Dagur - 21.11.1962, Page 4

4
S

Efnahagsbandalagið
EYSTEINN JÓNSSON formaður Fram-
sóknarflokksins flutti athyglisverða ræðu
á Alþingi þegar Efnahagsbandalagið var
þar á dagskrá. Fara hér á eftir örfá at-
riði hennar efnislega.
Efnahagsbandalag Evrópu er stað-
reynd, sem smáþjóðir verða að taka af-
stöðu til. En fslendingar eru ekki fjöl-
mennari en smáborg eða byggðarlag í
þeim löndum, sem eru í Efnahagsbanda-
Iaginu. Síðan þjóðin öðlaðist fullt sjálf-
stæði hefur hún rifið sig upp bæði menn-
ingarlega og efnahagslega. Velmegun og
uppbygging byggist þó fyrst og fremst á
auðugustu fiskimiðum heims, umhverfis
landið og aðstöðunni til að verka sjávar-
aflann. Það á ekki að koma til mála að
örsmá þjóð eins og I slendingar, gangi
undir samstjóm í veigamiklum þáttum
efnahags-, atvinnu- og viðskiptamála með
háþróuðum iðnaðarstórveldum Evrópu.
Það jafngilti því að afsala sér alveg yfir-
ráðum í þeim málijm, sem samstjóm
fjallaði um, því augljóst er, að íslending-
ar gætu alls engin áhrif haft í stjóm
þessa tröllaukna bandalags. Öðru gegnir
með stórveldin. Jafnrétti útlendinga við
okkur hér í atvinnurekstri gæti hæglega
Ieitt til þess, og myndi vafalaust gera, að
íslendingar misstu í einu vetfangi og áð-
ur en nokkur vissi hvaðan á sig stæði
veðrið, gersamlega tökin á atvinnu-, við-
skipta- og félagsmálalífi landsins. í því
sambandi nægir að minna á, að í Iöndum,
sem mynda Efnahagsbandalagið úir og
grúir af fyrirtækjum, sem hvert um sig
hafa veltu er nemur allri þjóðarfram-
leiðslu fslendinga.
En það getur verið okkur erfitt að
standa algerlega utan við bandalagið
vegna hárra ytri tolla. Finna verður því
leiðir til að viðskipta- og menningar-
tengsl rofni ekki við þau lönd, sem hafa
verið okkur náin á þessum sviðum. Því
verður að treysta, að unnt sé að ná þessu
marki með sérsamningum um viðskipta-
og tollamál, án þess að ganga í banda-
Iagið. Enginn veit ennþá hvernig fer um
samninga þá, sem ýmsar þjóðir eru að
gera við Efnahagsbandalagið. Möguleik-
ar okkar í hugsanlegum samningum eru
því alls ekki kunnir, eins og nú standa
sakir. Við höfum því talið rétt að híða
átekta, gagnstætt þeim vinnubrögðum
ríkisstjómarinnar t. d. fyrir rúmu ári,
þegar hún gaf ýmsum fyrirtækjum á-
kveðinn frest til að segja til um, hvort
þau vildu að fsland gengi í Efnaliags-
bandalagið eða ekki. Málstað íslands er
ekki hægt að skýra út á við, fyrr en búið
er að ákveða eftir hverju er að sækjast
í hugsanlegum samskiptum. Við erum
mótfallnir umræðum við einstakar ríkis-
stjómir um hugsanlegar leiðir, fyrr en
íslendingar hafa gert það upp við sig
hverju þeir vilja ná í samningum. Stefn-
an á að mótast hér heima, en á ekki að
vera mótuð af ríkjum Efnaliagsbandalags
ríkja eða bandalagsráðherrum.
Það er skoðun Framsóknamianna, að
ísland geti ekki gengið í Efnahagsbanda-
Iag Evrópu. Ekki af því að fslend eigi
ekki samstöðu með vestrænum lýðræðis-
þjóðum, heldur af því að það samrýmist
ekki sjálfstæðri tilveru svo fámennrar
þjóðar að sameinast stórþjóðum í efna-
hagsbandalagi, sem flest bendir til, að
eigi að verða ríki. Það samræmist ekki
íslenzkum sjónarmiðum að gengið sé und
ir samstjórnina í meginþáttum.
v-------------------------------------J
Rösfnvaldur Þórðarson frá Dæli áttræður
Hér segir afmælisbarnið frá sjómennsku
á yngri árum og langri búskapartíð
í Skíðadal
HINN 15. nóvember varð Rögn-
valdur Þórðarson fyrrum bóndi
í Dæli, nú til heimilis í Goða-
byggð 14 á Akureyri, áttræður.
Þann dag fjölmenntu börn hans,
tengdabörn, barnabörn og ýms-
ir aðrir á heimili hans til að
árna honum heilla og eiga með
honum og konu hans, Ingi-
björgu Árnadóttur, glaða stund.
Húsbóndinn svaraði greiðlega
nokkrum spurningum blaðsins,
án þes að láta niður falla sam-
ræður við aðra gesti, en hús-
móðirin annaðist ríkulegar veit-
ingar á sinn hæverska hátt.
Hefurðu allan þinn aldur alið
í Skíðadal, Rögnvaldur?
Já, að mestu leyti er það. Er
fæddur að Hnjúki og alinn upp
þar. Að heiman fór ég 17 ára
gamall. Faðir minn vildi ekki
kosta mig í skóla eða greiða
mér viðunandi kaup og þá
skildi með okkur. Ég hélt
af stað af heiman með al-
eiguna á bakinu. En móð-
ir mín fylgdi mér úr hlaði
og lagði mér góðar lífsreglur.
Fór ég svo til Dalvíkur og réði
mig í vinnu til þeirra Friðleifs
Jóhannssonar og Jóhanns Jó-
hannssonar í Hágerði. Ég var
ögn við róðra og svo við ýms
önnur störf. Þá var íshroði á
firðinum og köld veðrátta. Eftir
12 vikur af sumri fór ég til Þor-
steins Jónssonar kaupmanns,
sem þá var formaður á árabát
og var með honum á sjónum.
Hann sótti fast og djarft og fisk-
aði vel. Ég hafði fast kaup. Þar-
steinn reyndist mér eins og
bezti faðir og hjá honum var ég
fram að göngum. Nú skipti ég
um og hélt til Akureyrar, réði
mig til Hallgríms Kristjánsonar
málara og vann við síldveiðar í
lagnet. Þar gerðist ekkert sögu-
legt.
Var þá sjómennsku þinni lok-
ið?
Nei, á útáliðnum vetri varð
ég háseti á Júlíusi, 45 tonna
kútter, vélarlausum, og fór á
honum vestur fyrir land á hand
færaveiðar. Við lentum í blind-
stórhríð frá Siglufirði og vestur
fyrir Húnaflóa. Ég lá bakk í
sjóveiki og öðru hvoru gat ég
ekki ímyndað mér annað en að
allt væri að farast, því svo voru
hrópin stundum og köllin. En
allt gekk þetta stórslysalaust.
Við fórum til Aðalvíkur og bið-
um unz upp birti. Smám saman
vandist ég sjónum. Við fiskuð-
um tölvert, oft langt vestan við
land, úti fyrir Vestfjörðum.
Einu sinni brast á okkur vit-
laust veður, og við sigldum til
lands í hríð og stórsjó, því að
þá var enn vetur. Svo óheppi-
leg^, vildi til þegar við vorum
komnir í mynni Patreksfjarðar,
en þar er mjög misvindasamt,
að gaffallinn á stórsiglunni
brotnaði fyrir mistök, sem stöf-
uðu af því, að fyrirskipun heyrð
ist ekki. Þetta varð til þess, að
við náðum ekki að sigla inn
fjörðinn og urðum að varpa
akkeri.
Við vorum flestir undir þilj-
um og létum fara vel um okk-
ur. En allt í einu kallaði skip-
stjórinn, Jón Halldórsson, okk-
ur upp á dekk, sjóklædda. Gafst
þá á að líta. Okkur hafði rekið
upp að landi, alveg upp að brot-
inu. Yfir okkur grúfði svartur
og tröllslegur hamraveggurinn,
sem haugabrimið lamdi án af-
láts. Það sagði enginn maður
orð og ég þykist vita, að á
næstu klukkustundum hafi
menn leitt hugan að ýmsum
alvarlegum hlutum. En akkerið
fékk nú góða festu í bótninum
og okkur hætti að reka. En átök
in voru svo ógurleg, að maður
gat átt von á því á hverri
stundu að skipið léti undan.
í birtingu lægði veðrið. Þá gát-
um við fært okkur, með hjálp
ára, því ekki var vélaaflið, en
engu mátti muna í það skiptið.
Og' víst hefur hún verið mér
minnisstæð nóttin sú arna og
ekki vildi ég lifa hana öðru
sinni.
Komust þið oftar í hann
krappan?
Nokkru síðar vorum við að
fiska nokkuð langt undan. Veðr
ið var ekki mjög illt. Kallar þá
stýrimaður allt í einu: „Varið
ykkur piltar.“ Leit ég þá upp
og sá ægilegan sjóhnút stefna á
skipið. Hann bar við himin og
var hvítfyssandi í toppinn. Það
orgaði í honum svo að geklc í
gegn um merg og bein. Ég greip
í það sem hendi var næst til að
sogast ekki út þegar hnúturinn
skylli yfir. Til allrar blessunar
lenti hann skáhallt á kinnungn-
um. Höggið var voðalegt og
og ætlaði allt um koll að keyra.
Strax á eftir kom skipstjórinn
upp, grafalvarleg'ur og spurði
hvort við værum allir um borð.
Reyndist svo vera. Ég get sagt
frá því sem dæmi um það heljar
högg, sem skipið fékk, að full
gellutunna niðri, sem var opin,
snerist við svo botninn vissi
upp. Nálega ekkert hafði dreifst
af innihaldinu. Þetta kann þeim
að þykja ótrúlegt, sem ekki sáu
það sjálfir, en engu að síður
satt.
Hvernig gekk þér að spara
saman peninga til skólagöngu?
Næsta sumar var ég hjá Jak-
obi Björnssyni á Svalbarðseyri,
á síld. Það var ósköp rólegt
sumar. En nú þóttist ég hafa
næga peninga fyrir dvöl í Hóla
skóla og fór þangað um haust-
ið. Sigurður Sigurðsson var
skólastjóri þá, og hann hleypti
lífi og fjöri í alla hluti. Þaðan
útskrifaðist ég eftir tveggja ára
nám, árið 1904. Peningarnir
entust mér vel og var ég jafn-
vel ofurlítið aflögufær.
Nokkuð sögulegt fyrir -vest-
an?
Að náminu loknu fór ég vest-
ur í Húnavatnssýslu, ásamt Sig
urði bróður mínum og vann við
jarðabætur. Við tókum að okk-
ur að slétta 10 dagsláttur, 7
fyrir Guðmund í Bólstaðahlíð
og 3 fyrir Brynjólf í Þverárdal.
Við tókum 120 krónur fyrir
dagsláttuna í Bólstaðahlíð, en
130 krónur í Þverárdal. Við
höfðum tvo hesta til að plægja
þegar búið var að rista ofan af
og tvo kaupamenn höfðum við.
Við fórum sæmilega út úr
þessu með því að slá ekki slöku
við vinnuna. Brynjólfur í Þver-
árdal var gleðimaður mikill,
dvaldist okkur stundum hjá
honum við söng og vín. Hann
lék mjög vel á orgel. Þetta
voru hinar glöðustu stundir.
Guðmundur var hinsvegar held-
ur þurr á manninn og ekki vildi
hann selja okkur fæði. Keypt-
um við það hjá húsmanni þar á
bænum.
Ég hélt nú aftur til átthag-
anna. Pabbi bað mig að koma
heim og vera hjá sér. Gerði ég
það og var svo vetrarmaðui'
hjá Jóhanni bróður mínum á
Hnjúki, en pabbi var fluttur að
Hlíð og bjó þar.
Hvenær festirðu ráð þitt,
Rögnvaldur?
Um þetta leyti urðu mikil
þáttaskil í lífi mínu. Þennan
vetur dó Árni bóndi Jónsson í
Dæli. Ekkja hans, Margrét
Gísladóttir, réði mig til sín, og
var ég þar tvö ár, sem ráðsmað-
ur. En að þeim loknum giftist
ég Ingibjörgu dóttur hennar og
tókum við þá við búi og bjugg-
um síðan í Dæli í 39 ár.
Á hvað Iagðirðu mesta
áherzlu?
Fyrst sneri ég mér að því að
slétta, girða og koma upp hlöð-
um. Alltaf voru sauðkindurnai'
í meiri metum hjá mér heldur
en kýmar, og ég hagnaðist
mest á búskapnum þegar ég
fékk ráðrúm til að fjölga sauð-
fénu til muna, eftir að hafði
Hnjúk einnig undir.
Ég hagnaðist fremur en hitt
flest mín búskaparár, lengi lít-
ið en meira síðar á árum. Ég
hætti að búa fyrr en ég þurfti
og rýmdi jörðina. Nokkur ár
var ég þó í Dæli eftir þetta, en
fluttist svo til Dalvíkur og loks
hingað til Akureyrar.
Þrátt fyrir mikið amstur oft
og einatt við búskapinn í Dæli,
sézt þar lítið eftir mig. Helst er
það skógarbletturinn, sem ég
gerði á efri árum. Þar halda
trén áfram að vaxa þótt ég
kveðji. Fyrst batt ég allt hey á
klakk, síðan komu hestvagnarn
ir og var það mikil framför. Ég
átti dráttarvél í pöntun þegar
ég hætti að búa, og ég sá verk-
in hennar og var raunar hrif-
inn af. Ég átti mitt starfsskeið
fyrir vélaöldina og verða verk
mín að miðast við það.
Hvað veitti þér mestu ánægju
í búskapnum?
Mest gaman hafði ég af því
í búskapnum, að sjá yfir mikil
hey að loknum þurrkdegi og
gefa grænt hey á garðann á
vetrum. En búskapurinn hjá
mér var kapphlaup eða keppni
við aðra bændur, bæði um bús-
afurðir, heyfyrningar og efna-
hag. Það var metnaður minn,
að vera framarlega á þessu
sviði. Oft átti ég fyrningar,
stundum svo miklar, að nægt
hefði þótt lítið hefði verið heyj-
að í eitt ár. En fyrningar eru
betri höfuðstóll en bankainn-
stæða. Við vorum aldrei mikil
fyrir manni að sjá hjónin og
ekki há í loftinu, en stór og
stæðilegur hópur afkomend-
anna bætir þetta dálítið upp.
Nokkrir reimleikar í Skíða-
dal?
Einu sinni var ég að gefa fénu
í Kollugerði, en svo heitir fjár-
hús á Hnjúki. Geilar hafði ég
grafið í heyið. Stóð ég nú þar,
var búinn að gefa á garðana og
sópa heyslæðing í geilunum.
Ætlaði ég svo fram í fj ál'húsið
og út. Þá lokaðist geiliri fyrir
framan mig og komst ég hvergi.
Varð mér síðast skapfátt og
segi stundarhátt: „Hver andsk-
otinn sjálfur er þetta, á ég ekki
að komast út.“ Sá ég þá sam-
stundis fram í tóftardyrnar og
var mér leiðin opin. Þegar ég
kom út, var maður þar á ferð-
inni og átti hann við mig erindi.
Grunar mig, að ættmaður hans,
allnáinn, nýlega látinn, hafi ver
ið á undan komumanni og vilt
mér sýn, en með okkur hafði
ekki verið vinátta!
Eftir að ég hætti búskap og
var þó enn í Dæli, hafði ég mest
gaman af að aka fólkinu á engj-
ar. Eg lærði á bíl á sjötugsaldri
og átti sæmilegt ökutæki um
skeið. Svo stundaði ég ýmsa
vinnu er til féllst, t. d. á Dalvík,
fór jafnvel á síld. Nú er sjónin
að bila og þá er ekki um annað
að gera en að halda að sér hönd
um.
Mestu hátíðarstundir þínar?
Mestu hátíðastundir lífs míns
átti ég í kirkju. Þá var hugur-
inn móttækilegur fyrir boðskap
Ki'ists og það varð oft eins kon-
ár uppljómun í sál minni. Eg
lagði oft mikið á mig til að kom
ast til kirkju, og var það ekki af
neinni sýndarmennsku eða for-
dild, heldur af því, að þangað
taldi ég mig hafa mikið að
sækja. Mér þótti verst að áhrif
messugjörðanna vöruðu of
skamma stund og viku of fljótt
fyrir hvers konar veraldar-
vafstri og dagsins önn, segir
Rögnvaldur. Rétt er að bæta
því hér inn í, að Rögnvaldur
hafði mikla og fagra tenórrödd,
svo óvenjulegt var, og hefði ef-
laust náð langt á þeirri braut
ef hann hefði sérhæft sig á því
sviði.
Seldurðu heyfyrningar?
Eitt vorið hjálpaði ég bænd-
um í Skíðadal, að þremur und-
anteknum, um hey og sá ég
aldrei eftir því þegar svona stóð
á. Þá voru 14 bæir í Skíðadal,
en eru nú 7. En ég lét hönd
selja hendi og vildi engin eftir-
kaup. Hreppurinn varð stund-
um að ábyrgjast greiðsluna.
Reynslan hafði kennt mér að
bezt er að hafa öll viðskipti á
hreinu. En nú er að verða lítið
um viðskiptin og búsáhyggjurn-
ar eru ekki fyrir hendi. Ég er
sáttur við guð og menn, og lífið
allt, segir Rögnvaldur -Þórðar-
son að lokum.
Þakkar blaðið fyrir greinargóð
svör og flytur honum og hinni
ágætu konu hans, beztu kveðj-
ur. □
- Frá bókamarkaðinum
(Framhald af bls. 8.)
heimasæta, sem leikur vel á
harmoniku, berst eins og víking
ur, og lemur fylliraftana eins
og harðan fisk.
í upphafi sögunnar er ævin-
týraleg viðureign við brjálaðan
(?) hval og tvívegis gránar
gamanið af völdum ofsaveðurs,
svo við liggur stórslysum. En
allt fer vel eins og vera ber og
söguhetjurnar komast heilar á
húfi heim undir haustið og eru
reynslunni ríkari erfir dvölina
í „Matarkistunni".
Strákar hafa vafalaust gam-
an af að lesa þesa bók og finna
líklega ekki mikið fyrir því, þó
að hún sé dálítið feyfaraleg og
sumt fái naumast staðizt.
Nokkrar prentvillur eru í
bókinni, en ekki hættulegar, en
sum orðatiltækin verður að
telja heldur til lýta, svo sem
„glæpon“, „medalía“, „slekti",
„herlegheit" og „nockout“.
Barna- og unglingabækur
þurfa að vera á góðu íslenzku
máli, og séu þær ekki beinlínis
í ævintýrastíl, eiga þær að
vera raunverulegar og túlka
fremur hið jákvæða en nei-
kvæði.
Þessi bók er skemmtileg af-
lestrar, full af atburðum, sem
gerast hratt og eru ljóslifandi
frammi fyrir lesandanum. Víða
er laglega að orði komizt, en
sums staðar látið vaða á súð-
um. J. O. Sæm.
„EINN AF MÖRGUM“ og
SJOPPURNAR“.
EINHVER „Einn af mörgum“,
er að klaga mig fyrir ritstjóra
„íslendings“, þ. 16. þ. m.; skrifar
honum þar laglegt bréf. Ekki
veit ég, hvort ritstjórinn ætlar
sér að svara bréfinu; varla ætl-
ar hann mér það, a. m. k. lét
hann mig ekki af þessu vita. En
kunningjar mínir vöruðu mig
aðsteðjandi hættu og sendu mér
blaðið. En það þykja líklega
ekki meðmæli með kennaran-
um, er ég, að loknum lestri
bréfsins, verð að viðurkenna,
að ég skil ekki nema lítinn
hluta þess, eða á hvern hátt
grein mín í „Degi“ gefur tilefni
þar, t. d. umræðu skólanema —
einhverra, einhversstaðar —
um sveltandi börn í Ameríku,
og „smitun“ í því sambandi! Ég
er hræddur um, að bréfið sé
samið og ritað í húmi og ólofti
einhverrar holunnar, sem við
báðir, eins og flestir aðrir, nefn
um „sjoppur“. Ég viðurkenni,
að nafnið er ófagurt í máli okk-
ar, en mun þar eigi oft „hæfa
skel ti'anti"? Ég er þó vanur að
láta oi'ðinu fylgja gæsalappir,
hvað „Einn af mörgum“ ekki
gerir nema öðru hvoru
batt er þaö, að ég hefi ritatí
hvasst um þessi gróðafyrirtæki
í bænum, en þó í fyrri greinum
tekið fram, svo að vel mátti
skilja, að þær væru ekki allar í
sama „gæðaflokki“ eða öllu
heldur skaði'æðisflokki, en ég
hefi aðeins ritað það, sem ég
meina og hefi dæmi um.
Ég get skilið, að „þessir
mörgu“, sennilega verzlunar-
stjórar, séu gramir yfir væntan-
legum tekjumissi, en ég tel þá
illa stadda, að ota þessum kappa
fram á ritvöllinn. Og spyr ég
svo alla „hina möi'gu“ hvort
nokkur sé í hópnum, sem í ein-
lægni vill halda því fram, að
umrædd fyrirtæki séu til bless-
unar eða góðs þeim, sem til
þeirra sækja mest, þ. e. böi'num
og unglingum Akui-eyrar? Sé
um einn slíkan að ræða í hópn-
um, ætti hann að senda ritstjór-
anum annað bréf, og setja nafn
sitt undir.
Hversvegna fer ekki „Einn af
mörgum“ nokkrum vel völdum
orðum um nauðsyn þessarar
„sjoppu“-starfsemi fram undir
miðnættið, og heillavænleg
áhrif hennar á börn og unglinga
sem oft eiga að mæta til starfa
í skóla að morgni? Hann hefði
átt að benda á eitthvað, sem
geti vegið upp á móti áhrifum
kennara og skóla, sem hann gef-
ur í skyn (atvinnui'ógur!?) að
muni stundum miður heppileg.
Vissulega er það margt, sem
miður fer í skólunum, en kenn-
arar eiga þar stundum við erfið
leika að etja, já, jafnvel ei-fið-
leika með nemendur, sem sækja
til annarra „skóla“, t. d. „sjopp-
anna“, af meiri áhuga en í
skylduskólann.
Ég hef átt tal við mai-ga for-
eldra urn þessi mál, og ýmislegt
um þau heyrt. „Því má ég ekki
eins og Siggi, alltaf fær hann
peninga og getur keypt það,
sem hann vill í „sjoppunni“.
Hann gaf mér bæði öl og
„tyggi“ í gærkvöld. Og hann
bauð mér meii'a að segja sígar-
ettu. Jú, ég fer víst út!“ Á þessa
leið rausaði einn kl. 9 að kvöldi
og hélt lengi áfram. En um síðir
valt hann þó út af. En hvorki
hann né Siggi mættu á réttum
tínxa í skólanum moi'guninn eft-
ir!
Hvar, heldur þú, „Einn af
mörgum“ minn góður, að snáði
þessi hafi smitast, og hve langur
tími heldur þú að muni líða áð-
ur en hann heldur sitt strik, fær
sér peninga einhveinveginn, og
lætur sér ekki nægja minna en
Siggi? Eða finnst þér kannske
einu gilda um fi-amtíð svona
stráka, ef „sjoppan" þín fær að
vera opin og halda sínum hlut?
Fyrir fáum árum aðeins tókst,
fyrir tilstyrk barnaskólanna, að
sig'rast hér á öðru snýkjudýri,
lúsinni. Það kostaði þó vissu-
lega hörð orð og hótanir við
starfslið skólanna af hálfu
þeiri-a, sem hjálpa átti, og lengi
var líka talið, að lúsin væri
manninum nauðsynleg, hún
bætti heilsu hans, með því að
sjúga úr honum óholla vessa!
Ég er hi’æddur um, að þessi
bréfritari, „Einn af rnörgum",
sé í ætt við þá ofsatrúarmenn
á hollustu snýkjudýi'anna. En
eigi nú skólai-nir þátt í því, að
losa æskuna við peningadfátt-
inn og margs konar skaðsemi
„sjoppanna" í bænum, mun ég
fagna því innilega.
En eins og ég tók skýrt fram
í fyrri grein minni, má þar ekki
vera um neinn hálfleik að ræða.
Heyrst hefur, að útlit sé nú fyr-
ir, að lokun hjá einum þýði
bara opnun hjá öðrum, við svip
aða aðstöðu. Því vei'ður ekki
trúað að ói'eyndu, að slík fá- •
vizka hendi þá, sem þessum
málum ráða. Þá fengju fleiri en
„Einn af mörgum“ ástæðu til
að ski-ifa bréf í bræði.
Ég sé ekki neina ástæðu til
þess, að benzínsölur hafi þessa
sérstöðu, fremur en sumir þeir,
sem nú hafa, en eiga að missa
um áramót. Samkomuhús og
kvikmyndahús, ættu svo alls
ekki að fá að selja á kvöldin,
öðrum en þeim, sem eru í hús-
inu það kvöldið. Ef nauðsynlegt
virðist vera að hægt sé að ná í
þessar tóbaks- og sælgætisvörur
■ að kvöldinu, ætti bærinn að
hafa þá sölu á hendi, um opinn
glugga á 2—3 stöðum í bænum.
Ágóðanum varið til bættrar
aðstöðu til heilla börnum og
unglingum í bænum. En um
þessi mál fjallar vitanlega
Æskulýðsráð Akureyrar, og er
vonandi, að það nái þar sæmi-
legri lausn, svo að bæði „Einn
af mörgum“ og kennarinn fái
betur við unað, en nú horfir.
Jónas Jónsson frá Brekknakoti.
ÁVARP TIL ÁSKELS
SNORRASONAR
flutt af Haraldi Hallssyni í
kveðjusamsæti við brottför
Áskels frá Akureyri
KÆRU heiðursgestir, hr. Áskell
Snorrason tónskáld og fjöl-
skylda og aðrir samkomugestir.
Það er ávallt gott, — mikið
fagnaðai-efni, að eiga þess kost
að gleðjast með góðum vini á
stund gleðinnar, það lyftir hug
vorum til hærri og fullkomnari
staða, gefur innsýn til guðlegrai'
foi'sjónar. Og hvað er það, sem
okkur mannanna börnum er
meira virði eða nauðsynlegra en
göfgi í hugsun sálarlífsins, frið-
ur, sannur innri friður. Vinir
mínir, — þótt hér í kvöld leiki
bros á vörum og blik í augum,
þá er þessi kveðjustund öðrum
þræði blandin söknuði, sviða og
ti-ega. Þar á ég við þann rót-
gróna eiginleika mannsins, sem
fylgt hefur honum frá alda öðli,
eigingirnina.
Enn hefur mönnum ekki tek-
izt að þjálfa hugsunina súó, að
tiltækilegt reynist að 'leggja
þann löst til hliðai'. Já, ég gat
þess áðan, að þessi stund væri
blandin söknuði, sviða og frega,
sem hægt er að færa á lista eig-
ingirninnai'. Og sviðinn á þær
orsakir að þessu sinni að við
ei'um að sjá á bak Áskeli
Snorrasyni ' og fjölskyldu,
þessum samborgururri okkar,
sem eru búnir jafix miklum, góð
um og fjölhæfum gáfum, sem
raun ber vitni, eins og liðin ár
sanna okkur.
Nú er haust, þótt veðráttan
síðustu daga svipi meira til júlí
en októbers, svo breytileg getur
íslenzk veðrátta verið. Tæplega
getum við vænzt áframhaldandi
grósku og vaxtarmáttar jai'ðar-
gróandans á þessum tíma árs.
Lauf trjánna er fallið, þau hafa
svifið af greinum, föl og mátt-
vana og leitað skjóls í skauti
jarðar, sameinast uppruna sín-
um.
Aldursskeið blóma og ti'játeg
unda er að vissu leyti áþekkt
mannsæfinni, að lifna, vaxa og
dafna, blikna, fölna og deyja að
lokum. Það er hið óumbreytan-
lega lögmál lífsins.
Maixnsæfin varir misjafnlega
lengi, sumir eldast ekkert þótt
áruixum fjölgi að baki þeirra,
eru ávallt jafn ungir í anda og
hugsun, hafa hlotið í vöggugjöf
hið góða veganesti: Hugsjóna-
eld og manngöfgi kæi’leikans.
Eiixn þeirra manna er Áskell
Snorrason, hann virðist lítt láta
á sjá, þótt æfiárin séu að verða
nokkuð mörg. Hann er hin
ti-austa bjöi-k sem óx upp úr
grósku norðlenzkrar sveita-
menningar, í skjóli hái'ra fjalla.
Hann er hinn trausti meiður
og stendur því traustum fótum,
þéttur á velli og þéttur í lund,
sannur drengskapai'maður. Til
Akureyrar kemur hann fulltíða
maður, og á þessum stað hefur
hann unnið lífsstarf sitt. Auðg-
að menningu Akureyrar og al-
þjóðar með vizku sinni og hug-
sjónaeldi athafnamannsins, —
skapað andleg verðmæti, —
listaverk. Það ber okkur að
þakka af alhug.
Það er gott að fyrirhitta á
lífsleiðinni menn, sem gæddir
eru jafn mikilli útgeislun sem
Áskell Snorrason. Ég tel mig
meiri gæfumann en ella, vegna
þess að ég var svo lánsamur fyr
ir nokkrum árum að ky*xast
Áskatli Sixorrasyni of fjölskyldu
hans.
Að síðustu. Viixir mínir, Ás-
kell Snorrason og fjölskylda.
Ég þakka kæi'lega liðin ár, og
ykkur fylgja mínar iixnilegustu
hamingjuóskii', um gæfu og
gengi á nýjum stað, í Stór-
Reykjavík, höfuðborg Islaixds.
Lifið heil.
VEGNA ÞRENGSLA
bíður mikið lesefni, nx. a. að-
sendar greinar. Greixxarhöfuixd-
ar eru vinsamlega beðnir að
taka tillit til hins takmarkaða
rúnxs í blaðiixu.
GÓÐ JOLAGJÖF
ÞÁ SÖGÐU ÞEIR: Vér viljum
fara til og byggja. Og þeir
styi'ktu hendur sínar til hins
góða verksins. (Nehem. 2,18)
Hvatningai-orðin fóru frá
manni til manns. Á dögum
Nehemía spámanns voru margir
í Jerusalem. sem tóku höndum
saman til að vinna ætlunarvei'k-
ið.
Þess háttar verkefni blasa
einnig við oss. Þann 28. maí s.
1. var hafizt handa við byggingu
sumarbúða hjá Vestmanna-
vatni í Aðaldal, sem er einn
þátturinn í endurreisnarstarfi
kirkjunnar, æskulýð til heilla
og blessunar. í sumaibúðum
dvelja flokkar dögum og vikum
saman úti í náttúrunnar ríki
undir handleiðslu trúai'leiðtoga,
sem hafa það hiutverk að inn-
ræta æskunni trú á Krist og
fagrar dyggðir. Æskufólk úr
Hólastifti mun einkum sækja
þessar búðii'.
Byggingin varð fokheld í
haust. Framhald verksins bíður
og er nxikið verk óunnið. Til
þess að standast straum af kostn
aðiixum, þui’fa söfnuðir á Noi'ð-
urlandi, að „styrkja hendur sín-
ar til hins góða verksins“ og
rétta starfinu hjálparhönd.
Þannig hefir kii'kjulegt starf
vei'ið unnið. Æ. S. K. vill beina
þeirri ósk til safnaðai'fólks að
styðja sumai'búðinxar. Sú hug-
mynd hefur komið fram, að það
verði gert um þessi jól með 50
króixu gjöf, sem hver einstakl-
ingur myndi gefa, og viljum
vér vekja athygli á hugmyixd-
inni. Ef slík jólagjöf kæmi al-
mennt, nxyndi í’ætast fram úr
f j árhagsörðugleikum. Sóknar-
arprestar og blöðiix munu fus-
lega veita gjöfum móttöku og
koma þeim til foi'm. byggiixgai’-
nefndar séra Sigurðar Guð
mundssonar prófasts að Greixj-
aðarstað. Tökum höndum sam-
an. Hugsjón jólanna er að Jesús
Kristur fái að komast að í
hjarta mannsins og umskapa
það til hins fullkomna lífs. Það
er takmark sumai'búðanna og
hver sem leggur stein í þá bygg
ingu er að taka þátt í samstai'fi
um það góða verk.
Gleðileg jól.
Æskulýðssamband kii'kjunxx-
ar í Hólastifti.
- Ránið í kránni
(Framhald af bls. 8)
Jón Ingimarson leikur kail-
inn í kránni, mikinn óþokka í
sjóxx og rauxx, mjög hressilega
allt til enda og hefur sjaldan
gert betur.
Árni Böðvarsson leikur mið-
ur heiðvirðaxx kaupsýslumann.
Hjá hoixum bregður fyrir góð-
um leik, en vantar úthald og
innlifun.
Frú Ingibjörg Rist leikur
koixu kaupsýslunxaixixsins og
gerir það nxjög vel.
Herniann Ingimarsson og
Mattliías Gestsson leika gex'fi-
í'æningja, lítil hlutvei'k.
Hinxx snxekkvísi leiktjalda-
málari, Aðalsteinn Vestixxann,
skilaði vel síixunx hlut og ljósa-
nxeistariixn, Ingvi Iljörleifsson,
eiixixig sínuixx. Q