Dagur - 06.03.1971, Blaðsíða 8

Sandur og sandkassar eru sígild í öllum leikskólum. (Ljósm.: E. D.)
Dagheimili og leikskólar —
SMATT & STORT
I.
í SEINNI tíð hefur það farið
mjög í vöxt, að húsmæður hafa
nnnið utan heimilis hluta úr
degi. Þörfin eftir þessari vinnu
hefur aukizt í iðnaði, við fisk-
vinnslu og afgreiðslustörf. Þetta
er þróun, sem ekki verður
hreytt, þótt ég líti svo á, að
fyrstu tvö árin eigi móðirin
sjálf að annast um barn sitt.
Annað kemur og til í sam-
handi við þessi störf. Það virð-
-st orðið ei-fitt að fnamfæra
heimili af kaupi heimilisföður
einkum ef að börnin eru mörg.
En við þetta skapast vanda-
mál. Hvað á að gera við bömin
meðan húsmóðurin vinnur utan
heimilisins?
Hér á Akureyri hefur enginn
vandi verið í þessu efni að sumr
:nu. Pálmholt og leikskólinn
Iðavöllur ásamt barnaheimilum
utan bæjarins hafa fullnægt
börfinni fyrir gæzlu barna.
Meira að segja var Pálmholt og
Jðavöllur ekki fullsetin siðast-
liðið sumar.
En svo bregður við í haust, að
meiri eftirspurn verður eftir
dvalarstað barna í Leikskólan-
um en áður hefur verið. Reynt
er að láta einstæðar mæður
ganga fyrir, ef sótt er um í
tæka tíð. En mörgum öðrum
varð að neita. Stafar þetta senni
lega af aukinni atvinnu í bæn-
Góð hókmennia
kynning
BÓKMENNTAKYNNINGIN á
fimmtudaginn tókst með ágæt-
um. Fór hún fram í sal Amts-
bókasafnsins og var hvert sæti
skipað og raunar miklu meira.
Bókmenntaklúbbur Akureyr-
ar efndi til þessarar kynningar
og kynnti Tómas Guðmundsson
skáld og verk hans. Eiríkur
Sigurðsson bauð gesti vel-
komna, en að því loknu flutti
Kristján Karlsson bókmennta-
fræðingur erindi um skáldið,
nokkrir nemendur Menntaskól-
ans lásu úr ljóðum ]>ess og síð-
ast las svo skáldið úr vaikum
eínum. p
um. Hér þarf því eitthvað að
gera raunhæí't.
Barnavemdarfélag Akureyr-
ar lét byggja' Leikskólann og
hefur rekið hann með styrk frá
bænum. f -fyrfávetúr sendi fé-
lagið bæjarstjórn bréf þess efn-
is, að bærinn byggði dagheimili
á Brekkunhi sem fyrst. Þetta
áréttaði félagið með öðru bréfi
síðar í vor, þar sem óskað var
eftir að bærinn tilnefndi mann
með ö'ðrum fulltrúa frá félag-
inu til að velja dagheimilinu
stað í' samráði við skipulags-
nefnd. Jáfnfráhit tilkynnti fé-
lagið, að það hefði tilnefnt
Indriða Ulfsson, skólastjóra, af
sinni hálfu. Skipulagsnefnd til-
nefhdi Háráld Sveinbjörnsson,
DAGANA 27.—28. febrúar var
haldin á Hótel Loftleiðum ráð-
stefna um mengun, sem I.and-
vernd boðaði til í samvinnu við
Rannsóknarráð ríkisins, Nátt-
úruverndarráð og Eiturefna-
nefnd ríkisins. Á ráðstefnunni
fluttu 22 sérfræðingar á ýmsum
sviðum erindi um mengunar-
vandamál. Auk þess tóku marg-
ir aðrir þátt ‘í umræðum og
fyrirspurnum. Á ráðstefnunni
kom fram, sem raunar var vitað
fyrir, að þótt mengun sé mun
minni á íslandi en víða erlend-
is, fara íslendingar þó ekki var-
hluta af henni. Auk mengunar,
sem á rót sína að rekja til inn-
lendra orsaka, berst talsvert af
skaðlegum efnum erlendis frá.
Má þar nefna olíu- og efnameng
un, er berst með hafstraumum,
mistur og geislavirkt úrfelli
með loftstraumum, og snefill
eiturefna með innfluttum mat-
vælum.
Á ráðstefnunni skýrði Páll
Theodórsson eðlisfræðingur frá
því, að hámark geislavirks úr-
fellis eftir kjarnorkutilraunir
stórveldanna hefði dreifzt um
allbreitt belti á norðurhveli
jarðar, og var ísland á norður-
jaðri þess. Skerfur íslands af
slíkri mengun var því ekki
minni en annarra landa á svip-
aðri breiddargróðu, og náði há-
verkfræðing til þessa starfs.
Hafa þeir komið sér saman um
að sækja um ákveðna lóð.
Á áætlun bæjarstjómar fyrir
þetta ár er gert ráð fyrir 1.5
milljón króna framlagi til að
byrja á þessari byggingu. Þann
ig stendur málið nú.
II.
Ekki er hægt að búast við að
bygging þessa dagheimilis taki
minna en 2 ár. Hvernig á þá að
mæta þörfinni á daggæzlu
barna næsta vetur fyrir þær
húsmæður, sem þess þurfa?
í Reykjavík er það þannig, að
ekki er hægt að taka á dagheim
ili nema forgangsbörn, þ. e.
(Framhald á blaðsíðu 4)
marki 1963—1964. Eðlisfræði-
stofnun Háskólans hefur fvlgzt
með geislavirku úrfelli síðan
1958, og framkvæmt mælingar
á geislavirkum efnum í matvæl
um, aðallega kjöti og mjólk,
síðan 1963.
Litlar rannsóknir hafa farið
fram á loftmengun á íslandi.
Bent var á að nauðsynlegt væri
að fylgjast betur með dreifingu
köfnunarefnisoxýða frá Áburð-
arverksmiðjunni en verið hef-
ur, enda mun magn þess vera
meira en leyfilegt er sums stað-
ar erlendis. Köfnunarefnisoxýð
eru eitruð mönnum og skepn-
um, en valda ekki skaða á
gróðri nema í miklu magni sé.
Flosi Hrafn Sigurðsson veður
fræðingur benti á, að staðgóð
þekking á hitahvörfum, hraða
og stefnu vinda væri ásamt öðr-
um eitt af frumatriðum, sem
taka bæri tillit til við staðarval
verksmiðju með mengunar-
hættu. í því skyni er nauðsyn-
legt að afla meiri undirstöðu-
þekkingar á þessum þáttum
veðurfræðinnar, til að hægt sé
að grípa til slíkra upplýsinga,
þegar staðarval er ákveðið.
Baldur Johnsen læknir ræddi
hina nýju heilbrigðisreglugerð
og sýndi fram á með myndum,
að mikið vantar á, að nægilega
ye4 eé gengið frá skolpræsum í
SKÝ J AKL JÚF ARNIR
Nú er ekki lengur í tízku að
eiga myndir af Empire State í
New York, sem var hæsta bygg
ing heimsins í 40 ár, skýjakljúf-
urinn mikli, um 400 metrar á
hæð. Nú er búið að byggja ann-
an á Manhattaneyju, sem er 420
metrar, og þar á „Bandaríska
hehnsviðskiptastöðin“ að vera
til húsa og í annarri byggingu
jafn liárri. Ekki er talið verk-
fræðilegum vandkvæðum bund
ið að byggja 500 metra háhýsi.
VÉLSLEÐARNIR
Vélsleðarnir eru hin mestu
þarfaþing og mjög útbreiddir í
Bandaríkjunum, flestir raunar
notaðir til skenuntunar, enda
auðveldir í notkun, og auk
skemmtunar til margra hluta
nytsamlegir. En nú hafa menn
vestra fengið áhyggjur af því,
að vélsleðarnir skenuni gróður
og valdi röskun á lifnaðarhátt-
um ýmissa viltra dýra, sem
mörg eru viðkvæm fyrir ónæði
af völdum vélsleðanna.
EFN AKL JÚFARNIR
Lágfreýðandi þvottaefni, sjálfir
efnakljúfar náttúrunnar og önn
ur góð slagorð, hafa dunið á
manni undanfarna mánuði frá
útvarpi og sjónvarpi. Á sama
tíma færist það í vöxt í Banda-
ríkjunum, að þessi þvottaefni
eru bönnuð vegna mengunar-
hættu af þeim.
ATHYGLISVERÐ JÁTNING
Gylfi Þ. Gíslason flutti ræðu á
aðalfundi Kaupmannasamtaka
íslands fyrir skömmu. Þar sagði
hann m, a.:
„Jafnframt þyrfti að fara
fram endurmat á tekjuskipting-
unni í þjóðfélaginu, sérstaklega
á þeim áhrifum, sem gildandi
félagsmálalöggjöf, heilbrigðis-
málalöggjöf og skattalöggjöf
hafa í för með sér á tekjuskipt-
inguna í þjóðfélaginu. Mér virð-
ist ýmislegt benda til þess, að
hagnýta mætti til réttlátari
tekjujöfnunar en nú á sér stað
það mikla fé, sem nú er varið
þéttbýlinu, og frágangi vatns-
bóla við ýmis hótel úti um land
er mjög ábótavant.
Jón Ingimarsson gat þess, að
víða í löggjöf landsins væru
dreifð ákvæði varðandi meng-
un, en þau þyrfti að draga sam-
an í ný allsherjarlög um meng-
unarvarnir á íslandi, og einnig
sami’æma stjórn þessara mála
og aðgerðir í þeim. Einnig lagði
hann til, að færð yrði út meng-
unarlögsaga í kringum landið.
Kjartan Jóhannsson ræddi
um vandamál atvinnureksturs í
sambandi við mengunarvarnir.
(Framhald á blaðsíðu 2)
ALÞÝÐUBANKINN hóf starf-
semi sína á fimmtudaginn, og
var Sparisjóður alþýðu þá niður
lagður, yfirtekinn af hinum
nýja banka. Bankinn er stofn-
aður með 40 millj. króna hluta-
fé og er til húsa á Laugavegi 31,
Reykjavík. Bankastjórar eru
Oskar Hallgrímsson og Jón
Hallsson. Formaður bankaráðs
er Hermann Guðmundsson.
Með honum eru í bankaráði:
Björn Þórhallsson, Markús Stef
ánsson og Jóna Guðjónsdóttir,
varamaöur Óakarií fWJgrims-
til trj’gginga- og heilbrigðis-
mála, og að skattalöggjöfin gæti
verið heilbrigðari og réttlátari
en hún er.“ |
Þetta er merkileg jálning,
eftir að Alþýðuflokkurinn hef-
ur farið samfleytt irieð trygg-
iugamálin í 15 ár eða bóUoá
annau áratug.
’ró: A ý,i ;
MERKUR FUNDUR
Fundur ungra FramstVknftr-
manna í Borgarbíói á dögunum
vakti athygli. Hin veika von
andstæðinganna um, að þessir
ungu menn að sutman, er þar
stigu í pontuna, væru að skilja
við flokk sinn og sundra hpn-
um, gufaði upp og varð að engu.
Þeir Ólafur Ragnar Grímsson
og' Baldur Óskarsson færðu
sterk og hógvær rök að því, aðl
á nieðan svokölluð vinstri öfl í
landinu störfuðu Sundruð í
mörguin flokkuni og flokksbrot
utn, næðu þau ekki settu ntarki,
en íhaldsöflin ættu hins vegar
auðveldan leik til yalda. Um
þetta liljóta allir vinstri nienrt
að yera sammála. Hitt er svp
annað' mál hversu úr skal bæta
og sameina vinstri öflin til
mikilla átaka. En víst er, að
þeim fjölgar óðum er finna
þessa þörf, og í röðum ungs'
fólks er þess helzt að vænta, að
sá grundvöllur finnist, sem
unnt er að sameinast á.
IIROLLVEKJA
Ólafur Björnsson hagfræði-
prófessor sagði ftýlega í þing-
ræðu:
„Hvað á að taka við að lokntí
verðstöðvunartíniabilinu? Á að
halda verðstöðvuninni áfram,
og ef svo er, hvemig á að afla
fjár til þess, þar sem fyrir því
hefur ekki verið séðmema til 1.
september? Eða á að reka ríkis
sjóð með stórfélldum halla á
tímabilinu og láta hann taka
lán í Seðlabankanum? Veramá,
að einhverjir liti þá lausn liým
auga, en góð hagfræði hefuh
það nú ekki verið talin hingað
til. En ef verðstöðvuninni verð-
Ur hætt, þá yrði það spuming,
sem vissulega snertir mjög hagsl
muni almennings, hvemig leysai
eigi þann vanda, sem leiðir af
þeim verðhækkunum, sem þá
hljóta að verða þegar í stað. Nú
em kjarasamningarr lausir,
eins og kunnugt er á hausti
komanda og enginn gerir öðm
skóna en að einhverjar talsverði
ar kaupgjaldshækkanir eigi sér
þá stað. Að vísu er verð á út-
flutningsafurðum liagstætt setn
stendur en hin langvarandi og
erfiða kaupdeila á togaraflotan-
unt bendir þó til þess, að útgerð
in telji sig ekki geta tekið á sigi
rniklar kostnaðarhækkanir. Já,
það er hrollvekja að hugsa til
þeirra vandamála, sem blasa
við, þó að sennilega verði eftir
föngutn reynt að taka upp létt-
ara hjal í þeim efnum, a. m. k.
fram að kosningum.“
(Framhald á blaðsíðu 4).
sonar í bankaráðinu er stóðu að
kosningu tveggja bankastjóra
við Alþýðubankann. Jóna Guð-
jónsdóttir er fyrsta bankaróða-
kona landsins.
Sparisjóður alþýðu, sem nú
rennur til Alþýðubankans, var
ört vaxandi peningastofnun. En
hinn 29. janúar 1971 staðfesti
bankamálaráðherra reglugerð
um Alþýðubankann. □
AÐFARARNÓTT fimmtudags
var brotist inn í útibú KEA við
Bye^ÍaYeg, en litlu stolið. □
DR. HORÐUR KRISTINSSON:
Við þurfum að halda vöku okkar
Alþýðubankinn sfofnaður