Dagur - 06.09.1985, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 6. september 1985
,,Tek eitt
ár fyrir
í einu“
- og sé svo til, segir Helga
Bjamadóttir skólastjóri í Hrísey
í haust verður tekið í
notkun nýtt skólahús-
nœði í Hrísey. Verður
helmingur húsnœðisins
tekinn í notkun og er
það þó stœrra en allt
gamla skólahúsið.
Skólastjóri í Hrísey er
Helga Bjarnadóttir,
sem starfað hefur við
skólann í 3 ár. Helga
var fengin til að segja
frá sjálfri sér og skól-
anum. Hún var nýflutt
frá Svíþjóð er hún hóf
störf við skólann og
var hún fyrst spurð um
dvöl sína þar.
„Ég flutti til Svíþjóðar 1970
með fjölskylduna, svona eins og
gengur og gerist. Við bjuggum
fyrst í Varberg, þar bjó ég í 5 ár
en flutti síðan til Vásterás sem er
nokkuð stór borg. Þegar við flutt-
um út var meiningin að búa þar í
2 ár, en þau urðu 12 og ég hefði
gjarnan viljað vera lengur.“
- En þú fluttir heim?
„Já, ég var með tvíbura á við-
kvæmum aldri og það eru svo
miklar hættur þarna. Það eru
hvers kyns eiturlyf, bjór, sniff og
allt mögulegt sem unglingar
glepjast af. I Vásterás búa um
150.000 manns og þar þrífst því
öll stórborgarmenning.“
- Við hvað starfaðirðu í
Svíþjóð?
„Ég vann á heimili fyrir van-
gefin börn. Það gekk mjög vel og
ég hafði gaman af því. Én börnin
manns verða að ganga fyrir, mað-
ur er lítið frjáls ef illa fer fyrir
þeim. Það er ekki svo að skilja að
ég vilji ráða yfir börnunum
mínum, síður en svo. Ég stjórna
þeim meðan þau eru hjá mér, en
þegar þau eru búin að mennta sig
eða fá einhverja vinnu þá eru þau
orðin fullorðin og eiga að taka
ábyrgð á eigin lífi. Þá sleppi ég af
þeim hendinni og læt þau stjórna
sínu lífi sjálf.“
- Hvernig líkaði þér við Svía?
„Til að byrja með er mjög erf-
itt að komast í samband við þá,
en svo eru þeir ágætir þegar mað-
ur er kominn inn í hópinn. Ég
byrjaði á því að fara á námskeið
til að læra sænsku, svo auðveld-
ara yrði fyrir mig að kynnast
þeim. Ég fór meira að segja að
selja snyrtivörur, gekk í hús með
Avon snyrtivörur svo þeir yrðu
að tala við mig. Ég fór líka á lýð-
háskóla, bæði til að læra sænsku
og einnig til að komast inn í at-
vinnulífið þar. Svíar taka ekkert
mark á útlendingum sem koma
með próf frá sínu heimalandi,
nema það séu læknar. Þeir eru
ekkert betri en íslendingar með
það, þó íslendingar geri senni-
lega heldur meiri kröfur. Svíar
eru mjög stoltir af sínu mennta-
kerfi.“
Helga á 7 börn og 7 barnabörn.
4 dætur hennar eru búsettar í
Svíþjóð, ein í Keflavík og síðan
eru það tvíburarnir, strákur og
stelpa, sem búa hjá henni í Hrís-
ey. „Þrjár dætra minna búa í
Varberg. Ég fór þangað í stutta
ferð í sumar og mér fannst ég
vera komin heim. Hins vegar
finnst mér Vásterás kuldaleg
borg og myndi ekki vilja flytja
þangað aftur. Varberg er sumar-
paradís. Bærinn þrefaldast að
stærð á sumrin, en síðan er kyrrt
og rólegt yfir veturinn. Mér
finnst Vásterás of stór borg. Hún
er byggð upp af hverfum og það
er miðbær í hverju hverfi. Það er
mikill iðnaður þarna og flest allt
fólkið vinnur í verksmiðjum."
- Ertu Hríseyingur?
„Nei, nei, ég er frá Húsavík.
Þaðan flutti ég mjög ung og ólst
upp á Patreksfirði, þaðan lá leið-
in í Kópavog og síðan til Svíþjóð-
ar. Það má því segja að ég sé
byrjuð á nýjum hring núna.“
- Hvernig datt þér í hug að
flytja til Hríseyjar?
„Það var bara tilviljun. Ég
kom til Reykjavíkur í sumarfrí
og var búin að ákveða að flytja
heim. Ég spurðist fyrir um hvort
ég væri búin að missa réttindi
mín sem kennari, en svo reyndist
ekki vera. Ég gat fengið stöður
hingað og þangað um landið og
það var því bara að velja og
hafna og Hrísey varð fyrir val-
inu.“
- Voru þetta ekki mikil við-
brigði?
„Jú, þetta voru geysileg við-
brigði, en krakkarnir kunnu svo
til strax vel við sig og ég var fljót
að aðlagast. Ég kann ágætlega
við mig í Hrísey, ég er búin að
ganga um eyna þvera og endi-
langa og kanna þar hverja þúfu.“
- Nú ætlið þið að fara að flytja
í nýja húsnæðið, verður það ekki
mikil breyting?
„Jú, það verður það. Það er
óhætt að segja að það hafi gengið
mjög vel að koma húsnæðinu
upp. Það er auðvitað margt eftir
ennþá og kennsla mun sennilega
ekki hefjast fyrr en í kringum 20.
september. Én við viljum alls
ekki byrja í gamla skólanum.
Bæði er búið að fylla hann af alls
kyns dóti og ef við byrjum þar
fengjum við trúlega að vera þar
fram að áramótum. Það er betra
að flytja í nýja húsið þó eitthvað
kunni kannski að vanta. Við
fáum þar 4 kennslustofur og
kennarastofu.“
- Hvað eru mörg börn í skól-
anum?
„Þau eru 40, frá 6 til 14 ára.
Þegar þau þurfa að fara í 9. bekk
verða þau að fara eitthvað burt.
Þau voru á Dalvík í vetur og
Hrafnagilsskóla veturinn þar á
undan. Þau kunnu mjög vel við
sig á Dalvík. Það eru fá börn sem
fara í 9. bekk í vetur, það voru
ekki nema tvö börn sem útskrif-
uðust frá okkur í vor. Næsta vor
útskrifast hins vegar stór hópur,
á okkar mælikvarða. Það er mín
skoðun að krakkarnir hafi gott af
því að þurfa að fara burt í 9.
bekk. Þegar þau búa svona af-
skekkt eins og við gerum, þurfa
þau að komast burt og kynnast
því að það er eitthvað annað til.“
- Er þetta einangrað samfé-
lag?
„Ekki svo mjög. Við höfum
góðar samgöngur með ferjunni,
en þetta verður samt aldrei eins
og að búa í landi. Þetta er lítið
samfélag út af fyrir sig. Mér
finnst að vísu bindandi að þurfa
að nota ferjuna, en flestir Hrísey-
ingar eru himinlifandi með hana.
Ef ég vil fara inn á Akureyri að
kvöldi, t.d. í bíó, þá kemst ég
ekki til baka fyrr en daginn eftir.
Það þýðir gistingu á Akureyri."
4 kennarar eru við skólann í
Hrísey og kennir Helga 21 tíma
á viku, auk þess að vera skóla-
stjóri. „Einhverra hluta vegna
hefur það æxlast svo að ég hef
kennt 5. og 6. bekk. í vetur verð
ég að vísu bara með 6. bekk, sem
er óvenju fjölmennur að þessu
sinni. Þar sem ekki eru fleiri börn
í skólanum þá kennum við tveim-
ur og tveimur aldurshópum
saman. í vetur er það þannig að 6
ára börnin eru sér, þau fá það
litla kennslu, aðeins 3 tíma á
viku. Síðan eru 1. og 2. bekkur
saman, en það er enginn 3.
bekkur. Það er svo furðulegt að
það eru engin 9 ára börn í Hrísey
þetta árið. 4. og 5. bekkur eru
saman og 6 bekkur sér. Að lok-
um eru svo 7. og 8 bekkur
saman.“
Helga var að lokum spurð
hvort Hríseyingar gætu vænst
þess að hafa hana áfram. Hún
hlær. „Ég er alltaf á ferðinni og
alltaf á leiðinni frá Hrísey. Það er
ekki vegna þess að ég kunni illa
við mig þar. Ég tek bara eitt ár í
einu og sé svo til. Kannski verð
ég þarna í 12 ár eins og í Svíþjóð,
þetta er nú 4. árið, en ég ætlaði
að vera 1 eða 2 ár. Mig langar að
flytjast til Svíþjóðar aftur, þar á
ég bæði börn og barnabörn og
því margt sem dregur mig út. Það
er að mörgu leyti þægilegra að
lifa í Svíþjóð. Maður hefur
kannski ekki meiri peninga í
höndunum, en það er meira ör-
yggi. Maður borgar skattana
jafnóðum, en ekki árið eftir eins
og hér. Ef maður hefur góðar
tekjur hér eitt árið verður maður
að hafa góðar tekjur það næsta
líka, til að geta borgað skattana.
Mér finnst líka vera svo óhemju
mikið lífsgæðakapphlaup hér,
meira en mér fannst ég verða vör
við í Svíþjóð, þó auðvitað sé það
þar líka. Það tala allir um það hér
hvað þeir hafi lítil laun, en ég
held að það sé frekar það að allir
vilja eignast alla hluti, það þarf
að kaupa videó, stereogræjur og
guð má vita hvað.“
- Fannst þér það hafa breyst
mikið hér á landi eftir dvöl þína í
Svíþjóð?
„Já, ég held það. Ég bjó í
Kópavogi áður en ég flutti út. Ég
bjó í götu þar sem allar fjölskyld-
urnar voru á svipuðu reki, með
hóp af börnum og allir að byggja.
Við höfðum ekki efni á að kaupa
alla þessa hluti sem fólk þarf nú
að eignast, en lifðum góðu lífi
samt. Ég hef ekki áhuga á þess-
um efnislegu hlutum, ég er
ánægð ef ég hef peninga til að
ferðast. Ég hef meiri áhuga á að
auðga andann.“ - HJS