Dagur - 11.11.1980, Blaðsíða 5

Dagur - 11.11.1980, Blaðsíða 5
DM5ÖE Útgefandi: ÚTGAFUFÉLAG DAGS Skrifstofur: Tryggvabraut 12, Akureyri Ritstjórnarsímar: 24166 og 23207 Sími auglýsinga og afgreiöslu: 24167 Ritstjóri (ábm.): HERMANN SVEINBJÖRNSSON Blaðamaður: ÁSKELL ÞÖRISSON Augl. og afgr.: JÚHANN KARL SIGURÐSSON Prentun: Prentverk Odds Björnssonar hf. M arkvissa niðurtalningu verðbólgunnar Á kjördæmisþingi framsóknar- manna í Norðurlandskjördæmi eystra á Húsavík um helgina var samþykkt stjórnmálaályktun, þar sem minnt er á að með myndun núverandi ríkisstjórnar hafi verið leyst alvarleg stjórnarkreppa. Þingið fagnar því að kleift reyndist að mynda þingræðislega meiri- hlutastjórn og væntir þess, að stjórnarsamstarfið haldist allt kjörtímabilið, svo ríkisstjórnin fái tíma til að vinna að verðbólgu- hjöðnun og öðrum umbótamálum. Þá minnir kjördæmisþingið á að ríkisstjórnin hafi tekið við mjög erfiðu efnahagsástandi og mikilli óvissu í málefnum atvinnuveg- anna. Ríkisstjórnin hafi sett sér það markmið að draga úr verð- bólgunni í áföngum, þannig að á 3 árum væri henni náð niður á sama stig og í helstu nágrannalöndun- um. Hinsvegar harmar kjördæm- isþingið að enn skuli ekki hafa náðst meiri árangur við niðurtaln- ingu verðbólgunnar. Hvetur þing- iðtil þess, að einskis verði nú látið ófreistað í þeim efnum. Minnt er á nauðsyn góðrar samvinnu milli ríkisvaldsins og aðila vinnumarkaðarins ef takast eigi að sigrast á efnahagsvandan- um. Lögð er áhersla á að ríkis- valdið verði að framfylgja ákvæð- um stjórnarsáttmálans um sam- ráð við stéttasamtökin, en jafn- framt minnt á hve mikilvægt sé að stéttasamtökin geri sitt til þess að treysta jákvæða samvinnu þess- ara eðila um aðgerðir í efnahags- og atvinnumálum. Síðan segir í ályktun kjördæmisþingsins: „Þingið telur það eitt aðalverk- efni stjórnvalda að berjast gegn verðbólgunni með ákveðnum að- haldsaðgerðum er varða verðiag, peninga- og vaxtamál, gengi, fjár- festingu og ríkisfjármál. Niður- talning verðbólgunnar verður að vera markviss og ákveðin og ekki aðeins bundin verðlagi á vörum og þjónustu, heldur einnig að taka til verðbóta á laun, ákvarðana um búvöruverð, fiskverðs og gengis- breytinga. Sérstaks aðhalds skal gætt í ríkisfjármálum og rekstri ríkisfyr- irtækja svo þess sjáist merki, að ríkisvaldið gangi á undan í þeim sparnaði og hagsýni í rekstri þjóðarbúsins, sem menn eru sammála um að sé forsenda þess að unnt sé að komast út úr víta- hring verðbólgunnar.“ Margir þingfulltrúar á kjördæm- isþinginu höfðu við orð, að aðlög- unartími ríkisstjórnarinnar væri nú liðinn og árangur niðurtalning- ar verðbólgunnar yrði að fara að koma betur í Ijós en hingað til. Fólkið verður að losna við hræðsluna ogóttann Rætt við Jónas Þórisson, kristniboða I I I I n Það er kunnara en frá þurfi að segja að fjöl- margir íslendingar hafa um árabil starfað að krístniboði í fjarlægum löndum — einkum í Konsó sem er hérað í Eþíópíu og nú síðast í Kenýa. Af hagkvæmnissjónarmiðum starfa fs- lendingamir með Norðmönnum og hefur svo lengi veríð. Starf kristniboðans er margþætt og það er algengur misskilningur að kristni- boðinn sé eingöngu bundinn við að breiða út fagnaðarboðskapinn. Sá þáttur starfsins er að sjálfsögðu aðalatriðið, en það er ekki síður mikilvægt fyrir kristniboðann að vera laginn bifvélavirki og geta beitt skóflu og haka. I I 1 n Eitt af meginverkefnum ísl- ensku og norsku kristniboðanna er að kenna innfæddum að verða sjálfbjarga og koma á þann hátt í veg fyrir hungursneyðir. í því efni er best að „byrja við rótina" eins og viðmælandi blaðsins sagði og varast að ætla að innleiða vest- ræna siði eins og oft hefur komið fyrir hjá þeim þjóðum, sem hafa sent fólk til Afríku. Til þess að hægt sé að leiðbeina Afríkubúum í landbúnaði, kenna þeim hag- nýta hluti, kenna þeim kristin fræði og fræða þá um undir- stöðuatriði í heilbrigðismálum svo að eitthvað sé nefnt verða leiðbeinendurnir að hafa starfað í landinu um árabil. Og það hefur viðmælandi Dags, Jónas Þóris- son, kristniboði gert um árabil. Jónas, sem er Akureyringur að ætt og uppruna, fór til Eþíópíu í janúar 1973 á vegum Sambands íslenskra kristniboðsfélaga og var úti linnulítið þar til hann kom heim í ágúst. Þegar kristnir kynn- ast neyðínni Á sínum tíma fór Jónas Þóris- son í biblíuskóla í Noregi í eitt ár og starfaði síðan fyrir S.í.k. en fór því næst í Kennaraskóla Islands og lauk þaðan prófi. Eins og áður sagði fór Jónas utan í upphafi árs 1973 ásamt eiginkonu sinni, Ingi- björgu Ingvarsdóttur. Það er ekki hægt að segja að Jónas hafi með öllu verið meðal ókunnugra í upphafi því þá starfaði Skúli Svavarsson í Kongó. Hann er nú fluttur til Kenýa. „íslendingar hófu kristniboð í Eþíópíu fyrir 26 árum, nánar til- tekið í Konsó, sem er í suðurhluta landsins. Síðan hefur verið starf- að þar nokkuð samfleytt að kristniboði," sagði Jónas þegar hann heimsótti okkur á Degi í síðustu viku. Þegar við höfðum komið okkur vel fyrir var Jónas inntur eftir hvað hefði valdið því að hann ákvað að gerast kristni- boði. „Ástæðan fyrir þvi að ég fór út í þetta starf er sú að ég kynntist ungur K.F.U.M. og tók virkan þátt í starfinu. Á þessu tímabili fræddist ég mikið um starfsemi Sambands íslenskra kristniboðs- félaga, en það eru leikmenn inn- an Þjóðkirkjunnar, sem eru í því. Einnig kynntist ég íslenskum kristniboðum sem komu heim og strax fékk ég mikinn áhuga á því starfi sem þeir gengdu. Þörfin á fólki til að starfa meðal inn- fæddra í Afríku er mikil og þegar kristnir menn kynnast neyðinni á þessum slóðum verður sú kynn- ing eins og köllun fyrir þá — menn vilja fara og reyna að boða guðsorð og linna þjáningar þeirra sem líða skort.“ ■ - mmm- - #>, Konso stúlka með vatnskrúsir á bak- inu. Átta þúsund í söffn- uðinum Þegar Jónas fór til Eþíópíu var Haile Selasie enn keisári og ástandið í landinu var nokkuð rólegt. En þurrkar orsökuðu hungursneið, keisaranum var steypt af stóli og hershöfðingjar tóku við stjómartaumunum. Fyrst í stað voru nýir ráðamenn vinsamlegir í garð kristniboða en það viðhorf hefur breyst. Enn hafa ekki verið settar aðrar hömlur á starfsemi kristniboða og annarra trúboða en þær, að þeir mega ekki boða trú utan kirkna. Eþíópía er víðáttumikið land, nánar tiltekið um 12 sinnum stærra en Island og íbúarnir eru um 30 milljónir. Yfir 90% búa í sveitum. Fyrir tveimur árum var áætlað að minna en 10% lands- manna væru læsir og skrifandi og sagði Jónas að sú tala hefði tæp- lega breyst mikið til batnaðar. Jónas Þórisson. Þegar íbúafjöldinn í landinu er hafður í huga má vera að sumum þyki söfnuðurnir í Kongóheraði vera smáir að vöxtum, en þeir eru 70 að tölu og í þeim eru rösklega 8 þúsund manns. „Endir veraldar“ Starfið í kristniboðsstöðinni er margþætt eins og fyrr var getið og sagði Jónas að það mætti skipta því niður í þrjá þætti. I fyrsta lagi er það kristniboðið, sem að sjálf- sögðu situr alltaf í fyrirrúmi, heilsugæsla, rekstur skóla og heimavistar. „Skólastarf og heilsugæsla hef- ur alltaf verið mjög stór þáttur í starfinu,“ sagði Jónas. „Þessi 26 ár hafa fleiri hundruð þúsund sjúklingar komið í sjúkraskýlið í Konsó, en íbúar í héraðinu eru um 100 þúsund. Síðast liðið ár komu um 40 þúsund í skýlið til að fá læknishjálp. I kristniboðsstöð- inni eru tvær hjúkrunarkonur og hjúkrunarmenn, fyrir utan mína fjölskyldu og aðra til, svo við verðum að flytja þá sem þurfa nauðsynlega á læknishjálp að halda á spítala. Læknir kemur einu sinni til tvisvar í mánuði frá nærliggjandi kristniboðsstöðvum og í því sambandi má geta þess að í Arbaminch, sem er bær í nágrenninu, starfar Jóhannes Ólafsson yfirlæknir. Hann er sonur Ólafs Ólafssonar kristni- boða sem margir Islendingar þekkja. Jóhannes hefur starfað í Eþíópíu í ein 20 ár og er mikils metinn læknir." Þegar kristniboðarnir komu til Konsó í upphafi fimmta áratug- arins var enginn skóli eða sjúkra- hús til í héraðinu. Raunar má segja að það hafi verið gleymt — menn kölluðu héraðið „Endir veraldar" sem vart getur talist aðlaðandi nafn. Fyrstu skólarnir sáu dagsins ljós skömmu eftir að kristniboðamir komu til héraðs- ins og nú er svo komið að á stöð- inni sem Jónas starfar er barna- skóli með 6 bekkjum og heima- vist fyrir þá nemendur sem eru komnir langt að. I gegnum árin hafa þr sundir nemenda gengið í gegnum þennan skóla, en auk hans hafa verið reknir u.þ.b. 70 svokallaðir lesskólar á víð og dreif í kirkjum héraðsins. I þeim skólum fer fram undirstöðu- kennsla í lestri skrift og reikningi. En þegar kemur að lestrar- og skriftarkennslu þurfa nemend- umir að klífa erfiðan hjalla. I Konsó er töluð sérstök málýska, sem er gjörólík ríkismálinu og nemendurnir verða að læra nýtt tungumál um leið og þeir nema lestur og skrift. Jónas taldi mun- inn álíka mikinn og milli íslensku og frönsku. Hugsið ykkur ef ísl- ensk börn þyrftu öll að læra að lesa á franskar bækur — það væri ekki til stafkrókur á íslensku máli! Enn hefur ekkert verið skrifað á Konsómáli utan það sem starfsmenn kirkjunnar hafa gert að undanfömu. Fyrirbyggjandi aðgerðir Á vegum kristniboðsins í Eþíópíu eru t.d. rekin stór sjúkrahús í Arbaminch og Gidole. Iðnskóli er í Arbaminch og kristniboðið rak þar eitt sinn menntaskóla, sem ríkið hefur nú yfirtekið. Auk þess sem hefur verið talið upp rekur kristniboðið viðamikið hjálparstarf sem höfst í hungursneyðinni í suðurhluta landsins 1974 til 1975. Nú hefur starfið breyst í þá veru að vera fyrirbyggjandi. „Það eru lagðir vegir, grafnir bmnnar og reynt að koma á fót iðnaði. Bændum eru kenndar nýjar aðferðir við ræktun og reynt að kynna þeim áburðarnotkun. Með öðrum orðum þá reynum við að koma í veg fyrir að hung- ursneyð þurfi að endurtaka sig þótt uppskeran bregðist. Annars krefst svona fyrirbyggjandi starf mjög lands tíma. Það er ekkert hægt að gera á stundinni og ef hlaupið er frá því of snemma vill það sem gert hefur verið oft verða að ekki neinu." „Hver er sæll í sinni trú“ Og gefum nú Jónasi orðið: „Það þarf meira en menntunina. Það þarf oft að leysa innfædda viðjum gamalla siða áður en þeir geta sett menntun sína út í lífið. Kanto-menn á leið heim frá ökrunum. 4.DAGUR Jónas segir að Afríkumenn séu trúaðir og hafi áhuga á að kynnast krístni. Oft er dregin upp glansmynd af þessum þjóðflokkum í sjónvarps- myndum en þegar maður hefur búið á meðal þeirra í mörg ár þá er ekki hægt að halda því fram að við séum ekki að gera gagn með því að leysa fólkið úr þessum viðjum. Það er ekki hárrétt að „hver er sæll í sinni trú“ eins og stundum er sagt. Sem dæmi um hugsunarhátt og venjur get ég sagt þér að mikið af því komi sem berst til Afríku fer fyrst að fórn- artrénu áður en jafnvel börnin fá að borða. Ástæðan er sú að þeir trúa að illir andar hafi leitt hung- ursneyðina yfir þá og fyrst af öllu verði að blíðka andana.“ „Mér finnst reynslan hafa sýnt að besta leiðin til þess að fólkið geti notfært sér menntun sína sé sú að veita því nýjan lífsgrund- völl. Leysa það úr þeim böndum sem halda því við fortíðina; við fomeskjulega siði og þá kemur hin kristna trú inn í myndina sem mikilvægur þáttur. Fólkið verður að losna úr þessum ótta og hræðslu." „Það er hægt að segja þessu fólki sama hlutinn oft og mörgum sinnum án þess að það taki ýkja mikið mark á þér. Því vantar með öðrum orðum nýjan grundvöll svo það skilji það sem þú ert að segja.“ — En hvernig gengur þá að fá fólk til að skilja og laka kristna trú? „Mestu erfiðleikarnir eru fólgnir í því að gera sig skiljan- legan. Tungumálamúrinn er hár. En Afríkumenn eru trúaðir eins og þeirra heiðnu siðir og venjur benda til. Þeir vita að til er Guð sem er skapari alls, en hann er þeim svo fjarlægur vegna þess að maðurinn hefur brotið af sér. Þetta vita þeir. En vegna þess hve Guð er fjarlægur eru það illir andar sem eru þeim næstir og eina leiðin fyrir Afríkumanninn er að blíðka illu andana -— annars láta þeir illt af sér leiða. Með því að höfða til þess sem nú hefur verið sagt er létt að komast að fólkinu“ Við Jónas komum víða við í samtali okkar, en því miður er ekki hægt að halda lengur áfram. Jónas hefur í hyggju að fara utan á nýjan leik strax og tæki- færi gefst — ásamt konu og fimm dætrum. Jónas sagði að besta leiðin til að aðstoða þá sem búa i Af- ríku væri að búa meðal innfæddra, ávinna sér traust þeirra, innræta þeim guðsótta og góða siði, byggja upp á því sem til er í landinu og forðast að ætla að gera kraftaverk eða innleiða vestræna lifnað- arhætti. Enn um sinn munu mæður gefa ný- fæddum börnum þrátt smjör svo þau verði heil- brigð og enn um sinn munu þær smyrja kúadellu á naflastreng hvítvoðunga — en smám saman munu kristniboðarnir og fleiri gera það að verkum að ljós kemst í það myrkur sem hefur umlukið Afríku. En hvernig hjálpum við bræðrum okkar í Afríku? „Allir þeir fjármunir sem hafa verið gefnir til kristniboðsstarfsins hafa komið að miklu gagni. Fjármunum er ekki sóað. Það er afskaplega strangt eftirlit með þeim og menn eru á lágum launum. Vegna náins samstarfs við innfædda og vegna þess að starfslið kristni- boðstöðvanna hefur búið um áraraðir í landinu þá nýtast peningamir vel. Af þeirri ástæðu hefur m.a. Norska þróunarhjálpin og Hjálparstofnun kirkjunnar beint miklu af sínu fjár- magni til hinna ýmsu kristniboðsfélaga," sagði kristniboðinn Jónas Þóris- son að lokum. „Toppleikur“ hjá Þór Jafntefli við Í.R. Á föstudagskvöldið léku í annarri deild i handbolta Þór og ÍR. ÍR-ingar féllu í fyrra úr fyrstu deild þannig að búast mátti við þeim mjög sterkum. Þórsarar komu mjög á óvart í þessum leik, og gerðu þeir jafntefli við ÍR-inga, 20 mörk gegn 20. Það var sérstaklega stórleikur Ragnars i markinu hjá Þór í fyrri hálfleik, og einnig stórleikur Sigurðar Sigurðssonar í siðari hálfleiknum, sem ýtti undir velgengni Þórsara í þessum leik. Báðum liðum gekk erfiðlega að skora til að byrja með, en á fimmtu mín. var dæmt víti á Þór en Ragnar gerði sér lítið fyrir og varði, en boltinn hrökk síðan til Ásgeirs Elíassonar sem náði að pota honum í markið. Strax í næstu sókn jöfnuðu Þórsarar og var þar að verki Guðmundur Skarphéðinsson. Síðan var leikurinn jafn í mörkum fram eftir hálfleikn- um, en eins og áður sagði bjargaði Ragnar oft meistara- lega með markvörslu sinni. I síðari hluta hálfleiksins voru ÍR-ingar sterkari og komust mest í fjögurra marka mun. I hálfleik var síðan staðan 12 mörk gegn 9, ÍR í vil. Guðmundur Skarphéðinsson, gerði fyrsta markið í síðari hálfleik en um miðjan hálfleik- inn jafnaði Sigurður Sig. og staðan orðin 14-14. Eftir það skildi aldrei nema eitt mark lið- in af, en ávallt voru ÍR-ingar fyrri til að skora. Á síðustu mín, gerði Bjarni Bessason sitt fyrsta mark í leiknum, eftir að hafa átt fjöldan allan af skottilraunum, og kom þá ÍRingum yfir 20 gegn 19. Þegar aðeins 5 sek. voru til leiksloka fá Þórsarar dæmt víti, og úr því skoraði Sigurður Sig- urðsson af öryggi, og tryggði Þór þá um leið annað stigið. I leiknum fengu iR-ingar dæmd sex víti en skoruðu að- eins úr tveimur þeirra. Þórsarar fengu þrjú víti og skoruðu úr þeim öllum. Markhæstur hjá Þór var Sigurður Sigurðsson með 11 mörk (3 úr víti), Sig- tryggur og Guðmundur Skarp. voru með 3 hver, og Árni Gunnars, Davíð og Rúnar 1 hver. Guðmundur Þórðarson var markhæstur ÍR-inga með 6 mörk, en hann var jafnframt bestur í þeirra liði. Sigurður Svavarsson gerði 4, og Guðjón Markússon 3. Dómarar voru Ólafur og Gunnar Steingrímssynir og höfðu þeir gott vald á leiknum. Það verður að teljast furðulegt að sækja þá báða til Reykjavík- ur, því hér á Akureyri eru ágætir handboltadómarar. Á laugardaginn léku KA og fR. Fyrir þennan leik hafði Brynjólfur Magnússon bæst í hópinn hjá ÍR-ingum, en hann lék með KA fyrir nokkrum árum. Brynjólfur bætti mikið ÍR liðið, sérstaklega sóknarleikinn, sem nú var betri en kvöldið áð- ur. KA liðið var mun betra í 50 mínútur og það nægði til sigurs, en þegar flautað var til leiksloka var staðan 21 gegn 19 fyrir KA. KA skoraði tvö fyrstu mörkin í leiknum og voru þar að verki Friðjón og Þorleifur. Þeir héldu síðan eins til tveggja marka for- skoti fyrstu 20 mín. en þá jafn- aði Brynjólfur fyrir ÍR, og síðan bættu þeir við tveimur í viðbót án þess að KA menn svöruðu fyrir sig. Rétt fyrir lok hálfleiksins kom Guðmundur Guðmunds- son inná hjá KA og gerði strax tvö mörk, og jafnaði stöðuna sem var 7 gegn 7 þegar fyrri hálfleik lauk. Friðjón og Gunnar Gíslason gerðu síðan tvö fyrstu mörkin í síðari hálfleik. Þá kom mark frá Brynjólfi, og síðan bættu Frið- jón, Gunnar G. og Þorleifur við sínu markinu hver og staðan orðin 12 mörk gegn 8 fyrir KA. KA hélt síðan þriggja til fjög- urra marka forskoti út mest all- an hálfleikinn en síðustu mínútumar voru nokkurs konar skotkeppni milli leikmanna, og á síðustu sek. náðu ÍR-ingar að minnka muninn niður í tvö mörk, þegar flautað var til leiksloka. Lið KA lék oft á tíð- um góðan handbolta, en þessi leikur var þegar á heildina er Ragnar Þorvaldsson stóö 1 Þórs- markinu allan leikinn og varói mjög vd. Guömundur Guðmundsson gerði tvö mörk á þýðingarmiklum augnablik- um fyrir KA. litið mun betri en leikurinn kvöldið áður. Gauti varði oft á tíðum ágætlega, sérstaklega varði hann línuskot þegar ÍR-ingar voru komnir í dauðafæri. Gunnar Gíslason, sem kom frá íþróttaskólanum að Laugarvatni til þessa leiks, var mjög spræk- ur, en óheppinn með skot sín, sérstaklega í fyrri hálfleik. Þeir Brynjólfur og Bjarni Bessason voru bestu menn ÍR í þessum leik, en þeir voru einnig markhæstir með 5 mörk hvor. Erlendur var markhæstur hjá KA með 5 mörk. Þorleifur gerði 4, Friðjón, Erlingur og Gunnar G. 3 hver, Guðmundur 2 og Magnús G. 1. Dómarar voru þeir sömu og kvöldið áður og dæmdu þeir ágætlega. Leikur í skemmunni Leikir í Skemmunni Um næstu helgi heldur keppn- in í annarri deild áfram, og þá kemur lið Breiðabliks í heim- sókn. Á föstudagskvöldið leika þeir við KA, en við Þór á laug- ardaginn. Lið Blikanna á að vera nokkuð gott þannig að búast má við hörkuleikjum. Öruggur sigur Þórsstúlkurnar hófu leikinn ágætlega — en stúlkurnar úr Val sigu framúr Á fimmtudagskvöldið leikur Þór við IBK í körfu í skemm- unni. Leikurinn hefst klukkan átta. Á laugardaginn léku í fyrstu deild kvenna í handknattleik Þór og Valur og fór leikurinn fram í iþróttaskemmunni. Þórsstúlkurnar byrjuðu mjög vel og í hálfleik var staðan orðin 12-8 þeim í vil. I síðari hálfleik tóku Vals- stúlkurnar það til bragðs að taka Magneu og Freydísi úr umferð eins og það er kallað, og við það ruglaðist leikur Þórs til muna og smám saman sigu Valsstúlkurnar fram úr og sigruðu örugglega með 20 mörkum gegn 16. Flest mörk Þórs skoraði Þórunn 5, Dýr- finna gerði 4, Freydís 3 og Magnea, Valdís, Borghildur og Sigríður 1 hver. DAGUR.5

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.