Dagur - 11.09.1974, Blaðsíða 4

1
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Súnar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðamiaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Stefnuyfirlýsingin
I STEFNUYFIRLÝSINGU ríkis-
stjórnarinnar, sem í mörgu er ábóta-
vant, er þó stefnumótun allskýr í
sumum málum. í þriðja kaflanum
segir t. d.:
Byggðasjóður verði efldur og verk-
efni lians endurskoðuð í því skyni
að samræma aðgerðir í byggðamál-
um og sett verði heildarlöggjöf um
þau efni. Framlag til sjóðsins nemi
2% af útgjöldum fjárlagafrumvarps.
Endurskoðuð verði lög Fram-
kvæmdastfonunar ríkisins og í því
sambaildi mörkuð stefna um það,
hvernig liaga skuli áætlanagerð skipa
flotans, endurbætur hraðfrystihús-
anna, uppbygging vinnslustöðva
landbúnaðarins, þróun iðnaðar,
skipan ferðamála, opinberar fram-
kvæmdir, byggðaþróun í samráði við
sveitarfélögin og samtök þeirra.
Lögð verði áhersla á aukinn Inaða
í virkjun íslenskra orkugjafa bæði til
iðnvæðingar og í því skyni að gera
íslendinga óháðari innfluttri orku.
Meðal brýnustu verkefna eru: Að
hraða stórvirkjunum og gera áætlun
um virkjun vatns- og varmaorku
landsins, þannig að næg orka verði
fyrir hendi til almenningsþarfa og
aukins iðnaðar og iðju. Að tnggja
sem fyrst og með nýjum virkjunum
næga raforku á Norðurlandi og í öðr-
um landshlutum, sem eiga við orku-
skort að búa. Að koma upp hitaveit-
um hvar sem aðstæður leyfa en
tryggja öðrum sem fyrst raforku til
liúsahitunar. Endurskoða skal skipu-
lag, stjórn og eignaaðild orkuöflun-
ar og dreyfingarfyrirtækja.
Um landhelgismálin segir: Ríkis-
stjómin mun fylgja fram ályktun
Alþingis frá 15. febrúar 1972 um rit-
færslu landhelginnar í 50 sjómílur.
Stefna ríkisstjórnarinnar er að færa
fiskveiðilandlielgi íslands út í 200
sjómxlur á árinu 1975 og liefja þegar
undirbúning þeirra útfærslu. Jafn-
framt verði áhersla lögð á nauðsyn-
lega friðun fiskimiða með skynsam-
lega nýtingu veiðisvæða fyrir augum.
I fimma kafla yfirlýsingarinnar er
m. a. tekið fram, að fylgt verði því
markmiði í utanríkismálum að varð-
veita þjóðemi, sjálfsákvörðunarrétt
og efnahagslegt sjálfstæði þjóðarinn-
ar. Haldið verði áfram þátttöku
landsins í starfi Sameinuðu þjóð-
anna, samstarfi norrænna þjóða og í
varnarsamstarfi vestrænna þjóða. Ör-
yggi landsins tryggt með aðild að
Atlantshafsbandalaginu. — Haldið
verði áfram viðræðum um fyrir-
komulag vamarmála.
Ég horfi á þessa dásamlegu
LANDSHLIITAÁÆTLANIR
KRISTJÁN EINARSSON frá
Djúpalæk, fyrrum bóndi, verka
maður, blaðamaður og alltaf
skáld, var einn af óþreytandi
veiðimönnum við ár og vötn, en
er nú veiðivörður, kemur mönn
um í opna skjöldu við árnar,
leiðbeinir og vandar um, og er
sjálfur að mestu hættur að
veiða.
Að morgni dags að enduðum
ágústmánuði, sem skildi eftir
snjó í fjöllum, skemmd kartöflu
grös og frosin ber, og að hey-
önnum flestra bænda löngu
loknum, bar fundum okkar
.Kristjáns saman. Ekki bar þar
skáldskap á góma, ekki heldur
andleg mál og þaðan af síður
dulræn og ný ríkisstjórn, for-
sjá þjóðarinnar í veraldlegum
málum, var heldur ekki á dag-
skrá.
Hvað er þér efst í huga,
Kristján, sem eftirlitsmanni
Eyjafjarðarár, Hörgár og
Fnjóskár, og hve lcngi hefur þú
annast eftirlitið?
Það eru ein sjö til átta ár síð-
an ég byrjaði hitamælingar í
Hörgá, bæði í aðalánni og þver-
ánum. En Hörgá, framan Bark-
ár og Oxnadalsá hafa þarna sér-
stöðu,. umfram aðal ána. Bæði
Hörgá og Eyjafjarðará eru und-
irlagðar þverám, sem koma
úr jökulfönnum dalbotna og eru
því kaldar. Þær valda því, að á
heitum dögum, hlákudögum og
dögum fjallaskúra, vaxa þessar
þverár mjög og kæla þær ár,
sem þær renna í. Barká er hinn
mesti meinvættur og rennur í
Hörgá, alger jökulá, oft mikil
og ævinlega köld og sama er að
segja um Tungudalsárnar, sem
eru mjög kaldar og ennfremur
er Bægisá mjög köld. En fram-
an við Bægisá er Öxnadalsáin
einkar skemmtilegt vatnsfall og
nánast dragá, eins og Fnjóská.
Hið sama á við um Eyja-
fjarðará, sem er breitt fljót fram
hjá Stokkahlöðum og rennur á
sandeyrum. Þar hitnar hún
mjög mikið á sólskinsdögum og
e. t. v. gefa laugar á Hrafnagili
og Kristnesi henni einhvern yl
að auki. Algengt er, að hún er
þrem til fjórum gráðum heitari
hjá Teigi en hjá Stokkahlöðum.
En framar falla í hana Finna-
staðaá, Skjóldalsá og Djúpa-
dalsá, oftast kaldari, einkum í
hláku og síðan kemur Torfu-
fellsá, mesta forað, bæði köld
og vatnsmikil. Að austan renna
í Eyjafjarðará Núpá, skikkan-
legt vatnsfall, síðan Munka-
þverá og Þverá og er engin
þeirra eins háð jökulbotnunum
og þær að vestan, og því venju-
lega hlýrri. Ég held að Þverá
gæti verið allgóð uppeldisstöð.
Þess vegna er það svo, að þegar
ég býst við mestum hita í Eyja-
fjarðará, getur það brugðist
verulega vegna kælingar frá
þveránum. Þetta mun valda
því, að Eyjafjarðará og Hörgá
eru ekki heppilegar laxár. Norð
menn telja ár, sem háðar eru
síbráðnandi jökli, verði aldrei
góðar laxár.
En þetta mun ekki gilda um
Fnjóská?
Nei, Fnjóská er dragá og fær
ekki í sig neina kælingu af þver
ám, þótt Árbugsá renni í hana,
eins oft kölluð Þverá. Hún á svo
langan aðdraganda, að hún er
lítt eða ekki kaldari en Fnjóská.
Hitt er svo annað mál, að í stór-
rigningum er allt vatnasvæðið
kalt, eins og í ágústhretinu,
þegar allt árvatn stóð í þrem
gráðum. Hitasveiflurnar eru því
miklar og allt er þetta auðvitað
háð veðráttunni.
if» £ „5 a .■swwíi »«• y -vm
sköpun guðs
SEGIR KRISTJÁN SKÁLD FRÁ DJÚPALÆK
SEM BLAÐIÐ HAFÐI VIDTAL VIÐ
Á því tímabili, sem ég hef
mælt hitastig ánna, hafa verið
hin köldustu sumur og einnig
hlý sumur, svo að nokkur
reynsla er komin í þessu efni,
þótt sjálfsagt sé að halda mæl-
ingum áfram. Skýrslur um
þetta hef ég sent veiðimálaskrif
stofu og viðkomandi landeigend
um og veiðifélögum.
Geturðu nefnt dærni uni mæl-
ingar í Eyjafjarðará?
Þegar ég mældi ána heitasta
á þessu sumri, kl. 4—6 e. h. 9.
júlí, var lofthiti 16 gráður og
komst hærra og áin var ekki í
vexti. Hjá Teigi var vatnshitinn
14 gráður, hjá Stokkahlöðum
10,5 gráður, en þá var Finna-
staðaá 7,5 gráður, Skjóldalsá
jafn heit og þá var Djúpadalsá
8 gráðu heit. Eyjafjarðará hjá
Saurbæ var þá 10 gráður og hjá
Tjörnum 9 gráður. Þennan dag
var Torfufellsá kolmórauð og
var aðeins 6,5 gráður. Að aust-
an voru árnar með þessu hita-
stigi: Núpá 8, Munkaþverá 8 og
Þverá 8,2 gráður. Hörgá verður
aldrei svona heit og er hún
ævinlega jafnheit á Skipalóni
og við ármótin, þar sem þær
koma saman Hörgá og Öxna-
dalsá. Getur þetta verið kunnug
um umhugsunarefni, í sam-
bandi við laxa- og silungsrækt.
Þú lítur eftir veiðimönnum
við allar þessar ár og fylgist
með veiðunum?
Já, það starf mitt er í því fólg-
ið, að fylgjast með því, að allt
sé í röð og reglu hjá veiðimönn-
unum. Og maður fylgist einnig
nokkuð með því hve mikið veið
ist, þótt veiðiskýrslurnar fari
ekki um mínar hendur. Bleikju-
veiði í Hörgá hefur verið með
betra móti í sumar en fáir laxar
hafa veiðst þar í sumar. Veiðin
í Eyjafjarðraá hefur einnig ver-
ið sæmilega góð og Fnjóská hef
ur verið full af axi í sumar.
Veiðimönnum leiðbeini ég, fylg-
ist með því, hvort reglum sé
fylgt. Ég ek 150—200 km á dag
og geri ekki boð á undan mér.
Samskipti mín og veiðimanna
eru góð, nær undantekningar-
laust. Fyrirfram veit ég oftast
hverjir hafa keypt leyfin fyrir
þennan daginn eða hinn. Veiði-
menn spyrja mig oft um tölu
veiddra fiska í þessari eða hinni
ánni. Þær tölur hefi ég aldrei,
enda virðist áhugaverðara að
vita, hvað hafi veiðst á þessum
stað í gær eða í fyrradag.
Hvað viltu segja um stærð
bleikjunnar í ánuni?
Bleikju hefur fækkað og hún
smækkað, samkvæmt því sem
við höfum sögur af og sannar
sagnir. Sumir halda því fram,
að bleikjan kunni best við sig í
köldu vatni. Nú hafa jöklar og
fanilir minnkað og árnar hlýn-
að. Árnar eru e. t. v. ekki eins
góðar bleikjuár og þær voru
áður? í sumar veiddist 7 punda
bleikja í Hörgá, en hvernig sem
á því stendur, eru flestar stærri
bleikjurnar, sem veiðast í ánni
og fleiri ám, með netaförum,
en nánar ræði ég ekki um það.
Flestar eru bleikjurnar 1—2
pund í ánum öllum. Um 30 lax-
ar munu hafa veiðst í Eyja-
fjarðará á ári að undanförnu.
Fnjóská er alveg í sérflokki?
Hún er ákaflega falleg veiðiá
og líkleg til að geta orðið enn
betri. Hún er í sumar full af
laxi, bakkar Fnjóskár yndisleg-
ir og hvert veiðisvæði stórt, svo
það er rúmt um veiðimennina.
Neðan fossa er hentugt veiði-
svæði fyrir þá, sem þungir eru
til gangs. í ánni er mótstaða,
þar sem heitir Brúnarlag og
þar er laxastigi. Laxinn safnast
þar saman og virðist ekki fara
þar upp fyrr en við ákveðið
Kristián frá Djúpalæk.
vatnsmagn í stiganum. í sumar
fór laxinn upp og fram alla á
6. júlí, en í fyrra 21. júlí. Nú í
sumar hefur veiðin því verið
jafnari á svæðunum en áður.
Vegna þess hve laxinn safnast
stundum mikið saman í Kol-
beinspolli, hefur veiði á spón
verið bönnuð þar á meðan það
ástand ríkir.
Þið viljið ekki láta „húkka“
laxinn eins og þeir gera í
Blöndu?
Nei, ég álít þá veiðiaðferð að-
eins við hæfi barbara og hlýtur
að hafa illt í för með sér hjá
slíkum veiðimönnum, auk þess _
sem það er þeim vanvirða.
Sannast að segja held ég, að
meirihluti íslandinga, sem fara
með veiðistöng, séu ekki ennþá
orðnir sportveiðimenn í eðli
sínu, heldur fiskimenn. Við
einstöku mann hef ég sagt, að
hann ætti fremur að stunda
handfæraveiðar á sjó en að fara
með veiðistöng. En þetta er að
breytast mjög verulega og enn-
fremur öll umgengni veiði-
manna við árnar. Sportið er orð
ið meiri þáttur í veiði en áður
var. Sumir eru þegar orðnir
mjög skemmtilegir veiðimenn
og nota t. d. eingöngu flugu og
ná þar góðum árangri með
þjálfun og veiða ekki minna en
hinir. Mín skoðun er sú, að það
ætti eingöngu að véiða á flugu
við lax- og silungsár.
Almennt um hegðun veiði-
manna?
Samræmdar reglur fyrir veiði
menn eru ekki til. En við höfum
reynt að skapa ákveðnar hefðir.
Veiðiþjófnaður er held ég úr
sögunni og hefur sennilega
aldrei verið mikill. Vandamálið
liggur helst í því nú, að tveir
menn eða jafnvel fleiri eru sam
an og hafa aðeins eitt leyfi. Það
er mikil freisting fyrir menn,
sem hafa veiðistöng í höndum,
að veiða og þetta getur orðið til
þess, að tveir eða fleiri fari að
veiða samtímis, þar sem aðeins
er leyfð ein stöng. Slíkt nær auð
vitað ekki nokkurri átt. Þá tel
ég, þar sem svona hagar til, að
ekki megi nota aðra stöng á
meðan fiskur er á færi hjá öðr-
um og ekki fyrr en honum hef-
ur verið landað. Sennilega væri
sú regla best, að aldrei væri
nema ein samsett stöng við á,
þar sem einn á að veiða.
Ertu hættur að veiða sjálfur?
Ég var alveg óður veiðimaður,
en mér finnst ég hafa lært tals-
vert af því að vera áhorfandi.
Ég hef horft á þessa dásamlegu
sköpun guðs, þar sem laxinn og
silungurinn er, í vatninu, frjáls-
an og áhyggjulausan. Ég hef
einnig séð þá grípa flugu og
stökkva fossa, og mér finnst
þetta svo mikið undur og feg-
urð, að ég veigra mér við að
veiða þetta og eta, þrátt fyrir
lögmálið um, að hver tegundin
lifir á annarri, og við því er víst
ekkert að segja. Trúlega væri
meiri mannúð í því að taka fisk-
inn í net, þótt það sé að mestu
liðin tíð.
Misnota menn ekki tímann?
Nei, veiðimenn gæta klukk-
unnar og misnota ekki tímann.
Hins vegar myndi mér aldrei
detta sú nákvæmni í hug, að
maður hætti á mínútunni, ef
hann hefði fengið fisk á öngul-
inn fyrir tilskilinn tíma. Veiði-
mþnnunum fer fram, bæði við
veiðarnar og í öllum sinum hátt
um. Það er t. d. alger undan-
tekning að þeir misnoti vín við
árnar. Einhverjir hafa pela til
að hressa sig á, ef þeir blotna,
en það hefur ekki komið að sök.
Hins vegar er það til, að alls-
gáðir menn, jafnvel hinir mestu
hæglætismenn, verða naumast
allsgáðir er þeir koma að veiðiá,
vegna spenningsins. En þeir
uppgefast fljótlega, veiða oftast
lítið og eru óánægðir — af því
þeir kunna ekki að njóta veið-
anna, njóta dagsins og umhverf-
isins við fagra veiðiá.
Nokkrir furðufiskar í ánum?
Nei, ekki nema rússneski
hnúðlaxinn, sem er ljótur fisk-
ur, enda skapaður af mönnum.
Hann veiddist í þessum ám í
fyrra en minna nú í sumar.
Hængurinn er eins og koli,
reistur upp á rönd en hrygnan
líkist bleikju. Sem betur fer,
dvelst þessi fiskur ekki í ánum
nema um hrygningartímann, en
heldur að því loknu á haf út.
Nokkuð að síðustu, Kristján?
Minkurinn er hinn mesti skað
valdur við árnar og er mikið af
honum nú. Hann eyðir bæði
fugli og fiski. Þótt honum verði
ekki útrýmt með skjótum hætti,
er unnt að halda honum niðri
og til þess verður að ætlast.
Alveg sérstaklega vil ég minna
veiðimenn á, að kasta ekki eða
skilja eftir girni á árbökkum,
þvf það er hörmulegt að sjá
hvaða afleiðingar það getur-
haft, er það festist um fætur á
sauðfé og einnig fugla og skerst
strax að beini. Vil ég svo að
lokum senda öllum veiðimönn-
um kærar kveðjur mínar með
þökkum fyrir margar ánægju-
stundir, og fyrir það einnig, að
vera vaxandi veiðimenn.
Dagur þakkar Kristjáni frá
Djúpalæk svör hans og veiði-
mönnum kveðju sína. E. D.
Á FJÓRÐUNGSÞINGI Norð-
lendinga voru gerðar margar
ályktanir, sem sumar hafa verið
birtar hér. í ræðum manna
komu einnig fram athyglisverð-
ar upplýsingar. Hér fer á eftir
örstuttur kafli úr ræðu Áskels
Einarssonar framkvæmdastjóra
samtakanna um landshluta-
áætlanir:
Nú sem stendur er unnið að
þrennum landshlutaáætlunum
fyrir Norðurland. Þar er fyrst
að nefna samgönguáætlun fyrir
Norðurland, sem byrjað var á
1971 og enn er ekki frágengin.
Raunverulegar ástæður til þess
eru í rauninni þær, að hingað
til hefur ekki verið hægt að
ákveða fjárframlög til áætlunar
innar, nema í eitt ár í senn og
því mjög vafasamt, hve raun-
hæft hefði verið að ljúka áætl-
uninni. Eins og kunnugt er,
tókst Alþingi ekki á síðasta vori
að ljúka endurskoðun á vega-
áætlun eða endurskoða fjár-
magnsþörf samgönguáætlunar
Norðurlands.
• Nú þegar lokið er gerð Skeið-
arársandsvegar, ætti því áð
rýmkast verulega um fjáröflun
til vegaframkvæmda. Með skýr-
skotun til þessa eru skilyrði til
að koma á fót sérstakri fjár-
öflun til Norðurlandsáætlunar í
samgöngumálum, t. d. með út-
boði vísitölutryggðra happ-
drættisskuldabréfa. Samkvæmt
lauslégri áætlun Framkvæmda-
stofnunar ríkisins, er hlutur
Norðurlands um 32% af fram-
kvæmdaþörf á vegum í landinu.
Eftir þessu ætti þriðja hver
króna, sem varið er til vegabóta
í landinu, að koma í hlut Norð-
urlands, ef fylgt er fram-
kvæmdaþörfinni. Þetta sýnir
ljóslega hve framkvæmdaþörf-
in er mikil. Vegakaflar með
12% arðsemi og meira, (hrað-
brautarstandard) eru áætlaðar
að kosta kr. 1646 millj. eða 40%
af framkvæmdaþörfinni á Norð
urlandi.
Fleira kallar að í samgöngu-
málum á Norðurlandi. Nauðsyn
legt er, að samgönguáætlunin
geri ráð fyrir stórauknu fram-
kvæmdafé til flugmála og enn-
fremur lán til sveitarfélaganna
til að fjármagna hennar hluta í
hafnarframkvæmdum. Eftir síð-
ustu upplýsingum að dæma má
reikna með því að Fram-
kvæmdastofnunin ljúki sam-
gönguáætluninni um miðjan
október n. k.
Á vegum Framkvæmdastofn-
unarinnar er nú unnið að lands-
hlutaáætlun fyrir Norðurland
vestra og Strandir í samvinnu
við Fjórðungssambandið. Sigur-
bjartur Jóhannesson vinnur að
áætluninni á vegum Fram-
kvæmdastofnunarinnar. Guð-
mundur Óskarsson verkfræðing
Áskell Einarssoii.
ur vinnur að Norður-Þingeyjar-
sýsluáætlun fyrir Framkvæmda
stofnunina. Báðar þessar áætl-
anir eru enn á frumstigi. Gunn-
ar Gíslason fulltrúi hjá Fjórð-
ungssambandinu hefur unnið
að gagnasöfnun fyrir þessar
áætlanir báðar og verið aðal-
tengiliður milli Framkvæmda-
stofnunar og heimaaðila um
áætlunarstarfið. Því miður er
ekki hægt að spá um hvenær
þessar áætlanir komist á loka-
stig.
Það hefur komið áþreifanlega
í ljós við landshlutaáætlanir á
Norðurlandi að heita má ókleift
að gera heildaráætlanir í at-
vinnu- og félagsmálum fyrir
ákveðin landssvæði, nema land-
búnaðurinn sé einn áætlunar-
þátturinn. Vegna þessa hefur
Fjórðungssambandið krafist
þess að fyrir a. m. k. jaðars-
byggðir á Norðurlandi vestra og
Norður-Þingeyjarsýslu verði
gerðar sérstakar landbúnaðar-
áætlanir. Þessu hefur Fram-
kvæmdastofnunin synjað. Hins
vegar hefur það áunnist, að
Landnám ríkisins í samstarfi
við heimamenn hefur hafið
undirbúning að áætlun fyrir
landbúnað í Norður-Þingeyjar-
sýslu og byggð á Efrafjalli. Von
andi tekst að knýja þessa áætl-
un fram í sambandi við Norður-
Þingeyjarsýsluáætlun. Þetta er
ekki nægjanlegur áfangi. Nauð-
synlegt er að samskonar áætl-
anir verði gerðar fyrir þá sveita
hreppa á Norðurlandi vestra,
sem mest hafa dregist aftur úr
um búsetu- og atvinnuþróun.
Hér er heitið á stuðning alþing-
ismanna úr Norðurlandi að
hrinda áformum um landbún-
aðaráætlanirnar í framkvæmd.
TÓNLISTARSKÓLINN á Akur
eyri hefur vetrarstarf sitt um
næstu mánaðamót.
Innritun í skólann fer fram á
timabilinu 11.—18. september
daglega kl. 16—19, nema laugar
dag og sunnudag. Umsóknum
er veitt viðtaka í húsi skólans,
Hafnarstræti 81 (2. hæð), sími
21429. Vegna skipulagningar á
skólastarfi þá þurfa umsóknir
að berast skólanum á áður-
Kennslugreinar vreða: píanó,
orgel, fiðla, söngur, þverflauta,
altblokkflauta, klarinett, málm-
blásturshljóðfæri og tónfræði.
Einnig er starfrækt forskóla-
deild 6—9 ára barna við skól-
ann, þar sem nemendur þjálfast
í undirstöðuatriðum tónlistar í
söng', hljóðfæraleik og dansi.
Nemendum á barnastigi gefst
kostur á ódýrri kennslu á fiðlu
og selló, en með því er reynt að
stuðla að uppbyggingu strengja
sveitar, sem er eitt af brýnustu
verkefnum skólans. Sú kennsla
fer íram í fiðludeild.
Lúðrasveit skólans er skipuð
drengjum og stúlkum frá 10—11
ára gömlum, en þar er leikið á
málmblásturshljóðfæri, klari-
nett og ásláttarhljóðfæri.
Tveir nýir kennarar hefja
störf á þessum vetri, en þeir
eru: Anna Málfríður Sigurðar-
dóttir, píanó- og þverflautu-
kennari, og Agnes Baldursdótt-
ir, píanókennari.
Að öðru leyti helst kennara-
liðið óbreytt, en alls starfa 14
kennarar við skólann í vetur.
Jakob Tryggvason skólastjóri
lætur af skólastjórn á þessu
hausti, eftir 25 ára starf, en við
tekur Jón Hlöðyer Áskelsson.
VETURLIDI
SIGURÐSSON
írá Veturliðastöðum
F. 1. maí 1901
D. 10. ágúst 1974
í sunnanblæ, er sólin gyllir vcgi
og signir mið,
þú hefur för á heiðum, fögrum degi
á hærri svið.
Og englar Drottins rétta mildar mundir
á móti þér.
Þú áttir jafnan Ieið um lífsins stundir
með ljóssins her.
Því vegferð þín var sókn til sólarlanda
í sannleiltsleit,
og sumarást og sumarþrá þíns anda
var sönn og heit.
Þú gættir jafnan liófs í háttum þínum
og hógværs brags.
Og bókin þín var fögrum letruð línum
til lokadags.
Við þína hcimanför er húnx í ranni
og hyggja klökk.
En kveðjan, sem er lielguð heiðursmanni,
er heit af þökk.
Svo far þá, vinur, lieill til fegri heirna
á Herrans fund,
til vorsins, sem þér var svo ljúft að dreyma
og vermdi lund.
Jórunn Ólafsdóttir frá Sörlastöðum.

SEXTUGUR varð 6. þ. m. Ás-
geir Bjarnason bóndi og alþing-
ismaður í Ásgarði í Dölum.
Hann er þjóðkunnur maður fyr
ir þátttöku sína í félagsmálum
bænda og í stjórnmálalífi sam-
tímans. Ásgeir er formaður
Búnaðarfélags íslands, alþingis-
maður um langt skeið og forseti
efri deildar Alþingis á tveim
síðustu þingum. Flestum hugs-.
anlegum trúnaðarstörfum gegn- -
ir hann í heimabyggð sinni og
meðal bændá-landsins og nýtur
þar fyllsta trausts.
Kona Ásgeirs er IngibjÖrg
Sigurðardóttir frá Akureyri, en
hún er reyndar ættuð úr Dala-
sýslu, dóttir Sigurðar Lýðsson-
ar, er bóndi var á Hvoli í Saur-
bæ. Heimili þeirra hjóna er
annálað fyrir gestrisni og mynd
arskap og mega það margir
sanna, bæði sýslungar þeirra og
fjölmargir aðrir, sem heima eiga
í öðrum landshlutum.
Dagur flytur afmælisbarninu
bestu hamingjuóskir og sendir
þeim hjónum kveðjur vina og
velunnara á Norðurlandi. □
JOKULDALUR
OG JÖKULDALSKVÍSL
Sprengisandur er nafn, sem
flestir kannast við, og ekki hef-
ur heyrst að nokkrum hafi dott-
ið í hug að breyta því eða leggja
það niður, þótt fjöldi örnefna sé
á því mikla svæði, sem almennt
er talað um, sem Sprengisand.
Sprengisandsleið hefur verið
farin frá því snemma á öldum
og þekkjast ýmsar sagnir þar
um. Einn er sá staður, sem ná-
tengdur er Sprengisandsleið,
þ. e. Jökuldalur við Tungnafells
jökul. Að honum eru háar og
brattar hlíðar og hamraveggir.
Sérstæðar bergmyndanir eru
þar og furðulegur gróður og
blómstóð í dalbotninum. Um
dalinn rennur Jökulsdalskvísl.
Til síðari ára var farið á
hverju hausti til fjárleitar á
Jökuldal og fannst oftast fé.
Þetta gerðu Bárðdælingar. Það
voru bárðdælskir bændúr, sem
þangað fóru fyrstir manna, svo
vitað sé, eftir slæmar heimtur
og fundu fé í þessum dal. Þessir
bændur nefndu dalinn Jökul-
dal. Um þessa ferð hefur áður
verið skrifað. Sagt er, að þeir
hafi til aðgreiningar talað um
Nýja Jökuldal, en það nafn fest-
ist aldrei við hann. Það var
alltaf farið í Jökuldal, Jökuldals
leit, Jökuldalsgöngur o. s. frv.,
og vatn það, sem úr dalnum
kemur kallað Jökuldalskvísl. Á
þessum nöfnum var aldrei hægt
að villast, vegna þess umhverfis
og leiðar, sem þau voru tengd.
Mjög sér nú á, að maðurinn
hafi haslað sér völl og nokkuð
látið að sér kveða á þessum
stað. Byggðir hafa verið tveir
skálar eða hús.
Þetta eru raunar stílhreinar
byggingar út af fyrir sig, en
fara miður vel þarna í mynni
dalsins, hefðu farið betur nær
annarri hvorri hlíðinni. Ekki er
þó nóg að gert. Þvert ofan í alla
venju, t. d. leiðakort o. fl., sem
um þetta svæði hefur verið
skrifað, er gerður mikill rugl-
ingur á nafngiftum þarná. Þetta
á ekki að gera. Þessi fyrstu
heiti: Jökuldalur og Jökuldals-
kvísl, á þessum stað, hafa aldrei
valdið misskilningi, enda alltaf
nefnd í sambandi við Spréngi-
sandsleið á einhvern hátt.
Það, sem hér hefur gei'st, er
að upp hafa verið sett merki við
veginn, annað sunnanmegin
dalsins og beinist að skálanum.
Á því stendu'r Nýjadalsskáli.
Annað merki stendur við Jökul
dalskvislina, þar sem farið er
yfir hana. Á því er hið lítið
frumlega nafn Nýjadalsá. Þessu
verður að mótmæla og vænta
þess að þeir aðilar, er að þessu
standa, endurskoði sín verk. Ég
trúi því illa, að þetta heyri til
náttúruverndar eða einhverju
slíku. Ég tók eftir því, að á vegg
á skálanum í Jökuldal eru inn-
römmuð fyrirmæli frá Náttúru-
verndarnefnd, undirrituð af for-
manni og framkvæmdastjóra.
Þess vegna mætti spyrja: Telja
þeir, að þarna hafi verið staðið
vel að verki?
Það verður áreiðanlega fylgst
með hverju þessu verður svar-
að, eða hvort því verður nokkuð
svarað. Ætla má þó, að fólk
norðan fjalla, er næst býr þess-
um stað, fylgist öðrum betur
með þessu máli og láti ekki sitja
við orðin tóm, ef þui-fa þykir.
Það, sem þarna á að gera, er
að auðkenna þessa staði með
þeim nöfnum, sem þeir hafa bor
ið í áraraðir, frá því á öldinni
sem leið, þ. e. Jökuldalur og
Jökuldalskvísl.
Skrifað eftir skemmtilega
ferð yfir Sprengisand.
Þórólfur Jónsson.
Gjöf til Iðnskólans
B í LGREINASAMBANDIÐ
færði Iðnskólanum að gjöf 7.
sept., bensínvél og drifás bifreið
ar, einnig fyrirheit um aðra
góða hluti.
Munir þessir eru sérstaklega
gerð kennslutæki, sem auðvelda
nám og tilsögn á sviði bifvéla-
virkjunar.
Þakkar skólinn þessa kær-
komnu gjöf, og þann skilning
sem Bílgreinasambandið sýnir
með framlagi til iðnmenntunar.
Jón Sigurgeirsson, skólastjóri.
Halldór Arason, form, skólan.