfa margir
að gera og oft í okkar mikla
rykbæ, litu þvottakústana slíku
girndarauga, að þeir gleymdu
boðorðinu: Þú' skalt ekki stela.
Bílkústarnir hurfu, svo að tæp-
lega hafðist við að bæta í skörð-
in. Hver þvottakústur af þess-
ari gerð kostar um eða yfir 300
krónur. Hinir almennu borgar-
ar vilja að sjálfsögðu hafa hina
fuljkomnustu þjónustu,en verða
þá um leið að virða hana án
undantekninga, þá sjaldan að
um hana er að ræða.
í sambandi við bifreiðarnar í
bæ og nágrenni, má geta þeirr-
ar nýjungar, að á Akureyri eru
nú tvær bílaleigur starfandi í
sumar og sýnist þeirra full þörf,
þrátt fyrir mikla bílaeign bæj-
arbúa.
Þá geta borgararnir fengið
bíla sína þvegna og bónaða fyr-
ir sanngjarna þóknun, svo sem
áður var auglýst hér í blaðinu á
sínum tíma, og er vert að benda
á þá nýjung, þar sem einnig er
um góða þjónustu að ræða.
Við látum þessu spjalli lokið
í dag með því að minna alla bif-
reiðaeigendur, sem margir munu
ferðast nokkuð næstu vikur, á
að flýta ekki för sinni á kostnað
öruggs aksturs, og að tillitssemi
á þjóðvegunum þarf að aukast.
□
FEGRUNARVIKA Á
AKUREYRI
Þótt Akureyringar séu með
réttu stoltnir af fegurð bæjar
síns, einkanlega þá, sem á ein-
hvern hátt er tengd þeirra eigin
verkum og forsjóninni eflaust
þakklátir fyrir bæjarstæðið,
vantar þó mikið á, að sú fegrun,
sem í þeirra valdi stendur að
hafa áhrif á, sé alls staðar ákjós-
anleg.
Fyrir dyrum stendur 100 ára
afmæli kaupstaðarins og er
margs konar undirbúningur að
hátíðahöldunum í fullum gangi.
Á vegum bæjarins eru að sjálf-
sögðu valdið í þessum efnum,
einnig mátturinn og eflaust
dýrðin líka. Hér í bæ er þrótt-
mikið Fegrunarfélag, eins kon-
ar samvizka bæjarins á þeim
sviðum er nafnið bendir til og
sagðar hafa verið fréttir af. —
Þetta félag er eitt hið þarfasta í
bænum. Verkefnin eru óþrjót-
andi, og með réttu má benda á
marga hluti, sem þetta félag
hefur komið til betri vegar. —
Gott eitt er um þetta að segja,
og enn meiri gleðitíðindi eru
það, hve vel flestir borgarar
bæjarins bregðast við óskum fé-
lagsins og yfirvaldanna um að
mála hús sín, þau er þess þurfa
með, fjarlægja ónýta skúra og
hvers kyns rusl, sem víða angr-
ar augu vegfarenda, gera við
girðingar og lóðir o. s. frv.
Sem heild mun bærinn talinn
mjög þrifalegur á íslenzkan
mælikvarða, gróðurríkari en
aðrir bæir, veðursælli og gædd-
ur nokkrum virðuleikablæ, sem
vel hæfir höfuðstað Norðlend-
ingafjórðungs. Því er það bæði
auðveldara og eftirsóknarverð-
ara að láta hann skara meira
fram úr í þeim efnum, sem í
mannlegu valdi stendur. Og
auðvitað má það ekki henda
okkar norðlenzka höfuðstað, og
sízt á hátíðastundum, sem kom
fyrir höfðingsmanninn, er
gleymdi að þvo sér á bak við
eyrun.
Þess er að vænta, að eftir
sumarleyfið geti blaðið frætt
lesendur sína um dagskrána
varðandi 100 ára afmæli Akur-
eyrarkaupstaðar, sem haldið
verður hátíðlegt í ágústlok.
Allir bæjarbúar eru hvattir
til að taka fullan þátt í auglýstri
fegrunar- og hreinlætisviku, —
síðustu viku júlímánaðár.
- SÍÐUSTU FRÉTTIR
(Framhald af bls. 1)
svæði ekki fundizt svo nærri
landi í sumar. Ein torfan var
grunnt í sjó, en þar var þá ekk-
ert veiðiskip.
Allt þaðan og vestur á Stranda
grunn eru átuskilyrði góð og
síldar hefur orðið vart í Reykja-
fjarðarál.
Yfirborðssjórinn er kaldur,
en þegar kemur ofan fyrir 20
faðma er sjórinn sízt kaldari en
venjulega.
nþingíð haldið
IÐNÞING ÍSLENDINGA, hið
24. í röðinni, var haldið á Sauð-
árkróki dagana 20.—23. júní. —
Þingið var sett af forseta Lands-
sambands iðnaðarmanna, Guð-
mundi Halldórssyni, kl. 10 f. h.
á miðvikudag. Þingforseti var
kosinn Adolf Björnsson, form.
Iðnaðarmannafélags Sauðár-
króks, og varaforsetar þeir
Sveinn Tómasson, Akureyri, og
Skúli Jónasson, Siglufirði. Síð-
ar þennan dag heimsótti Bjarni
Benediktsson, iðnaðarmálaráð-
herra, þingið og ávarpaði þing-
fulltrúa og gesti. í fylgd með’
ráðherranum var ráðuneytis-
stjórinn, Brynjólfur Ingólfsson.
Um kvöldið kl. 9 lagði hópur-
inn — um 120—130 manns — af
stað út í Drangey á flóabátnum
Drang. Flestir klifu eyna og
nutu mikilleik Drangeyjar, sem
er svo margþættur og' stórkost-
legur. Ber margt til að Drang-
eyjarferð verður hverjum þátt-
takanda ógleymanleg með öllu
— stórkostleg náttúrusmíði,
fuglalífið og sinfónía þess, saga
Grettis, landsýn og sólarsýn um
Jónsmessuleytið. Ég hef fyrir
satt, að sumir þátttakenda liafi
gerzt skáldlegir, kastað elli-
belgnum og orðið þróttmiklir og
ástfangnir sem ungir væru fyrir
mikilleik staðarins. Á meðan
gestirnir dvöldu í Drangey
sýndi Jón Eiríksson, bóndi á
Fagranesi, þeim bjargsig, en
hann er vanur sigmaður og
stundar sig' í Drangey á hverju
vori. — Úr Drangeyj arferð var
komið heim um klukkan 4 um
nóttina.
Á fimmtudag var unnið að
þingstörfum fyrri hluta dags, en
eftir hádegi bauð Kaupfélag
Skagfirðinga þingfulltrúum og
konum þeirra í ferðalag um hér-
aðið. Voru heimsóttir margir
merkir sögustaðir í Skagafirði
og sagan rakin af leiðsögumönn-
um. í boði kaupfélagsins þágu
gestir allir rausnarlegar veiting-
ar í félagsheimilinu að Ökrum í
Blönduhlíð. — Sömuleiðis var
hverjum þátttakanda gefin bók-
in „Skín við sólu Skagafjörður“
til minningar um ferð þessa og
Skagafjörð.
Um kvöldið bauð Iðnaðar-
mannafélag Sauðárkróks full-
trúum og fleiri gestum til mat-
arveizlu og kvöldvöku í Bifröst.
Meðal skemmtiatriða var saga
Iðnaðarmannafélags Sauðár-
króks, rakin stuttlega af- Jó-
hanni Guðjónssyni, upplestur
Eyþórs Stefánssonar og söngur
Iðnaðarmannakórs.
. Á föstudaginn sökktu þing-
fulltrúar sér niður í þingstörf,
ræddu mál af kappi og af-
greiddu.
Þann dag eftir hádegi bauð
Iðnaðarmannafél. Sauðárkróks
konum þingfulltrúa í skemmti-
ferð út á Skaga. Rómuðu kon-
urnar þessa ferð mjög og voru í
alla staði hinar ánægðustu með
hana og höfðingsskap skag-
firzkra iðnaðarmanna. Hitt mun
einnig vera rétt, að fylgdar-
sveinarnir, sem með þeim fóru
til leiðsagnar og aðstoðar voru
enn ánægðari með Skagaferð-
á Sauðárkróki
ina, þótt þeir hefðu af skiljan-
legum ástæðum ekki eins hátt
um það. Konunum var og sér-
staklega sýnd hin fallega kvik-
mynd „Skín við sólu Skagafjörð-
ur“.
Störfum Iðnþingsins lauk fyr-
ir hádegi á laugardag. Á þing-
inu voru mörg merk mál rædd
og afgreidd, þótt þeirra verði
ekki getið hér. Þess má þó geta,
að m. a. var samþykkt að stofna
lífeyrissjóð iðnaðarmanna og
fyrsta stjórn hans kosin. — Til
sjóðsins gaf Þórir Jónsson, for-
stjóri, Reykjavík, kr. 30.000.00
sem stofnframlag. Á þessu ári
á Landssamband Iðnaðarmanna
30 ára starfsafmæli. Var þess
minnzt á margan hátt á þing-
inu. í tilefni af því voru þrír
menn sæmdir heiðursmerki
iðnaðarmanna úr gulli, Tómas
Vigfússon, Reykjavík, Guðm.H.
Guðmundsson, Reykjavík, og E.
Höstmark, Noregi.
Þinginu var slitið með loka-
hófi og hádegisverðarboði, sem
bæjarstjórn Sauðárkróks hélt
fulltrúum og gestum á laugar-
daginn. Hófst hófið kl. 12.30 og
var risið upp frá borðum kl.
3.30. Hófinu stjórnaði forseti
bæjarstjórnar Guðjón Sigurðs-
son. Þetta hóf var hið ánægju-
legasta í alla staði. Voru marg-
ar loflegar ræður fluttar og rök-
ræður einnig, svo að engum
leiddist, þótt setan yrði alllöng.
Héldu síðan gestir og aðkomn-
ir fullti'úar á brott, flestir á-
nægðir að ég hygg, með dvölina
í Skagafirði þessa fjóra dagaum
Jónsmessuleytið 1962.
G. I.
- Ræktunin í S.-Þing.
(Framhald af bls. 8)
sonurn kynbótanautsins Loft-
fara hjá SNE, þeirra Rauðs í
Reykjadal, Eyfirðings í Aðal-
dal, Blakks í Kinn og sonarsona
Loftfara: Rands í Hálshreppi
og Kiljans í Kinn. Náskyldur
Loftfara var Sturla í Mývatns-
sveit og undan honum er nú
einn afurðahæsti systrahópur
landsins. Af þessum athugunum
má slá því föstu, að Kluftastofn-
inn á mjög vel við þingeyska
kúastofninn bæði með tilliti til
afurðahæfni og byggingalags.
Horfur eru nú á því, segir
Skapti að lokum, að hér fari
eins og annars staðar, að þegar
bændur eru komnir upp í 20
kýr og þar yfir, þá þykir þeim
tímafrekt að sækja félagsnautin
og vilja heldur hafa nautkálfa
sjálfir. En þegar svo er komið,
er erfitt fyrir félögin að fá við-
unandi grundvöll fyrir starfsem-
ina, og þá vill svo fara, að meira
og minna er alið undan óvöld-
um nautum. í þessu sambandi
sagði ráðunauturinn, að óhjá-
kvæmilegt væri að vinna að
undirbúningi sæðingarstöðvar,
eða eins konar útibús frá sæð-
ingarstöð SNE á Akureyri.
Blaðið þakkar Skapta Bene-
diktssyni fyrir allar þessar upp-
lýsingar úr nágrannasýslu okk-
ar, og ber fram hinar beztu ósk-
ir til handa landbúnaðinum.