Dagur - 30.09.1982, Qupperneq 5

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUFI: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SfMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL PÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Arðsemis- og byggðasjónarmið
eru ekki andstæður
Oftar en ekki er arðsemissjónarmiðum og
byggðasjónarmiðum teflt fram sem einhverj-
um andstæðum í ræðu og riti. Gjarnan er sagt
að nú verði að láta arðsemissjónarmiðin ráða
meiru um uppbyggingu íslensks efnahagslífs
og þjófélags, þó byggðasjónarmið verði að
sjálfsögðu að taka með í reikninginn í einstök-
um tilvikum.
Þetta viðhorf að arðsemissjónarmið og
byggðasjónarmið fari ekki saman er bæði
rangt og skaðlegt. Því er gjarnan haldið fram
af fólki sem ekkert þekkir nema lífið á mölinni
á suðvesturhorni landsins, fólki sem virðist
halda að íslendingar lifa á því að „flokka gula
pappíra frá bleikum" eins og svo haganlega
hefur verið komist að orði.
Varpa má fram nokkrum spurningum í
þessu sambandi. Geta ekki flestir verið sam-
mála um það að hagkvæmt sé að atvinnufyrir-
tæki í sjávarútvegi og fiskvinnslu séu dreifð
um landið? Það hlýtur að nást ákveðin hag-
kvæmni með því að staðsetja þessar atvinnu-
greinar sem næst fiskimiðum okkar og þau eru
jú dreifð allt umhverfis landið. Geta þá ekki all-
ir verið sammála um það að þjónustugreinar
við þessa undistöðuatvinnuvegi okkar séu
best settar í næsta nágrenni við þá? Það hlýtur
að vera kostnaðarauki af því að þurfa að leita
langt eftir allri þjónustu, viðgerðum, viðhaldi
og varahlutum, jafnvel í aðra landshluta.
Sama á við um alla aðra þjónustu, sem opin-
berir aðilar og aðrir veita. Hagkvæmast hlýtur
að vera að hafa hana sem næst neytendum.
Þetta á við um verslun, heilbrigðisþjónustu og
menntunarmöguleika. Varla er nein hag-
kvæmni fólgin í því neyðarástandi sem skap-
ast á hverju hausti í Reykjavík þegar nemend-
ur utan af landi flykkjast þangað unnvörpum
og glundroði skapast á húsnæðismarkaði?
Fjölmörg fleiri dæmi mætti taka til að sýna
fram á að landsbyggðin er ekki aðeins nauð-
synlegur hlekkur í keðju heldur nauðsynleg
forsenda þess að hægt sé að viðhalda grósku-
mikilli höfuðborg og allri þeirri þjónustustarf-
semi sem þar þrífst. Því er rangt að tala um
arðsemissjónarmið og byggðasjónarmið sem
andstæður.
Það kann rétt að vera að arðsemissjónar-
miða hafi ekki gætt sem skyldi í íslensku þjóð-
félagi en það er örugglega rangt að slíkt hafi
aðeins átt sér stað á landsbyggðinni og í
tengslum við eflingu byggðanna út um allt
land. Hver sér arðsemissjónarmiðið í Seðla-
bankahöllinni og hverjum dettur í hug að
kenna Þjóðarbókhlöðu, Útvarpshús, höll
Framkvæmdastofnunar og fleira og fleira við
arðsemi, í venjulegum skilningi þess orðs?
Það eru til fleiri sjónarmið en arðsemissjón-
armið, t.d. byggðasjónarmið og menningar-
sjónarmið, en það er ekki þar með sagt að um
andstæður þurfi að vera að ræða.
Ásmundur á verkstæðinu.
Mynd: áþ.
Það er enginn galdur að
gera við myndavélar
Þústindþjalasmiður og alt-
mugilegmand eru e.t.v. bestu
orðin þegar þarf að lýsa honum
Ásmundi Kjartanssyni í Ein-
holti 4c á Akureyri. Ásmundur
á nefnilega auðvelt með að gera
allt milli himins og jarðar, enda
byrjaði hann ungur að fítla við
tæki og vélar. Hann var aðeins
9 ára þegar hann smíðaði fyrsta
útvarpstækið - geri aðrir betur.
Aðdáendur hljómsveitarinnar
Póló muna líka vel eftir honum
Ásmundi, hann stóð I nokkur
ár á sviðinu með Pálma og fé-
lögum, sló á gítarstrengi. Nú er
Ásmundur hættur að spila, bú-
inn að selja gítarinn, og starfar
hjá Verksmiðjum SÍS. í tóm-
stundum kemur hann vitinu
fyrir myndavélar og fleiri við-
kvæm tæki.
Akkúrat ekkert lært
Það er best að kynna manninn á
hefðbundinn hátt. Ásmundur er
Þingeyingur í húð og hár, fæddur
og uppalinn í Stafnsholti í
Reykjadal. Foreldrar Ásmundar
eru Indiana Ingólfsdóttir og
Kjartan Stefánsson. „Þarna ólst
maður upp við fuglasöng og rollu-
jarm,“ sagði Ásmundur þegar
hann og tíðindamaður Dags
höfðu fengið sér sæti í stofunni
heima hjá Ásmundi. „Það er af-
skekkt á þessum slóðum og óhætt
að segja að maður hafi verið í
kyrrð og næði á uppvaxtarárun-
um. Ég byrjaði. að fikta við vélar
strax og ég hafði vit og þroska til.
Það jók áhugann að pabbi var
svona „altmugilegmand" líka.
Hann gerði mikið við útvarpstæki
eftir að þau komu til landsins.
Hann var líka mikill ljósmyndari,
átti margar myndavélar, og smíð-
aði sér líka myndavélar og þá
steig ég fyrstu sporin á því sviði.“
Ásmundur var rösklega tvítug-
ur þegar hann flutti til Akureyrar,
en þar hefur hann alið allan sinn
aldur síðan og hefur ekki í hyggiu
að flytja á brott. Þvert á móti. „Eg
fór fljótlega að föndra við hitt og
þetta, gerði við vélar og tæki.“
Þeirri hugsun skaut upp í koll-
inn á blaðam. að Ásmundur hlyti
að hafa gengið langan skólaveg til
að öðlast þann hæfileika að gera
við jafn fíngerð tæki og mynda-
vélar. „Nei, ég hef akkúrat ekkert
lært. Að vísu fór ég í barnaskóla
auk þess sem ég lærði nokkrar
greinar í bréfaskóla. Þetta er nú
allur lærdómurinn. Ég hef aldrei
komist yfir neinar bækur sem
sýndu hvernig á að gera við
myndavélar, en mér tókst þó að
ná þeim tökum á þeim að um
nokkurra ára skeið annaðist ég
allar myndavélaviðgerðir fyrir
Hans Petersen.“
Fórum lengst til Hríseyjar
Ásmundur segir að það sé í raun-
inni enginn galdur að gera við
myndavélar, bætir því raunar við
að þetta eigi allir að geta. Málið sé
einfaldlega það að skoða hlutinn
nákvæmlega, reyna að þekkja
hann og gera sér grein fyrir því
hvaða hlutverki hvert stykki gegni
í vélinni. Þegar Ásmundur sá um
viðgerðir fyrir Hans Petersen,
fyrir utan alla hina sem komu með
vélarnar á verkstæðið eða sendu
þær þangað, voru gömlu góðu
kassamyndavélarnar í miklu upp-
áhaldi hjá fólki. „Þær gátu varla
bilað,“ sagði Ásmundur og hugs-
ar til þeirra með söknuði. „Þá
voru linsumar úr gleri en ekki
plasti eins og tíðkast í ódýrum vél-
um í dag.“
„Já, þegar ég kom hingað byrj-
aði ég að vefa á Gefjun og var þar
í sex ár við vefnað. Fljótlega hóf-
um við að spila saman nokkrir
strákar á dansleikjum í Gefjun-
arsalnum. í fyrstu hljómsveitinni
vom, auk mín, Jóhann Sigurðs-
son, sem nú starfar sem verkstjóri
á- Gefjun, Konráð Aðalsteins-
son og Stefán bróðir minn. Þá var
ekkert diskótek og þetta gekk
ágætlega. Nei, við lentum aldrei í
svaðilförum í þessari hljómsveit -
það lengsta sem við komumst var
út í Hrísey. Þar spiluðum við á
balli. Hríseyingar kunnu vel að
meta það sem við höfðum fram að
færa.
- Síðar liggur leiðin í hljóm-
sveitina Pólö.
„Það var árið 1963 eða 1964
sem ég byrjaði að spila með þeirri
hljómsveit. í þá daga tíðkaðist að
spila á föstudags- og laugardags-
kvöldum og við fórum út um allt
land. Þetta var erfið vinna -
maður vann alla virka daga, æfði á
kvöldin eða gerði við, og fór síðan
í ferðalög með hljómsveitinni. En
það var gaman að þessu, maður
var ungur og sterkur, þoldi þetta
vel.“
Margar útgáfur af
slagsmálum
- Var meira um slagsmál á böll-
unum þegar þú varst að spila en er
í dag?
„Já, það var meira slegist. Það
var einu sinni í Árskógi að salur-
inn logaði af slagsmálum. Upp-
hafið var það að maður nokkur
varð vitlaus í orðsins fyllstu merk-
ingu. Hann klifraði upp í rimla
sem voru þarna í salnum og
fleygði sér síðan aftur á bak - yfir
fólkið í salnum. Það var eins og
við manninn mælt, það varð
sprenging í salnum og allir fóru að
slást.“
- Hvernig var hægt að róa
fólkið?
„Besta ráðið var að halda áfram
að spila og það mun hafa verið
gert í þetta sinn. Ef það var mikill
drykkjuskapur í salnum tókum
við oft það ráð að fara ekki í pásu,
ef við gerðum það var það segin
saga að menn fóru að hella í sig og
allt varð vitlaust."
- Er það rétt að menn hafi far-
ið að danshúsum á þessum árum
beinlínis í þeim tilgangi að horfa á
slagsmál?
„Já, það er tilfellið. Um 1960
gerði maður það sér oft til
skemmtunar að aka fram í Frey-
vang um klukkan 11. Um það
leyti var alveg öruggt að það var
hægt að sjá margar útgáfur af
slagsmálum. Sem betur fer er
þetta að verða búið enda enginn
menningarauki.
- Hvenær lagðir þú gítarinn á
hilluna?
„Ég var fjögur ár í Póló. Þegar
ég hætti seldi ég eftirmanni mín-
um gítarinn og allt sem honum til-
heyrði. Síðan hef ég ekki snert á
hljóðfæri.“
Gerði samdægurs við
vélina
- Einhverju sinni heyrði ég þá
sögu að konan þín hefði beðið þig
um að gera við hrærivél fyrir sig.
Sagan segir að þú hafir hummað
fram af þér verkefnið svo vikum
skipti. Þá á konan þín að hafa gef-
ist upp, farið með vélina til vin-
konu sinnar, hún aftur með vélina
til þín og þú átt að hafa gert
samdægurs við vélina. Er þetta
rétt?
„Ég er ansi hræddur um að það
hafi verið eitthvað í þá áttina, en
ég er sjálfsagt ekki einn um það af
þeim sem eru í viðgerðabransan-
um að trassa helst það sem mér og
mínum viðkemur. Þú veist að bif-
vélavirkjarnir eru oft á lélegustu
bílunum, rafvirkjar ganga ekki
frá rafmagninu í húsum sínum
fyrr en eftir dúk og disk.“
- Nú ert þú aftur farinn að
starfa hjá Verksmiðjum SÍS. Hef-
ur þér nokkuð dottið í hug að
byrja aftur að spila í starfsmanna-
salnum?
„Nei, en þar eru hins vegar
dansleikir og starfsmannafélagið
á mjög góð hlómflutningstæki.
Félagslíf er fjörugt hjá starfs-
mönnum verksmiðjanna, það er
spilað bridge, eitt sinn var boðið
upp á nám í leiklist, jóga o.fl. o.fl.
Við höfum líka aðgang að góðu
billiardborði, sem margir notfæra
sér óspart. Samband þeirra sem
stjórna og hinna er mjög gott, án
þess væri ekki hægt að gera jafn
mikið og raun ber vitni.“
Dagur þakkar Ásmundi fyrir
spjallið og líka fyrir það að hafa
gert við gömlu góðu Nikon vélina.
Texti: áþ.
KA
leikur
gegn
Haukum
Á laugardaginn kl. 14.00 fer
fram fyrsti heimaleikurinn í
handbolta á þessu keppnistíma-
bili. Þá keppa í annarri deild KA
og Haukar. Haukar eru taldir
hafa á að skipa mjög sterku liði
og verður því forvitnilegt að sjá
hvernig hinum nýja þjálfara KA
tekst að stýra mönnum sínum
gegn þeim. Þá eru áhorfendur
hvattir til að fjölmenna og
hvejta heimaliðið til sigurs í
þessum fyrsta heimaleik á þessu
hausti.
Robert McField treður boltanum í körfuna með tilþrifum.
„Ðetra en ég
reiknaði með“
Hart barist í blakinu.
„Mér líst mjög vel á það sem
ég hef séð hér. Þegar við erum
búnir að fara yfír nokkra hluti
og lagfæra þá er ég bjartsýnn á
framhaldið hjá Þór, þetta er
betra en ég reiknaði með áður
en ég kom,“ sagði bandaríski
körfuknattleiksmaðurinn Ro-
bert McField sem nú hefur
hafíð störf hjá Þór. Robert
McField eða „Mac“ eins og
hann er kallaður, kom til Ak-
ureyrar fyrir nokkru og er
hann fyrsti blökkumaðurinn
sem leikur hér körfuknattleik
með Þór.
Það var ljóst strax er „Mac“
hafði mætt á sína fyrstu æfingu
að þar fer enginn meðalmaður.
Hann er 1,95 m á hæð og getur
leikið allar stöður á vellinum
þótt að jafnaði sé hans staða sem
bakvörður. Hann er ákaflega
snöggur, sterkur í fráköstum og
í sóknarleiknum er fjölbreytnin
allsráðandi. Hann á það til að
„dæla“ boltanum í körfuna
lengst utan af velli og missir þá
ekki skot framhjá langtímum
saman, og einnig er greinilegt að
hann hefur mjög næmt auga
fyrir samleik.
Þá er ljóst að hér fer maður
sem er „fyrir augað“ eins og oft
er sagt, en taktar hans munu
áreiðanlega ylja áhorfendum á
leikjum Þórs í vetur. Þegar hann
treður boltanum í körfuna með
óvenjulegum tilþrifum nötrar
hún og titrar og fleira er í þeim
dúr.
Með „Mac“ í fararbroddi
verða Þórsarar með sterkara lið
en undanfarin ár, á því er enginn
vafi. Með reynda leikmenn eins
og Jón Héðinsson og Eirík Sig-
urðsson og yngri menn eins og
Jóhann Sigurðsson, Valdimar
Júlíusson, Guðmund Björnsson
og Björn Sveinsson svo ein-
hverjir séu nefndir geta Þórsarar
án efa blandað sér í baráttuna í
1. deildinni, og ekki hefur koma
„Mac“ orðið til þess að draga úr
því áliti manna. Fyrstu leikir
Þórs í 1. deildinni verða 8. og 9.
október, en þá koma Grindvík-
ingar í heimsókn.
Blakmenn
afstað
Nú á haustdögum eru flestar
boltagreinar íþróttanna að fara
af stað, en um leið er knatt-
spyrnan að taka sér hvíld. Tvö
lið héðan af Norðurlandi eru nú
keppendur í fyrstu deild karla í
blaki. Það er lið UMSE sem hef-
ur leikið í fyrstu deild um árabil
og einnig nýliðar í deildinni,
Ungmennafélagið Bjarmi úr
Fnjóskadal, en þeir sigruðu
glæsilega í annarri deild í fyrra.
Bæði þessi lið hafa nú hafið æf-
ingar og undir stjórn sömu þjálf-
ara og í fyrra.
Halldór Jónsson þjálfar
UMSE og Hannes Karlsson
þjálfar Bjarma. Eyfirðingar
keppa sína heimaleiki hér á Ak-
ureyri en Þingeyingarnir að
Laugum í Reykjadal.
Ekki er búist við miklum
mannabreytingum hjá þessum
liðum, en flestir sem voru með í
fyrra munu vera það áfram. ís-
landsmótið hefst 30. október en
helgina áður verður haustmót
Blaksambandsins, sem um leið
verður 10 ára afmælismót BLÍ.
■4 -'ÐAGUR *-30; september 1982
30. sefífömbey 1982 - DAGUR -vS