Dagur - 28.03.1991, Síða 10

10 - DAGUR - Fimmtudagur 28. mars 1991
Fimmtudagur 28. mars 1991 - DAGUR - 11
Eyþór Jósepsson, kallaður Baggi, er vélstjóri að mennt og var nokkur ór til sjós, alltaf
sjóveikur. Eftir leiðinlegan túr seint ó órinu 1988 ókvað hann að nú vœri komið nóg
og hann keypti ísbúðina ó Akureyri ón þess að hafa nokkra hugmynd um hvernig
œtti að reka verslun. Eyþór var skyndilega kominn í hóp ungra athafnamanna ó
Akureyri og nýlega bœtti hann um betur og keypti fyrirtœkið Ako-plast ósamt þremur
öðrum. Við œtlum að heyra hljóðið í Bagga, en hann er þekktur fyrir að ganga hreint
til verks og hefur stundum verið sakaður um frekju fyrir vikið. Hann er jafnframt mikill
landsbyggðarmaður og vill leggja sitt af mörkum til að efla atvinnulífið ó Norður-
landi. Þó hefur hann mjög ókveðnar skoðanir ó lífi og kjörum sjómanna og einka-
mólin blandast líka inn í umrœðuna.
en þegar veðrið skánaði og ég fór að slaka á
þá varð ég sjóveikur fyrir alvöru og var allt-
af sjóveikur eftir það.“
- Alltaf sjóveikur! Gengur það hjá vél-
stjóra á sjó?
„Ekki til lengdar. Eftir skólann vann ég
meira og minna á sjónum fram til áramót-
anna 1988-89 á Stálvíkinni, togurum ÚA og
Oddeyrinni. Ég var alltaf sjóveikur þegar
brældi og oft hugsaði ég með mér að þetta
gengi ekki lengur, en þegar líðanin skánaði
þá gleymdist þetta. En ég hugsaði margt
þegar ég horfði ofan í klósettskálarnar."
Stuttu eftir að vélstjóraferillinn á sjó hófst
hugðist Baggi flytjast til Noregs þar sem
systur hans tvær búa en af því varð ekki. Þá
var næsta skrefið að koma sér þaki yfir
höfuðið á Akureyri:
„Ég var að keyra um í hverfi þar sem hús
voru í byggingu, stoppaði og spurði verk-
takana hvort hægt væri að fá keypta íbúð
þarna. Þeir héldu það og létu mig fá teikn-
ingar. Daginn eftir kom ég aftur, sagðist
ætla að fá þetta hús sem ég benti á. Það var
„Hugsaði margt þegar ég horfði
- segir Eyþór Jósepsson, vélstjóri, betur þekktur sem Baggi í ísbúðinni
„Ég er fæddur í Reykjavík 30. júlí 1962
og svo undarlega vildi til að langamma mín
dó þennan sama dag. Hún hét Ragnhildur
og ég er skírður Ragnar í höfuðið á henni,“
segir Baggi sem heitir fullu nafni Eyþór
Ragnar Jósepsson. Foreldrar hans voru
búsettir á Kópaskeri og þar ólst hann upp
fyrsta æviárið. Síðan fór drengurinn að
reyna að tala eins og gengur og gerist en í
fyrstu var vonlaust að kenna honum að
segja Eyþór þannig að þá var honum sagt að
segja Raggi. Útkoman hjá drengnum varð
hins vegar Baggi og það gælunafn festist síð-
an við hann og hafa margir ekki hugmynd
um hver Eyþór Ragnar er þótt þeir kannist
mæta vel við Bagga.
Fjölskyldan flutti til Akureyrar á árinu
1963 en Kópasker og nágrenni fléttast mjög
inn í uppvöxt Bagga því hann dvaldi löngum
í Leirhöfn á Sléttu.
Lærdómsrík dvöl í heimavistarskóla
„Mamma fór fyrst með mig í sveitina þegar
ég var 5 ára og ég var síðan öll sumur hjá
Jóhanni og Dýrleifu í Leirhöfn þar til ég
varð 16 ára. Ég fékk frí í skólanum á vorin
til að komast í sauðburðinn og fékk að
koma seinna en ella um haustið til að vera
með í göngunum. Þetta var mjög góður tími
en ég missti náttúrlega af íþróttum og
félagslífi á Akureyri á sumrin. Samt hefði ég
alls ekki viljað skipta, ég bý að þessari
reynslu sem ég fékk í sveitinni.
Pabbi minn dó þegar ég var í 6. bekk
barnaskóla og það var mikið áfall, en við
vorum mjög samrýmdir. Ég fer oft upp í
kirkjugarð að leiði hans þegar ég hef þörf
fyrir að vera einn.
Ég fór í 7. bekk í Gagnfræðaskóla Akur-
eyrar en mér leið ekki vel og námið gekk
frekar illa. Þá fór ég í heimavistarskólann
að Lundi í Öxarfirði og tók 8. bekkinn þar
en tók síðan 9. bekkinn í Gagganum. Dvöl-
in í heimavistarskólanum var mjög lær-
dómsrík, ég lærði að standa á eigin fótum.
Eftir á hef ég fundið að þessi dvöl og kynni
mín af sveitinni hafa hjálpað mér mikið á
lífsleiðinni og ég tel að börn á Akureyri hafi
gott að því að fara meira í sveit.“
- Það hefur ekki hvarflað að þér að verða
bóndi.
„Jú, það lá sjálfsagt ekkert annað fyrir á
mínum yngri árum og vissulega hefði ég
ekkert á móti því að búa í sveit, en senni-
lega er ég enginn bóndi. Maður þarf að vera
mikill bóndi í sér til að reka stórt bú í dag.“
Aftur í sveit og síðan í Vélskólann
Við förum ekki mikið nánar út í bernsku-
minningar en Baggi minnist þess hve honum
fannst gott að geta farið í sveitina, í kyrrð-
ina og friðinn. Þar gat hann leyst sín vanda-
mál í ró og næði, fundið sjálfan sig. Sumir
unglingar leiðast út í fíkniefni eða aðrar
ógöngur í leit að sjálfum sér en Baggi valdi
sveitina.
Eftir að grunnskólanámi lauk tók Baggi
1. bekk í málmiðnaðardeild Iðnskólans á
Akureyri, fór síðan á samning í Slippstöð-
inni í plötusmíði en vildi fá að flytjast yfir í
rafvirkjun. Þegar það gekk ekki hætti hann
og hélt austur í sveit, nú til bróður síns á
Daðastöðum í Núpasveit. Árið 1980 vildi
hann svo halda áfram að læra.
„Ég hafði ekkert ákveðið í huga. Eitt sinn
hitti ég gamlan félaga á bensínstöð og hann
sagðist vera að fara í Vélskólann og daginn
eftir ákvað ég að slá til líka og sé ekki eftir
því. Fyrstu tvö árin tók ég hér í Iðnskólan-
um og 3. og 4. stig í Reykjavík. Ég lauk
Vélskólanum með pompi og pragt 1984 en
þetta var síðasti árgangurinn í gamla kerf-
inu. Við gáfum út bók, Handbók vélstjóra,
og öfluðum fjár með því að stilla Hitaveitu
Suðurnesja og fleira. Þetta gekk svo glimr-
andi vel að allur hópurinn gat farið til
Ameríku og við tókum marga kennara með
okkur. Við skoðuðum fyrirtæki og skemmt-
um okkur vel. Ferðin var mikið ævintýri,
við sáum bæði fagrar framhliðar og skugga-
legar bakhliðar á borgum í Bandaríkjunum.
Þegar halda átti heim ákváðu nokkrir að
vera lengur og fara til New York og þar fór-
um við m.a. í kynnisferð í Bronx-hverfið
sem var æði skuggalegt eins og margt sem
við sáum, enda gerðum við okkur grein fyrir
því hvað við vorum heppnir að búa á ís-
landi."
Alltaf sjóveikur þegar brældi
- Þú hefur væntanlega farið á sjóinn meðan
þú varst í skólanum.
„Já, ég hafði ekkert leitt hugann að sjón-
um þegar ég fór í Vélskólann en meðan á
náminu stóð fór ég í jólatúra á Akureyrar-
togurunum og var fyrsti túrinn mjög eftir-
minnilegur, á Harðbak um áramótin 1980-
81. Ég hafði aldrei farið á sjó og við fórum
beint undir Grænuhlíð í var. Þetta var svo
spennandi að ég svaf ekki fyrstu næturnar
allt í lagi en þeir spurðu hvernig ég ætlaði að
borga það. Ég vissi það ekki, sagðist ekki
eiga neinn pening og spurði: Hvernig eru
svona hús borguð? Ekki vildu þeir taka bíl-
inn sem greiðslu þannig að ég stakk upp á
því að vinna hjá þeim fyrir íbúðinni. Þetta
fannst þeim bráðsniðugt og ég keypti íbúð
hjá SS Byggi og vann hjá þeim milli túra.“
Misskilningur aö sjómenn
hafi það gott
Þessi saga af íbúðarkaupunum ku vera
dæmigerð fyrir snöggar ákvarðanir Bagga.
Og þær áttu eftir að verða fleiri. En eftir
þetta skrapp hann á loðnuvertíð, fór túr
nteð Grindvíkingi, en réði sig síðan á
Hrímbak sem ÚA var þá að kaupa. Loks
fór hann á Oddeyrina og var á henni 1987 og
1988. Við ræddurn meira um lífið á sjónum.
„Áhuginn á sjónum dvínaði þegar ég
eignaðist barn með þáverandi sambýliskonu
minni 1986, en við þennan atburð urðu
kaflaskil í lífi mínu enda mikil og dýrmæt
reynsla að verða pabbi. Það er ekkert gam-
an að þurfa að fara út á sjó frá konu og ungu
barni. í rauninni ættu konur sjómanna að fá
sérstakan styrk því þótt margir haldi að sjó-
menn hafi það rosalega gott þá er það mis-
skilningur.
Kaupið á sjó var gott, mér skilst að besti
tíminn hafi verið í kringum 1974. Sjálfur
hafði ég mest upp úr þessu 1981 og þá gat ég
keypt mér nýjan BMW eftir eitt sumar á
ÚÁ-togara en nú er hásetahluturinn
kannski ekki nema ein og hálf milljón eftir
árið og að baki þessum tekjum er mikil
vinna og jafnvel engum túr sleppt. Þetta
gengur ekki upp hjá fjölskyldumönnum.
Auðvitað eru góð laun á einstaka frysti-
togara og á Guðbjörginni og örfáum ísfisk-
togurum og þetta er rækilega tíundað í
fréttum. Hitt gleymist, að meirihluti sjó-
manna ber mjög lítið úr býtum.“
- Þú minntist á þá sem eiga konu og börn
í landi, geturðu lýst slíkum aðstæðum?
„Maður kemur í land eftir þrjár vikur og
veit að eftir þrjá daga fer maður á sjóinn
aftur. Þetta skapar spennu. Margir byrja á
því að verðlauna sig þegar þeir koma í land,
kaupa eitthvað af því þeir hafa engu eytt á
sjó. Síðan á allt að vera voða gaman, pabbi
komin heim og öllum á að líða vel, en svo er
hann strax farinn aftur. Barnið skilur ekkert
og eina skýringin sem það fær er að pabbi sé
farinn á sjó, hann þurfi að vinna. Ég held að
þetta hafi mjög slæm áhrif á mörg börn og
fjölskyldulífið almennt. Þess vegna sárnar
mér umtal um að sjómannsfjölskyldur vaði í
aurum og hafi það svo gott.“
„Hún hélt að ég væri brjálaður“
Baggi sagði að marga dreymdi um að hætta
á sjónum og fá vinnu í landi. Sumum tækist
þetta en svo væru aðrir sem gæfust fljótt upp
og færu aftur í hið sérstaka karlasamfélag
sjómanna. Sjálfum var honum ekki spáð
langri landvist.
„Ég kom í land eftir leiðinlegan túr á
Oddeyrinni, hálf sjóveikur, í nóvember
1988. Þá frétti ég að Óskar ætlaði að selja
ísbúðina og mér datt allt í einu í huga að
kaupa sjoppuna og var ákvörðunin tekin á
þremur dögum. Ég fór í síðasta túrinn nteð
ýmis mál af ísbúðinni á rissblöðum og á
sjónum gerði ég margar teikningar til að
reyna að nýta plássið sem best. Ég kom síð-
an í land, búðinni var umturnað og tókust
breytingarnar mjög vel.“
- Vissirðu hvað þú varst að fara út í?
„Nei, ég hafði ekki hugmynd um það. Við
Linda vorum bjartsýn og ætluðum að vinna
þarna til skiptis en þetta var fjórum sinnum
meiri vinna en ég hafði reiknað með, þó
vissi ég að ísbúðin var vinsæl. Við vorum
þarna meira og minna frá klukkan hálf níu á
morgnana til hálf tólf á kvöldin og svona
gekk þetta fyrstu mánuðina. Eftir að hafa
fengið ráðleggingar hjá Óskari réði ég
stelpu og það bar brátt að eins og margt
annað. Ég vissi að þessi stelpa hafði unnið
hjá Óskari og einn daginn þegar var brjálað
að gera sá ég hana út um gluggann og þaut
að henni og spurði hvort hún gæti ekki byrj-
að í dag. Hún hélt að ég væri brjálaður, en
sló til og er hér enn.“
Stórhneykslaðir viðskiptavinir
Baggi segir að reksturinn hafi gengið ágæt-
lega. Hann bryddaði upp á ýmsum nýjung-
um, s.s. samlokubar, og á heitum sumar-
dögum er allt á hvolfi í sölu á ís og gos-
drykkjum. Hann sagði eina skemmtilega
sögu í því sambandi:
„Búðin var troðfull af fólki sem vildi ís og
maður var orðinn hálf ruglaður. Þarna var
kona sem bað um lítinn ís en ég rétti henni
stóran. Hún sagðist hafa beðið um lítinn og
þá skipti engum togum að ég gleypti helm-
inginn af ísnum, rétti henni afganginn og
spurði hvort þetta væri nógu lítill ís! Við-
skiptavinirnir göptu stórhneykslaðir en kon-
an tók við ísnum hin ánægðasta. Varla þarf
að taka það fram að ég þekkti hana vel og
þetta var allt í gamni gert.“
Eyþór og fyrrverandi sambýliskona hans
eiga ísbúðina í sameiningu og vinna þar
bæði þrátt fyrir að hafa slitið samvistum fyr-
ir nokkru.
„Sumir sögðu að við hefðum aldrei átt að
fara að vinna á sama stað, en það var ekki
vandamálið, enda getum við alveg unnið
saman þótt við séum skilin. Vandamálið í
okkar sambúð var það að við uxum hvort í
sína áttina. Við kynntumst ung og stundum
ganga slík sambönd og einstaklingarnir
þroskast í sömu átt en ekki í okkar tilfelli.
Það er betri kostur að skilja heldur en að
annar aðilinn sveigi sig að hinum til að
þóknast honum. Verst þykir mér að hafa
valdið okkur og öðrum sárindum. Sem bet-
ur fer bitnaði þetta ekki á stráknum enda
vorum við sammála um að gera allt til að
koma í veg fyrir það. Ég er fyllilega sáttur
við þessa stöðu í dag.“
Klíkuskapur og bitlingar
Hreinskilni Bagga kemur vel fram þegar
hann ræðir um einkalífið, hreinskilni sem
stundum hefur komið honunt í koll. Eitt
sinn fór hann að hitta Sigfús Jónsson, þáver-
andi bæjarstjóra, út af einhverju máli og
minntist á það í leiðinni að þetta væri slæmt
mál með salernisskortinn í Miðbænum.
Hann hvatti Sigfús til að athuga þetta mál.
Seinna hitti hann Sigfús aftur að máli og
spurði hann þá hvort eitthvað væri að gerast
í salernismálunum. Bæjarstjórinn tók þessa
afskiptasemi óstinnt upp en Bagga gekk gott
eitt til, þótt fyrirspurn hans hefði kannski
ekki farið venjulega boðleið í kerfinu.
„Já, kerfið,“ segir Baggi og þiggur meira
kaffi. Við bryðjum súkkulaði á síðasta sölu-
degi en slíkt tekur hann náttúrlega úr
umferð. „Hér á Akureyri byggist allt upp á
klíkuskap og bitlingum. Menn ganga ekki
hreint til verks og framkvæma hlutina held-
ur er drjúgum tfma eytt í að tala við mann
sem þekkir mann og getur lagt gott orð inn
o.s.frv. Svo eru margir sem tala um að það
væri sniðugt að gera þetta eða hitt en gera
svo aldrei neitt. Þetta kallast framtaksleysi
og það hefur lengi loðað við Akureyri."
- Og þessu viltu breyta.
„Já, en ég er auðvitað ekki fullkominn,
þótt ég þykist gjarnan hafa rétt fyrir mér.
Ég lærði það í uppvextinum að standa á eig-
in fótum og ég stend og fell með mínum
gjörðum. Mig langar til að breyta ýmsu, t.d.
finnst mér við sækja of mikið til Reykjavík-
ur, og ég veit að þetta breytist með árunum.
Varðandi það að ég hafi verið talinn frek-
ur eða ákveðinn þá hef ég nú eignast góða
vinkonu sem er dugleg að veita mér ráðlegg-
ingar um mannleg samskipti svo þetta
stendur til bóta.“
Sköpum atvinnu og verðmæti
á Norðurlandi
- Víkjum þá að síðustu atburðum. ísbúðin
gengur vel en skyndilega ertu búinn að
kaupa Ako-plast og kominn á kaf í plast-
pokaframleiðslu.
„Já, ég hef engin áform um að sigra heim-
inn en við vorum fjórir sem ákváðum að
kaupa fyrirtækið, annars hefði það senni-
lega verið lagt niður eða gleypt af risum í
Reykjavík. Við erum minnstir á markaðin-
urn en við viljum geta boðið Norðlending-
um almennilega vöru á almennilegu verði á
almennilegum tíma. Ég vil að landsmenn
sameinist um að kaupa íslenskar vörur og á
sama hátt finnst mér eðlilegt að Norðlend-
ingar kaupi norðlenskar vörur frekar en
aðrar. Við erum að skapa atvinnu og von-
andi einhver verðmæti líka. Áherslan er
lögð á að sinna þessum markaði á Norður-
landi, ekki fara á Reykjavíkurmarkað, og
nú ætlum við að gera átak í því að auka
samskiptin við viðskiptavinina."
- Ég hef heyrt því fleygt að þið hafið leit-
að eftir samstarfi við erlenda aðila. Eru ein-
hverjar breytingar í vændum hjá Ako-
plasti?
„Það er of snemmt að segja til um það en
við höfurn uppi viss áform um að láta fyrir-
tækið vaxa og dafna. Við erum komnir í
samband við erlenda aðila og einnig
íslenska með hugsanlegt samstarf í huga,
ekki bara á þessu sviði sem við sinnum
núna, en ég get ekkert sagt um framhaldið.“
- En nánasta framtíð hjá þér, verðurðu á
þönum milli búðarinnar og Ako-plasts?
„í dag er planið þannig að ég ætla að
halda áfram í plastinu og eiga ísbúðina
eitthvað áfram,“ sagði Eyþór Jósepsson að
lokum. SS