Dagur - 15.05.1968, Blaðsíða 4

Dagur - 15.05.1968, Blaðsíða 4
4 S Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri Símar 1-1166 og 1-1167 Ritstjóri og ábyrgðarmaður: ERLINGUR DAVÍÐSSON Auglýsingar og afgreiðsla: JÓN SAMÚELSSON Prentverk Odds Bjömssonar h.f. HAFISINN HERÐIR NÚ TÖKIN ÞEGAR þetta er skrifað er víða frost um hádaginn, þótt örlítið hlýrra væri í gær. Tíu til 18 stiga frost um nætur í maímánuði, segja sína sögu. Víða liggja fiskibátar í höfn og geta ekki dregið björg í bú vegna íssins og flutningaskipin hafa orðið fyrir töfum og skemmdum á siglingaleið- um sínum. Vetrarsvipur er yfir öllu, þó komið sé miður maímánuður. Farfuglamir em flestir komnir og láta til sín heyra þótt svalt sé. En hvenær kemur vorið? Það er hin brennandi spuming á allra vömm. Á meðan ísinn er við land, er ekki á góðu von hvað veðráttuna snertir. En það var ekki enn kominn þorri þegar landsmenn fengu sína fyrstu aðvöran um ís nú í vetur. Það leik- ur vart á tveim tungum, að lands- hlutar þeir, sem mest hætta stafar af hafísnum, voru ekki undir ísvetur búnir. En margir áttu erfitt með að átta sig á hættunni. Þó era ekki nema tvö ár frá því hafís lagðist hér síðast að landi um stundarsakir. Hann verður farinn fyrir vorið, sögðu margir. En ísinn er hér ennþá og hefur aldrei verið aðsópsmeiri en nú. Áhugasamir þingmenn héðan af Norðurlandi hreyfðu því í vetur á Alþingi, að óhjákvæmilegt væri að gera varúðarráðstafanir vegna ísa- hættu, ekki aðeins nú heldur fram- vegis. Forsjálir menn gera sér grein fyrir því, að ekki má við svo búið standa. Á öllum höfnum á ísahættu- svæðinu verða að vera miklar birgð- ir þungavara á haustnóttum, örygg- isins vegna. Olíur og fóðurvörar skulu aðeins nefndar í því sambandi. Undir þinglokin kaus Alþingi haf- ísnefnd. Hún mun ekki hafa miklu áorkað að þessu sinni. En henni er ætlað að vera á verði vegna fram- tíðarinnar og leggja á ráð. — Þegar blaðið síðast frétti, hafði hafísnefnd- in enn ekki komið saman til fund- ar. Tilvonandi formaður hennar er hagfræðiprófessor í Reykjavík. Mun hann vera gegn maður og sanngjam. En ekki er víst að mikið sé um haf- ís í hagfræðiritum, fremur en um hafís á höfuðborgarsvæðinu. — En fregnir af hafísnum berast þó vænt- anlega til formanns liafísnefndar og örvar hann til dáða. □ Ráðleggingar Búnaðarfélagsins um fóðurblöndur Á SlÐAST LIÐNU hausti lét Búnaðarfél. íslands efnagreina töðu víðs vegar að af landinu. Sú athugun leiddi í ljós, að taðan var snauðari af kalsíum og fosfór heldur en við var bú- izt, þó sérstaklega kalsíum. — Búnaðarfélag íslands vakti þá þegar eftirtekt bænda á þessu atriði, og ráðlagði að gefa stein- efnablöndur með töðunni í vet- ur. Steinefni eru öllu búfé lífs- nauðsyn, mest er þörfin hjá vaxandi ungviðum og kvendýr- mu síðustu mánuði meðgöngu- tímans og fyrstu mánuði eftir burð. Skorti steinefni í fóður, koma fram ýmsir kvillar og sjúkdómar, svo sem beinkröm, doði og jafnvel fósturlát. Því er mjög mikilsvert að haga fóðrun á þann veg, að aldrei komi til vandræða af þeim sökum. — Kjarnfóðurblöndur og stein- efnablöndur þarf að samhæfa gróffóðri og beit. Mistök á þessu sviði valda þjóðfélaginu miklum búsifjum. — Því má aldrei slaka á með fóðureftir- lit. Búnaðarfélag íslands hefur fengið Rannsóknarstofnun iðn- aðarins til að ákvarða efna- magn í ýmsum þeim steinefna- blöndum, sem á markaði eru, og álitið er að henti bezt miðað við núverandi a ðstæður. Flest- ar efnablöndm-nar stóðu það efnamagn, sem var upp. gefið frá viðkomandi söluaðilum, þó voru tvær, er viku allverulega frá uppgefnu meðaltali í ein- stöku atriðum. Siðustu vikur -meðgöngutím- ans þarf að fylgjast nákvæm- lega með steinefnamagni í fóðri ánna, svo vel fax-i. Eftii-farandi tafla segir til um þörfina: Yfirlit um áætlaða fóðurþörf áa að vori EINLEMBA srðustu 6 vikur fyrir burð TVÍLEMBA síðustu 6 vikur fyrir burð Þörf: F. E. Eggjahv., Ca, P, Þörf: F. E. Eggjahv., Ca, P, g- g- g- g- g- g- 60 kg. þung ær 0.9 80 7 5 60 kg. þung ær 1.1 95 9 6 EINLEMBA eftir burð: Þörf: 1.3 155 11 7 TVÍLEMBA eftir burð: Þörf: 1.7 215 14 9 Guðmundur Gunnarsson og Júlíus Oddsson í hlautverkum sínum. (Ljósmyndastofa Páls) Óvænt heimsókn Ef helmingur ánna gengi með tveimur fóstrum, samsvarar orkuþöi-f þeirra 2 kg af töðu á dag. Sé fóðrað á töðu eingöngu, þarf að gefa 15—20 g af stein- efnablöndu á kind á dag. Hins vegar er minni þörf á sérstakri Steinefnagjöf, þar sem er fóðrað á töðu og blönduðu kjarnfóðri. Þó þárf að gefa 10 g af stein- efnablöndu, ef kjarnfóðurgjöfin er undir 200 g á dag. Eftir burð er ekki þörf á að gefa stein- efnablöndu, svo framarlega að fóðurþörf sé fullnægt með hey- gjöf og 'kjarnfóðri. Búnaðarfélag íslands mælir með að svo stöddu að nota harída sauðfé einhverja af eft- irtöldum steinefnablöndum: Cattle I (Kúafóðursalt I), ' Vifoskal og Cocura 4, einnig fríá nota K.F.K. rauð fram xmd- ir gróður og beit, en sú blanda er auðugust af kalsíum og fos- fór af öllum blöndum en snauð af magníum. Skeljakalk er auð- ugt af kalsíum og hentar vel sem uppbót með steinefnablönd um, þar sem ætla má, að hey séu fátæk af kalsíum. Ráðið er frá að nota Cattle II og Colborn sem var á markaði í vetur, við núvérandi aðstæður, nema að bæta í þær kalsíum. Hins vegar mun Colborn, sem kemur á markað næstu daga vera nægi- lega auðugt af kalsíum. í Stewart S.Í.S. er of lítill fosfór. Benda má á í þessu sambandi, að undir vissum kringumstæð- um gæti farið vel á að blanda saman tveimur eða fleiri stein- efnablöndum, þar sem ein blandan er auðugri af einhverju steinefni en önnur. Sem dæmi má nefna, að blanda skeljakalki í gróft matarsalt, til þess að fullnægja kalsíumþörfinni. — Kalsíum-fosfór hlutfall Ca/P í fóðri sauðfjár þarf að vera 1,5 til 2,0. Nú í vor verður að sjá mjólk- urkúm fyrir nægum steinefnum og þá einkurrrkalshmr, magnes- ium og fosfór. Dagleg kalsium- og fosfór- þörf mjólkurkýr, sem er með fangi og mjólkar minna en 5 kg, er 25 g af kalsium og 20 g af fosfór. Fyrir hvert kg af mjólk, sem kýrin mjólkar fram yfir 5 kg, þarf 2,5 g af kalsium og 2,0 g af fosfór. Kýr í 20 kg dagsnyt, sem fær 10 kg af heyi á dag og 5 kg af kjarnfóðri, þarf að gefa 150—200 g af steinefnablöndu á dag, þegar tekið er tillit til þess, hve hey- in eru steinefnasnauð. Mælt er - Við sögðum satt, en andstæðingar héldu velli (Framhald af blaðsíðu 8). -hinum ýmsu vandamálum, ef hann hefði mátt ráða eða mót- að stjómarstefnuna. Aðalvið- fangsefnið væri vandamál at- vinnuveganna og úr því sem komið væri, væri það aðalat- riðið, hversu unnt væri úr að bæta á þann veg, sem viðun- andi væri. í öðru lagi hvemig draga mætti úr kostnaði við framleiðsluna, auka gæði henn- ar.og þar með verðmæti fram- leiðsluvaranna og leita nýrra markaða fyrir þær erlendis. Lækkun vaxta, sérstaklega á stofnlánum og reksturslánum, væri nauðsyn, ennfremur breyt ing á lausaskuldum í föst lán. Síðast en ekki sízt yrði að vinna að því, að undirstöðuatvinnu- vegirnir sætu fyrir lánsfjár- magni öðrum fremur. Þá nefndi ræðumaður hina ýmsu kostnaðarliði, sem lækka þyrfti, svo sem í bankakerfinu, í olíuverzluninni og trygging- unum. Einnig þyi-ftu atvinnu- vegirnir að taka upp meiri hagræðingu og framleiðni en vei'ið hefði. Aukmn spamaður við yfirbyggingu ríkisins væri nauðsyn. í fjái'festingai'málum væri það stefna Framsóknar- flofcksins, að taka upp stjórn í stað tilviljana, og að áætlana- gerðir væru meira en pappírinn einn, Og enn vék ræðumaður að fiskiðnaðinum, stóriðju, skipa- og fiskibátasmíði innan- lands, menntun, tækni, utan- rikismálum, viðskiptabandalög- um o. fl. Þótt hér sé nánast um upp- talningu að í-æða, sýnir hún, hve yfirgripsmikil ræða Olafs Jóhannessonar var. Hún var flutt af festu og rökhyggju svo sem hans er vandi og var henni ágætlega tekið af fundarmönn- um. Að frumi-æðu lokinni hófust umræður, sem stóðu til mið- nættis. Var ýmsum fyi'irspurn- um beint til foi-mannsins og svaraði hann þeim öllum og mörgum á eftirminnilegan hátt. Þeir sem til máls tóku voru þessir: Ingvar Gíslason, Svavar Ottesen, Stefán Valgeii'sson, Sigurður Óli Brynjólfsson, Arn þór Þorsteinsson, Ásgrímur Stefánsson, Jón Aspar, Ólafur Magnússon og Haukur Árna- son. Voru umræðurnar hinar fróðlegustu. □ með að gefa þetta magn af eft- irtöldum blöndum: Stewai't (S.Í.S.), Cattle I (M.R. og Fóðurblandan h.f.), Cocui-a 4 (S.Í.S.), Colbui'n (Fóðuiblandan h.f.), Vifoskal (M.R.). K.F.R. Rauð er mjög kalsium auðug en ekki mælt með að gefa hana mjólkurkúm þennan mánuð og í júnímánuði. Innan sviga fyrir aftan heiti hverrar steinefnablöndu, er skammstafað heiti eða nafn þeirra fyrirtækja, er selja stein efnablöndur. Vegna þess hve heyin eru snauð af magnesium, er hætta á, að kýr fái graskrampa eða bráðadauða fyrstu dagana eft- ir útbeit nú í sumar. Því er mælt með að gefa mjólkui'kúm magnesium auðugar steinefna- blöndur þrem vikum fyrir og eftir útbeit, t. d. Cocura 5, sem er auðug að nýtilegu magnes- ium. Einnig er ráðlegt að sprauta geldkýr og nýbærur með D-vítamínolíu. (Calcifer- ol) undir húð á hálsi og er hæfilegt magn 10 ml af Calci- ferol. Fyrir og eftir útbeit er eindregið ráðið frá því að gefa magnesium snauðar steinefna- blöndur, en bent skal á að gefa ekki magnesium auðugar stein- efnablöndur nema vikurnar fyr ir og eftir útbeit. (Búnaðarfélag íslands). LEIKFÉLAG AKUREYRAR hefur nú sýnt þetta ágæta leik- rit sex .sinnum við ágæta dóma og .undii'tektir leikhúsgesta. Um sL helgi var uppselt bæði kvöldin og er ákveðið að bæta við sýningu í kvöld (miðviku- dag) og væntanlega á laugar- dag og sunnudag. Er ástæða til að hvetja alla að sjá þessa eftir- tektarverðu leiksýningu. □ UMFERÐÁKORTfÐ í PRENTUN VERIÐ er að prenta umferðar- kort fyrir Akureyri hjá POB. Er það glöggt, smekklegt og greinargott. Verður því væntan lega fyx-st dreift á fundi í Nýja- bíói næsia mánudag. En þar verður þá umferðarfræðslu- fundur fyrir almenning, miðúð- ur við umferðarbreytinguna 26. mai n. k. Samkv. upplýsingum Gísla Ólafssonar yfirlögregluþjónns á Akureyri, verður lögsagnarum- dæminu skipt í þessi svæði: 1. Akureyri, 2. Dalvfk, Svarf- aðardalur og Árskógsströnd að Fagraskógi, 3. frá Fagraskógi að Akureyri, að Hörgárdal og Öxnadal meðtöldum og 4. Eyja- fjörður framan Akureýrar. Rik áherzla verður lögð á að fylgt verði settum réglum um ökuhi-aða. 26 lögreglumenn. stai'fa í umræminu á H-degi, auk fjölmargi-a umfefðai-verða. Ein lögreglu og hjálþax'sveitum verður stjómað á lögx-eglustöð- inni á Akureyri. □ - Tónlistarfélag Akureyrar tuttu og fimm ára (Framhald af blaðsíðu 8). aldsson og Tómas Bjömsson. Endurskoðendur voru Valgarð- ur ■ Stefánsson og Bjöm Hall- dórsson, en til vara Þórarinn Bjömsson og Vigfús Þ. Jóns- son. Hafa þessir félagar í T. A. unnið mikið starf fyrir félagið og þá einkum Stefán Ág. Kristj ánsson. Veltiár - Millivegiir Heilbrigt atvinnulíf FJÓRÐA ATHUGUN Núverandi stjórn félagsins skipa: Formaður Jón Sígurgeirs son, ritari Haraldur Sigurðsson og gjaldkeri Stefán Tryggva- son. Nú síðustu árin hefir félagið reynt eftir mætti að auka tón- listaráhuga yngri kynslóðarinn ar og hefir T. A. í því skyni komið á æskulýðstónleikum í samstarfi við Æskulýðsráð bæj arins og er ætlunin að þeir verði fastir liðir í stai'fi félags- ins framvegis. Sinfóníuhljómsveitin heldur tónleika hér á Akureyri 21. maí n. k. á vegurrí T. A. og eru það afmælistónleikar og hefst að- göngumiðasala í kvöld í verzl- uninni Huld. Unglingatónleikar verða sama dag kl. 4 e. h. FYRR er frá því sagt að ríkasta borg Svisslands veitir ekkert fé til veizluhalda. Forseti Svisslands fylgir í þessu efni í-eglu Forn-íslend- inga. Foi-feður okkar töldu stjóm Alþingis borgaralega skyldu, og gafst sú ráðdeild vel. Nú er tekin upp ný regla um tilkostnað við forsetaembættið á Bessastöðum. Laun forseta 420 þús. kr., x-isna 70 þús. kr., skrifstofa í Reykjavík 335 þús. kr., annar kostnaður í Reykja- vík 360 þús. kr., forsetasetrið á Bessastöðum 124 þús. kr., annar kostnaður 780 þús. kr., til hand hafa forsetavalds 20 þús. kr. Fyrir utan þennan tilkostnað í landsi'eikningum hefur forset- inn mikinn tilkostnað við ferðir til þjóðhöfðingja, bæði kon- unga- og forseta. Eh þeir liðir eru ekki tilfærðir. í Svisslandi hefur fé almenn- ings ekki verið varið til kon- ungsembættis eða sliks ernbætt ismanns. Nú hefur fjármálaráð- herra tekið fram í þingræðu, að tekjur þjóðarinnar hafi stórlega minnkað. Eyðsla verði líka að di-agast saman. Mikiil tilkostn- aður er við forsetaembættið. Sennilega vei'ður athugað for- dæmi þjóðarinnar. Hún stax-f- rækti blómlegt lýðveldi í næst- um fjói'ar aldir og hafði til heið ursvarðgæzlu hvern skörung- inn öðrum rneiri en engar tild- ursumbúðir um embættið. Jónas Jónsson frá Hriflu. „HRAÐAR HENDUR“ LIONSKLÚBBUR Akureyrar hyggst styrkja vistheimíli van- gefinna á Akureyri með ágóða af gamanleiknum Hraðar hend- ur, sem verður frumsýndur í Sjálfstæðishúsinu á föstudag- inn. Leikstjóri er Ágúst Kvar- an. Leikarar eru tíu talsins. Sjá auglýsingu á öðrum stað í blað- inu. □ - SIÍÓGRÆKTIN (Framhald af blaðsíðu 1). uppeldið, sem hefur tekizt mjög vel á undanförnum árum. Allir verða að lgegjast á eitt í skóg- rækt og gróðurvemd. □ iSLENDINGAR OG HAFIÐ TVÆR vikur eru nú þar til sýningin Islendingar og hafið vex-ður opnuð í sýningarhöll- inni í Laugardal, en hún mun standa í alls 18 daga eða frá 25. þessa mánaðar til 11. júní, að báðum þessum dögum með- töldum. Sýningunni má skipta í aðal- ati'iðum í þrjá þætti, sem kalla má fortíð, nútíð og fi-amtíð. Árin og seglið heitir sú deild sýningarinnar, sem veita á nokkra hugmynd um slenzkar fiskveiðar í fortíð og fram um síðustu aldamót. Þar getur á mai'gt að líta, og verður hér að- eins drepið á fátt eitt, enda er sjón sögu ríkari. — Þjóðminja- vörður, forstöðumenn byggða- safna og margir einstaklingar hafa sýnt lofsverðan vilja og áhuga á að lána myndir og muni. Fyrir framan sýningarhöll- ina verður komið fyrir Þor- lákshafnai'fari með rá og reiða, tólfrónum teinæringi. — Bátur þessi er að vísu ekki gamall, 53 ára, en hann er merkilegur vegna þess, að hann er smíðað- ur af einum mikilviifcasta báta- smið á Suðurlandi fyrr og síð- ai', Steini Guðmundssyni á Eyrarbakka. Talið er, að hann hafi smíðað nærri 500 báta. Báturinn sýnir hið svokallaða Steinslag. Hann er seinasti bát- urinn, sem Steinn smíðaði, og var Steirm þá 77 ára gamall. Liðin eru 109 ár síðan fyrsta íslenzka fiskveiðasýningin var haldin, sem reyndar var þá kölluð veiðai'færasýning. í einum skáp eru sýndir margs konar gripir smíðaðir úr hvalbeini. Þá verður skápur, sem í eru ýmisleg skilríki, er varða sjómannafræðslu á ís- landi um hálfri öld fyrr en Stýrimarmaskólinn var stofn- aður. Má þar á meðal nefna allstórt handrit að íslenzkri stýrimannafræði, er lokið var við að semja og skrá árið 1843, frumrit að fyrstu ritgerðinni um stofnun sjómannaskóla hér á landi. Bæði eru þessi handi'it vax-ðveitt utan Reykjavíkur. í þessum skáp er einnig bréf, sem staðfestir stofnun sjómaima- skóla á ísafix-ði 1852 og reikn- ingur, er sýnir hvaða bækur og Geysir í góðri þjálfun KARLAKÓRINN GEYSIR hef ur haldið nokkra samsöngva xmdanfarið. Kóriim hefur sung ið í Sjálfstæðishúsinu við ágæta aðsókn og framúrskarandi und- irtektir áheyrenda. Söngstjóri er Jan Kisa. Kórinn er greini- lega í góðri þjálfun, og radd- fegurð þessa gamla og merki- lega hljóðfæris okkar Akureyr- inga hefur ef til vill aldi-ei verið meiri en nú. Það virtist leika í höndum hins rólega og örugga stjóranda, svo að unun var á að hlýða. Þá skal þess og getið, að Philip Jenkins lék undir með kói-num. Það var ákaflega skemmtilegt að heyra þennan snilling ýmist geysast fram með kórinn að baki sér eða hverfa að baki söngvaranna í öruggri hógværð þess, sem aðeins styð- ur við túlkun hins aðilans. Því miður er hér ekkert rúm til að ræða einstök atriði söng- skrárinnar, en hafi kórinn heila þökk fyrir söng sinn og allt starf sitt fyrr og síðar. □ áhöld voru keypt til þessa skóla. Myndir eru af frum- kvöðlum íslenzki'ar sjómanna- fræðslu. Brautryðjendur er yfirskrift eins sýningarskápsins. Þar eru birtar myndir af ýmsum upp- hafsmönnum ísl. þilskipaútgerð ar svo og mynd af því eina mannvirki, sem enn er varð- veitt frá bernsku þilskipaút- vegsins. — Óhætt mun að full- yrða, að í þessari sýningardeild verður fjölmargt muna og mynda, er varðar fiskveiðisögu íslendinga fram að síðustu alda mótum og almenningi er lítt eða ekki kunnugt um. Þá má og geta þess, að í þess- ari deild munu gamlir menn úr Hrafnistu sýna vinnubrögð við veiðarfæragerð. Þegar kemur úr anddyi'inu inn í aðalsalinn, eru menn komnir í nútímann, því að þar er kynnt starfsemi fjölmargra stofnana, samtaka, fyrix'tækja og fleiri. Taka svo mai'gir slík- ir aðilar þátt í sýningunni, að þeir rúmast ekki allir í salnum og eru sýningarstúkur þess vegna einnig í fatageymslu hússins, undir aðalsalnum. Eru þessir aðilar samtals 65, og verða þeir taldir upp hér á eft- ir samkvæmt tölusetningu sýn- ingarstúkna þeirra. Akureyrarbær, Stilhr h.f., J. P. Guðjónsson h.f, Fex-skfisk- eftirlitið, Radíóviðgerðarstofa Ólafs Jónssonar, Landssamband netagerðaveifcstæða, Landssam band dráttarbrauta og skipa- smiðja, Skipaskoðun ríkisins, Slysavamafélag íslands, Land- helgisgæzlan, Eiríar Fai'estveit & Co. h.f, Fiskmat ríkisins, Sölusamband ísl. fiskframleið- enda, Landsbanki íslands, Síld- arútvegsnefnd, Samvinnufélag- ið Hreyfill, Póstur og sími, Vita- og hafnarmálastjórnin, Hafrannsóknarstofnunin, Hamp iðjan h.f., Reykjavíkurhöfn, Samábyrgð íslands, Stýri- mannaskólinn, Vélskólinn, Frið rik A. Jónsson, Eimskipafélag íslands h.f., Ríkharður Sig- mundsson, Sölumiðstöð hrað- frystihúsanna, Sjómannadags- ráð og Happdrætti DAS, Rann- sóknarstofnun fiskiðnaðarins, Síldarverksmiðjur ríkisins, Út- vegsbankinn, Vélasalan hi., Fiskifélag íslands, Landssam- band ísl. útvegsmanna og Fé- lag ísl. botnvöi-puskipaeigenda, Verzlún O. Ellingsen h.f., Ál- borg h.f., Fiskimálasjóður, Veð urstofan, Fálkinn h.f., Stýri- mannaskólinn í Vestmannaeyj- um, H. Benediktsson h.f., Ull- arverksmiðjan Framtíðin og Verksmiðjan Max, Ingólfur Árnason, Tryggingamiðstöðin, Optima, Skreiðarsamlagið, Egg ert Kristjánsson & Co. h.f, Sveinn Jónsson, frystivélaþjón- usta, Netasalan h.f., B. Sig- urðsson s.f., Málning h.f., Kassa gex'ð Reykjavíkur h.f., Segla- gerðin Ægir, Jöklar h.f., Krist- ján G. Gíslason, Ingvar & Ari, Pólar h.f., Konráð Gíslason, kompássmiður, Björgun h.f., Ákraneskaupstaður, I. Pálma- son h.f., Akurfell s.f., Hafskip h.f., Kúlulegusalan h.f., Kaf- arafélag íslands, Austfirðir. Hver þessara aðila kynnir að sjálfsögðu starfsemi sína, þjón- ustustofnanir gera á ýmsan hátt grein fyrir því starfi, sem þær inna af höndum fyrir út- veginn, ýmist á sjó eða landi, og verzlunai'fyrirtækin hafa sýningu á tækjum þeim af ýmsu tagi, sem þau selja og notuð eru við fiskveiðar og út- gerð. (Úr fréttatilkynningu). ' MINNING: Harakliir Olafsson fyrrv. kaupmaður að Mountain 1884- Mér finnst sem ég gangí um grisjaðan skóg, er geng ég í minninga lundinn, — á horfiríni fornvina fundinn. Þessar ljóðlínur, ortar nýlega, vei'ða mér ofarlega í huga, þeg- ar ég minnist með nokkrum örð um vinar míns Haralds Ólafs- sonar fyrrv. kaupmanns að Mountain, N.-Dákota, er íézt þar 7. marz 1967. Mgð.honum er til gi'afar genginn einn iþéirfa manna, er um langt skeið setti svip sinn á Mourítainbæ ,og- ís- lendirígabyggðina , á _þeim slóá-r.. um, því að hann kom þav við; sögu með mörgum hætti. Kynni okkar hófust stuttu §ftir: að ég kom til Grand Fopk^, N. Da- t kota, haustið 1929, og Héldust' meðan báðir lifðu. Haraldur Ólafsson var fædd- ur á Akureyri 24. ágúst 1884. Foreldrar hans voru þau Óíafur Þorsteinsson póstur og kona hans- Sigurbjörg ÓlafsdÖttir. Haraldur stundaði árlangt kjöt- iðnaðamám í Danmörku. . í fimm ár vann hann í kjötbúð á Akureyri, þrjú . seinustu . árin hjá Kaupfélagi Éyfivðinga. Hann fluttist vestur um haf til Mountain 1913, rak verzlun í Wynyard, Saskatchewan, 1919 —22 síðan að Mountain í 22 ár og stundaði jafnframt búskap, en hætti honum 1946. Árið 1919 kvæntist Haraldur Maríu Metúsalemsdóttur, er fædd var að Fagx-anesi á Langa nesi 7. jxiní 1881, en kom tveggja ára að aldri vestur um haf til Mountain með foreldrum sínum Metúsalem Einarssyni Eymundssonar frá Fagranesi og Ingibjörgu Kristjánsdóttur frá Úlfsstöðixm í Skagafirði, Þau Haraldur og María bjuggu, eins og að ofan getur, í þrjú ár í Wynyard, Sask., en fluttu þá aftur austur til Mountain, og áttu þar heimili eftir það. María var hin mesta ágætis- og merkiskona, og var Hai'aldi manni hennar því þimgur harm ur kveðinn, er hann missti hana 27. nóv. 1949. Var heimili þeirra víðkunnugt fyrir myndai'brag og gestrisni. Má hið sama segja um heimilisbrag þar efth' að Ingibjörg Helga dóttir þeirra og Harx-iet Helga (f. Thoi'leifsson), kona Einai's sonar þeirra, tóku þar við húsforráðum. Á sá, er þetta ritar, góðar minningar um höfðinglegar og hlýjar viðtökur og ánægjustundir þar á heimil- inu. -1967 Haraldur Ólafsson var ræð- inn og skemmtilegur heim að sækja, maður greindur, sem fylgdist vel með opinberum mál um bæði í kjörlandi sínu vestan hafsins og heima á ættjörðinnL Hann var íslendingur góður, og tók mikinn þátt í starfi þjóð- í'æknisdeildarmnar „Bái-unnar“ í heimabyggð sinni. Átti árum saman sæti í stjórnamefnd deildarinnar og var oft fullti'úi hennar á ársþingum Þjóðrækn- isfélagsins. í viðurkenningar- skyni fyrir starf sitt í þágu deild arinnar, var hann einnig kosinn heiðursfélagi hennar. Tvisvar heimsótti hann ísland eftir að hann fluttist vestur, 1947 og 1953, og hafði, eins og vænta mátti, mikla ánægju af þeim heimferðum sínum. Bæjai-mál lét hann sig einnig miklu skipta, og var í mörg ár í bæjarstjóm á Mountain. Hann var dugnaðarmaður mikill, svo að vel mátti segja, að hann væri ákafamaður x þeim efnum. Á hinn bóginn var , hann maður bókhneigður, og sjálfur pennafær vel, eins og sjá má af greinum hans í vest- ur-íslenzku vikublöðxmum, en þær bera vitni lipru málfari Jians og glöggri athyglisgáfu. Hispurslaus var hanrí einnig í frásögn sirmi, enda þannig skapi farinn. Um nokkurn tíma áður en hann lézt hafði hann búið á elli , heimilinu „Borg“ að Mountain, ,,og naut þar góðrar aðhlynning- ar. Annars var hann hin síðari ár oft á veti'um hjá Ingibjörgu dóttur sinni og fjölskyldu henn ar í Califoi'níu, en þegar hann var heima við á Mountain, kom hann oft til Grand Foifcs til Einars sonar síns og fjölskyldu hans og annars ættfólks hans og kunningja þar í borg. Að Moun tain átti hann einnig sérstaklega góðan hauk í horni, þai- sem var Freeman M. Einai'sson mágur hans, fyri-v. í'íkisþingmaður. Harald lifa fyrrnefnd börn hans, Einar, í Grand Foifcs, og Ingibjörg (Mrs. A. R. Chap- man), í Irvine, Califomía, og hópur bamaabrna. Ermfremur fósturbömin Haraldur, Lansing, Michigan; Einar, Seattle, Was- hington; og Kristín (Mrs. Slama), Garden Grove, Cali- fornía, en þau Haraldur og María tóku framannefnd syst- kini til uppfósturs fyrir mörg- um árum síðan, þegar Jóhann faðir þeirra, bróðir Maríu, missti fconu sína frá ungum barnahópnum. Segir það di'eng skaparbragð sína eigin sögu. Auk hins mannvænlega hóps barna, fóstui'barna og barna- bama, lifir Harald ein systir, Helga, á Akureyri, prýðileg kona og vel metin þar í bæ. Haraldur Ólafsson stóð djúp- um rótum í mold fagurrar og söguríkrar fæðingai'sveitar sinn ar, Eyjafjarðar, og því kveð ég hann með eftii'farandi orðum K. N. sveitunga hans og vinar: „Svo dreymi þig um fríðan Eyja fjörð,“ en þannig vissi ég oft hvarfla huga þessa mæta sonar Akureyrar, þó að rætui-nar væru eðlilega einnig orðnar djúpstæðar í jarðvegi kjörlands ins vestan hafsins. Richarð Beck. i

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.