Dagur - 22.04.1964, Blaðsíða 5

/
4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1166 og 1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Vegalögin
nýju
ÞOTT menn séu orðnir ýmsu vanir,
brá mörgum í brún, þegar fyrsta
vegaátlun samkv. nýju lögunum, þ.
e. bráðabirgðaáætlun fyrir árið 1964
var lögð frarn á Alþingi nú nýlega.
Búið er að hækka skatta á umferð-
inni mjög verulega í því skyni að
auka vegafé svo að um ntuni.
Þriðjungurinn af nýju tekjunum
átti að vísu að fara í gatnagerð í
kaupstöðum og kauptúnum og nokk-
uð til sýsluvega. Þetta vissu menn frá
öndverðu. En þjóðvegirnir hafa
lengst og viðhald þeirra aukizt að
sama skapi. Þar við bætist, að allur
viðhaldskostnaður hefur hækkað um
10—12% síðan í fyrra og í hann fara
85 millj. kr. af þeim 242 millj. kr.,
sem vegasjóðurinn hefur til umráða.
Þessar 85 millj. kr. eru þó ekki, svo
að neinu nemi, hlutfallslega hærri
upphæð en í fyrra, svo lítil von er til
að viðhaldið batni.
Til brúargerða er áætluð 31 millj.
kr. og er það víst tæplega eins og í
fyrra, miðað við kostnaðarhækkanir.
Til hraðbrautanna, sem eru í raun-
inni ný tegund vegaframkvæmda,
eru áætlaðar 10 millj. kr. Til nýbygg-
inga á aðalþjóðvegakerfinu, þ. e.
þjóðbrautum og landsbrautum, eru
áætlaðar nál. 48 millj. kr.
Til nýbygginga á aðaljtjóðvega-
kerfinu voru í fyrra veittar nál. 32
millj. kr. og var það jtá enn 1000
km. styttra en nú. En rneðal hinna
nýju jtjóðvega er tiltölulega mikið
af óuppbyggðum vegum. Hækkunin
úr 32 millj. kr. upp í 48 millj. kr.
til nýbygginga, er jtví mjög lítil, eink
um þegar þess er gætt, að af upp-
hæðinni, 48 millj. kr. fara 10—12%
í kostnaðarhækkunina eina, sem orð-
in er síðan í fyrra.
Hér er jtó ekki öll sagan sögð. f
greinargerð vegaáætlunarinnar, sem
vegamálaskrifstofan hefur samið ög
er mjög skihnerkileg, er frá því skýrt,
að í fjárveitingum til jrjóðveganna
hvíli bráðabirgða lán, sem tekin hafi
verið til einstakra vega samt. nál. 22
millj. kr. Þessi lán þarf að greiða af
íjárveitingum til nýbyggingar vega.
Þetta eru einkum lán, sem tekin hafa
verið í hlutaðeigandi héruðum með
samjtykki vegamálaráðherra til að
flýta fyrir vegagerðinni, en áttu að
endurgreiðast af fjárveitingum næsta
eða næstu ára. Samkvæma framan
sögðu er útlitið í vegamálunum mun
lakara en í fyrstu var áætlað, sem-
kvæmt þeim fréttum, sem Jtá birtust
af málinu. □
Ólafur Árnason frá Skálpagerði
M I N N IN G
ÓLAFUR Árnason frá Skálpa-
gerði andaðist í Sjúkrahúsinu á
Akureyri 2. apríl s.l. eftir sjö
ára dvöl þar.
Þó heilsu hans væri þannig
varið, að hann hafði fótavist að
öllum jafnaði, var sjúkdómur-
inn þess eðlis, að hann þurfti
alltaf að vera undir læknis
hendi.
Ólafur var fæddur að Eyrar-
landi í Kaupangssveit í janúar
árið 1887 og var því rúmlega 77
ára þegar hann lézt. Á öðru ári
fluttist hann með foreldrum
sínum, Árna Helgasyni og Ólöfu
Finnbogadóttur, að Skálpagerði
í sömu sveit og ólst þar upp.
Öll sín uppvaxtarár vann
hann að búi foreldra sinna, og
fljótlega eftir ferminguna mátti
heita að hann væri aðalfyrir-
vinna heimilisins þar sem faðir
hans var mjög heilsuveill mörg
síðustu ár ævi sinnar. Eftir frá-
fall hans tók Ólafur til fullnustu
við bústjórninni með móður
sinni, þá tvítugur að aldri, og
hafði hana á hendi þar til móð-
ir hans hætti búskap, eða í
milli 20 og 30 ár. Með honum
að búskapnum unnu systkini
. hans jafnóðum og þau komust
á legg þar til þau fóru að heim-
an og'stofnuðu eigin heimili.
Það, sem einkenndi Ólaf
mest á þessum búskaparárum
hans, var vinnugleðin. Það
mátti segja, að honum félli
aldrei verk úr hendi, hvorki
sumar né vetur, signt og heil-
agt. Alltaf fannst hon’um nóg
verkefni framundan og. ekki
tafði hann sig við að fara á
mannamót, svo teljandi væri.
Sagðist hann hafa meira gaman
af að vera með ánum sínum
og tigla þeim, en að sækja
skemmtisamkomur fólksins. Þó
var þetta ekki það, að hann
væri ómannblendinn og illa
lyntur, nei, öðru nær. Hvenær
sem maður hitti hann, var hann
skrafhreyfinn og gerði að
gamni sínu ekki síður en hver
annar. Ekki kærði hann sig um
að tala eins og hver vildi heyra,
heldur hafði hann sínar skoðan-
ir og fulla einurð á því að láta
þær í ljósi, hvenær sem var.
- Margir hraðbátar
(Framhald af blaðsíðu 1).
ásamt vél, kostaði 55 þús. kr.
Blaðið óskar hinum duglegu
sveinum til hamingju með ár-
angur af frístundastarfi þeirra.
En ástæða er til að vekja at-
hygli á því, nú í upphafi hrað-
bátanna hér á Akureyri, að
fullrar aðgæzlu er þörf í notk-
un þeirra. Sú deild Æskulýðs-
ráðs bæjarins, sem um þessi
efni fjallar, og hefur fengið að-
stöðu í gamla^ flugskýlinu, þarf
að vera vel á verði um þróun
þessa, ekki til að setja ungum
mönnum skorður í smíði og
notkun hraðbáta, heldur til að
aukið öryggið í þessari grein,
svo ekki hljótist slys af. Q
En þrátt fyrir það, að hann
væri svona heimakær og hefði
í rauninni alltaf nóg að gera,
þá vann hann þó mikið hjá öðr-
um, ásamt yngri bræðrum sín-
um, og þá aðallega við þúfna-
sléttun. Þær voru orðnar marg-
ar þúfurnar, sem hann risti of-
an af, pældi og sléttaði fyrir ná-
grannana, þó launin fyrir slíka
vinnu mundu ekki þykja freist-
andi nú á dögum, en þau munu
hafa verið ein til tvær krónur
á dag, auk fæðis, fyrir 10 tíma
vinnu. Þá voru einnig ótaldir
þeir tímar, sem hann gekk um
fjöll og firnindi til að huga að
rjúpurn, og má vera að hann
hafi búið að því göngulagi
seinni hluta æfinnar, því það
voru fæturnir, sem fyrst biluðu
hann.
Eftir að móðir hans féll frá,
og hann hætti búskap, var hann
nokkur ár hjá systur sinni á
næst bæ, en þá var heilsu hans
þannig farið, að hann varð að
draga sig áfram á tveimur stöf-
um, algerlega ófær til vinnu
síðustu árin, og má nærri geta,
hvernig öðrum eins eljumanni
hefur liðið þá, að geta ekki unn
ið eins og aðrir menn.
Hann átti ekki víðreist um dag
ana. Átti lengst af heima í
Skálpagerði, unz hann settist að
á sjúkrahúsinu. Þar kom hann
sér ákaflega vel, eins og raun-
ar ævinlega áður við það fólk,
sem hann umgekkst. Sérstak-
lega hændust börnin að honum
á sjúkrahúsinu og vildu helzt
hvergi annars staðar vera en í
návist hans. Helzta skemmtun
hans á sjúkrahúsinu, auk barn-
anna, var að sitja við glugga eða
fara út á lóð sjúkrahússins og
horfa yfir sveitina sína og hafði
hann þá gjarnan sjónauka til
að sjá betur hvað gerðist þar,
enda var undravert, hvað vel
hann fylgdist með heyskapnum
og öðrum verkum, sem þar
voru unnin. En seinustu ár æf-
innar naut hann ekki þessara
unaðsstunda, vegna þess að
sjónin var næstum því farin
síðustu árin.
Og nú er hann alfluttur heim
í sveitina sína, sem honum var
alla tíð svo kær, og þar hefði
hann unað alla sína daga, ef
hann, heilsunnar vegna, hefði
ekki þurft að dvelja á sjúkra-
húsi.
Hann var jarðsunginn frá
Kaupangskirkju 10. þ. m. og
lagður við hlið foreldra sinna
og annara ættmenna.
Að lokum vil ég þakka Ólafi
fyrir allar þær ánægjustundir,
sem ég naut í návist hans, og
bið honum drottins blessunar,
bæði um tíma og eilífð.
B. S.
Séra Friðrik flytur að Hálsi
NÝJUSTU fregnir herma, að
séra Friðrik A. Friðriksson á
Húsavík muni bráðlega flytja í
Háls í Fnjóskadal og þjóna Háls
prestakalli. En svo sem kunnugt
er flutti séra Sigurður Haukur
Guðjónsson þaðan fyrir
skömmu er hann við prestkosn-
ingar í Reykjavík, var kjörinn
þar til prestsþjónustu.
Séra Friðrik er 67 ára að aldri
en ennþá ungur j anda og frjór
í hugsun, sem fyrr. Mun hon-
Knattspyrnuþjálfara-
námskeið
1. MAÍ n. k. hefst hér á Akur-
eyri á vegum Knattspyrnusam-
bands íslands námskeið fyrir
knattspyrnuþjálfara I. stigs, og
er áætlað að það standi í þrjá
daga. Aðalkennari verður Karl
Guðmundsson fyrrverandi
landsliðsmaður í knattspyrnu
og margreyndur og viðurkennd-
ur þjálfari, mæði hér heima og
erlendis. Námskeið þetta er opið
öllum félögum innan K. S. í. og
er líklegt að það verði vel sótt,
því námskeið sem þessi geta
haft mjög mikla þýðinga og
gagn í sambandi við þjálfun á
hverjum stað og á það ekki síð-
ur við félög úti um sveitir.
Knattspyrnuráði Akureyrar hef
ur verið falinn undirbúningur
að námskeiðinu og þarf að til-
kynna þátttöku fyrir 25. þ. m.
til Hreins Óskarssonar eða Jens
Sumarliðasonar, Akureyri. □
um því vel fagnað í Hálspresta-
kalli.
Barnaskólanum í Skógum er
nú lokið. Síðustu viku skólans
var Séra Sigurður Haukur þar,
bjó börnin undir ferminguna og
fermdi síðan s.l. sunnudag og
skýrði nokkur börn. Kirkju-
sóknin var mjög mikil. V. K.
- Nýir kjarasanming-
ar bráðlega
(Framhald af blaðsíðu 1).
vinnur að staðaldri hjá sama at-
vínnurekandi.
7) Samningsaðilar beiti sér
fyrir aðgerðum til lækkunar á
húsnæðiskostnaði, m. a. með sér
lánum, sem veitt verði með hag-
stæðum kjörum úr atvinnuleys-
istryggingasjóði fyrir milligöngu
verkalýðsféláganna til húsnæð-
ismála félagsmanna í verkalýðs-
félögunum.
8) Að samið verði um vinnu-
vernd barna og unglinga.
9) Óhjákvæmilegar leiðrétt-
ingar verði gerðar á töxtum og
kjaraatriðum félaga á sambands
svæðinu og livort tveggja sam-
ræmt eftir því sem kostur er á
og launatöxtum fækkar.
Ráðstefnan lýsir yfir stuðn-
ingi sínum við ályktun mið-
stjórnar Alþýðusambands ís-
lands frá 15. apríl s.l. og býður
fram fyrir hönd Alþýðusam-
bands Norðurlands og Alþýðu-
sambands Austurlands samstarf
við heildarsamtökin til lausnar
á kjaramálunum í samræmi við
þá ályktun.“ Q
5
Stærsfi þorskurinn í „hringnót" SMÁTT OG STÓRT
„Saklausi svalkriim“
í Freyjulundi
U. M. F. Möðruvallasóknar hef-
ur að undanförnu æft gaman-
leikinn „Saklausa svallarann",
og verður hann frumsýndur í
félagsheimilinu Freyjulundi síð
asta vetrardag. Sjónleikur hef-
ur ekki verið sviðsettur í Arn-
arnesshreppi síðastliðin 12 ár,
svo segja má að þetta sé nýr og
merkur þáttur í samkomulífi
sveitarinnar. Leikendur, 11 að
tölu, eru allir heimafólk. Leik-
stjóri er Guðmundur Frímanns-
son skólastjóri, Hjalteyri. Aðal-
hlutverk leika Þóra Jónsdóttir,
Helgi Helgason, Sigurður Þor-
bergsson og Bára Magnúsdótt-
h\ □
MAÍ-BOÐHLAGPIÐ
HIÐ árlega maí-boðhlaup á Ak-
ureyri fer fram á íþróttavellin-
um 1. maí n. k. og hefst kl. 11
árdegis. Hlaupnir verða sex 100
m sprettir, þrír 200 m og einn
400 m sprettur, alls 1600 m.
Þetta boðhlaup þótti nokkur við
burður og vakti athygli á árum
áður, en á seinni árum hefur
lítil reisn verið yfir því. Má
segja að Menntaskólinn hafi
haldið því uppi að nokkru, því
þaðan hefur jafnan mætt sveit
til leiks og oft sigrað. Á s.l. ári
mættu aðeins sveitir frá Þór og
Menntaskólanum og sigraði sú
síðarnefnda. Vonast er eftir þátt
töku frá KA og jafnvel UMSE.
(Framhald af blaðsíðu 8.)
all og mjög vænn, verður vissu-
lega ekki nýttur á annan hátt.
Af eðlisávísun fyrir eða um
hrygningartímann, er unnt að
nota hringnótina, en ekki á öðr-
um tímum. Veiðin er eins ódýr
og árangursrík á þennan hátt
og' yfirleitt er hægt að hugsa
sér.
En reynzla Norðmanna i
þessu efni?
Þar veiddist feiknin öll í
hringnót af þorskinum og það
vakti ótta.um ofveiði. Það varð
ofaná, að banna slíkar veiðar.
En þar- var ekki farið að ráðum
fiskifræðinganna.
Einhver takmörk eru þó fyrir
því hvað mikið er óhætt að
veiða, án þess að stefna þorsk-
stofninum í liættu?
Já, vissulega. Við teljum heild
ar dánartölu þorsksins 60%, þ.
e. 60% vegna veiði og annarra
orsaka, af þeim fiski, sem orð-
inn er kynþroska. Fjórir
fimmtu hlutar þessarar tölu
stafa af veiðunum og einn
fimmti af öðrum orsökum. Við
reiknum með, að ef við veidd-
um 20% meira af þorski, myndi
dánartalan færast upp í 65% —
og það er rauða strikið, sem við
miðum við. Með öðrum orðum:
Við megum veiða 20% meiri
þorsk, án þes að um rányrkju
sé að ræða.
Með þetta í huga, segir fiski-
fræðingurinn, og hina öru fólks-
fjölgun hér á landi, þurfa Xslend
ingar árið 2000 á öllum þeim
þorski að halda, sem gengur á
íslandsmið, ef hlutur þorsk-
veiði í þjóðarbúskapnum á að
haldast. En nú munu um 40%
af öllu aflamagninu á þeim mið-
um, veit af erlendum mönnum.
Hvað segirðu um hin niiklu
aflaleysisár, sem kunn eru í sög
unni?
Þau geta komið svo að segja
hvenær sem er, eins og svo oft
áður. Þeim er ómögulegt að af-
stýra, í hæsta lagi er hægt að
gera sér grein fyrir þeim með
tiltölulega stuttum fyrirvara.
Þess vegna er heldur ekki hægt
að ganga út frá árvissum afla.
sem einhverju föstu lögmáli, ef
náttúruöflunum þóknast að
hafa það öðruvísi, segir fiski-
fræðingurinn að lokur. (Svör
hans efnislega rakin eftir sím-
tali) og þakkar blaðið viðtalið.
- POLYFONKÓRINN
(Framhald af blaðsíðu 8).
7 ár og jafnframt fengið mjög
lofsamlega dóma fyrir fagran
og vandaðan söng. Auk þess tók
hann þátt í söngmóti í Englandi
og vakti þar mikla athygli.
Kórinn syngur hér aðeins
einu sinni og mun vissara að
Lyggja sér aðgöngumiða í tíma.
Aðgöngumiðar verða seldir í
Bókaverzlun Jóhanns Valdi-
marssonar og hefst sala á föstu-
dag. □
(Framhald af blaðsíðu ,8).
um meðalþyngd dilka á tímabil
inu 1957—1963. Meðalþunginn
hefur farið Iækkandi. Haustið
1957 var hann 15,04 kg í landinu
öllu en haustið 1963 ekki nema
13,71 kg. Ef athuguð er meðal-
þyngdin sl. haust kemur í ljós,
að hún er allmismunandi eftir
sláturstöðum. Á Norðurlandi
var Þórshöfn hæst með 14,86 kg
og Hvammstangi næstur með
14,80 kg. Á Austurlandi var
Seyðisfjörður hæstur með 15,07
kg. og Norðfjörður næstur með
14,59 kg. Á Suðurlandi var
Reykjavík hæst með 14,05 kg.
og Djúpidalur í Rangárvalla-
sýslu næstur með 13,2 kg. Á
Vesturlandi (fyrir utan Flatey,
sem hafði 17,16 kg. meðalþyngd)
var Suðureyri hæst með 16,61
kg., Óspekseyri með 16,1 kg. og
Króksfjarðarnes með 15,60 kg.
í Borgarnesi, þar sem flestu fé
var slátrað, var meðalþunginn
13,7 kg. Lægsta meðalþyngd á
sláturstað var 12,4 kg.
En meðalþyngdir eru auðvit-
að ekki alltaf einhlítur mæli-
kvarði á kjötframleiðslu sauð-
fjárbúanna. Þar sem tiltölulega
margt er einlembt, ætti að mega
gera ráð fyrir hærri meðalvigt.
Afurðamagn ærinnar, sem skil-
ar tveim lömbum með 13 kg.
kroppþunga, er meira en hinn-
ar, sem skilar einu lambi með
20 kg. fallþunga, sem þó er tal-
ið mikið. En ef meta skal arð-
semi ærinnar, verður að taka
fóðureyðsluna o. fl. með í reikn
inginn. Og þá er komið að sam-
anburðinum á liinu gamla og
nýja búskaparlagi í sauðfjár-
ræktinni hér á landi.
RÍKISSJÓÐUR HELDUR ENN
EFTIR 200 MILLJ. KR.
I leiðara blaðsins í dag er
nokkuð fjallað um vegamálin
og vegaféð, samkvæmt nýjum
tekjustofnum og nýjum vega-
lögum frá Alþingi. Þær tölur,
sem þar eru birtar, gefa nokkra
liugmynd um hvernig muni hafa
verið áður en vegaféð var þó
aukið, með nýju vegalögunum.
Við fyrstu umræðu um áætlun-
ina var á Alþingi rækilega á
þetta bent. Af hálfu Framsókn-
armanna var a. m. k. á það
bent, að rikissjóður héldi enn
eftir 200 millj. kr. er hann hef-
ur í tekjur af umferðinni í land
inu (innflutningsgjöld o. fl.), og
að meiri aukning en áður á ný-
byggingu og viðhaldskostnaði
þyrfti til að koma. En hin mikla
Iiækkun vegakostnaðarins á
einu ári, er ein aðvörunin enn
í sambandi við dýrtíðarstefnu
ríkisstjórnarinnar.
FRAMLAG TIL GATNA-
GERÐA
Framlagið úr hinum nýja
vegasjóði til gatnagerðár í kaup
stöðum og kauptúnum ,er á
þessu ári áætluð nál. 180 krón-
ur á íbúa þar. Þar kemur all-
mikið af nýju fé til fram-
kvæmda á þessum stöðum, sem
innheimtist með hinni nýju
liækkun bifreiða- og benzín-
skattinum. Möguleikar til fram-
kvæmda á sýsluvegum aukast
líka nokkuð, einkum vegna þess
að ríkisframlagið í licild til
sýsluvega í landinu hækkar og
einnig aí því að sýsluvegakerf-
ið styttist, a. m. k. þangað til
sýslurnar verða að taka við
þeim vegmn, sem liætta að
vera þjóðvegir eftir 5 ár.
HJALP ÚR FLÓTTAMANNA-
SJÓÐI?
Einn af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins, Þorvaldur Garð
ar Kristjánsson, flytur nú á Al-
þingi tillögu um að reyna að fá
fé hjá flóttamannasjóði Evrópu-
ráðsins til að stuðla að jafnvægi
í byggð landsins. Sumum þykir
hugmyndin fremur óviðfeldin
og vafamál hvort hún bæri ár-
angur. Samtímis hefur meiri-
liluti stjórnarflokkanna í þing-
nefnd Iagt til eftir 150 daga um-
hugsun, að frumvarpi Framsókn
armanna urn raunliæfar aðgerð-
ir í þessum efnum verði vísað
frá í annað sinn og segja þess-
ir stjórnmálamenn, að það sé
óþarft, lögin um svokallaðan at-
vinnubótasjóð nægi. Sú stofnun
hefur í tekjur einar 10 milljónir
á ári og í fyrra lánaði hún a. m.
k. 1 millj. til atvinnufyrirtækja
í Reykjavík, auk annarra lán-
veitinga til Faxaflóasvæðisins.
Það munu þeir stjórnarþing-
^menn kalla stuðning við jafn-
vægi í byggð landsins og finnst
nóg!
Iðunn verður að víkja Björgu úr huga sínum um hríð. Það
er sem þurfi hún að skipa hugsunum sínum í deildir eða flokka.
Hugsa fyrst um eitthvað víst og Ijúka því, og víkja síðan að
öðru. Og hugsanh' hennar spyrja ekki eftir réttri röð eða reglu.
Þær koma á harða spretti og geisast hver fram úr annari.
Nú verður hún að hugsa um bréfið frá Jörundi, sem hún fékk
í dag. Hann ætlar að koma hingað til hennar í sumarleyfinu,
fyrstu vikuna í júlí. Þetta bréf hans er svo allt öðruvísi en fyrri
bréfin hans. Það er svo þrungið af gleði og glettni — og tilhlökkun
um fríið, sem hann eigi í vændum með henni. — Nú ætti hún
sannarlega að verða himinlifandi glöð og fegin? Hún hefði átt að
skrifa honum aftur þegar í nótt og segja honum, hve lengi lengi
hún hefði þráð þetta, og hve hún hlakki til að hitta hann aftur.
Hún sem alltaf hefur þráð bréfin frá Jörundi og glaðst yfir hverju
blíðmæli, sem hún hefur fundið í þeim, leitað að þeim og lifað á
þeim, sérstaklega er hún hefur fundið til einmanaleika. Hún hefir
rifjað orð hans upp fyrir sér og velt þeim fyrir sér á marga vegu.
En hún ætlar samt-ekki að skrifa honum aftur í nótt, kannski
á morgun eða seinna í vikunni. — Hann kemur vafalaust. — Eða,
hvað er annars að henni? — Er hún í nokkrum vafa um það, hvort
hún óski þess að Jörundur komi hingað? Nei, þannig er það ekki
heldur. Það er aðeins það, að Jörundur er ekki einn og einráður
í huga hennar. Hinn aðilinn hefir orðið gleggri og lífrænni í huga
hennar upp á síðkastið. —
En hún vill hitta Jörund og vera með honum á hverjum degi
í hálfan mánuð! Og þá mun Jörundur fylla hug hennar allan eins
og áður. Þá hefur hún spurt sjálfa sig undanfarið: Elskarðu
Jörund? Já, það verður víst að teljast ást á milli þeirra Jörundar
nú um tvegja ára skeið, og enn lengur. Hún hlýtur víst að elska
hann, fyrst hún ber hann alltaf saman við alla aðra pilta, sem
hún hittir á lífsleiðinni, hann, sem henni virtist öllum öðrum
fremri og betri, — þar til nú fyrir skömmu. Hefir hún þá raun-
verulega borið þá Jörund og Harald saman? Já, hún hefir gert
það. Og í fyrsta sinn hefir komið fyrir, að hún hefir hikað í dómi
sínum. En hún keppir að því marki að láta Jörund vinna enn
einu sinni í samanburðinum!
Og nú kemur hann eftir liðugar tvær vikur! Og á þeim tveimur
vikum mun hún eflaust hitta Harald. Það veit hún með vissu.
Og hún finnur áhrif hans og aðdráttarafl líka. Til þess eru margar
ástæður. Hann er gáfaður, dásamlega skilningsríkur og háttvís,
kurteis og nærgætinn. Hann ræðir um list sína eins og kært og
dýrmætt málefni, sem krefst alls hins besta í honum. Augu hans
eru djúp, dimm og alvarleg og svipúðug, er hann talar við mann.
Hann er nærgætinn við móður sína og verður mjög alvarlegur á
svipinn, er hann sér hana gera of mikið af vínnautn sinni.
Iðunn minnist þess, að hann var vanur að líta til hennar, er móðir
hans tók að verða óvenju hávær og hlægja of mikið. Iðunni hitnar
af góðvild til mæðginanna, er hann lítur þannig til hennar. Því að
það er eins og hann spyrji hana með þögninni, hvort hún geti skilið
þetta?
AUÐHILDUR FRÁ VOGI:
GULLNA BORGIN
v w '
Æjá, vissi hann aðeins, hve vel hún skilur hann, og skilur einnig
móður hans! Hana langar til að gera eitthvað raunverulega gott fyrir
þau. Rossí gæti víst einnig skilið frú Gilde og séð gegnum fingur
um bresti hennar, því að hann sér eflaust hið góða í henni, þrátt
fyrir breyskleika hennar. — En Iðunni lærist víst aldrei til hlítar
að þekkja Rossí fyllilega. Því hjá honum bregður ótal óvæntum
svipbrigðum fyrir frá mörgum hliðum! Samt ætti hún að vera farin
að þekkja hann núna. Þau hittust stundum hjá frú Giulde eftir
upplestrartímana hennar, og einnig í bílferðum með Haraldi, en
Iðunn afturí hjá frú Gilde! Rossí setzt semsé umsvifalaust við hliðina
á Haraldi!------
Iðunn rís upp. Hún er bæði stirð og stíf af því að hafa setið
hreyfingarlaus svona lengi. Hún veit vel, að nú er framorðið. En
ætlaði hún samt ekki að skrifa Jörundi í nótt? Það er óvíst, hvort
henni hentar það eins vel seinna í vikunni. Hún nær sér í ritföng
og reynir að halda andliti Jörundar í huga sínum, rifja upp síðustu
samverustundir þeirra.
En mynd jörundar tekur breytingum í huga hennar. Hún sér augu
Haralds. Þau horfa á hana. eins og vilji hann segja: — Hvers
vegna ertu að fást við bréfið það arna? — Nei, hvaða vitleysa er
nú þetta! Hvað skyldi Harldur kæra sig um hana og bréfaskriftir
hennar? Ekki hefir hann látið í ljós neitt í þá átt, hvorki í orðum
né — nei, hann hefir meira að segja aldrei snert hana, ekki síðan
fyrsta kvöldið í veizlunni forðum hjá frú Gilde. En þá var það vist
líka ævintýralega ljómalýsingin í garðinum og allt veizluskrautið,
sem töfraði þau þau bæði og tryllti. Iðunn hefir einskonar hugboð
um það, að Haraldur vilji helzt ekki minnast framar á þá veizlu.
Iðunn fer að skrifa á auðu bréförkina fyrir framan sig. — Sat
hún hér raunverulega og gleymdi bréfinu, sem hún ætlaði að skrifa
Jörundi? O-nei, það var eins og svalandi blær að hitta Jörund aftur.
Það myndu verða henni mikil vonbrigði, ef hann kæmi ekki! Nú
er klukkan eitt, en hún er alls ekki þreytt. Og nú ætlar hún að
skrifa Jörundi. Fylla hverja örkina af annarri. Jörundur hefur svo
góð áhrif á hana. Þau eru svo þaulkunnug. Þau þurfa ekki að
brjóta heilann um, hvað anr.að hvort þeirra meini með því að segja
þetta eða hitt. — Þau skilja hvort annað! — Iðunn lyftir pennanum
frá blaðinu.
Er hún nú farin að hugsa um Harald aftur? Nei, alls ekki. Jú, en
•— getur hún ekki látið vera að hugsa um Harald og allt umhverfis
hann, aðeins þessa stuttu stund, meðan hún er að skrifa Jör-
undi?
Hún víkur huganum inn á aðrar brautir frá deginum liðna. Rossí
hafði beðið hana að koma inn í skrifstofuna til sín. Hann þyrfti að
ræða visst málefni við hana. Hann ætlaði að biðja hana að hafa
eftirlit með öllu í stofnuninni um hrið. Hann færi í ferð um óákveð-
inn tíma, — í einskonar suniarfrí, hefði hann bætt við og fléttað
saman grönnu fingurna sína. Þau höfðu orðið ásátt um ýmsar ráð-
stafanir, sem hún átti að framkvæma í Stofnuninni í fjarveru hans.
— En hótel heimilisfang yðar, ef eitthvað kæmi fyrir? hefði hún
sagt.
— Hja-a, hefði hann fyrst sagt. — Ég gisti víst hvergi á hóteli.
Ég fer uppí sveit, dalasveit í einum af Fjörðunum. Og þar vildi
ég helzt fá að vera í friði. Þér stjórnið bara öllu, eins og yður
hentar bezt, meðan ég er í burtu, ungfrú Falk. Eg treysti yður!
sagði hann að lokum.
En Rossí hafði ekki nefnt þessa sumarferð sína um kvöldið hjá
Gilde. Iðunni hefði langað til að vita, hvort Haraldur færi með
honum. Það væri svosem eðlilegt, að Haraldur færi með Rossí í
þessa dalaferð. En það var þó einmitt það, sem hún gat ekki fyllilega
áttað sig é!--------
Iðunn lyfti pennanum frá örkinni. Var hún raunverulega búin að
skrifa Jörundi tvær arkir? — Hún las þær báðar. Hún fann einhvern
veginn á sér, að orðin sem hún hafði skrifað, væru ekki ætluð
Jörundi. Hún hafði vandað svo vel hverja setningu, hverja hugsun
og orðasamband. —Helzt mætti ætla, að bréfið væri til einhvers
annars, Haralds til dæmis. Hún stingur bréfinu í umslagið. — Hún
er í rauninni nærri því hamingjusöm í nótt. Dagurinn hefur annars
verið örðugur á vissa hátt. Sumir dagar eru víst ætlaðir til andlegs
auðs, gæða og gleði.
XV.
Iðunn og Jörundur liggja samhliða í sólvermdum sandinum. Þau
liggja með lpkuð augu eins og í svefni. Sólskinið er heitt og ákaft.
Öðru hverju líta þau upp lygndum augum og horfa beint upp í
himinhvolfið. Fáeinir mjallahvítir skýjahnoðrar svífa þar efra.
„Stormvakin ský eru lýf mitt og lán. . .. “ raular Jörundur og
rís upp við olnboga. — Iðunn! segir hann, það er bros í röddinni.
Hann smeygir handleggnum undir hnakka hennar. — Sértu mér
sammála, hlaupum við útí aftur og syndum út í skerið. Eigum við
það ekki? Hann tekur létt.undir hökuna á henni.
Iðunn brosir upp til hans, án þess að svara né opna augun.
Einmitt núna er hún gagntekin af hamingjukennd. Svona gæti hún
legið lengi. Hú veltir sér ofurlítið á hlið, svo að kinn hennar snertir
handlegg Jörundar. Hún finnur saltan sjávarilminn af hörundi hans.
Hún lítur upp og framhjá augum hans og fylgist með svifi skýja-
hnoðranna.
Framhald J