Dagur - 05.12.1970, Blaðsíða 4

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
FERÐAMÁL
TALIÐ ER, að gjaldeyristekjur
þjóðarinnar af erlendum ferðamönn
um séu 5% þjóðartekna og eru mjög
vaxandi. Sú spuming hlýtur að
vakna, hvers vegna þessi þróun hafi
orðið, hvers vegna erlendir menn
koma hingað í vaxandi mæli og
hvers vegna svo mörgum ráðstefn-
uin sé valinn staður hér á landi?
Fyrst og fremst er lega landsins á
þann veg, að það liggur rniðja vegu
milli tveggja áhrifaríkustu heims-
álfanna. Island er nýtt land og
óþekkt fyrir þann hluta auðugra
þjóða, sem eyða tíma sínum og fjár-
munum í ferðalög. ísland býður
ferða- og ráðstefnufólki svalt lofslag
og hressandi, náttúruundur af ýmsu
tagi, sem fæstu þessu fólki hefur lát-
ið sig dreyma um að til væri. Og á
íslandi býr 200 þús. manna þjóð,
frjáls og fullvalda og það er mörgum
einnig undrunarefni.
Verið getur, að einhverjir erlend-
ir menn eða félög komi auga á, og
hafi e. t. v. þegar gert, að ísland geti
orðið eitt liinna eftirsóttu ferða-
mannalanda lieims í náinni fram-
tíð, og að þeir reyni þá jafnframt að
liagnýta sér og fjármagni sínu lient-
ugt tækifæri til að auðgast á þessari
atvnnnugrein, án verulegrar þátt-
töku íslenzkra manna. Vörn í því
máli er sú, að íslendingar taki í upp-
hafi þessa tímabils, eða m. ö. o. nú
þegar, ferðamálin föstum tökum, og
skapi sér aðstöðu til að korna upp
veigamiklum atvinnuþætti, að hætti
margra annarra þjóða. Er sjáanlegur
vísir að þessu starfi í höfuðborginni,
þar sem loks er vakinn áhugi á hótel-
byggingum og annarri þjónustustarf-
semi við erlenda ferðamenn.
Nýting Hlíðarfjalls og Vindheima
jökuls, siglingar og sportveiði á Poll-
inuin og innanverðum Eyjafirði,
nyrsti grasagarður álfunnar, íslenzk-
ir hestar, eru nokkur atriði, sem
Akureyringar hafa í huga til að laða
hingað ferðamenn, jafnhliða því að
auka gistihúsarými og viðeigandi
greiðasölur og viðskiptastaði, þar
sem m. a. væru á boðstólum íslenzk-
ir iðn- og listiðnmunir, helzt norð-
lenzkir.
Akureyringar hafa um margra ára
skeið hugsað og rætt ferðamál, og er
það vel. Sennilega væri skynsamlegt
að efna til ráðstefnu um þessi mál
hér. Gæti það verið að frumkvæði
bæjaryfirvalda, ferðíimálaráðs, póli-
tískra félaga eða annarra aðila. Yrðu
þangað fengnir fróðustu menn í
þessu efni til skrafs og ráðagerða og
ýmsir aðilar, er þar hafa beinna hags-
muna að gæta. Ferðamálum þarf að
veita vaxandi athygli. □
Jónas Helgason á Grænavalni
HINN 5. nóvember sl. var Jónas
Helgason á Grænavatni jarð-
sunginn að Skútustöðum, að við
stöddu miklu fjölmenni.
Hann fæddist að Skútustöð-
um, 6. september 1887, sonur
hjónanna Kristínar Jónsdóttur
og Helga Jónssonar. Bjuggu
þau mestan sinn búskap á
Grænavatni í Mývatnssveit og
þar tók Jónas Helgason við búi
eftir göður sinn. Hann kvænt-
ist árið 1915 eftirlifandi konu
sinni, Hólmfríði Þórðardóttur,
og eignuðust þau 5 börn.
Bjuggu þau á Grænavatni í 47
ár.
Jónas Helgason gegndi fjölda
trúnaðarstarfa fyrir sveit sína,
meðal annars var hann hrepp-
stjóri í 20 ár. Hann var í beztu
bænda röð. Þekktastur er hann
þó fyrir störf sín að söngmálum.
Hlotið hafði hann heiðursmerki
Sambands íslenzkra karlakóra
og hann var heiðursfélagi Ung-
mennafélagsins Mývetningur.
Hann var organisti í Skútustaða
kirkju frá 1908 til dánardags.
Jónas Helgason andaðist á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur
eyri 30. okt. sl.
Við útför Jónasar Helgasonar
flutti Páll H. Jónsson á Laug-
um eftirfarandi kveðjuorð.
Það er mér Ijúf skylda að
verða við þeim tilmælum að
mæla nokkur þakkar- og
kveðjuorð hér við kistu Jónasar
Helgasonai'.
Þakkarskuld er ein þeirra
mörgu skulda, sem aldrei vei'ð-
ur að fullu greidd. En hún er
fágæt að því leyti, að hún er
þeim gæfa, sem skuldunautar
eru. Til hennar er stofnað
vegna þeirra þátta mannlegra
viðskipta, sem eru af hinu góða.
Höfuðstóllinn, sem sú skuld er
sótt til, er af þeim góðmálmi,
er hvorki mölur né ryð granda
og úr þeirri námu unninn, sem
aldrei gengur til þurrðar, á
meðan í brjóstum mannanna
slær hjarta svo ríkt, sem í
barmi Jónasar á Grænavatni.
Ungur gerðist Jónas Helga-
son nemandi þeirrar dísar, sem
í árdaga lagði mönnunum í
brjóst söngþrá, sönglist og söng
elsku. Þeirrar dísar, sem lætur
mannsins barni óma hinn fyrsta
vöggusöng, fylgir því í sorg og
gleði í gegn um lifið allt, langt
eða skammt, og kveður hvern
íslending að lokum hinu hug-
umstóra ávarpi, að dauðinn
skuli koma sæll, þegar hann
vill.
En Jónas Helgason gerðist
meira en nemandi. Hann gerð-
ist hinn sanni sendiboði og læri
sveinn, sem af auðlegð hjarta
síns, hæfileikum og kunnáttu
lagði sinn skerf til þess að boða
trúna á hina góðu dís, útbreiða
ríki hennar, efla það, og gefa
öðrum hlutdeild í þeirri ham-
ingju, sem sú trú veitti honum
sjálfum. Hann var hinn sanni
trúboði, efalaus, óttalaus og
ótrauður að veita öðrum af auð
legð síns hljómríka hjarta.
Þannig stofnaði hann til þeirrar
þakkai'skuldar, sem við öll og
þjóðin öll á honum að gjalda,
og sem er svo gott að eiga
ógreidda, af því að hún er af
hinu góða.
Jónas Helgason átti sætí. í
stjórn Söngfélagsins Heklu —
Sambands norðlenzkra karla-
kóra — áratugum saman. Þann
ig var hann ekki einungis söng
bróðir mikils fjölda söngmanna
um allt Norðurland, heldur
einnig leiðtogi og umfram allt
fyrirmynd, vegna heitrar trúar
sinnar og brennandi áhuga.
Þannig eru kai'lakórarnir á
Norðurlandi skuldunautai' hans.
Fyrir þeirra hönd leyfi ég mér
að flytja kveðju og þakkir hér
á þessum stað og þessari
stundu, ekki til að greiða hina
óborganlegu skuld, heldur til
þess eins að viðurkenna hana
fyrir ástvinum hans og öllum
öðrum. Fyrir höng Sögnfélags-
ins Heklu kveð ég' Jónas Helga-
son með dýpstu virðingu.
En hér í Mývatnssveit og í
héraði okkar öllu, var hlutur
hans stærstur. Hér var trúboðs
skóli hans, sá er hann reisti. í
þessu héraði reyndi mest á þol-
gæði hans, fórnfýsi og gjafmildi
sönghjartans. Hér vann hann
þrekraunir, en hér uppskar
hann einnig þá ávexti, sem
hann sáði til og auðguðu líf
hans.
Um starf hans að söngmálum
í hans eigin sveit finn ég mig
óverðugan að tala. Þar er um
þann gróðurreit að ræða, hvar
ég voga ekki að stíga fæti. Sá
gróðurreitur blómgast í hjört-
um ykkar sveitunga hans, og
gróðurreitur hjartans er frið-
helgur.
En Jónas Helgason gerðist
leiðtogi í héraðinu öllu um söng
og söngmál. Hann kenndi og
hvatti til dáða. Hann blés lífi í
kulnaðar glæður og hann
kveikti nýja elda. Hann var full
trúi þjóðkirkjunnar í söngmál-
um um langt skeið og hann var
kaupmaður
ÞANN 27. nóvember sl. var til
moldar borinn Kristján Árna-
son fyrrv. kaupmaður, einn af
ágætum borgurum Akureyrar-
bæjar.
Kristján var fæddur að Lóni
í Kelduhverfi, N.-Þing., þann 4.
júní 1880, og var því níutíu ára
þegar hann lézt, þann 20. nóv-
ember.
Um tvítugsaldur réðst Krist-
ján til starfa hjá Magnúsi Sig-
urðssyni, kaupmanni og stór-
bónda að Grund í Eyjafirði.
Þegar Magnús stofnaði verzlun
einn af stofnendum og upphafs
maður innanhéraðs að stofnun
Kirkjukórasambands prófasts-
dæmisins og átti sæti í stjórn
þess. Einnig sá fjölmenni og
gróskuríki félagsskapur á hon-
um ógreidda þakkarskuld. Einn
ig fyrir þá skuld leyfi ég méi'
að flytja hina heitustu og
dýpstu viðurkenningu. Ég full-
yrði, að hugur héraðsbúa allra
er þrunginn þakklætis til Jón-
asar Helgasonar. Megi vissan
um það vera ástvinum hans nú
í dag til hugsvölunar. Einnig
okkur öllum hinum mörgu, sem
söknum hans og áttum því láni
að fagna að eiga með honum
langt samstarf og njóta árvekni
hans, uppörvunar og vináttu.
Einnig fyrir hönd kii'kjukór-
anna í héraðinu kveð ég hann
í dag með einlægri virðingu.
Að lokum er mér ljúft að
viðurkenna mína eigin persónu
legu þakkarskuld við Jónas
Helgason, þótt ég raunar hafi
nú lokið erindi mínu að kistu
hans í dag. Við hann átti ég
langt og náið samstarf, sem
aldrei féll skuggi á. En ríkust
er mér þó í huga sú gæfa, að
hafa kynnzt honum, notið vin-
áttu hans og þeirrar örvunar til
starfa, sem ég svo oft naut.
Jónas Helgason var vökull mað
ur og hann vakti einatt aðra.
Það var gott að láta hann vekja
sig og Hað reyndist líka oft
nauðsynlegt. En þakkarskuld
mín við hann er mál míns
hjarta. Sú skuld er mér að vísu
ekkert leyndarmál og mér er
ljúft að viðurkenna hana nú
fyrir ástvinum hans og ykkur
öllum. Hitt er mér ljóst, hversu
mörg tækifæri látin eru ónotuð,
sem þó ef til vill hafa gefizt, til
þess að greiða þó ekki væri
nema brot af vöxtum þeirra
skulda, sem stofnað er til á
langri samfylgd við hjartríka
menn.
Ég kveð Jónas Helgason með
djúpri virðingu og flyt ástvin-
um hans mína heitustu samúð-
arkveðju.
á Akureyri, tók Kristján við
forstöðu hennar og átti að
hluta. Síðar keypti hann verzl-
unina (Verzlunin Eyjafjörður)
og rak hana óslitið þar til sonur
hans, Gunnar Höskuldur, tók
við rekstrinum.
Verzlunin Eyjafjörður var
löngum stærsta kaupmanna-
verzlun á Akureyri, og hafði
einnig mikil umsvif hvað við-
vék kaupum og sölu á afurðum
bænda.
Kristján var mjög vinsæll og
greiðasamur kaupmaður, og
gott til hans að leita, og naut
hann trausts og vinsælda sam-
borgara sinna.
Kristján starfaði mikið að
félagsmálum, sérstaklega að
málefnum Góðtemplarareglunn
ar og var þar góður liðsmaður.
Bindindismaður var Kristján
alla sína ævi.
Kristján var giftur Hólm-
fríði Gunnarsdóttur, hinni ágæt
ustu konu. Hún lézt 12. ágúst
1960.
Þau hjónin eignuðust tvo
syni, Árna, tónlistarstjóra Ríkis
útvarpsins, og Gunnar Höskuld,
starfsmann á Skattstofu Reykja
víkur. S. J.
Páll H. Jónsson, Lauguni.
Krisfján Árnason
HJARTAÐ
OG GÆZLA ÞESS
ÞRÁTT fyrir miklar framfarir í
læknavísindum og stöðuga sókn
þeirra gegn sjúkdómum, hrörn-
un og dauða, gefst almenningi
vart að sama skapi aukinn kost
ur hagnýtra fræðslurita, er efli
vilja hans og getu til að verjast
og vinna á þeim meinum, sem
sitja um heilsu hans og líf. Það
má því þykja tíðindum sæta,
þegar við bætist á markaðinn
nýtt rit um þesskonar efni, og
þá ekki hvað sízt, ef það á
erindi við allan þorra manna í
svipuðum mæli og Hjartað og
gæzla þess, sem Almenna bóka-
félagið sendir frá sér þessa
dagana.
Bók þessi, Hjartað og gæzla
þess, kom fyrst út í New York
á sl. ári og hlaut þá strax mikla
útbreiðslu. Höfundur hennar er
bandarískur hjartasérfræðing-
ur og geimfaralæknir, dr.
Lawrence E. Lamb, en Þor-
steinn Þorsteinsson dósent í líf—
efnafræði við Háskóla íslands,
hefur þýtt hana og búið textann
í hendur íslenzkum lesendum.
Þá skrifar ennfremur Árni
Kristjánsson hjartalæknir for-
mála fyrii' bókinni.
Hjartað og gæzla þess fjallar,
eins og nafnið bendir til, um
starfsemi hjartans og þá sjúk-
dóma í æðakerfi, sem varpa æ
vofeiflegri skuggum yfir örlög
manna í menningarlöndum nú-
tímans og valda þar fleiri dauðs
föllum en allir aðrir sjúkdómar
saman lagðir. Þetta á sérstak-
lega við um iðnvæddar þéttbýlis
þjóðii', en einnig hér á íslandi
gætir hinnar sömu uggvænlegu
þróunar í vaxandi mæli. Þannig
voru árið 1967 fjörtíu og fjögur
af hverjum hundrað dauðsföll-
um til komin fyrir kölkun í
hjarta, heila eða annars staðar
í æðakerfinu. En því fer þó víðs
fjarri, að bókin fjalli einvörð-
ungu um hegðun þeirra sjúk-
dóma, sem hún tekur til. Höfuð
markmið hennar er að kenna
mönnum að verjast hinum
mikla vágesti í tæka tíð og jafn
framt að veita þeim, sem þegar
hafa kennt kransæðasjúkdóms
eða skyldra tilfella, hagkvæm
ráð til að halda sjúkdóminum í
skefjum og jafnvel að vinna bug
á honum. Þá er og leikmönnum
leiðbeint um einfaldar aðferðir
til að bjarga lífi manna, sem
fengið hafa hjartaslag, en van-
kunnátta í þeim efnum hefur
kostað mörg mannslíf.
Bókin er 214 bls. í stóru broti,
prentuð í Setbergi og bundin í
Félagsbókbandinu. — Kápuna
gerði Ásmar Olafsson. □
MOBY DICK
KOMIN er út hjá Almenna
bókafélaginu skáldsagan Mobý
Dick í islenzkri þýðingu eftii'
Júlíus Havsteen. Er hér um að
ræða eitt stærsta skáldritið, sem
félagið hefur komið á framfæri
við lesendur sína, og tvímæla-
laust það, sem er þeirra fræg-
ast.
Mobý Dick hefur lengi átt
fast sæti í bókaflokkum, sem
birta fremstu skáldsögur heims,
og hefur enginn borið brigður
á, að þar eigi hann heima. Samt
vill svo til, að fá eða engin þau
verk, sem heimsbókmenntasag-
an kann deili á, hafa átt sér
jafnóvænt örlög sem þessi skáld
saga. Höfundur hennar, Her-
man Melville (1819—1891), var
bandarískur og hafði á unga
aldri getið sér frægð fyrir
fyrstu bækur sínar, _en með
Mobý Dick, sem hann skrifaði
þrítugur, var í raun lokið frama
ferli hans — i lifanda lífi. Bók-
inni var tekið af fádæma skiln-
ingsleysi og fjörutíu árum síð-
ar, þegar Melville lézt, flestum
gleymdur, óraði víst engan fyr-
ir því, að þessi sama saga mundi
að mannsaldri liðnum skipa
honum á bekk með stærstu önd
, vegishöfundum allrartíma.
Það var fyrst eftir 1919, að
augu manna opnuðust fyrir
þessu mikla skáldverki, en allt
frá þeirri stund hefur það farið
óslitna sigurför um heiminn og
selzt í milljónum eintaka.
Það er því ekki vonum fyrr,
að þessi skáldsaga kemur út á
íslenzku. Júlíus Havsteen sýslu
maður varði um árabil tóm-
stundum sínum' til að þýða
hana og lauk verkinu nokkru
fyrir andlát sitt.
Bókin er 478 bls. í stóru broti,
sett og prentuð í Prentsmiðj-
unni Odda og bundin í Félags-
bókbandinu. — Torfi Jónsson
gerði kápuna. □
ÞAÐ ER SVO MARGT
Lífsskilningur og lífssþeki.
Erindi IV. bindi
eftir Gretar Fells,
317 blaðsíð.ur.
Útgefandi Leiftur h.f.
EIN af nýju bókunum í ár er 4.
bindi af erindasafni Gretars
Fells. Þessi erindi hans hafa
verið mörgum kærkomið lestr-
arefni. Hann flutti oft erindi í
útvarp og átti stóran hóp hlust-
enda, ekki aðeins guðspekisinna
heldur fjölda manna, sem vildi
ekki missa af því að heyra hann
ræða vandamál mannlegs lífs.
í formála bókarinnar segir
Sigvaldi Hjálmarsson: ,,Gretar
Fells var stórvirkur fyrirlesari.
Um hartnær fjörutíu ára skeið
flutti hann fyrirlestra á guð-
spekifélögsfundum, í útvarp og
víðar og naut mikilla vinsælda
fyrir ljósa og skáldlega fram-
setningu og einstaklega vitur-
leg lífsviðhorf. Hahn var óvenju
lega frjálshuga maður og víð-
skyggn.“
I þessari bók -eru tveir erinda
flokkar, er hann flutti síðustu
árin fyrir burtför síná. Sex
erindi eru í hvorum flpkki. í
fyrri flokknUm er einkum kom
ið inn á dagleg viðfangsefni
hvers manns. Hann heitir „Þú.“
Er þar gi'ipið á mörgu. Rætt um
þig °§ fjölskylduna, uppeldið,
ástina og dauðann.
Hinn erindaflokkurinn heitir
„Frá ínínum bæjardyrum.“ Hlý
legt og viðkunnanlegt heiti á
erindaflþkki. Heitir eitt þeirra
/ „HamingjuÍeiðin“ annað „Sál-
könnun og sálgæzla" svo að eitt
hvað sé nefnt.
Auk þess eru í bókinni átta
fyrirléstíár Um ýmis efni. T. d.
' i,Vfgslur“, „Maðurinn og dýrið“
og „Úpprísa og himnaför." En
ekki er nóg að nefna heiti erind
anna, menn þurfa að lesa þau
sjálfh' til að njóta þeirra.
Ég hygg, að Gretar Fells hafi
verið einn af allra listfengustu
fyrirlesurum, sem við -h öfum
átt. Honum var einnig létt um
að semja. Það var einhver skáld
leg glóð, sem yljaði mönhum í
frásögn hans. Hann benti oft á
ný viðhorf og fékk áheyrendur
sína til að hugsa.
Þessi nýja bók hinslátna lífs-
spekings er ánægjuleg til af-
lestrar og girnileg til fróðleiks.
Þar er gripið á mörgum vanda-
málum mannlegs lífs, en kyndli
trúar og bjartsýni alltaf haldið
hátt á loftí. Umhana er ástæðu
laust að fara mörgum orðum.
Hún mælir bezt með sér sjálf.
Eiríkur Sigurðsson.
LEYNDARDÓMUR
Á HAFSBOTNI
Barna- og unglingasaga.
eftir Indriða Úlfsson.
Skjaldborg s.f. gefur út.
ÞETTA er þriðja bókin um
hann Brodda. Hún hefur öll
einkenni fyrri bókanna, en er
þó heilsteyptust. Þessir dug-
miklu og heilbrigðu drengir,
sem bókin segir frá, bjarga af-
komu heimilis Brodda með sjó-
sókn, þegar faðir hann veikist.
Og í sambandi við sjósóknina
kynnast þeir „draumaskipinu“
og á vegi þeirra verða grun-
samlegir náungar, sem stunda
lögbrot, og koma þeir upp um
þá í lok sögunnar. Þetta eykur
á spennu bókarinnar.
Þessi bók er skemmtileg af-
lestrar, hraði og eftirvænting í
frásögninni. Og það sem mér
fellur sérlega vel er það, að
Indriði tengir söguhetjur sínar
atvinnuvegum þjóðarinnar. í
þessari er það sjósókn. Þetta tel
ég mikinn kost á bókinni. Við
það verður hún íslenzkari og
trúverðugri.
Indriði hefur kvatt sér hljóðs
myndarlega sem barnabókar-
höfundur og ég er þess fullviss,
að hann á eftir að skrifa sitt-
hvað, sem eftir verður tekið.
Bjarni Jónsson, listmálari,
hefur teiknað myndir í bókina
og eru þær til mikillar prýði.
Efnilegir drengir mættu gjarn
an tileinka sér síðustu setning-
ar bókarinnar: „Að heimurinn
víkur til hliðar fyrir þeim, sem
vita hvað þeir vilja.“
Eiríkur Sigurðsson.
I ' ’ 1 f' ’ M 'jjbil'
Undir Búlandstindi
ÚT ER komin bókin Undir Bú-
landstindi, eftir Eirík Sigurðs-
son fyrrv. skólastjóra á Akur-
eyri, en útgefandi er Bókaút-
gáfan Norðri. Þetta eru aust-
firzkir sagnaþættir og sjöunda
bók í bókaflokknum Austur-
land.
Efni þessarar bókar er þrí-
þætt. Fyrsti hlutinn fjallar um
Djúpavog og Hálsþinghá, annar
hlutinn er saga Hamarsdals,
ábúendatal, saga eyðibýda, þjóð
sögur, bundnar þessum dal o. fl.
Þriðji þátturinn er um þrjá
merka Austfirðinga, Ríkarð
Jónsson, Inga T. Lárusson og
Helga Valtýsson. Aftast í bók-
inni er nafnaskrá. Bókin er 270
bls., prentuð í Prentsmiðju
Björns Jónssonar, Akureyri. □
ÉG SÉ SÝNIR
SVO heitir nýútkomin bók eftir
Astí’id Gilmark. Þýðandi er
Eiríkur Sigurðsson en útgef-
andi er Bókaútgáfan Fróði,
Reykjavík. Þetta er önnur bók
höfundar, en hin fyrri hlaut
nafnið „Sálræn reynsla mín“ í
íslenzkri þýðingu.
Þessi nýja bók fjallar um
spiritisma, svo sem nafnið bend
ir til, og þó öllu fremur um
dulræna reynslu höfundar, og
hvernig þeir framliðnu geta
flutt heiminum gleðiboðskap-
inn um framhaldslíf. □
Kvöldvökuútgáfan
GETIÐ í eyður sögunnar heitir
nýútkomin bók eftir séra Svein
Víking, en Kvöldvökuútgáfan
gefur út. Hér er um að ræða
átta þætti og heita þeir: íslend-
ingasögurnar, Hvers vegna
byggðu landnámsmenn inn til
dala og heiða? Kristinn siður
og kirkjur á íslandi fyrir 1000,
Kristnitakan á Alþingi, Var
kirkja á hverjum bæ? Greftr-
unarsiðir og graftarkirkjur,
Kirknaskrá Páls biskups og
Fólksfjöldi á Islandi frá upp-
hafi til okkar daga.
Þá hefur séra Sveinn gert
vísnagátur, þriðja heftið og hafa
margir gaman að leysa gáturn-
ar. □
LANDIÐ ÞITT
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Ör-
lygur h.f. hefur nýlega sent á
markað þriðju útgáfu bókar-
innar LANDIÐ ÞITT eftir Þor-
stein Jósepsson. Landið þitt,
fyrsta bindi, er staðfræðiorða-
bók, sem greinir frá sögu og
sérkennum þúsunda bæja og
staða í öllum byggðum íslands.
Árið 1968 kom út annað bindi
af LANDINU ÞÍNU og var það
ritað af Steindóri Steindórssyni,
skólameistai-a. Fjallaði annað
bindið um hálendi íslands og
hafði einnig að geyma nafna-
skrá yfir bæði bindin. Nafna-
skráin er lykill að notkun bók-
anna og er henni skipt í sjö
megin flokka, þ. e. a. s. manna-
nöfn, bækur og rit, félög og
stofnanir, atburði, þjóð- og goð
sagnanöfn og loks staðanöfn.
Staðanafnaskráin ein telur um
sjö þúsund nöfn og mun vera
sú stærsta sem prentuð hefur
verið hér á landi.
Með endurútgáfu fyrsta bind-
is af LANDINU ÞÍNU hefur út
gáfufyrirtækið orðið við óskum
fjölmargra aðila, sem hafa vilj-
að eignazt bæði bindin, en ekki
átt þess kost fram til þessa. □
LÖGFRÆÐI-
HANDBÓKIN
Önnur útgáfa.
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Ör-
lygur h.f. hefur sendt á markað
endurútgáfu LÖGFRÆÐI-
HANDBÓKARINNAR eftir Dr.
Gunnar G. Schram, lektor í lög
fræði við Háskóla íslands.
Lögfræðihandbókin er fyrst
og fremst ætluð almenningi, en
í henni er að finna svör við
mörgum þeim spurningum, sem
oft heyrist varpað fram manna
á meðal um lögfræðileg atriði.
Fjallað er á alþýðlegan hátt um
þrjár greinar lögfræðinnar,
persónurétt, sifjarétt og erfða-
rétt, og meginatriði lagaregl-
anna á þessu sviði skýrð á ljós-
an og greinargóðan hátt. Þetta
eru mikilvægar greinar lög-
fræðinnar og nauðsynlegt fyrir
hvern og einn að þekkja grund
vallaratriði þeirra.
Lögfræðihandbókin kom
fyrst út árið 1969, en seldist
fljótlega upp o geins og að fram
* an greinir er þetta önnur útgáfa
bókarinnar. Höfundur segir í
formála, að tekið hafi verið til-
lit til þeirra lagabreytinga, sem
gerðar hafi verið á þeim réttar-
sviðum, sem bókin tekur til, frá
því hún kom út, vorið 1969. Þar
megi nefna breytingar á lögum
um ættleiðingu og lögum um
stofnun og slit hjúskapar. Að
öðru leyti sé meginmál og efnis
skipan bókarinnar í höfuðatrið-
um óbreytt frá fyrstu útgáfu. □
Á HEITU SUMRI
eftir HALLDÓR SIG-
URÐSSON. — Bók um æsku
í uppreisn, konuna og kyn-
sprengjuna, æsku í ástum og
bilið milli kynslóðanna.
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Ör-
lygur h.f. hefir nýlega sent á
markað framannefnda bók, sem
höfundurinn lætur gerast í
Reykjavík, en á í raun réttri
alla veröldina að vettvangi.
Bókin fjallar um þau miklu
átök og óeirðabylgju, sem hvar
vetna verður vart, jafnt í austri
sem vestri. Jafnframt er hér á
ferðinni magnþrungin ástar-
saga, sem án efa verður mikið
rædd manna á meðal.
Frásagnarhætti höfundar má
líkja við frásögn blaðamanns,
sem staddur er 'mitt í hringiðu
stóratburða. Hann lýsir við-
brögðum æskufólksins, hug-
sjónahita og uppreisnartilraun-
um, ásamt viðbrögðum þeirra
sem eldri eru og fást verða við
„vandamálið.“
Á HEITU SUMRI er fyrsta
islenzka bókin, sem fjallar um
hin nýju viðhorf, þar sem æsku
fólk gerir uppreisn gegn ríkj-
andi þjóðfélagsástandi, og
krefst breytinga og byltinga. □
ÁGÚST Á HOFI
leysir frá skjóðunni og segir
frá fólki og fénaði í öllum
landsfjórðungurn. — Andrés
Kristjánsson, ritstj., reiddi
fram.
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Ör-
lygur h.f. hefir sent á mai'kað
ofannefnda bók. Hér er ekki
um ævisögu að ræða í venju-
legum skilningi, heldur bregður
Ágúst upp svipmyndum af fólki
og fénaði, sem hann hefur
kynnzt á langri ævi.
Ágúst Jónsson, áður bóndi á
Hofi í Vatnsdal, er mörgum
kunnur og kann frá mörgu að
segja eftir langa og viðburðá-
ríka ævi. Hann ferðaðist ára-
tugum saman um allt land, kom
næstum á hvern bæ, kynntist
bændum og búaliði, og á í
skjóðu sinni fjölbreyttara safn
minninga heldur en almennt
gerist. Ágúst er stálminnugur,
skemmtinn og kíminn og segir
í bók sinni óteljandi sögur af
atvikum og orðaskiptum við
háa sem lága.
Ágúst á Hofi var um hálfa
öld gangnaforingi á víðáttu-
mestu afréttum landsins, þai’
sem bændur tveggja landsfjórð
unga leiddu saman hesta sína i
eiginlegum og óeiginlegum
skilningi. Hann stóð framai'lega
í flokki í pólitískum sviptibylj-
um héraðs síns og ekki lét ham.
landsmálin alveg fram hjá sér
fara.
Ágúst hefir sagt að bókin sé
ekki um sig, heldur um annao
fólk, og eru það orð að sönnu
Ágúst á Hofi leysir frá skjóð-.
unni er sett í prentstofu G.
Benediktssonar, prentuð í preni;
smiðjunni Viðey og bundin i
Bókbindaranum h.f. □
ÞRAUTGÓÐIR
Á RAUNASTUND
Björgunar- og sjóferðasaga
Islands — annað bindi.
BÓKAÚTGÁFAN Hraundrang .
hefir sent á markað framan-
nefnda bók eftir Steinar J. Lúb
víksson, blaðamann, en hann e
einnig höfundur fyrsta bindis :.
sama bókaflokki, er kom ut í
sl. ári. Annað bindi spanna.
árin 1935—1941, að báðum ar
um meðtöldum. í bókinni e;.'
fjöldi sögulegra ljósmynda.
í formálsorðum bókarinnav
segir höfundur m. a„ að mei
þessu ritverki sé fyrst og frems';
ætlunin að reyna að safna á
einn stað þeim upplýsingum,
sem enn eru fyrir hendi um
bjarganir og slysfarir frá þvi’ aS
Slysavarnafélagið var stofnac,
og reyna á þann hátt að bjarga
frá gleymsku unnum afrekurr.
þeirra sem að björgunaraðgerð-
um hafa staðið, svo og geymr.
sögu þeirra er urðu að lúta i
lægra haldi í baráttunni við
óblíð náttúruöfl eða urðu fórn-
arlömb átaka styrjaldarþjóð-
anna. .|
(Framhald á blaðsíðu 2)
Karaldur Þorvaldsson
KVEÐJA
HARALDUR Þorvaldsson
verkamaður á Akureyri var til
moldar borinn 3. desember og
fylgdu honum margir til grafar.
Hann andaðist 26. nóvember.
Hann fæddist á Finnastöðum í
Hrafnagilshreppi 9. nóvember
árið 1885, yngstur fjögurra syst
kina, sem öll eru látin, Jón
kaupmaður á Akureyri, Ásgeir
fyrrum bóndi á Sólborgarhóli
og Guðný búsett á Skagaströnd.
Foreldrar þessara systkina
voru Þorvaldur Jónsson bóndi
á Finnastöðum og víðar og
Anna Jónsdóttir og var Harald-
ur fárra ára er hún lézt. Sveinn
inn var þá tekinn í fóstur, fyrst
af Helgu Pálsdóttur og Sigurði
Jóhannessyni á Hrafnagili en
síðan fóstruðu hann Sigurlína
Sigtryggsdóttir og Níels Sigurðs
son á Æsustöðum til fullorðins-
ára og þar kvæntist hann Ólöfu
Maríu Sigurðardóttur frá Kamb
hóli í Arnarneshreppi árið 1910.
Hún andaðist 1941.
Haraldur og kona hans
bjuggu 10 ár á Eyvindarstöðum
í Sölvadal, ásamt Guðjóni frá
Finnastöðum, sem nú er nýlega
látinn, nær 103 ára, en eftir það
á Kífsá í Glæsibæjarhreppi í
nokkur ár, þar til þau fluttust
til Akureyrar, en þar dvöldu
bæði til æviloka.
Börn þeirra hjóna: Valdimar,
kjötiðnaðarmaður, sem andaðist
1964, Sigurlína, ekkja Sigtryggs
Þorsteinssonar, en hjá henni
bjó Haraldur síðustu árin, i
Eiðsvallagötu 8, Valgarður,
námsstjóri á Akureyri og Bald-
vin, múrari í Reykjavík.
Haraldur Þorvaldsson var
mikill samvinnumaður og var
lengi í stjórn Akureyrardeildai’
KEA og verkalýðssamtakanna,
studdi löngum Framsóknar-
flokkinn og heiðraði Frarn-
sóknarfélag Akureyrar hann
fyrir ágæt störf. Á meðan heiis-
an leyfði stundaði hann alla
algenga verkamannavinnu ai
sinni kunnu trúmennsku og
atorku. Hann lá aldrei a liði
sínu, hvorki í starfi verkamann:;
eða félagsmála, var virtur borg’
ari, di-engur góður og skilaöi.
löngu og farsælu dagsverki sen
bóndi og bæjarmaður. xi'a.
hann þökk fyrir áratuga smi *
starf og vináttu.
E.D. [