Dagur - 29.10.1966, Side 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
FRAMKVÆMDAMÖT
STOFNLÁNADEILDAR
DAGUR birti í fyrra, samkvæmt
upplýsingum hlutaðeigenda, megin-
reglur um lánveitingar Stofnlána-
deildar landbúnaðarins út á búnað-
arframkvæmdir í sveitum, eins og
þær reglur þá voru. Sumir, sem þá
kynntu sér þessar reglur hér í blað- .
inu, höfðu orð á því, að mat kostn- 'l
aðar a. m. k. sumra framkvæmdateg- ;
unda myndu vera of lágt miðað við
framkvæmdakostnaðinn eins og U
hann þá var orðinn, og að lánin
væru þar af leiðandi lægri en þau ;
ættu að verða. T. d. var liektari í ný-
rækt þá metinn til lántöku á 10 þús.
kr. fyrir utan framræslu, en lánið, ;•
sem á að vera 30% af mati, þá 3000 .
kr. á hektara. Nú hefur allur fram- '■*
kvæmdakostnaðurinn enn aukizt til ||
muna, og eiga þá þær mattölur, sem
Dagur birti í fyrra, ekki lengur við,
og ganga verður út frá, að lán út á
sams konar framkvæmdir hækki frá
því, sem þau voru á árinu 1965. Hér
þurfa bændur að vera á verði.
NÝJU JARÐRÆKTARLÖGIN
Á ÖNDVERÐU ári 1965 voru ný
jarðræktarlög samþykkt á Alþingi
(nr. 22 í stjómartíðindum það ár) og
var þá nokkuð bætt úr þeim órétti,
sem bændur höfðu orðið að þola ár-
um saman, af því að upphæðir jarð-
ræktarframlags voru komnar úr sam-
ræmi við hækkandi kostnað, og vísi-
töluálag var þá annað. Enn hefur því
þó ekki fengizt framgengt, að tiltek-
inn og fastákveðinn hundraðshluti
af kostnaði sé greiddur sem jarð-
ræktarframlag, heldur er sem fyrr
greidd ákveðin krónutala á hverja
framkvæmdaeiningu (hektari í ný-
rækt, lengdarmetri í girðingu, rúm-
metri í skurðum, hlöðum og áburð-
argeymslum, fermetri í súgþurrkun-
arkerfum o. s. frv.). Framsóknaí--
menn höfðu árin áður en þessi lög
voru sett, flutt á Alþingi tillögur um
breytingar, sem gengu lengra til
hagsbóta fyrir bændur, en segja má
að með nýju jarðræktarlögunum
hafi verið komið verulega til móts
við tillögur Framsóknarmanna, enda
hafa þeir látið kyrrt liggja síðan.
Ástæða er til að gera sérstaklega
grein fyrir upphæð þess jarðræktar-
framlags, sem greitt er út á ræktun,
því að ákvæðin um það eru ekki alls-
kostar einföld og í tvennum lögum,
jarðræktarlögunum og lögunum um
stofnlánadeild landúnaðarins, land-
nám, ræktun og byggingar x sveit-
um. í 10. gr. jarðræktarlaga er fram-
(Framhald á blaðsíðu 7)
Hvert á að kasta steinmum?
MIÐVIKUDAGINN 5. okt. sl.
stóð m. a. á fremstu síðu Dags:
„Á miðvikudaginn eða aðfara
nótt síðasta fimmtudags voru
spellvirki unnin á Melgerðis-
melum. Brotizt var inn í flug-
skýli Svifflugfélags Akureyrar.
Sviffluga og mótorfluga voru
stórskemmd, dýrmæt verkfæri
ýmist mölbrotin eða eyðilögð á
annan hátt og áhöldum stolið.
Einnig var sjálft skýlið skemmt.
Vegsummerki sýndu, að ekið
hafði verið á það“.
Það var sízt að undra, þótt
óhug slægi á ýmsa við að lesa
þessa frétt, serstaklega eftir að
það fréttist til viðbótar, að um-
merki bentu eindregið til þess,
að þarna hefðu einhverjir sveit
ungar okkar verið að verki,
enda hefur margt verið talað
um þennan óhappaatburð síðan,
og vafalaust á hann eftir að
verða umræðuefni manna á
meðal eitthvað fyrst um sinn.
Mér er ekki kunnugt um,
hvaða piltar tóku þátt í þessum
verknaði, en í síðasta Degi, sem
út kom laugardaginn 22. þ. m.
segir:
„Upplýst er að fullu mál
þeirra ungu manna, sem brut-
ust inn í flugskýli á Melgerðis-
melum, og fyrr var frá sagt hér
í blaðinu, en þeir skemmdu áð-
á ur bifreið, sem þar var. Áfengi
( var með í ólánsferðum þessara
| manna.“
| Það verða ýmsir fúsir til að
1 kasta steini að þessum ungl-
J ingum, þegar uppvíst verður,
1 hverjir þeir eru. Ég vil biðja
I menn að hugsa sig um, þegar
| þeir hafa tekið sér steininn í
hönd, og kasta honum ekki að
óathuguðu máli. Kastið honum
ekki, fyrr en þið vitið, hvert á
að kasta honum.
Ég vil ekki mæla þessu né
neinu öðru spellvirki bót, því
þau eru smánarblettur á öllu
siðuðu þjóðfélagi og bera vott
um algert virðingarleysi fyrir
eignarétti annarra.
Nú vil ég spyrja ykkur, sem
standið tilbúin með steininn í
hendinni, nokkurra spurninga
og kastið honum ekki, fyrr en
þið hafið svarað þeim sam-
kvæmt ykkar beztu samvizku,
og látið hann þá hitta það mark,
sem honum ber, ef þið viljið
ekki fara að dæmi öldunganna
forðum, þegar Jesú sagði við
þá:
„Sá yðar, sem syndlaus er,
kasti fyrsta steininum“.
Dagur segir:
„Áfengi var með í ólánsferð-
um þessara manna“. Á að skilja
það svo, að skemmdarverkin
hafi beinlínis verið unnin, vegna
þess að áfengi var með í för-
. inni? Ef svo er. Hvers vegna
var áfengi með í förinni? Hver
útvegaði áfengið? Vafalaust ein
hver fullorðinn maður. Ber
hann nokkra sök á gerðum
unglinganna? Framdi hann
nokkurt lagabrot? Á hann að
sleppa við ábyrgð sinna gerða
og vera hreinn í ykkar augum,
eða langar eitthvert ykkar til
að kasta í hann steini? Kannski
langar ykkur meira til að kasta
fram hjá honum í áttina til ungl
inganna? Það er ykkar að
ákveða.
Af hverjum læra börnin mál-
ið? Læra þau það ekki af full-
orðna fólkinu? Læra þau nokk
uð fleira af þeim fullorðnu?
Reyna börn nokkru sinni að
taka þá fullorðnu sér til fyrir-
myndar og líkja eftir gerðum
þeirra? Eruð þið öll, sem bíðið
með steininn í höndunum, ungl
ingunum góð fyrirmynd? Viljið
þið gjöra svo vel að svara öll-
um þessum spurningum sam-
vizkusamlega, áður en þið kast
ið steininum?
Ég hef oft velt fyrir mér einni
spurningu og ekki fengið full-
nægjandi svar. Þið kannski vilj
ið hjálpa mér við að finna það?
En spurningin er:
„Hvaða hlutverki eigum við
að gegna með lífi okkar á jörð-
inni?“
Ég heyrði eitt sinn gamlan
mann spurðan þessarar spurn-
ingar, þegar ég var ungur að
árum. Hann þagði fyrst; en
sagði svo eitthvað á þessa leið:
„Ég hef oft velt þessu fyrir
mér, en ekki komizt að neinni
fastri niðurstöðu. Þó finnst mér,
að við höfum lokið stóru hlut-
verki, ef okkur tekst að ala
upp góð og mannvænleg börn,
sem ekki eru verri en við vor-
um“.
Þannig var svar gamla manns
ins. Treystið þið ykkur til að
finna annað betra? Ef svo er
ekki, gefur það tilefni til fjölda
nýrra spurninga. Þeim skal þó
vikið á frest og snúa sér fyrst
að öðru.
Bömum finnst allt eðlilegt og
sjálfsagt, sem þau venjast í upp
hafi. Þau hafa ekki kynnzt öðru
og halda, að svona eigi allt að
vera, hversu fráleitt sem það er
öllum siðgæðishugmyndum. Sé
barn barið til hlýðni, fær það
ágæta kennslu í hnefarétti og
bíður þess bara, að röðin komi
að því að beita honum. Einn
drengur, sem var nýbyrjaður í
skóla hjá mér, ætlaði að kasta
steini í annan dreng. Ég stöðv-
aði hann og sagði honum, að
þetta mætti ekki. Það gat hann
engan veginn skilið. Þá sagði
ég honum, að hann mætti þetta
alls ekki hérna í skólanum, þótt
hann mætti það heima hjá sér.
Það skildi hann mætavel, lét
steininn detta og hefur aldrei
sýnt sig í því að kasta steini í
skólasystkin sín síðan.
Sumar mæður (sennilega feð
ur líka) grípa til þess ráðs að
skrökva að börnum sínum til
þess að hafa þau góð eða fá þau
til að hætta við eitthvað, sem
þau ekki mega. Þetta getur ver
ið ágætt ráð í bili, en fyrr en
síðar komast börnin að því, að
á þau er leikið á þann hátt og
þar með hafa þau lært ágætt
ráð til þess að skrökva sig frá
sínum skömmum og fara á bak
við aðra. í þeirra huga er það
sjálfsagt. Mamma þeirra kenndi
þeim það. Það þýðir ekkert fyr-
ir móðurina að skamma börnin
sín fyrir ósannsögli. Þau halda
áfram að skrökva að henni og
öðrum svo lengi, sem hún
skrökvar að þeim. Vitið þið
dæmi um þetta?
Hjón fá kunningja sina í heim
sókn að kvöldi til. Börnin eru
rekin með harðri hendi í rúmið
og bannað að hreyfa sig þaðan,
síðan er tekin fram flaska og
glös og hjónin skemmta sér kon
unglega með kunningjunum.
Börnin geta ekki sofnað og læð
ast fram til að vita, hvað um
er að vera. Þau komast að því,
án þess aðrir viti og hugsa með
sér:
„Dæmalaust liggur vel á
mömmu og pabba núna. Það
verður gaman að geta skemmt
sér svona með öðrum, þegar ég
verð stór“.
Allir vilja verða stórir sem
fyrst. Þess vegna bíða þessi
börn ekki alltaf eftir því, að
þau verði stór. Svo óskapast
fullorðna fólkið yfir því, hvem
ig unglingarnir séu orðnir, en
finnur enga sök hjá séi\
Faðir bannaði syni sínum að
snerta við bílnum, vegna þess
að hann hafði bragðað áfengi.
Þó hafði faðirinn sjálfur marg-
oft ekið bílnum undir áhrifum
áfengis. Sonurinn tók bílinn og
varð fyrir slysi. Gat faðirinn
nokkuð gert að því?
Ég gæti talið upp miklu fleiri
dæmi um það, hvernig foreldr-
ar og aðrir eru ömurleg fyrir-
mynd barna og unglinga vítt
um land, en læt þetta nægja.
Hvernig haldið þið, að svona
foreldrum gangi að valda sínu
hlutverki í lífinu, að ala upp
góð og mannvænleg börn?
Að endingu: Vitið þið nokk-
ur dæmi þess, að fólk sé svo
upptekið af sjálfu sér og sínum
skemmtunum, að það hafi eng-
an tíma til að ala upp börnin
sín? Það er a. m. k. ekki al-
mennt enn, en þróun tímans
virðist stefna í þá átt. Hvernig
verður þá æska þessa lands?
Við fullorðna fólkið berum
ábyrgð á því, hvernig ungling-
arnir eru. Ég ber kinnroða fyrir
okkar hönd. Mér er Ijóst, að ég
er æskunni ekki sú fyrirmynd,
sem ég vildi vera, enda er ég
búinn að sleppa mínum steini
og held á eftir öldungum
ísraels Hvað ætlað þið að gera?
Angantýr H. Hjálmarsson.
ÖkHleyfissvifting
vegna áfengis
SKÚLI GUÐMUNDSSON flyt-
ur á Alþingi frumvarp til Iaga,
um að í umferðarlögin verði
sett fyrirmæli um að þeir menn
semvneyta áfengis við akstur
vélknúins ökutækis, aka eða
reyna að aka slíku tæki, þegar
þeir eru undir áhrifum áfengis,
skuli sviptir ökuleyfi ævilangt
eða rétti til að öðlast það, og
ekki skuli vera heimilt að veita
þeim á ný rétt til að öðlast öku
leyfið. í gildandi lögum segir,
að ölvun við akstur skuli varða
sviptingu ökuleyfis eða rétti til
að öðlast það, nema „sérstakar
málsbætur“ séu og kærði „eigi
áður orðið sekur“, og að rétt-
indasviptingin skuli vera um
„ákveðinn tíma eigi skemur en
1 mánuð eða að fullu og öllu,
ef miklar sakir eru og um ítrek
að brot er að ræða“. Eftir 3 ára
ökuleyfissviptingu getur dóms-
málaráðherra, eftir nánari regl
um veitt ökuleyfið á ný. □
F r jálsíþróttaæf ingar
FRJÁLSfÞRÓTTARÁÐ hefur
ákveðið að æfingar hjá ráðinu
hefjist . nóvember n. k. Æfing
ar verða á miðvikudögum kl.
20.00 og á laugardögum kl.
14.00. Verður um lyftingar, úti
og tækniæfingar að ræða. Æft
verður tvisvar í viku þar til
öðruvísi verður ákveðið. Frjáls
íþróttamenn eru beðnir að
mæta vel á fyrstu æfinguna.
Æfingar fara fram í íþrótta-
vallarhúsinu. Q
NÚ ER VETUR genginn í garð,
úfinn, kaldur og ógnandi, þótt
ekki hafi hann enn sýnt sig í
verulégum hörkuham. Hann
hefur ekki tekið okkur Norð-
lendinga neinum kverktökum,
bara hrist úlfgráan hausinn
framan í okkur til þess að
minna okkur á, að þrátt fyrir
alla tæknimenninguna erum við
í rauninni ósköp litlir karlar, ef
veðurguðunum þóknast að
bregða sér í sinn versta ham.
Klukkunni h'efur verið seink
að, svo að nú bregður kvöldroð
anum á himin yfir hvítum fjalla
hringnum löngu fyrir miðaftan.
Síldveiðarnar eru enn í fullum
gangi og verða vonandi fram
undir hátíðar, þótt reikna megi
með, að skipin þurfi oftar að
leita vars nú, þegar komið er
fram yfir veturnætur. Skipa-
skoðunarstjóri flutti hér um
kvöldið áminningar- og varn-
aðarorð til síldveiðiflotans. Það
voru orð í tíma töluð, og er þess
að vænta, að hver einasti síld-
veiðiskipstjóri hafi hlustað á
þau og fari að þeim ráðum, sem
þar voru gefin.
Haustverkum í sveitum mun
nú víðast hvar langt komið og
sums staðar næstum lokið. Sauð
fjárslátrun er að ljúka, og bónd
inn býr sig af kappi undir vet-
urinn. Hann veit, að norðlenzk
um vetri er aldrei að treysta.
Hann er þakklátur fyrir hvern
góðan dag, en telur hygginna
hátt að búast við hörkum. Þó
að kartöfluuppskeran hafi
brugðizt er heyfengur víðast
þolanlegur, og þess vegna sett
á líkt og undanfarið. Mannfæð-
in í sveitunum ér á mörgum
bæjum eitt alvarlegasta vanda-
málið. Það er mjög miklum
erfiðleikum bundið að fá vetrar
mann, jafnvel liðlétting, og sé
bóndinn svo heppinn að eiga
kost á manni, hrekkur hann oft
undan, þegar hann mætir kaup
kröfunni. Ég hafði spurnir hér
á dögunum af bónda, sem var
að leita eftir manni, og loks
bauðst honum sæmilega góður
maður, vanur fjósverkum. En
kaupkrafan var 18 þús. krónur
á mánuði og allt frítt. Um ann-
an vissi ég, sem hafði í septem-
ber ráðið sér mann frá 1. okt.
fyrir 12 þús. krónur á mánuði.
Um mánaðamótin fékk bóndinn
boð frá manninum, að hann
gæti ekki komið fyrr en um
næstu mánaðamót, vegna þess
að hann væri í vinnu. Auk þess
yrðu þeir að endurskoða kaup-
sáttmálann, því að hann treysti
sér ekki til að koma í vistina,
nema hann fengi um 15 þús. kr.
á mánuði og allt frítt. Ekki veit
ég, hyernig þessum mannaráðn
ingum lyktaði.
En hvernig bóndinn á að
greiða vetrarmanni 15—18 þús.
krónur á mánuði mun flestum
bændum hulin ráðgáta. Þó er
eins og það sé ekkert við þessu
að segja né gera. Vinnuaflið er
á skefjalausu uppboði. Fáir eru
jafn-ófærir og bóndinn til þátt-
töku i því uppboði, þótt þörf
hans fyrir Vinnuaflið sé engu
minni en annarra atvinnurek-
enda, því að afurðaverð hans er
flestu öðru vöruverði þræl-
bundnara. ^
Annars er það eitt af hinum
dularfullu fyrirbærum þjóðfé-
lagsins, að ef sumar stéttir fara
fram á lítilsháttar kauphækkun,
hefst voðalegt ramakvein um
allsherjarhrun, og hækkunin
fæst ekki, nema með verkföll-
um og hálfgerðum hemaðar-
aðgerðum. Aðrar stéttir aug-
lýsa bara uppmælingartaxta, án
þess að heyrist hósti né stuna.
Og aldrei er á það minnzt, að
innflutningsverzlunin þurfi í
verkfall. Nóg hefur sá sér
nægja lætur.
Það er gamall og góðui' siður,
sem enn er mjög i heiðri hafð-
ur, að skamma bæjaryfirvöldin,
enda af nógu að taka til gagn-
rýninnar. Þetta er mjög ánægju
leg og vinsæl íþrqtt, sem fjöldi
manns stundar af kappi, bæði
af mikilli alvöru í heyranda
hljóði og í léttum tón yfir auka
kaffinu við eldhúsborðið. Sum-
ir stunda þetta sér til lofs og
frægðar, en flestir fitla þó bara
við þetta sér til hugarhægðar.
Vonandi verður ekkert lát á
þessum leik, þótt langt sé nú
til næstu bæjarstjórnarkosn-
inga. En hitt má þá ekki gleym
ast, að minnast með þakklæti
þess, sem vel er gert. Og þar er
áreiðanlega einnig af miklu að
taka. Mig langar til að nefna
hér eitt atriði, sem hefur víst
þótt helzt til smávægilegt til að
minnast á. Það eru Skólagarð-
arnir.
Sumarmánuðina júní, júlí og
ágúst nutu um 70 börn Skóla-
garðanna í Gróðrarstöðinni.
Börnin störfuðu í tveim flokk-
um, 3—4 stundir á dag hvor
flokkur. Hvert barn átti þama
sinn gróðurreit með kartöílum,
káli og nokkrum blómplöntum.
Bömin eyddu svo sumrinu við
umönnun þessara gróðurreita
með dálitlum leikstundum öðru
hvoru í trjálundum Gróðrar-
stöðvarinnar og á Krókeyrar-
flötinni. Jónas Guðmundsson
garðyrkjustjóri, mun hafa haft
umsjón með þessu skólastarfi,
en kennararnir Baldvin Bjai'na
son og Birgir Helgason önnuð-
ust kennslu og gæzlu barnanna.
Þótt Skólagarðarnir láti lítið
yfir sér og hafi varla verið bæj
arbúum mjög í munni, er ég
sannfærður um, að þeir eru
harla merkileg uppeldisstofnun,
sem ekki má niður falla í fram-
tíðinni, heldur þyrfti að efla
með öllum ráðum. Leikvellir
handa yngstu kynslóðinni sem
víðast um bæinn eru ágætar
stofnanir, sem ég mundi síðast-
ur manna gera lítið úr. Ég
mundi þó telja Skólagarðana
enn merkari þátt í uppeldi bæj-
arbarnanna. Þeir leitast við að
skapa börnunum starf, efla þau
til vinnu, skapa þeim hamingju
þess að láta eitthvað gróa úr
höndum sér.
Þessi þáttur uppeldisins var
ekkert vandamál hjá fyrri kyn-
slóðum hér á landi. Sveitabörn
in voru með foreldrum sínum í
starfi frá yngstu árum, röltu á
eftir kúm, ráku kindur úr túni,
sóttu hross eða héldu á hrífu í
flekk eftir því sem kraftar og
geta leyfðu. Þau voru litlir, en
gildir þátttakéridur í störfum
heimilisins. Þau vantaði sjaldn
ast verkefni. Einmitt það skóp
þeim kornungum þá tilfinn-
ingu, að þau gerðu gagn, skóp
þeim þá ábyrgðartilfinningu,
sem ef til vill er ómetemlegasti
þátturinn í uppeldi hvers bams.
• Með vexti bæjanna og breytt-
um atvinnuháttum hefur þetta
viðhorf gerbreytzt. Börnin geta
ekki lengur fylgt pabba og
mömmu að störfum þeirra. Ýms
ir foreldrar reyna að bæta þetta
upp með því að koma börnun-
um í sveit á sumrin, en á því
eru miklir annmarkar, sem öll-
um eru kunnir. Meiri hluti bæj
arbarnanna verður að dveljast
heima allan ársins hring, þar
sem þau vegna skorts á hæfi-
legum verkefnum annað hvort
einangrast í veröld leikja sinna,
eða, sem verra er, lenda í al-
geru iðjuleysi, sem gerir barn-
ið að hreinum slæpingja.
Skólagarðarnir eru merkileg
tilraun til lausnar á þessum
vanda. Þeir reyna að skapa
barninu starf, raunhæft starf,
verkefni, sem það ræður við,
starf, sem það sér þróast, vegna
þess að barnið leggur hug sinn
og hendur í þá þróun, starf, sem
veitir baminu þá ánægju, mér
liggur við að segja hamingju,
að sjá laun sín í áþreifanlegum
afrakstri. Vafalaust er fátt
betra en ræktunarstarfið til að
ná þessu marki. Barnið gróður-
setur í eigin reit, þó nokkur
samvinna sé með hópnum. Barn
ið nýtur þess að sjá sínar plönt-
ur gróa í sól og regni, nýtur
þeirrar gróðurgleði að sjá þær
vaxa og verða þroskaðar jurtir.
Og loks kemur svo uppskeran.
Með sannri gleði og björtu
stolti flytur barnið heimili sínu
kartöflupokann sinn, kálhöfuð-
in, rófumar og radísurnar.
Þetta eru kannske engin ósköp,
mundi ef til vill ekki verða hátt
innlegg í krónum dagsins. En
til þess hefur enginn ætlazt.
Hitt er meira um vert, að ungar
hendur, litlar og óstyrkar, lyfta
eigin jarðargróða, verðmætum,
sem þær hafa sjálfar skapað í
samvinnu við hin miklu öfl,
moldina og Guð. Þá finnum við,
að eitthvað nýtt og mikilvægt
hefur skapazt og er að gróa í
ungri, óþroskaðri sál, ábyrgðar
tilfinning, löngun til starfs og
fullrar þátttöku í þeirri veröld
vinnandi fólks, sem barnið er
borið til að erfa-
Þökk sé þeim mönnum öll-
um, sem lagt hafa lið þessari
litlu og ungu uppeldisstofnun,
Skólagörðum Akureyrar. X.
BÓN MÍN TIL BÆJAR-
STJÓRA
Starfsmenn bæjarins opinber
uðu okkur, íbúum við Þórunn-
arstræti, óvænta athafnasemi
23. september í haust með því
að grafa 50 cm. djúpan skurð
og leggja þar í svera taug milli
Bernharðs og Guðmundar Frí-
manns. Ekki var þetta gert að
næturlagi svo maður sá hverjir
voru að verki. Þarna var skurð
urinn og þarna er hann ennþá
eftir nærri fimm vikur, nema
þar sem húsfreyjur hafa tekið
sig til og mokað ofan í hann
aftur. Á fimmtu viku höf-
um við horft á mannvirkið. Sagt
er, að hér sé verið að leggja
háspennulínu, en aðdáun okkar
á vinnuhraðanum hefur heldur
rénað þennan tíma, svo ekki sé
nú meira sagt, og erum við al-
veg hissa á honum Knúti. Ég
er sammála konunni, sem sagði
við mig í gær: Hann Magnús
(bæjarstjórinn) á að skamma
Knút fyrir svonalagað og að
þeim orðum töluðum fór hún
að moka ofan í skurðinn fram-
an við húsið sitt. Ég vil svo að
lokum biðja Magnús bæjar-
stjóra, að láta Knút þegar í stað
hylja þetta Ijóta og leiða verk
sitt.
Þórunnarstræti 27. okt.
Heimilisfaðir.
UPPLÝSINGAR AÐ AUSTAN
Sigurður Vilhjálmsson á
Hánefsstöðum sendir eftirfar-
andi, vegna fyrri frétta að aust-
an:
„f tilefni af fréttapistli í Degi
sem út kom 12. þ. m. skal bent
á eftirfarandi:
f Seyðisfirði eru tvö sveitar-
félög, Seyðisfjarðarhreppur og
Seyðisfjarðarkaupstaður. Kaup
staðurinn er fyrir botni fjarð-
arins og nær land hans út að
Grýtá á norðurströnd fjarðar-
ins en að sunnanverðu út í
Grjótgarða. Fjörðurinn snýr
nákvæmlega i austur—vestur.
Útmeð firðinum að sunnan-
verðu er Hánefsstaðaeyri og
utar Þórarinsstaðaeyrar. Það er
því austan af kaupstaðnum, sem
„Fjarðarsíld h.f.“ er að reisa
síldarverksmiðju sína, og er
verksmiðjan vestan á Hánefs-
staðaeyri og það í landareign
Sörlastaða, þar er eyrin oftast
nefnd Sörlastaðaeyri. „Fjarðar
síld h.f.“ er hlutafélag útgerðar
manna og sjómanna og er hluta
féð 20—25 millj. króna. Nokkru
vestar á suðurströndinni við
svonefnda Sörlastaðavík er sölt
unarstöðin „Þór h.f.“ sem reist
var fyrir nokkrum árum á stað
sem heitir Hrólfur. Þessi fyrir-
tæki eru bæði í lögsagnarum-
dæmi Seyðisfjarðarhrepps.
í blaðinu 5. þ. m. var sagt frá
meðalþunga dilka á bæ einum
í Þistilfirði. Nýlega er lokið
slátrun hjá Kaupfélagi Aust-
fjarða á Seyðisfirði. Meðal-
þungi dilka Jóns Sigurðssonar
bónda á Hánefsstöðum var 19,1
kg. kjöt og voru flest lömbin
tvilembingar. í fyrrahaust var
sami meðalþungi á lömbum
Jóns en þá voru aðeins fleiri
einlembingar".
Dagur þakkar fyrir bréfin.
- Unnið við vatnsveit-
una á Dalvík
(Framhald af blaðsíðu 1)
vatnveitukerfi þorpsms, m. a.
byggður nýr vatnsgeymir ofan
við Ufsir og undirbúin virkjun
vatns úr borholu, sem áður var
gerð. Standa vonir til, að á
þessum vetri verði þessar fram
kvæmdir komnar í gagnið, ef
tíð verður ekki því óhagstæðari.
Verið er að reisa nýtt síldar-
bræðsluhús, sem er stálgrinda-
hús og gengur verkið mjög vel.
Vélbátarnh' Baldur og Bjarmi
eru báðir komnir heim af síld-
armiðunum. J. H.
- Niðurlagning síldar
á Siglufirði
(Framhald af blaðsíðu 1)
ur haft fund með síldarsaltend-
um staðarins til að athuga
möguleika á, að flytja síld til
Siglufjarðar til söltunar sumar
ið 1967. Var kosin sérstök nefnd
til að athuga það mál betur.
Unnið hefur verið að því að
bera ofan í flugvöllinn og er
því verki nú að ljúka, en eftir
er þó að setja slitlag á flug-
brautina. Vonir standa til, að
völlurinn verði tilbúinn innan
tveggja vikna. Verið er að setja
þak á ráðhúsbygginguna og
verður ráðhúsið væntanlega
fokhelt á þessu ári.
Steyptir hafa verið 360 lengd
armetrar á Hvanneyrarbraut,
önnur akrein, og malborinn er
vegurinn út að Strákajarðgöng
um. Ennfremur er verið að
styrkja jarðgöngin. Umferð um
Strákagöng er stranglega bönn
uð. Vegurinn að vestan bíður
umferðarinnar þegar jarðgöng-
in verða opnuð. J. Þ.
HvaS gerisf ef hæff yrSi aS
rækfa deyfiiyfjagrös?
í UMRÆÐUM um eiturlyfja-
vandamálið hefur þeirri hug-
mynd oft verið hreyft að láta
efnafræðilega samsett lyf koma
í stað deyfilyfja sem unnin eru
úr jurtum. Með því móti mundi
t. d. lögleg ræktun ópíums
ekki verða möguleg, og tæki-
færin til ólöglegrar ræktunar,
sölu og „rýrnunar" í lyfjaiðnað
inum mundu vérða miklu færri
en nú er.
Enda þótt farið sé að fram-
leiða í æ ríkara mæli lyf unnin
úr gerviefnum, er vandamálið
ekki eins einfalt og virðast má
við fyrstu sýn,' segir í nýbirtri
skýrslu sem skrifstofa Samein-
uðu þjóðanna hefur samið og
lögð verður fram á fundi eitur
lyfjanefndarinnar í desember.
Skilyrðið er, að deyfilyf unn-
in úr gerviefnum, jafnvel þó
þau séu einnig vanamyndandi,
verði jafngóð eða ;betri en hin.
Þetta hefur enn ekki gerzt, seg
ir í skýrslunni, hejdur eru hin
nýju lyf þvert á móti ennþá
hættulegri að þvi er snertir
vanamyndun.
Af þeim 89 eiturlyfjum, sem
nú eru undir alþjóðlegu eftir-
Jiti, eru 60 unnin úr gerviefn-
um. Fræðilegir mögúleikar á að
framleiða fleiri slik lyf eru „svo
til ótæmandi". Auðvelt er að
hafa eftirlit með slíkum lyfjum,
enda koma þau litið við sögu í
ólöglegri alþjóðlegri eiturlyfja-
verzlun. En einungis fá þeirra
eru til sölu og notuð til lækn-
inga. Þekktust þeirra eru pet-
hidin, mathadon, normethadon
og dextromorrimid.
Eitt sem mælt hefur með lyfj
um unnum úm gerviefnum er
hið hagstæða verðlag á hráefn
unum. En hér verður líka að
taka með í reikninginn kostnað
inn við rannsóknir og fram-
leiðslu, og er mikið vafamál
hvort framleiðsluverð verður
mismunandi á hinum ýmsu teg
undum.
Vandamálið, hvort stefna
beri að því að hafa éingöngu á
boðstólum deyfilyf unnin úr
gerviefnum, er þarinig bæði
flókið og yfh’gripsmikið, og er
nauðsynlegt að kanna það
gaumgæfilega, segir í skýrsl-
unni.
Afleiðingarnar fyrir þá sem
rækta jurtimar.
Annað veigarriikið vandamál
í þessu sambandi er, hvaða af-
leiðingar það muni hafa fyrir
lönd, sem rækta jurtir til deyfi
lyfjagerðar, verði ræktun
þeirra bönnuð.
Að því er varðar ópíurn
verða Indland og Tyrkland
hai'ðast úti, þó önnur lönd eigi
hér líka hlut að máli. Eftir því
sem lögleg framleiðsla ópíums
hefur verið takmörkuð (úr 1171
tonni árið 1963 niður í 940 tonn
árið 1964) hafa þessi lönd dreg-
ið úr framleiðslu sinni og
minnkað ræktunarsvæðin.
Það er ekki sérlega arðvæn-
legt að r-ækta ópíum til lög-
legrar sölu. í skýrslunni segir
að kiló af ópíum með 12 prósent
marfín-innihaldi kosti 11 doll-
ara (473 ísl. kr.).
Sú staðreynd að umrædd
lönd eru þegar farin að rækta
aðrar jurtir á tilteknum svæð-
um, og að tiltölulega fámennir
hópar fást við ræktunina
(77.747 í Indlandi og 160.671 í
Tyrklandi), bendir til þess, að
löndin mundu án verulegra
vandkvæða geta lagt niður
ópíum-rækt, ef þau hlytu al-
þjóðlega aðstoð. Hins vegar er
lögð á það áherzla í skýrslunni,
að ópíum-verzlunin sé tiltölu-
lega þýðingarmikil fyrir útflutn
ingslöndin vegna öflunar er-
lends gjaldeyris.
Tæknihjálp, sem koma á í
staðinn fyrir ópíum-ræktun,
hefur verið veitt Burma,
Afganistan, íran og verður
veitt ákveðnum svæðum í
Thaílandi. í íran hefur verið
tekin upp ræktun á sykurrófum
og baðmull, sem veitir fyrrver-
andi ópíum-ræktendum við-
unandi arð.
Kóka-jurtin er álitleg tekju-
lind þeim sem rækta hana, og
ræktarlandið er um það bil
190.000 hektarar í Perú og
Bólivíu. Perú hefur undirritað
Eiturlyfjasáttmálann frá 1961
og lofað að afnema óhæfuna á
25 árum. Ríkisstjórnin hefur
einnig skipað nefnd sem á að
finna viðeigandi úrræði fyrir þá
sem snúa sér frá kóka-ræktun.
Bólivía er líka farin að fá áhuga
á málinu.
Cannabis (indverski hampur
inn, sem hasjísj er unnið úr)
vex villtur og dreifist auðveld-
lega. Svo að segja um heim
allan er hann ræktaður ólög-
lega, segir í skýrslunni. Hamp-
urinn er mest notaður í iðnaði.
í Indlandi og Pakistan er
„hartsið“ notað til lækninga.
Þetta „harts“, sem hefur að
geyma eiturlyfið, fæst einungis
í stóru magni sé kvenjurtin lát
in vaxa annars staðar en karl-
jurtin. Það á sér ekki stað þar
sem hampur er ræktaður lög-
lega.
Líbanon, Marokkó, Suður-
(Framhald á blaðsíðu 6).
VETURNÆTUR
Nú er liðið sumar svalt.
Síðskeggjaður púar kalt
Norðri og miskunn veitir vart,
virðist ætla að stjórna hart.
Klæðir hnjúka fannafjúk,
frosnir rindar kveina.
Þýtur í reiða þota ómjúk
þyrlast hrönn um hleina.
Eg á mér bjartan innri eld,
svo engu þarf að kvíða,
þó húmi að og komi kveld
og kólni um heiminn víða.
Mín hjartans rós er rjóð og heit,
Af rökkri því ég ekkert veit,
en tilbið blæinn blíða.
Margrét frá Fjallr.