Dagur - 09.07.1975, Side 4

Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðamiaður:
ERLINGUR DAYÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Hið mikla
lilutverk
Gróðurmoldin veitir öllum jarðar-
gróðri næringu. Grænu plönturnar
vinna úr loftinu koltvísýring, taka
til sín kolefnið, samlagar það öðrum
efnum og breyta þannig dauðum
efnum í lífræn efnasambönd, er svo
verða fæða manna og dýra. Hvorki
menn né dýr hafa liæfileika til að
vinna kolefni beint úr náttúrunni,
en það er þeim þó lífsnauðsynlegt til
vaxtar og þroska. Allt jarðlíf byggist
raunverulega á því, að grænu plönt-
urnar eru færar um, að aðgreina súr-
efni og kolefni og safna þannig
næringarefnum. Grænu plönturnar
eru því undirstaða alls jarðlífs, xót
undir þeim volduga lífsmeið, sem
breiðir lim sitt með mikilli fjöl-
breytni og á undursamlegan hátt um
víða veröld. Svo mælti Páll Þor-
steinsson bóndi og alþingismaður á
Hnappavöllum. Þetta telja sig fleiri
vita en ganga þó margir blindir um
gróið land og vita ekki hvað þeir
liafa undir fótum, né liafa á því
skilning eða tilfinningu, að græn
jörð og gróið land er helg jörð.
Hvort sem farið er um tún, mýrar,
holt, móa eða mela, berst lífið fyrir
tilveiu sinni og vel sé þeim, er þar
leggja fram krafta sína til liðveislu.
Á síðustu tímum hefur okkur ver-
ið bent á það með miklum líkindum
og jafnvel óyggjandi rökum, að land
okkar var við fyrstu íslandsbyggð
margfallt gróðurmeiia en síðar varð
og það er nii. Og loks er almennur
skilningur vaknaður á því að vernda
gróðurinn og klæða öifoka land nýj-
um gióðri, svo sem samþykkt Al-
þingisfundar á Þingvöllum á þjóð-
liátíðarári vitnar um og fagnað var
um allt land.
Ekkert nálægt land er eins illa far-
ið af manna völdum og okkar land.
Gróður þess er svo viðkvæmur, að
hvert jarðvegssár er lengi að gróa,
gagnstætt veðurmildari löndum. Það
er fyrst nú, á vakningartíma um-
hverfis- og landverndar, að menn
gera sér almennt ljóst hve fóðurjörð-
in er víða hart leikin og stöðugt
undanhald gróðursins þarf að breyta
í sókn með fjármunum, vinnu og
öðrum tiltækum ráðum.
Ræktunarmaðurinn starfar í þjón-
ustu hins gi'óandi lífs og moldin
skilar næringariíkari fóðurjxxrtum
en í lxlýrri löndum, þeim sem á ann-
að borð vaxa í svölu og vindasömu
landi og blómjurtir bera sterkari lit
og meiri ilm en þar. Öll þjóðin
stendur nú í sporum ræktunannanns
ins, því nxi veit liún og skilur hið
mikla hlutveik sitt. □
Mjðg merk
í Fjórðun
w ■
inu a
Á fundi norrænna sérfræðinga
í sjúkdómum í meltingarfærum,
sem nýlega var haldinn í
Reykjavík, vöktu rannsóknir,
gerðar á Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri, undir stjórn
Gauta Arnþórssonar yfirlæknis,
mikla athygli. Blaðið bað yfir-
lækninn að segja nánar frá þess
um rannsóknum og varð hann
góðfúslega við þeim tilmælum-
Hann sagði meðal annars:
Ég hef haft áhuga á maga-
speglunum og magaljósmyndun
í mörg ár. JLæknar og raunar
almenningur hér á landi vita,
að krabbamein í maga er sér-
stakt vandamál. Allt of margt
fólk deyr af krabbameini á góð-
um aldri og svo mun enn verða
um sinn, þótt krabbamein í
maga virðist fara minnkandi,
bæði hér á landi og í öðrum
löndum vesturálfu, því enn er
dánartala af þessum sjúkdómi
mjög há hjá okkur. Af þeim,
sem nú lifa, munum við missa
marga fyrir aldur fram úr þess-
um sjúkdómi.
Með þessar staðreyndir í
huga fór ég að kynna mér þessi
mál sérstaklega 1969 í Bret-
landi, einkum krabbameinsleit
með magaspeglun, síðan í Sví-
þjóð, þar sem ég starfaði um
skeið og eftir að ég kom til ís-
lands og hóf störf hér á Akur-
eyri, gafst mér enn kostur á að
kynna mér málið í Þýskalandi,
þar sem krabbameinsleit með
magaspeglun stendur einna
fremst. En þess ber að geta, að
Japönum tókst upp úr 1950 að
smíða magaspegla, sem voru
mjög auðveldir í notkun, alveg
eins og slöngur, en með eldri
magaspeglum var útilokað að
skoða nema mjög lítinn hluta
fólks, svo að þeir höfðu ekki
verulega þýðingu.
Árið 1971, þegar ég átti kost
á starfi hér við Fjórðungssjúkra
húsið á Akureyri, gat ég ekki
annað en látið það eftir mér og
var aðal ástæðan sú, að mér
hefur ætíð fundist að á Akur-
eyri væru sérstaklega góð skil-
yrði fyrir fjöldarannsóknir, þar
sem unnt væri að leita að
krabbameini í maga og efast ég
um, að nokkurs staðar í veröld-
inni sé jafn gott svæði til al-
mennra rannsókna á þessu
sviði og hér, bæði til gagns fyr-
ir það fólk, sem hér lifir og á
þann hátt að aðrir geti byggt á
vísindalegri niðurstöðu krabba-
meinsleitarinnar. Sumir telja
raunar, að þjóðfélögin hafi ekki
efni á að leita sjúkdóma meðal
frískra með fjöldarannsóknum.
En við hljótum að meta manns-
lífin svo hátt, að sjúkdómsleit
meðal frískra eigi óumdeilan-
legan rétt á sér. Þetta verður
best rökstutt með því að benda
á, að yfir 90% sjúklinga með
krabbamein á frunxstigi lækn-
ast, en innan við 10% af þeinx
sein ekki koma til læknis fyrr
cn krabbameinið er farið að
valda óþægindum.
Á sjúkrahúsinu á Akureyri
hef ég, ásamt sérhæfðri hjúkr-
unarkonu, Sólrúnu Sveinsdótt-
ur, rannsakað rúmlega 300
manns með hinum ágætu jap-
önsku tækjum, gastroamera eða
magaljósmyndavél, sem Kiwan-
isklúbburinn og Lionsklúbbarn
ir á Akureyri gáfu Fjórðungs-
sjúkrahúsinu. Árangurinn varð
mjög góður. Af þessum 300
rannsökuðum við um 200
manns einnig, bæði með maga-
GAUTI ARNÞÓRSSON, YFIRLÆKNIR,
SKÝRIR ÞETTA í EFIRFARANÐI GREIN
speglum og röntgen til saman-
burðar. Níu af þessum 200
reyndust hafa krabbamein í
maga.
Mér finnst það einkennileg
stefna, að leggja eingöngu
áherslu á að lækna sjúkdónxa
eítir að þeir eru komnir á ill-
viðráðanlegt stig, en spara pen-
inga við það að fyrirbyggja sjúk
dóma eða ná til sjúkdómanna á
meðan þeir exm eru læknanleg-
ir. Hið eina skynsamlega er að

Gauti Arnþórsson.
reyna að finna sjúkdóminn á
meðan hann er á því stigi að
tiltölulega auðvelt er að lækna
sjúklinginn. En fjöldarannsókn
eða leit að krabbameini í melt-
ingarfærum, t. d. rannsókn
meðal heillar þjóðar, verður
ekki komið á nema með sam-
vinnu margra, miklum áróðri
og fjármunum. Þetta er þó jafn
nauðsynlegt og að skoða bíla og
flugvélar og önnur farartæki á
vissum fresti-
Krabbameinsleit í meltingar-
færum meðal frískra hefur ekki
verið möguleg til skamms tíma.
Hins vegar er til auðveld aðferð
við krabbameinsleit í leghálsi á
konum og henni hefur verið
beitt með athyglisverðum ár-
angri hér á landi. Þessu fylgir
tiltölulega smávægilegur kostn-
aður. Þær rannsóknir sýna
alveg óyggjandi árangur í því
að bjarga stórum hluta kvenna
frá því að deyja úr krabbameini
fyrir aldur fram. Leitin að
krabbameini í maga með maga-
ljósmyndavél, ekki magaspegli,
er ekki eins auðveld en þó fyrir
hafnarlítil, ekki dýr og fram-
kvæmanleg. Það er, að mínum
dómi, ekkert álitamál, að stefna
beri að því að bjóða rannsókn-
ina út til allra, eða gefa öllum
kost á rannsókn hér á landi.
Magaljósmyndavélin nýja er
svo auðveld í notkun, að sér-
hæfð hjúkrunarkona getur auð-
veldlega annast myndatökuna
og tekur hún 4—10 mínútur og
er án verulegra óþæginda fyrir
þá, sem skoðaðir eru, þannig, að
fólk getur komið úr vinnu sinni
í skoðun og hafið vinnu á ný
eftir litla stund. Ljósmyndirnar,
26—32 litmyndir af mismunandi
hlutum magans, þarf síðan að
greina. Þetta nýja tæki okkar
er hið eina, sem til greina kem-
Ur að nota til fjöldarannsókna
við krabbameinsleit í maga.
Félög þau, sem gáfu sjúkra-
húsinu krabbameinsleitartækið,
sem hér hefur verið gert að um-
talsefni, gáfu tækið með því foi'-
orði, að við beittum okkur fyrir
því að koma á fjöldarannsókn
til leitar á magakrabba á lækn-
anlegu stigi, ef tækið reyndist
eins vel í okkar höndum og í
Japan. Sjúkrahússtjórnin sam-
þykkti þetta að sjálfsögðu.
Nú hefur árangur náðst með
notkun hins japanska tækis og
frá þessu greindum við á melt-
ingarlæknaþinginu fyrir
skemmstu í Reykjavík og frá
hefur verið sagt í blöðum. Nið-
urstaðan er þessi: Þessi maga-
Ijósmyndun er algerlega hættu-
laus í höndum vel þjálfaðrar
hjúkrunarkonu og þarf ekki
lækni til að gera rannsóknirnar.
í öðru lagi er aðferðin a. m. k.
jafn örugg til að greina krabba-
mein á læknanlegu stigi, eins
og aðrar aðferðir og bæði fyrir-
hafnarminni og miklu ódýrari
en hinar aðferðirnar. Þessu mót
mælti enginn er erindið um
þetta var flutt og ræddu margir
þetta við okkur á eftir. Við höf-
um fengið svo óyggjandi niður-
stöður um málið, að þær geta
talist vísindalegar og getum við
því tekið næsta skref, sem er
það að bjóða rannsóknina út,
sem bestu hugsanlegu aðferð til
að greina þennan sjúkdóm og
veita um leið því fólki þá ör-
yggistilfinningu, sem fylgir því
að vita sig ekki hafa krabba-
mein í maga. Eins og stendur,
hefur ekki verið samið um
neinn fjárhagslegan grundvöll
undir leitina- Það er þó í athug-
un og þarf sjálfsagt að semja
við heilbrigðisyfirvöld til þess
að unnt sé að bjóða þetta út í
stórum landshlutum. Þá þarf að
þjálfa starfslið á stöðum sem til
greina koma og nást þarf sam-
komulag við önnur sjúkrahús á
svæðinu, um það að þau kaupi
tæki, láti í té hjúkrunarkonu
til að starfa við ljósmyndunina,
en við myndum svo taka að
okkur filmugreininguna hér á
Akureyri og ákveða þar með
livaða meðferð viðkomandi
menn þurfa, ef um byrjun á
magakrabba er að ræða, sem
oftast væri þá að nema burtu
æxlið án frekari rannsóknar.
Innan árs væri kannski hægt að
hefja skipulegar rannsóknir, ef
allt gengur að óskum.
Það er mjög nauðsynlegt að
fá til þessara starfa fólk, sem
ekki er sífellt að skipta um
starfa, því að það skiptir megin
máli að tryggja góða starfs-
krafta, frá mánuði til mánaðar
og frá ári til árs. Ég var svo
heppinn, að til liðs við mig réðst
ein af skurð-hjúkrunarkonum
sjúkrahússins, Sólrún Sveins-
dóttir, sem reynst hefur frábær
samstarfsmaður og það er hún,
sem tekið hefur allar ljósmynd-
irnar.
Ég held að það sé óhætt fyrir
okkur, að takast á hendur þá
ábyrgð að annast filmugreining
una á öllu þvf svæði, sem ég
nefndi, á Norðurlandi, Norð-
austurlandi og e. t. v. meiri-
hluta Austurlands.
Ennfremur má frá því greina,
að við höfum tekið það að okk-
ur, að vinna að þessu áfram á
vísindalegum grundvelli, þann-
ig að niðurstöður frá okkur séu
þannig, að aðrir geti á þeim
byggt. Við áttum því lána að
fagna, að sú áætlun hlaut náð
fyrir augum Vísindasjóðs, sem
veitti okkur þann styrk sem við
báðum um til þess að ganga frá
Góðir
starfsmenn
Vér þökkum Slippstöðinni h.f.
og starfsmönnum hennar fyrir
mikilvægt framlag til farsællar
björgunar og bráðabirgðavið-
gerðar Hvassafells. Oss er það
sérstök ánægja að greina frá, að
nokkrir sérfræðingar erlendis,
sem voru viðriðnir málin hafa
notað orð eins og „highest class
of performance“, „most perfect
job“ og „marvellous“ í sam-
bandi við hlutdeild yðar í þessu
mikla máli og mun þetta fyrst
og fremst eiga við um járn-
iðnaðarmennina, sem unnu dag
og nótt við hinar afleitustu að-
stæður úti við Flatey.
(Úr bréfi Samv.trygginga)
ÞORHILDARBRAUT
í síðasta tbl. Dags er minnst á
„Drottningarbraut“ og þar lagt
til, að vegur sá verði nefndur
„Leiruvegur".
Ollum hér um slóðir er kunn-
ugt um það, hvers vegna farið
var að kalla veg þennan
„Drottningarveg,, eða „Drottn-
ingarbraut“.
„Leiruvegur“ er svo sem
frambærilegt heiti, þó ekki sé
fagurt eða tilkomumikið. Þó að
leirinn sé nauðsynlegur í náttúr
unnar ríki, hefir mér aldrei
fundist hann skemmtilegur í
nafngiftum eða skáldskap.
Það væri verðugt að kenna
þennan góða og fallega veg, í
útjaðri Akureyrar, við Dana-
drottningu.
Enda þótt margt væri brösótt
í viðskiptum frændþjóðanna á
fyrri tíð, þá eigum við Dönum
þeirri rannsókn, se mvið vinn-
um að. En næsta leik eiga aðrir
en við tvö, sem að þessu höfum
staðið, og það er undir áhuga
almennings, sjúkrahúsa og heil-
brigðisyfirvalda komið hvort
rannsóknin verður boðin út eða
hvenær, fyrir áðurnefnda lands
hluta, því allt verður að byggj-
ast á samvinnu margra aðila,
sagði Gauti Arnþórsson yfir-
læknir að lokum og þakkar
blaðið viðtalið. E. D.
Tíðindi Prestafélags- hins forna
Hólastiftis riefnist nýútkomið
rit, 176 blaðsíður, myndskreytt,
4. hefti. Stuttan formála. og
þakkarorð flytja þrí'r prestar,
en fyrsta greinin er eftir for-
seta íslands, dr. Kristján Eld-
járn, og nefnist hún Helgigripir
úr íslenskri frumkristni. Höf-
undar annarra gréina eru:
Prestarnir Gísli Kolbeins, Björn
Björnsson, Pétur Sigurgeirsson,
Friðrik A. Friðrikssön, Þor-
steinn B. Gíslason, Sigurður
Stefánsson, Páll Þorleifsson,
Sigurður Norland, Úlfar Guð-
mundsson og Árni Sigurðsson,
ennfremur biskupinn, herra
Sigurbjörn Einarsson- Auk
þessa eru ýmsar fréttir af
í Biblíulestrinum munum við
taka fyrir söguna, þegar Jesús
hreinsaði musterið (Mark- 11:
15—18), og versin þar í kring.
Til þess að kvöldvakan verði
sem fjölbreyttust, biðjum við
sérhvern hóp að hafa með sér
eitt til tvö góð skemmtiatriði.
(Byrjið nú strax að æfa).
Þátttökugjald er kr. 200,00 og
greiðist við skrásetningu. Fær
greiðandi þá í hendur vandaða
mótsskrá. — Væntum við fjöl-
mennis á þetta mót sem hin
fyrri og að félagshópar komi
sem víðast af Norðurlandi.
F. h. mótsnefndar,
Pétur Þórarinsson.
samt margt gott að þakka, og
ekki síst Akureyri.
Ekki má gleyma því mikla
drengskaparbragði, sem þeir
sýndu með afhendingu handrit-
anna. Veit ég ekki hve mörgum
er ljóst, að þar hafa Danir sýnt
veglyndi, sefn fágætt er í sam-
skiptum þjóða heims.
Af þessum sökum teldi ég
maklegt og rétt, að vegur þessi
yrði nefndur Þórhildi Dana-
drottningu til heiðurs, og í vin-
áttuskyni við þjóð hennar: ÞÓR
HILDARBRAUT. Það væri ris-
mikið og verðugt heiti á þess-
um skemmtilega vegi.
Enn má því við bæta, að kon-
ungshjónin fyrrverandi munu
vafalaust hafa gefið dóttur sinni
þetta fagra og ram-íslenska
nafn af vinarhug til frændþjóð-
arinnar í norðri.
Bjartmar Kristjánsson.
ÆSKULÝÐSMÓT
Nú hefur verið ákveðið að hið
árlega æskulýðsmót Æ.S.K.
verði haldið að Vestmannsvatni
dagana 19. og 20. júlí n. k. Verð-
ur mótið með líku sniði og und-
anfarin ár, þar sem skiptast á
stundir leikja og alvarlegs efnis.
Mótið verður sett kl. 10,30 ár-
degis á laugardag og því lýkur
með mótsslitum í Sumarbúð-
unum um kl. 16 síðdegis á
sunnudag. Æskilegt er að þátt-
takendur verði komnir á móts-
stað kvöldið fyrir mótsbyrjun,
eða þá tímanlega á laugardags-
morgun. Þátttakendur gista í
tjöldum sem þeir verða að hafa
með sér, svo og svefnpoka. Mat
verða þeir einnig að hafa með
sér, nema hvað hægt verður að
kaupa gosdrykki og mjólk í
Sumarbúðunum.
Dagskráin er ekki endanlega
fast ákveðin, en verður í stór-
um dráttum þessi:
Laugardagur 19. júlí.
Kl. 10.30 Mótssetning-
Helgistund.
Skrásetning.
Kl. 13.00 iþróttakeppni.
Kl. 16.30 Biblíulestur.
Kl. 18.00 Frjálst.
Kl. 20.30 Kvöldvaka.
Kl. 23.00 Helgistund.
Kl- 23.30 Varðeldur.
Sunnudagur 20. júlí.
Kl. 09.00 Vakið.
Kl. 10.30 Guðsþjónusta í
Grenj aðarstaðar-
kirkju.
Kl. 13.00 Leikir, bátferðir og
fleira.
Kl. 16.00 Mótsslit.
íþróttakeppnin sem verður á
laugardaginn er keppni milli
hópanna sem koma á mótið, og
sá hópur sem fær flest stig sam-
anlagt í keppnisgreinunum hlýt
ur í verðlaun fallegan farand-
bikar sem nú er í vörslu Sumar
búðanna. (Prestar og fararstjór
ar mega að sjálfsögðu keppa
með). Keppt verður í eftirtöld-
um greinum: Spretthlaupi, lang
stökki og koddaslag á rá úti í
vatni (þar er um 7—8 manna
sveit að ræða).
Frá Sundlaug
Akureyrar
Samkvæmt áður kominni frétt
um aldurstakmark barna í
Sundlaug Akureyrar, skal eftir-
farandi tekið fram: Öllum börn-
um, sem eru orðin synt, er
heimilt að koma einum í sund-
laugina. Þau börn sem ekki eru
orðin synt, er óheimilt að koma
í sundlaugina nema í fylgd með
13 ára eða eldri.
(Fréttatilkynning)
kirkjumálum í Tíðindum Presta
félags hins forna Hólastiftis.
Prentverk Odds Björnssonar
prentaði, en séra Bolli Gústafs-
son gerði káputeikningu. □
GOLF
Um sl. helgi fór Junior-Cham-
ber keppnin fram á golfvellin-
um á Jaðri. Leiknar voru 36
holur með og án forgjafar. Alls
tóku 31 kylfingur þátt í mótinu-
Úrslit urðu þessi:
Án forgjafar. Högg
1.-2. Árni Jónsson 161
1.-2. Gunnar Þórðarson 161
3. Sævar Gunnarsson 163
4. Jón Steinbergsson 168
5.-6. Björgvin Þorsteinsson 170
5.-6. Hörður Steinbergsson 170
Þeir Árni og Gunnar léku
bráðabana um fyrsta og annað
sætið og sigraði Árni.
Með forgjöf. Högg nettó
1. Haraldur Ringsted 143
2. Jón Steinbergsson 144
3. Hermann Benediktsson 146
4.-5. Árni Jónsson 149
4 -5. Sævar Gunnarsson 149
Næsta keppni er Akureyrar-
mótið, sem hefst á miðvikudag-
inn kl. 18 og stendur til laugar-
dags. Keppt verður í öllum
flokkum og leiknar 72 holur.
Þá má geta þess, að Tony
Bacon verður við golfkennslu á
vellinum 8.—15. júlí. Þeir sem
hafa áhuga á tíma hafi samband
við golfskálann.
MINNING
Snæbjörg Hildur
iarnardöttir
Fædd 13. sept. 1966. - Dáin 19. júní 1975.
Sárast er að sjá á bak þeim, er
hverfa úr þessum heimi ungir
að árum. í huga okkar höfura
við ætlað þeim langa og farsæla
ævi með samferðafólkinu og
eigum því erfitt með að sætta
okkur við orðinn hlut- Sú hugs-
un sækir þá Sterkar á en áður,
hver sé tilgangur jarðvistarinn-
ar og við greinum smæð okkar
til þess að skilja þann mikla
leyndardóm.
Litla stúlkan, sem ég nú kveð
hér, var eitt þeirra barna er
setti sterkan svip á skólann
sinn. Svolítið ör og hoppandi af
kæti kom hún stundum að bíln-
um mínum til þess að heilsa,
þegar við mættum í skólann
eftir hádegið. Ég til þess að
stjórna, en hún til þess að sinna
náminu, sem hún stundaði a£
miklu kappi og stundum það
miklu, að því er kennarinn
hennar segir mér, að í vissum
námsgreinum varð heldur að
letja hana en hvetja.
Vini eignaðist hún hvarvetna
og lífsorkan speglaðist í öllu
viðmóti hennar. Hún var eitt
þeirra æskuglöðu bama, sem.
meðal samferðafólksins strá
björtum og hlýjum minningum.
Fjölskyldu sinni var hún að
sjálfsögðu mest og ég sendi
henni svo og öðrum ættingjum
og vinum inni^gar samúðar-
kveðjur. Kennari hennar,
Ragna Pálsdóttir, svo og skóla-
systkin biðja fyrir kveðjur og
þakkir fyrir ógleymanleg kynni.
Þau kynni urðu skemmri en
ætlað var, en þeir sem á stutt-
um tíma gefa margar, bjartar
minningar eins og Snæbjörg
litla gerði, hafa kannski gefið
meira en margur á langri ævi.
Indriði Úlfsson.
Nokkur orð urn EUilieimili Akureyrar
Vegna greinarstúfs í Fokdreif-
um um Elliheimili Akureyrar
o. fl. í 26. tbl. Dags frá 18. júní
1975, leyfi ég mér að gera fá-
einar athugasemdir-
Nokkurs misskilnings gætir
varðandi þann fjölda, sem nýja
álman tekur.
Álman er tvær hæðir og eru
á hvorri hæð 10 eins manns her-
bergi og 4 2ja manna, eða alls
rúm fyrir 36 manns. Hins vegar
kemur greinarhöfundur með
skýringuna sjálfur, því að helst
þyrfti að flytja 11 manns úr
öðrum hlutum hússins, þar sem
stjórnin hefur freistast til að
setja fólk, en á í raun að vera
til annarra nota. Þá er komin
talan 25, sem væri sá fjöldi
nýrra vistmanna, sem fengi vist
rúm. Það skal þó tekið fram, að
um fjöldann, sem tekinn verður
inn hefur ekki verið tekin
ákvörðun í stjórn E.H.A.
Á biðlista eru nú nákvæm-
lega 101, en að auki er 31, sem
á lögheimili utan Akureyrar.
Hvað snertir þá spurningu,
hvers vegna svo langan tíma
taki að byggja nýju álmuna þá
er svarið þetta.
Þegar stjórn E.H.A. hugðist
byggja þennan lokaáfanga bygg
ingarinnar, leitaði hún, svo sem
vera ber, samþykkis bæjar-
stjórnar.
Með bréfi dags. 11. júlí 1973
barst E.H.A. stjórn bókun bæj-
arstjórnar og segir þar orðrétt:
„Bæjarráð leggur til að heimil-
að verði að hefja byggingar-
framkvæmdir í sumar, enda
sjái stjórn Elliheimilisins um
fjármögnun byggingarinnar,
þar eð engin fjárveiting er á
fjárhagsáætlun Bæjarsjóðs
þetta ár til verksins og ekki
getur orðið um frekari rekstrar
styrk til heimilisins að ræða á
þessu ári.“
Með þetta vegarnesti hófust
síðan framkvæmdir og hafa þær
í stórum dráttum verið fjár-
magnaðar þannig, að ríkissjóð-
ur greiðir skv- lögum frá 1973
Vz hluta kostnaðar, en fjárveit-
ing úr ríkissjóði kom ekki, fyrr
en á árinu 1974, Lífeyrissjóður
sjómanna hefur nú, sem fyrr
reynst hjálplegur og lánað alls
kr. 4.500.000,00, Lífeyrissjóður-
inn Sameining kr. 1.500.000,00
og úr sjóðum Tryggingastofn-
unar ríkisins hafa verið lánaðar
kr. 3.200.000,00.
Byggingarkostnaður í dag er
ca. 17,5 milljónir.
Sá hægagangur sem bréfrit-
ara hefur þótt vera á byggingar
framkvæmdum hefur eingöngu
stafað af því, að fjármagn hefur
skort og stjórnin hefur reynt að
forðast sem mest, að kostnaður
lendi á bæjarsjóði, enda hagur
hans nú ekki sem bestur. Til
þess að skaða hins vegar ekki
verktaka við bygginguna vegna
tregðu á greiðslu vinnulauna,
hefur því ekki verið lagt ofur-
kapp á framkvæmdir.
Það má heldur ekki gleyma
því, að talsvert hefur borist af
peningagjöfum, ekki síst frá
öldruðum og þær runnið til
byggingarinnar og alltaf eru
slíkar gjafir vel þegnar og
stuðla að bættri aðstöðu fyrir
hina öldruðu.
Hins vegar má ekki gleyma
því, að ákvörðun bæjarstjórnar
þarf til allra meiriháttar ákvarð
ana og þá t. d. til þess að vísi-
tölutryggja skuldabréf, ef selja
ætti þau, auk þess sem Seðla-
bankinn þarf að samþykkja
slíkt.
Þar sem svo vill til, að ég er
jafnframt félagsmálastjóri, tel
ég rétt að svara þeim spurning-
um eða hugleiðingum, sem
fram koma í síðari hluta bréfs-
ins.
Á vegum Félagsmálastofnun-
ar Akureyrarbæjar fór fram
könnun á högum aldraðra og
komu niðurstöðurnar út í fjöl-
ritaðri bók 1974-
Mig minnir fastlega, að ein-
mitt í vikublaðinu Degi væri
lítillega getið um könnunina, en
annars hefur mér þótt furðu
hljótt um hana, en þó var á
hana minnst í sjónvarpi.
Bók þessi er til sölu á 'mjög
vægu verði á bæjarskrifstof-
unum.
Niðurstöður þeirrar könnun-
ar hefur félagsmálaráð haft til
leiðbeiningar og hafa síðdegis-
skemmtanir fyrir aldraða nú
verið haldnar um árs skeið, að
vísu aðeins að vetrarlagi.
Þar sem mér finnst í um-
ræddri grein kastað hnútu að
ómaklegleikum, að ýmsurn fé-
lögum hér í bænum, einkum
kvenfélögum, sem af myndar-
skap hafa séð um veitingar á
þessum skemmtunum, sbr. orða
lagið „Bærinn hefur í vetur
gefið gömlu fólki hálfan bolla
af kaffi, öðru hverju. Hinn
helming hafa félög í bænum
gefið,“ tel ég skylt að fram
komi að félögin hafa lagt til
vinnu á skemmtunum og við
gerð og undirbúning veitinga
og fengið fyrir greiðslu, sem ég
efast um að svari til hráefnis.
Hins vegar hefur bæjarsjóður
greitt fyrir afnot af húsi, veit-
ingar, auglýsingar, akstur o. fl.
Ennfremur hefur tvívegis sl.
vetur í samvinnu við leikfélagið
verið boðið upp á leikhúsferð
fyrir aldraða.
Þá ætla ég, að a. m. k. óbein-
línis hafi könnun á högum
aldraðra leitt til endurskoðunar
á strætisvagnaþjónustunni, en
það var eitt það, sem ýmsir
óskuðu eftir, að yrði lagfært.
Ennfremur má nefna heimilis-
þjónustu, sem m. a. aldraðir
njóta.
Annars er bygging elli- og
dvalarheimila nokkuð umdeild,
í því formi, sem verið hefur, og
hversu mikið átak Akureyrar-
bær á að gera í þeim efnum í
framtíðinni er pólitísk spurn-
ing, sem ég læt öðrum eftir að
svara. j
Að lokum skal upplýst, að
fastlega er vonast eftir, að önn-
ur hæð hinnar nýju álmu kom-
ist í not eftir u. þ- b. mánuð og
hin hæðin sem fyrst, en það
ræðst auðvitað af fjármagninu.
i'
Með þökk fyrir birtingu, ,
Hreinn Pálsson, formaður
stjórnar E. H. A. '>
Urgur
(Framhald af blaðsíðu lj
unnin verði rannsóknarstörf á
þessu ári fyrir um 130 milljónir
króna og eiga þá virkjunar-
möguleikarnir að liggja nokkuð
ljóst fyrir í Bessastaðaá og í
Jökulsá í Fljótsdal, en þetta eru
samtengdir möguleikar til virkj
unar-
Urgur er í bændum. Þeir
telja, að strax á þessu fyrsta ári
Lagarfoss virkjunar megi
merkja yfirborðshækkun vatns-
ins í Leginum og það verulega.
Telja þeir þetta valda landspjöll
um og álíta, að upplýsingar
verkfræðinga hafi verið rangar
og tortryggja þá jafnvel um að
hafa gefið rangar upplýsingar
vísvitandi um áhrif virkjunar-
innar á rennsli Lagarins. Spái
ég snörpum ýfingum út af því
máli. Virðist það tilheyra mann-
virkjagerð, að þau séu meira og
minna vitlaust hönnuð og undir
búningur handabakavinna-
Veldur þetta miklum kostnaðar
hækkunum. V. S,