Dagur - 10.05.1994, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 10. maí 1994 - DAGUR -5
FÉSÝSLA
DRÁTTARVEXTIR
April 14,00%
Maí 14,00%
MEÐALVEXTIR
Alm. skuldabr. lán apríl Alm. skuldabr. lán maí Verötryggð lán apríl Verðtryggó lán maí 10,20% 10,20% 7,60% 7,70%
LÁNSKJARAVÍSITALA
Apríl 3346
Mal 3347
SPARISKÍRTEINI
RÍKISSJÓÐS
Tegund K gengi K áv.kr.
91/1D5 1,3956 4,82%
92/1D5 1,2369 4,82%
93/1D5 1,1541 4,82%
93/2D5 1,0909 4,82%
94/1 D5 0,9994 4,82%
HÚSBRÉF
Flokkur K gengi Káv.kr.
93/1 1,1578 5,29%
93/2 1,1642 4,96%
93/3 1,0342 4,96%
94/1 0,9944 4,96%
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Avðxtun 1. janumfr.
verðbðlgu siðustu: (%|
Kaupg. Sölug. 6mán. 12 mán.
Fjárlestingarfélagið Skandia hf.
Kjarabref 5,170 5,330 10,4 10,2
Tekjubréf 1,549 1,597 16,3 15,8
Markbréf 2,787 2,873 10,5 11,0
Skyndibréf 2,082 2,082 4,9 5,3
Fjölþjóðasjóður 1,370 1,412
Kaupþing hf.
Einingabréf 1 7,095 7,225 5,3 4,7
Einingabréf 2 4,134 4,155 15,9 10,4
Einingabréf 3 4,662 4,748 5,3 5,3
Skammtimabréf 2,522 2,522 13,7 9,0
Einingabréf 6 1,138 1,173 23,7 22,7
Verðbréfam. Islandsbanka hf.
Sj. 1 Vaxtarsj. 3,509 3,527 6,3 5,7
Sj. 2 Tekjusj. 2,047 2,088 14,1 10,9
Sj. 3 Skammt. 2,417
Sj. 4 Langt.sj. 1,662
Sj. 5 Eignask.frj. 1,637 1,662 22,0 14,9
Sj. 6 island 844 886
Sj. 7 Þýsk hlbr.
Sj. 10 Evr.hlbr.
Vaxtarbr. 2,4725 6,3 5,7
Valbr. 2,3176 6,3 5,7
Landsbréf hf.
islandsbré! 1,549 1,578 8.7 7,9
Fjórðungsbréf 1,205 1,222 9,0 8,2
Þingbréf 1,824 1,848 30,8 25,7
Öndvegisbréf 1,674 1,696 21,0 15,1
Sýslubréf 1,319 1,337 1,2 ■2,3
Reiðubréf 1,506 1,506 7,9 7,4
Launabréf 1,055 1,071 22,3 15,0
Heinisbrél 1,478 1,522 ' 12,7 18,0
HLUTABRÉF
Sötu- og kaupgengi á Verðbréfaþingi islands:
HagsL tilboð
Lokaverð Kaup Sala
Eimskip 4,28 4,15 4,28
Flugleiðir 1,10 1,13 1,17
Grandi hl. 2,00 1,91 2,00
islandsbanki hl. 0,93 0,90 0,94
Olis 2,06 2,01 2,10
Lltgerðarfélag Ak. 2,85 2,65 2,90
Hlutabréfasj. VÍB 1,10 1,13 1,19
isl. hlutabréfasj. 1,10 1,11 1,16
Auðlindarbréí 1,03 1,04 1,10
Jarðboranir hf. , 1,87 ■ .1,70 1,79
Hampiðjan 1,35 1,32 1,38
Hlutabréfasjóð. ■ . 1,03, 1,00 1,10
Kaupfélag Eyf. 2,10 2,10 2,34
Marel hl. 2,55 2.50 .2,70
Skagstrendingurhf. 1,60 1,85
Sæplast 2,80 2,55 2,84
Þormóður rammi hf. 1,78 1,51 1,85
Sölu- og kaupgengi á Opna tilboðsmarkaðinum:
Alm. hlulabr.sj. hf. 0,88 0,88 0,91
Ármannsfell hf. 0,93 0,40 0,98
Árries hf. 1,85 1,85
Bifreiðaskoðun isi. 2,15 1,00 1,95
Eignfél. Alþýðub. 0,85
Faxamarkaðurinn hf.
Fiskmarkaðurinn
Haförninn 1,00
Haraldur Böðv. 2,50 1,80 2,40
Hlutabréfasj. Norðurl. ' 1,12 1,12 1,17
isl. útvarpsfél. 2,75 2,01
Kögun hl.
Olíufélagið hl. 5,40 5,26
Samskip hf. 1,12
Samein. verktakar hf. 6,65 6,50
Sildarvinnslan hf. 2,65 2,10 2,66
Sjóvá-Almennar hf. 4,80 4,65 5,80
Skeljungur hf. 4,00 3,91 4,19
Sóftis hf. 3,00 2,50
Tollvörug. hl. 1,10 1,02 1,10
Tryggingarmiðst. hl. 4,80
Tæknival hf. 1,00
Tölvusamskipti hl. 2,50 2,50 4,20
Þróunarfélag íslands hf. 1,30
CENGIÐ
Gengisskráning nr. 159
9. maí 1994
Kaup Sala
Dollari 70,86000 71,08000
Sterlingspund 105,84900 106,17900
Kanadadollar 51,28100 51,52100
Dönsk kr. 10,92320 10,96120
Norsk kr. 9,84840 9,88440
Sænsk kr. 9,24030 9,27430
Finnskt mark 13,15180 13,20180
Franskur franki 12,44850 12,51450
Belg. franki 2,07550 2,08370
Svissneskur franki 50,10270 50,28270
Hollenskt gyllini 38,05410 38,19410
Þýskt mark 42,72810 42,85810
ítölsk líra 0,04451 0,04472
Austurr. sch. 6,07380 6,09780
Port. escudo 0,41440 0,41650
Spá. peseti 0,51930 0,52190
Japanskt yen 0,69190 0,69410
irskt pund 103,20200 103,64200
SDR 100,42650 100,82650
ECU, Evr.mynt 82,26940 82,59940
Vaxtaokur ríkísstjórnarínnar
hefur lamað atvínnulífíð
íslenska þjóóin er í eöli sínu bjartsýn
og á Islandi býr dugmikið, vinnusamt
fólk sem veit að atorka og trú á fram-
tíðina er uppsprctta framfara og hag-
vaxtar og undirstaóa velferóar. Til að
leysa þessi ötl úr læðingi verða stjóm-
völd að stuöla að aukinni verðmæta-
sköpun og fjölgun starfa i þjóófélag-
inu.
Atvinnuleysi er óásættanlegt
Á valdatíma núverandi ríkisstjómar
hefur á hinn bóginn ríkt stöðnun í ís-
lensku atvinnulífi. Atvinnuleysi hefur
haldið innreió sína og er nú meira en
þekkst hefur i áratugi. Því miður mun
það vaxa verði ekki gripið til róttækra
ráðstafana. Samdráttur í þjóóarfram-
leióslu, minni tekjur, atvinnuleysi og
skerðing opinberrar þjónustu valda
þungum búsifjum. Langvarandi at-
vinnuleysi hefur í för meó sér skaðleg,
félagsleg áhrif, sjúkdóma, óreglu,
upplausn í fjölskyldum og jafnvel af-
brot, sem seint eða aldrei verður hægt
að bæta fyrir. Atvinnuleysi er óásætt-
anlegt. Sú staðreynd, að ekki skuli
vera til störf fyrir dugmikla Islendinga
cr vísbending um mistök í stjóm efna-
hagsmála. Þaó er vissulega rétt að
sjávarafli hefur dregist saman og af-
urðaveró lækkað. Útllutningsverð-
mæti sjávarafuróa var hiiis vegar mcð
mesta móti á liðnu ári. Kreppan er því
að verulegu leyti á ábyrgó stjómvalda.
Vaxtaokur ríkisstjórnarinn-
ar tefur fyrir bata
Fyrsta „efnahagsaógerð" ríkisstjómar-
innar var vaxtahækkunin. Vaxtaokrið
hefur átt ríkan þátt í því að koma at-
vinnulífinu á kné og tafið verulega
fyrir efnahagsbata. I samanburði við
OECD löndin hefur ríkissjóóshalli
verið meó því lægsta hér á landi með-
an raunvextir ríkisskuldabréfa hafa
vcrið þcir hæstu. Kenningin um að
halli á ríkissjóði eigi stærstan þátt í að
halda uppi vöxtunum stenst ekki og
að lokum var ríkisstjórnin knúin til að
lækka vexti nokkuð í lok sl. árs, taka
til baka þá hækkun sem hún stóó fyrir
í upphafi. En skaðinn var skeður. I
stað þess aó slaka á í peningamálum
til að mæta efnahagssamdrætti og at-
vinnuleysi voru vextir hækkaðir og
ríkisútgjöld dregin saman. Kreppan
dýpkaði, hallinn á ríkissjóói varð
meiri og atvinnuleysið óx.
Þjóðin er í vítahring. Spamaóur í
ríkisútgjöldum dregur úr heildareftir-
spurn í samfélaginu og atvinna
minnkar. Þar með lækka tekjur ríkis-
sjóðs en útgjöldin aukast vegna at-
vinnuleysis og fátæktar sem hefur á
ný hafió innreió sína. Núverandi ríkis-
stjórn er ófær um að brjótast út úr
þessum vítahring. Til þess þarf bæði
áræóni og þor en ríkisstjórnin hefur
hvorugt.
Vexti þarf að lækka
enn frekar
Þaó þarf aó finna leiðir til aó nýta það
vinnuafl sem í boöi er. Kreppunni lýk-
ur jafnskjótt og sá mikli fjöldi vinnu-
fúsra handa sem nú er verkefnalaus
hefur fengið arðbær störf að fást við.
Ljóst cr að einstigió milli samdráttar
og þenslu er vandrataó og engum er
greiði gerður meó því að kynda á ný
veróbólgubál. Það er hlutverk stjóm-
valda að þræða þetta einstigi.
Til að komast út úr kreppunni,
auka veltu og skapa atvinnu þarf að
lækka vexti enn frekar. Um það verð-
ur ríkisvaldið að hafa forgang. Það
þarf að stórauka opinberar fram-
kvæmdir. Nóg er til af þjóðhagslega
arðvænlegum fjárfestingartækifærum.
Samgönguframkvæmdir eru trúlega
arósamastar, þó einnig megi nefna
gjaldeyrisskapandi framkvæmdir á
sviði heilbrigðismála, verkefni í
skólakerfinu og fjölmargt á sviói
rannsókna. Við verðum aó raða í for-
gangsröð. Þó Hæstiréttur kunni að búa
þröngt er ckki víst að bygging Hæsta-
réttarhúss sé arðbærasta opinbera
framkvæmdin. Mörg brýn viðhalds-
vcrkefni blasa vió og geta skapað
mikla atvinnu.
Við eigum aó leggja fram verulega
fjármuni af hálfu hins opinbera á
næstu árum til rannsókna og þróunar-
starfs og áhættufé til markaðsmála og
nýsköpunar. Utanríkisþjónustunni á
að beita í ríkara mæli til sóknar í út-
flutningsstarfsemi.
Við þurfum að koma á fót stofnun
sem hafi það verkefni að veita ráógjöf
í atvinnulífinu og aðstoða við að ýta
úr vör nýjuni fyrirtækjum. Þessi stofn-
un á aö vera samstarfsverkefni ríkis,
sveitarfélaga, atvinnurekenda og laun-
þega. Verkefnió má fela Byggðastofn-
un. Stofnunin ætti einnig að fá þaó
hlutverk að auka erlenda fjárfestingu í
íslensku atvinnulífi.
Heildarhagsmuni á að hafa
að leiðarljósi
Ríkisvaldið veróur að aðstoóa við
enduircisnina. Sveitarfélögin hafa aó
undanfömu neyðst til að setja verulegt
fjármagn í atvinnulífið vegna aðgerð-
arleysis ríkisstjórnarinnar. Til lengri
tima litið og þegar nýjum stjórnvöld-
um hefur tekist að brjótast út úr víta-
hringnuni á ríkisvaldið hins vegar aó
yfirgclá þau fyrirtæki sem þaó hel'ur
komið á lot og selja þau á frjálsum
markaói. Gæta þarf að því að við
einkavæðinguna gildi sanngjarnar og
heiðarlegar leikreglur sem hefur skort
í tíð núverandi ríkisstjómar. Tryggja
þarf að eðlilega sé fariö meó almanna-
fé og opinberar eignir séu ekki afhent-
ar þóknanlegum aóilum án eðlilegs
endurgjalds.
Skerðing opinberrar þjónustu í tíó
núverandi ríkisstjórnar hefur valdið
þungum búsitjum á mörgum heimil-
um. I nafni aðhalds, sparnaðar og hag-
ræðingar hefur verið reynt aó draga úr
Guöniundur Bjarnason.
Við verðum að raða í
forgangsröð. Þó
Hæstiréttur kunni að
búa þröngt er ekki
víst að bygging
Hæstaréttarhúss sé
arðbærasta opinbera
framkvæmdin. Mörg
brýn viðhaldverkefni
blasa við og geta
skapað mikla at-
vinnu.
ríkisútgjöldum. Aóhald og ráðdeildar-
semi eru kostir sem ber aó hafa í há-
vegum og eiga ekki síður við í opin-
berum rekstri en á öörum sviðum. En
nauðsynlegt er að heildarhagsmunir
séu hafðir að leiðarljósi. „I upphafi
skal endinn skoða“, segir gamalt mál-
tæki og skyldi nú allt hafa reynst
raunveralegur spamaður sem gripió
hefur verið til? Skoðum eitt dæmi.
Lítill sparnaður en
mikið brölt
Samkvæmt upplýsingum frá fjármála-
ráðuneyti hafa heildarútgjöld til
sjúkrahúsa í Reykjavík hækkað aó
raungildi um 600 milljónir frá árinu
1991 til 1993. Þegar tekió hefur verió
tillit til flutnings á verkefnum milli
stofnana, lækkunar stofnkostnaðar og
uppsafnaðs rekstrarhalla sem ekki
hefur verið bættur með fjárveitingum
gæti hcildarspamaður veriö um 200
milljónir króna eftir allt bröltið í heil-
brigðisráðherrum núverandi ríkis-
stjórnar, sem nánast era búnir að
leggja starfsemi Landakotsspítala í
rúst.
Og þá er enn eftir að skoða heild-
armyndina. Hver eru áhrifin á heil-
brigóisþjónustuna? Biðlistar lengjast,
sjúklingar veróa fyrir þjáningum og
tekjutapi svo og þjóðfélagið í heild.
Alleiðingarnar geta haft í för meó sér
skaða sem aldrei veróur bættur eða
nietinn til fjár.
Ríksstjórnin á að fara frá
Aukinn kostnaður einstaklinga vegna
þjónustugjalda, greiöslna fyrir lyf og
læknishjálp hefur verió ræddur svo oft
að ekki verður rakió nánar hér en
minnt á aö þessar greiðslur eru í raun
tilflutningur á skattbyrðinni - frá sam-
hjálpinni yfir á bamafólk, sjúka og
aldraða. Þetta gera menn sem enn
kenna sig við jafnaóarmennsku.
Hagræðing er vissulega nauðsyn-
leg til aó skapa öflugri rekstrareining-
ar sem auka umsvif og veita fleira
fólki atvinnu - en sú hagræðing, sem
mest hefur borið á í tíð núverandi
valdhafa fclst eingöngu í því að segja
upp lægst launaða fólkinu og flytja
það af launaskrá yfir á atvinnuleysis-
skrá. Ríkisstjóm sem þannig stjómar
þjóðfélaginu á ekki lengur trúnað og
traust þegnanna. Hún á því að fara frá.
Guðmundur Bjarnason.
Höfundur er þingmaður Framsóknarflokksins í
Norðurlandskjördæmi eystra.
p°c ■

,nPe
CPaco raSanne
herrasnyrtívörur
OsÁar cfe fa CRenía
dömu- og herrasnyrtívörur
Safuacfor Öafi
dömu- og herrasnyrtívörur
Úrval af nýja skartí
Þar sem leitín byrjar og endar