Dagur - 13.11.1968, Síða 1

I
EFNAVERKSMIÐJAN SJOFN
FiLMU húsið
Hafnarstræti 104 Akureyri
Sími 12771 • P.O. Box 397
SERVERZLUN:
LJÖSMYNDAVÖRUR
FRAMKÖLLUN - KOPIERING
LI. árg. — Akureyri, miðvikudaginn 13. nóvember 1968 — 49. tbl.
íslendingur - ísafold
ÚT ER KOMIÐ fyrsta tölublað
íslendings — ísafoldar en blöð-
in íslendingur og ísafold og vörð
ur hafa verið lögð niður.
Útgefandi hins nýja blaðs er
Útgáfufélagið Vörður og er blað
ið unnið i prentsmiðju þess. Að-
setur er á Akureyri. Ritstjóri er
Herbert Guðmundsson.
íslendingur — isafold á að
koma út 1—2 í viku hverri 8—12
síður. Blaðið segist ætla að
vinna undir merki Sjálfstæðis-
flokksins í þrem landsfjórðung-
um. Má segja, að ekki blási byr-
Akureyrartogararnir
KALDBAKUR landaði sl. föstu
dag 150 tonnum og er á veiðum.
SVALBAKUR landaði fyrir
rúmri viku en tafðist vegna vél-
arbilunar og hélt á veiðar á
sunnudaginn.
HARÐBAKUR er væntanleg
ur hingað í dag með 150 tonn.
SLÉTTBAKUR landaði 152
tonnum á mánudaginn og fór á
veiðar í gær. □
lega, er þetta nýja blað hefur
göngu sína og fæðist það inn í
„dapran heim“ í íslenzku efna-
hagslífi. 1 þeim orðum felast þó
engar hrakspár og býður Dagur
blaðið fslending — Isafold vel-
komið í hóp norðlenzkra blaða.
DRENGUR FYRIR BIL
Á LAUGARDAGINN varð það
slys á Eyrarlandsvegi, að 5 ára
drengur, Björgvin Guðmunds-
son, varð fyrir bíl. Kastaðist
hann í malbikaða götuna og
höfuðkúpubrotnaði. Hann var
þegar fluttur í sjúkrahús og
liggur þar.
Bæði ökumenn og foreldrar
þurfa að vera vel á verði í um-
ferðarmálunum: Bílstjórarnir á
götunum en foreldrar í heima-
húsum geta einnig lgat fram
sinn skerf með því að veita börn
um sínum nauðsynlega fræðslu,
varað þau við og beint athygli
þeirra og athafnaþrá frá göt-
unni. □
Amtsbókasafnshúsið nýja við Brekkugötu á Akureyri.
(Ljósm.: E. D.)
Ný bókhlaða vígð á Akureyri
AMTSBÓKASAFNIÐ á Akur- viðstöddum allmörgum gestum áfanga í menningarsögu bæjar-
eyri hefur nú verið flutt í nýtt
og veglegt húsnæði, nýja bók-
hlöðu í Brekkugötu 17. Sú bygg
ing var vígð á laugardaginn að
og safnið var opnað til almennra
útlána á mánudaginn. Með bygg
ingu bóLhlöðunnar hefur gamall
draumur rætzt og stórmerkum
Fjórða gengísfelling viðreisn
arstjórnarinnar og sú mesta
FORSÆTISRÁÐHERRA til-
kynnti neðri deild Alþingis í
fyrradag áform stjórnarinnar í
efnahagsmálum og fylgdi úr
hlaði frumvarpi um það efni.
Til þess var ætlast, að málið
hlyti löglega afgreiðslu þingsins
í báðum deildum með skjótum
hætti svo sem jafnan þykir
þurfa, er skráningu gengis er
breytt.
Aðalefni hinna nýju ráðstaf-
ana, er fjórða og mesta gengis-
felling íslenzku krónunnar und-
ir þessari „viðreisnar“stjórn.
Með því verður sölugengi
Bandaríkjadollars kr. 88.10 en
var áður kr. 57.07, en var kr.
16.32 þegar „viðreisnar“stjórnin
tók við völdum og liét því að
standa trúan vörð um verðgildi
íslenzkrar krónu bæði þá og svo
ávallt síðan.
En stjórnin lofar meiru en
þessu. Hún lofar að stýra í sörnu
átt og gert hefur verið og leitt
hefur til öngþveitis á öllum
sviðum atvinnu- og efnahags-
lífs. Stjórnin ætlar að fella kjara
samninga úr gildi, vill lögbinda
kaupið og láta holskeflu nýrrar
dýrtíðar flæða yfir. Fólkið á
ekki að fá bætt þá liækkun er-
lends vöruverðs, sem nú fylgir
í kjölfar 54.5% hækkun erlends
OLL MET SLEGIN
ÍSLENDINGAR eru gefnir fyrir
metin þótt þeir hreppi þau sjald
an. Ekki þarf þó að kvarta þessa
síðustu daga. Ríkisstjórnin á ís
landi hefur nú komist fram úr
öllum öðrum með því að fella
gengi íslenzku krónunnar á átta
árum um 441.3%. □
gjaldeyris, sem vöuverðið fylgir
eftir.
Gengislækkunin er staðreynd,
ný verðbólgualda hlýtur að
fylgja í kjölfarið og þreifuðu
fyrradag. En hvort það er líka
staðreynd, að unnt sé að velta
hinni stórkostlegu kjaraskerð-
ingu yfir á almenning bótalaust,
skal ósagt látið.
sögð til frambúðar og „fullkomn
asta gengisfelling“ sögunnar, að
því er skilja mátti. En ekki
dugði hún heilt ár, svo sem kom
ið er í ljós.
menn á þeirri staðreynd strax í Gengisfellingin í fyrra var (Framhald á blaðsíðu 2).
ins náð.
Um eða yfir 50 þúsund bækur
þessa elzta almenningsbókasafns
eru nú í fullkomnustu bókhlöðu
byggingu landsins, og fer vel á
því, að hið aldna safn eigi veg-
legan samastað, sem er bæði
bjartur, hlýr og rúmgóður, en
brýtur auk þess blað í bygginga
málurn, að því er sumir fróðir
menn þeirra hluta telja.
En hin nýja bygging, bóka-
safnshúsið, er einskonar afmæl-
isgjöf, sem bærinn hét að gefa
sjálfum sér á 100 ára afmæli
kaupstaðarins og geta bæjarbú-
ar verið stoltir af henni.
Klukkan tvö eftir hádegi á
laugardaginn hófst vígsla nýja
safnhússins á annarri hæð, með
því að varaforseti bæjarstjórn-
(Framhald á blaðsíðu 4)
«f5555555$5555555555555555555555555555555555555555555555$S«$55555555555555555S555555555$555$555555$55$555555555555555555555555555555555555555555Í
HÖRMULEG AFLEIÐING ÓSTJÓRNAR
TÍU ÁRA samstarf Sjálfstæðis
flokksins og Alþýðuflokksins
og ráðsmennska þeirra á þjóð-
arbúinu er orðin þjóðinni dýr.
Sú ráðsmennska byrjaði
með gerbreytingu kjördæma-
skipunar og kosninga til Al-
þingis. Það kosningafyrirkomu
lag, sem tekið var upp, sætir
nú vaxandi gagnrýni og allt út
lit er fyrir, að það geti orðið
núverandi stjórnmálaflokkum
skeinuhætt og þá ekki sízt
þeim, sem að því stóðu.
Fyrir átta árum og átta mán
uðum beitti ríkisstjórnin sér
fyrir gengisbreytingu, sem var
svo óliófleg, að flestum blöskr-
aði, og hugðist með því leysa
vanda atvinnulífsins með einu
pennastriki. Samtímis var lagð
ur liár söluskattur á vörur og
þjónustu og vextir stórhækk-
aðir.
Verðlagshækkunin, sem allt
þetta hafði í för með sér, var
svo stórkostleg, að kaupgjakl
hlaut að liækka. Það gerðist þó
ekki fyrr en árið eftir og tókst
þá í samstarfi samvinnufélaga
og verkalýðsfélaga á Norður-
landi, að gera samninga, sem
voru hagstæðir fyrir atvinnu-
lífið í landinu. Þá rauk ríkis-
stjórnin til og breytti genginu
á nýjan leik. Með réttu eða
röngu var hún sökuð um, að
hafa gert þetta í bræði, enda
hafði hún ekki gert sér grein
fyrir því, að framundan var
mikil verkhækkun á útflutn-
ingsvörum landsmanna.
Síðan liefur verið stjórnleys
isástand í efnahagsmálum.
Sjávarafli jókst ár frá ári sam-
tímis verðhækkun sjávarafurð
anna erlendis. En stjómin
hafði hvorki vilja eða getu til
að beina gjaldeyriseyðslu og
fjárfestingu í eðlilegar þarfir.
Vinnuafl og fjármagn var á
uppboði, einkum á höfuðborg-
arsvæðinu en verðbólgan og
þar með rekstrarkostnaður inn
anlands óx svo hratt, að á ár-
inu sem afli var mestur og
verðið hæst, varð að greiða úr
ríkissjóði útflutningsuppbætur
á sjávarafurðir.
Á árinu 1967 þegar afli og
verðlag varð aftur nálægt
meðallagi, keyrði um þverbak.
Jöfnuður á utanríkisviðskipt-
um var óhagstæður um meira
en tvo milljarða og skuldasöfn
un var stóraukin erlendis. í
nóvember breytti stjórnin
genginu í þriðja sinn.
Nú á þessu hausti var þann-
ig ástatt, að skuldir Islands og
fslendinga erlendis voru komn
ar framundir 9000 milljónir
króna á októbergengi eða yfir
13000 milljónir á genginu, sem
tilkynnt var í gær, og inneign-
ir bankanna engar. Mikill
tekjuhalli fyrirsjáanlegur á
þessu ári og næsta ári hjá ríkis
sjóði, og útflutningsframleiðsl-
an kornin í þrot.
1 gær felldi stjórnin krónuna
í fjórða sinn á tæpuni 9 árum.
Slíkt er algert einsdæmi á ís-
landi og hliðstæð dænii munu
sem betur fer, fátíð annars-
staðar í heiminum.
Fáum getur dulist það nú,
að núverandi ríkisstjórn, mun
í seinni tíð ekki hafa vitað sitt
rjúkandi ráð. Eitt árið hefur
hún fordæmt kaupliækkanir,
annað ár hrósað sér af þeim
(samanber júnísamkomulag-
ið). Og hiin hefur á víxl bann-
að eða leyft vísitöluhækkun
launa. Hún hefur lagt fyrir A1
þingi frumvörp um róttækar
efnahagsaðgerðir og tekur þau
aftur í næsta mánuði. Forsætis
ráðherrann hefur talið það
óhæfu, að hafa samráð við
stéttarfélögin um löggjafar-
atriði í efnahagsmálum, en
sjálfur samið við þau milli
þinga um ný lög og lagabreyt-
ingar. 1 þrengingunum í haust
óskaði hann eftir samstarfi við
stjórnarandstæðinga um lausn
efnaliagsmálavandans, en þeg-
ar til kom gat hann ekki til
þess hugsað að biðjast lausnar
til þess að hægt væri að gera
tilraun til að mynda þjóð-
stjórn. Er þar ljósastur vottur
um of lítinn kjark og of lítið
lýðræðislegt siðgæði á vett-
vangi þjóðmála. Viðræðurnar
voru sýndarmennska.
Sagan af ráðsmennsku nú-
verandi ríkisstjórnar er í
stytztu máli þessi: Ef miðað er
við krónuna, sem stjórnin tók
við 1959 og að bandaríkjadoll-
ar hafi þá, að viðbættu yfir-
færslugjaldi, kostað 25 krónur,
er viðreisnarkrónan í dag 28
aura virði. Og spurningin, sem
nú brennur á flestra vörum er
þessi: Hvað getur þjóðin gert
til að ráða bót á stjórnleysis-
ástandinu áður en ný verð-
bólga étur upp gengisbreyt-
inguna frá í gær og krónan
fellur í fimmta sinn? □