Dagur - 16.12.1970, Blaðsíða 5

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Síniar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
FJARLÖGIN
MINNIHLUTI fjárveitingarnefnd-
ar Alþingis segir svo í nefndaráliti
sínu um fjárlög þau, sem gilda eiga
fyrir næstu ár og hafa verið til um-
ræðu:
„Nú, þegar fjárlagafrumvarpið
kom til annarrar umræðu á Alþingi,
voru niðurstöðutölur tekjumegin
11.536 millj. kr. og er hækkunin frá
gildandi fjárlögum 3.139 millj. Þessi
hækkun er stórfelldari en dærni eru
til í sögu íslenzkra fjárlaga, og það
svo, að öll fyrri met á því sviði
hverfa sem dögg fyrir sólu. Sem
dæmi um það, hvað stórfelld þessi
hækkun er, viljum við minna á það,
að fjárlögin voru árið 1967, þegar
kosið var til Alþingis fyrir þetta
kjörtímabil, sem nú er að ljúka,
4.700 millj. kr., eða einum þriðja
hærri í heild en hækkunin ein er nú,
Enda þótt greiðsluafgangur á fjár-
lagafrumvarpinu sé nú 400 millj.
kr., mun hann ekki verða stórfelld-
ur, þegar upp verður staðið, þar sem
ennþá eru óuppgerðir stórir mála-
flokkar, eins og lannahækkun ríkis-
starfsmanna og framlög til nýrra
bygginga barna- og gagnfræðaskóla
og fleira.
Fjárlagafrumvarpið fyrir árið
1971 er undirlagt af áhrifum verð-
bólgunnar, eins og sjúklingur af
skæðum sjúkdómi. Yfir 1.100 rnillj.
kr. er varið til niðurgreiðslna á vöru-
verði. Þessi fjárhæð nægir þó ekki til
að lialda verðlagi í skefjum nema til
1. sejjtember n. k. Enda þótt greidd-
ar séu 8000 kr. í fjölskyldubætur
með hverju barni, er þó kaupmáttur
bótanna ekki eins mikill og fyrir ára-
tug. Þessi einkenni verðbólgunnar
eru augljós, en þar að auki merg-
sýgur verðbólgan allan rekstur í
landinu. Þá þarf að hafa það í huga
í sambandi við þessa fjárlaga-
afgreiðslu, eins og áður er að vikið,
að ekkert fé er ætlað til að halda
þeiin niðurgreiðslum áfram eftir 1.
september n. k.
Ljóst er af þessu, að þrátt fyrir
það, að fjárlögin hækka um 3.2
milljarða kr. á einu ári, er þeim ekki
ætlað að halda verðlagi í skef jum eða
mæta verðhækkun nema 8 mánuði
af árinu.“
Atkvæðagreiðsla um fjárlagafrum-
varpið við aðra umræðu fór fram sl.
fimmtudag. Þriðja eða síðasta um-
ræða fer fram í þessari viku, en gert
er ráð fyrir, að hlé verði á störfum
þingsins frá 19. desember. Fjárlögin
fyrir 1971 verða því sénnilega aðal
„jólagjöfin“ til þjóðarinnar þetta
árið. □
Sfefna Framsóknarflokksins í verki
EFTIRFARANDI stefnumál
hefur Framsóknarflokkurinn
flutt á Alþingi, auk þeirra, er
fyrr getur í þessum greinar-
flokki.
BARÁTTAN GEGN TÚN-
KALINU OG AFLEIÐINGUM
ÞESS.
Tillögur flokksins um þetta
efni koma fram í þrem frum-
vörpum, og er á öðrum stað í
blaðinu (þessu blaði eða síðar),
sagt frá einu þeirra, en það er
frumvarp um styrk til búfjár-
uppeldis til bænda, sem minnka.
bústofn sinn vegna kals. Megin
efni hinna frumvarpanna
tveggja er sem hér segir:
1. Að á árinu 1971—1974 að
báðum meðtöldum, skuli sam-
kvæmt jarðræktarlögum greiða
þriðjung af verði sláttutætara,
framlag vegna frumvinnslu
lands til grænfóðursræktunar
þrefaldast, en til endurvinnslu
vegna kals nálega tvöfaldast og
til bygginga votheysgeymslna
þrefaldast. Er sem fyrr segir
ætlast til að þessi aðstoð standil
í fjögur ár, en jafnframt, að
framlengt verði ákvæði um jafn
langan tíma um aukaframlag til
að koma upp súgþu-rrkunartækj
um (þriðjungur kostnaðar).
2. Þar segir svo: Nú hefur
brugðizt grasvöxtur á túni
vegna kals, svo að nauðsyn ber
til, að dómi Búnaðarfélags ís-
lands, að endurrækta túnið,
tryggja lífsafkomu á jörðinni,
koma í veg fyrir að hún fari í
eyði og vinna að því, að véltækt
tún jarðarinnar verði allt að 40
hektarar, og er þá nýbýlastjóm
heimilt að veita óafturkræft
framlag til endurræktunar. Það
má þó ekki vera hærra en sem
nemur, að viðbættu framlagi
samkvæmt jarðræktarlögum
80% af ræktunar- og girðingar-
kostnaði eftír meðalverði ár
hvert. Framræslukostnaður
kemur hér ekki til greina. Gert
er ráð fyrir, að þessi aðstoð
gildi um framkvæmdir áranna
1970—1974, að báðum meðtöld-
um. í sama frumvarpi er lagt
til, að endurbyggingarstyrkur
til íbúðabygginga í sveitum
verði 150 þús. kr. tíl samræmis
við orðnar verðbreytingar.
EFLING FRAMLEIÐNI-
SJÓÐS.
Frumvarp um breytingu á
lögum um Framleiðnisjóð land-
búnaðarins. Þetta frumvarp er
um það, að tekið verði upp á
ný árlegt framlag til Framleiðni
sjóðs, 25 milljónir króna, að allt
að tveir þriðju hlutar af fé lians
megi nota sem styrki, og að til-
raunir varðandi innlenda fóður
öflun og lieyverkun skuli sitja
fyrir öðrum verkefnum.
VEÐDEILDARLÁN TRYGGÐ.
í frumvarpi til laga um breyt
ingu á Búnaðarbankalögunum,
er svo fyrir mælt: Að veðdeild-í
arlán megi nema 70% af virð-
ingarverði tvö fyrstu árin og
vextir 4%, og greiðist lántak-
endum bæði í peningum og
vaxtabréfum, sem veðdeildin
gefur út. Seðlabankinn láni veð
deildinni allt að 100 millj. kr.
til 20 ára með 5% vöxtum og
árlegt framlag úr ríkissjóði
verði 20 millj. kr. Segir svo í
greinargerð, að gera verði ungú
fólki kleift að eignast jarðir þeg
ar hinir eldri verði að hætta.
En eins og nú standi sakir er
starfsemi varðandi veðdeildina
með öllu ófullnægjandi.
FYRNING FASTAFJAR-
MUNA.
Fnunvarp um breytingu á
skattalögunum. f frumvarpi um
þau segir: Alla fastafjármuni
skal fyrna miðað við áætlaðan
endingartíma þeirra. Reikna
skal fyrningar þannig, að sainan
lagðar fymingar á hverjum
tíma nemi hundraðshluta af end
urkaupsverði, sem svarar til
þess hluta, sem liðinn er af fyrn
ingartímanum. Vegna gengis-
breytinga og verðbólgu fer því
nú fjarri, að þeir fyrningarsjóð-
ir til endurnýjunar, sem heim-
ild er um í skattalögunum, séu
nægilegir.
DREIFING VERKFRÆÐI-
ÞJÓNUSTU.
Erumvarp til laga um verk-
fræðiþjónustu ríkisins á Vest-
ur-, Norður-, Austur- og Suður
landi. Gert er ráð fyrir, að verk
fræðiráðunautar utan höfuð-
LEAR KONUNGUR
í þýðingn STEINGRÍMS
THORSTEIKSSONAR
Ljósprentuð í bandi, kr. 387,50
mcð söluskatti.
Vönduð, serstæð, falleg, góð
jólagjöí bókainanni. Verður tor-
gæt og verðnræt innan tíðar.
GAMLAR GLÆÐUR
sögur eftir Jack London. Ilóka-
nicnnunr bent á unrsögn í
„Heima er bezt“ og lesntál á
kápu bókarinnar. — 1 snotru
bandi kr. 250,00, nteð söluskatti.
Bókasöfnum og lestrarfélöguin
er bent á, að uppiagið af Lear
konungi gengur fyrirsjáanlcga
til þurrðar og því öruggast, að
söfn tryggi sér eintak í þesstun
nránuði — bjá bóksala eða beint
frá afgreiðslunni.
borgarsvæðisins liafi aðsetur á
Akureyri, Egilsstöðum, Selfossi,
ísafirði, Sauðárkróki og í Borg-
arnesi. Frumvarp svipað þessu
samdi staðsetningarnefnd ríkis-
stofnana sem „vinstri stjórnm“
skipaði á sínum tíma. Hefur þaif
áður verið flu-tt á Alþingi þrisv-
ar sinnum, og miðar að því, að
stuðla að jafnvægi rnilli lands-
hlutanna á því sviði, sem liér
er um að ræða.
REKSTRARLÁN
IÐNAÐARINS.
Tillaga til þingsályktunar um
rekstrarlán iðnfyrirtækja. Hún
felur það í sér, að iðnfyrirtæki
fái víxilkvóta tíl sölu á allt að
90 daga víxlum, er nemi allt að]
þriggja mánaða framleiðslu
þeirra. Og að fyrirtækin fái
hlaupareikningsyfirdrátt, er
svari til þriggja mánaða kaup-
greiðslu hlutaðeigandi fyrir-
tækis.
Til sölu er SÓFASETT,
sem nýtt, liagstætt verð.
Uppl. í síma 2-14-30.
Cleopatra HÁR-
ÞURRKA með tíma- og
hitastilli til sölu. Verð
2500 kr.
Uppl. í síma 2-17-87.
BÆKUR KVÖLD-
VÖKUÚTGÁFUNNAR
MEÐAL heimildarmanna að ís-
lendingabók nefnir Ari fróði
eina konu, sem hann segir að
hafi verið margspök og óljúg-
fróð, en það var Þuríður dóttir
Snorra goða. Hún mundi föður
sinn, sem andaðist árið 1031.
Einnig vitnar hann til inárgra
annarra spakra og fró'ðrá
manna, er mundu langt fram.
Þar á meðal voru Þorkell Gellis
son föðurbróðir hans, sem hann
segir að hafi verið langminnug-
ur og ólyginn, Hallur í Hauka-
dal og Teitur sonur ísleifs
biskups, sem efalaust hefur get-
að frætt hann um margt viðvíkj
andi kristnitökunni á íslandi og
um upphaf allsherjarríkis á ís-
landi.
Af þessu verður það ljóst, að
Ari hefur lítinn áhuga haft á
því að ljúga upp sagnfvæði
sinni, þó a_ð sumir nútímafræði
menn séu farnir að hafa það við
orð, að eins líklegt sé, að hann
hafi logið upp sögunni um Ing-
ólf Arnarson og sendiför Ulf-
ljóts og ýmislegt annað í sögu
vorri, sem til skamms tíma hef-
ur verið haft fyrir satt. Þá þyk-
ir öðrum það líklegt, að hann
hafi logið upp allri Landnámu,
enda hafj landnámsmennirnir
eigi verið annað en fjöll og
hnjúkar. Heitir sú 'fræði nátt-
úrunafnakenningin oig hreif
i __s
Sjón er sögu ríkari
Wilkinson rakblað með krómlagðri egg
eítir 14 rakstra
Og venjulegt rakblað án krómstyrkingar
eftir 14 rakstra
WILKINSON HERDIR ECGINA MEÐ I
.
HREINU KRÓMI - HARÐARA EN
PLATÍNA, HARÐARA EN STÁL

Wilkinson-rakblöðin fást í öllum matvöruverzlunum vorum í 3ja og 5 blaða pökkum
NÝLENDUVÖRUDEILD
5
hún mjög vísindamenn íslenzka
fyrir nokkrum árum.
Þessi speki er meðal annars
studd með því, að enginn maður
íslenzkur hafi ■ verið iæs eða
skrifandi fyrr en á 12. öld og sé
þá gefið mál, að öllu hljóti að
hafa verið Iogið sem skrifað
hafi verið um sagnfræði fyrstu
þriggja áldá íslandsbyggðar og
sé þvi maj klaust með öllu. Gert
er ráð fýrir, að heimildarmenn
Ara haf-i' vérið jafnminnislausir
álr blá óg gámalmenni gerast
nú á ellihælum, og geti því
hvergi verið heil brú í forn-
fræðum vorum.
Gegn þessum firrum og ýms-
úm fleiri ræðst séra Sveinn Vík
ingur með mikilli skarpskyggni
ög 'rökfimi í sinni nýju bók:
Getið í eyður söguimar, og sýn-
ir fram á, að þessi söguskoðun
er á haldlitlum grunni reist,
enda stangast . hún hvawetna
við staðgóða þekkingu og líkur.
Auk þess bendir hann á mafg-
vísleg sagnfraéðileg vandamál,
sem lítt hefur verið gaumur gef
inn hingað tií.; Þetta er stór-
athyglisv.erð bók, sem áhuga-
menn um söguleg efni munu
lesa sér til ávinnings og
ánægju. Hins vegar dettur mér
ekki í hug, áð fræSimenn af
lygasöguskólanum muni líta við
henni, því að sjáandi sjá þeir
ekki skynja né skilja, og drott-
inn hefur blindað augu þeirra
og forhert hjörtu þeirra í vill-
unni fcins óg Jesaja spámaður
keiþst að oj'ði, pg er þá ekki von
á gööp. -
' ífýrra kpm út eftir Svein Vik
Thg bfáðsÍiemmfileg bók: Vinur
minn og ég, sem er eins konar
andleg ævisaga hans og góð við
bót við hina vinsælu og mikið
lesnu sjálfsaevisögu hans: Mynd
ir daganna.
Ekkj förlast þessum síunga
manni stílgáfan og gamansem-
in, sem ævinlega verður til and
legrar hressingar og vitsmuna-
legrar endurnæringar. Slíkar
bækur eru hollar ungum sem
öldnum. .........,
Bénjamín Kristjánsson.
Benédijkt Ingimarsson:
Kvæðakvei:
ÓFANNEFNDA bók sá ég fyrst
á sólbláum sumardegi verkfalls
mánaðarins júní, — og það var
þá Ijóðabók sem virkilega gekk
rauður þi-áðúr gegnum. Og ég
var heppinn. Þvi að hina síð-
ústu og verstu daga hvers árs,
þegar allt logar í glysi á dökk-
uni grunni vetrarrökkursins,
vilja litlar og yfirlætislausar
bækur gleymast, — einkum ef
þær flytja ljóð sem eru rödd
alþýðumanns í íslenzkum dal.
Kvæðin hér eru að vísu ekki
fáguð með sandpappír, sum dá-
lítið stirðlega ort, — en það er
ekki hægt að vaða gegnum þau
eins og reyk. Maður rekur sig
á kjarna, sem er í ætt við heil-
indi berghamranna, en engan
trúðleik, enga út-og-suður leik
fimi.
Saga héraðsins verður ekki
skrifuð sem heild, nema gefinn
sé gaumur að hlut alþýðuskáld-
anna, alla leið frá fyrstu tíð.
Eyfirzk , alþýðuskáld-saga er
glæsilega auðug af góðum þátt-
• uni, eigi síður en héraðanna til
beggja hliða. Bændurnir í Eyja
-fi-rði eiga góða fulltrúa á þeim
sögubekk, og rödd þeirra gildan
hlut í menningarlífi héraðsins.
Kvæðakver Benedikts Ingi-
marssónar er framhald á þeirri
íþrótt, sem forverar hans mót-
uðu, eftir að rímnaaldir runnu
skeið. Að kveða- sér til hrugar-
hægðar og þar með sér til þess
lofs og frægðar, að varðveita
andlegt fjöregg þjóðar, er raun-
ar mesta afrekið í bókmennta-
sögu íslendinga. Kvæðakverið
er ekki stórfelldur skáldskapur,
heldur „eitt af oss“, ef svo
mætti að orði komast. Það er
kostur, — því að aðeins örfá
stórskáld vorra eru alveg laus H
við trúðleik. Sumir nefna þær 1
umbúðir: hyllingasýnir og mál-
töfra, — og er vandi með slíkt
skrúð að fara. Gott að vera því
sem minnst háður. Gott að leika
á strengi af fullri djörfung eða
varfærni, eftir því sem kliðir
eða ómar umhverfisins gefa til-
efnið hverju sinni.
Sigurður Draumland.
Heimsmeistarkeppni í
knattspyrnu 1970 og
íslenzk knattsp. 1970
ÞETTA langa bókarheiti ber ný
útkomin bók frá Skjaldborg s.f.,
Akureyri. Þýðingu úr þýzku
gerði Magnús Kristinsson kenn
ari við M. A. Nær 20 blaðsíður
bókarinnar er þó kafli um ís-
lenzku knattspyrnuna, um
landsleiki og íslandsmótið í
knattspyrnu á þessu ári, enn-
fremur „Hermanns þáttur
Gunnarssonar“ og viðtal við
Ellert B. Schram. Aðalhöfundur
bókar þessarar er Wilhelm
Fiseher. Hann ritar sérstakt
„knattspyrnumál“, sem er
myndauðugt mál, fremur en
fagurt. Keims af því máli verð-
ur oft vart í íslenzkum blöðum,
þá er fjallað er um þessa grein
íþrótta.
Bók þessi er 200 bls. og í
henni margar myndir. Eiguleg
bók fyrir unnendur knattspyrn
unnar. Hún er prentuð í Prent-
smiðju Björns Jónssonar. □
Katrín Jósepsdóttir:
Þankar
MÓRG af kvæðunum í þessari
bók bera vott Um Ijóðræna
gáfu, þótt hins vegar mætti
segja að stíltækni sé sumstaðar
ábótavant. En hafa ekki flest
íslenzk alþýðuskáld orðið að
berjast við örðugleika í þeim
efnum? Því að þessháttar er
ekki hægt að kenna, nema að
litlu leyti, og jafnvel stórskáldin
hafa orðið að byggja alla sína
snilld upp af eigin krafti.
Og eins og allar lindir finna
einhver ráð til að brjótast fram,
þannig fer með skáldæðina í
þessum kvæðum. Ég get ekki
betur séð, en að ljóðin Móður-
þel og Ljúfur, og sömuleiðis
Andvaka og Þú mildi faðir, séu
þau afbragðskvæði, að hvorki of
né van finnist í orðanna hljóð-
an, og djúpur innileiki bezti
kosturinn.
Hins vegar virðist lesandan-
um nokkur stærri kvæðanna of
viðamikil að efni, til að eiga
heima í ljóðformi, en mundu
sóma sér betur í hvössum
ádeilu-prósa. Undantekið þó
Vorljóð, sem er gott kvæði.
Ekki mundi undirritaður ætla
sér það árangurslausa verk að
setja Ijóðasmiðum reglugerðir!
En einhvern veginn get ég ekki
að því gert, að mér líkar ekki
dapurlegu ljóðin í þessari bók,
t. d. Ruslakista, Sjálfsgagnrýni
og Rekald. Sá höfundur, sem
yrkir kvæði eins og Lítið Ijóð
og önnur sem áður eru hér
nefnd, er varla mjög fátæklega
á vegi staddur. Fleiri kvæði bók
arinnar sanna þetta líka: Haust,
Skemmdarverk enn unnin
Nú er mér létt í Iund, Svanur
og í sólskini. Eða þessar línur
úr kvæðinu Sólaruppkoma:
Mér sýnist eins og siffonslæða
sveipist milli allra hæða.
Ég sé líka Kaldbak klæða
kollinn sinn í geislahjúp.
Fagra veröld víð og djúp.
Það er eins og leiftri og ljómi
lífsins dögg á hverju blómi
og í sál mér syngi og hljómi
sólarljóð, frá dal og núp.
Sigurður Draumland.
Á MÁNUDAGSMORGUNINN
kom í ljós, að maurasýra hafði
verið sett á olíugeyma tveggja
steypubíla Norðurverks við
Laxárvirkjun. Mál þetta var
þegár kært, eins og í fyrra
skiptið, er samskonar verk voru
þar framin. Lögregluvernd sú,
er Norðurverk fór fram á, að
yrði á vinnustað, fékkst ekki.
Jóhann Skaptason sýslumað •
ur á Húsavík sagði blaðinu :i
gær, að þrátt fyrir miklar yfir-
heyrslur og rannsóknir, hefði
ekkert upplýst í málum þess-
um, og engin slóð fundizt, e
unnt væri að rekja. □
SJAIU LANDIÐ ÞIII
FERÐAPISTLAR OG MINNINGARÞÆTTIR
EFTIR MAGNCS MAGNÚSSON RITSTJÓRA
Magyuís Magniísson, ritstjóri, blaðamaður og rithöfundur hcfur verið
einn litríkasti persðnulciki á sviði íslcnzkra þjóðmála og bókmennta
um langt skeið. Blað hans Stonnur blés ferskum andblæ hreinskilni
og óvægni inn á svið stjómmála og sjálfur var hann lcngi kenndur
við þann storm. Hann var ætíð óva'ginn á ritvellinum og hreinskil-
inn. ekki síður við sig sjálfan en aðra. t þessari bók Sjáðu laiulið þitt
eru minningarþættir og ferðapistlar frá liðnum árum, ferðaþættir í
samfylgd inargra þjóðkunnra inanna með ívafi hvers kyns fróðlciks
uin land og þióð. Síðasiliðið ár kom út bókin Syndugur maður
segir frá. Sú bók vakti mikla aíhygli, og seldist upp. Lesendur munu
ekki síður kunna að meta þessa nýju bók Magnúsar Storms.
VERÐ KR. 540 000 4- SSK.
Biðjið um ísafoldar-bók
og þá fáið þér góða bók.

SKYRTUR
J.M.J.
liirnlilá
FOT
BUXUR
Vel kiæddir menn í föfum
frá Jéni M.