Þjóðviljinn - 31.10.1936, Qupperneq 2

La.ugardacrinn 31. okt. 1935
ÞJÓÐVILJINN
Konunglcg'a lelkhiísið í Kauji-
mannahöfn byrjaði 10. okt. að sýna
hina fr'ægu rússnesku óperu, »Kater-
ina Ismajlova« eftir Dmitri Sjo-
stokovitsj. I Rússlandi heitir 5-
peran »Lady Macbeth fra Minsk«.
■fa Kjell Abell er sú leikritahöf-
undur Dana, seni mesta frægð hefir
getið sér í ár. Leikrit hans »Melodi-
en, der blev væk« (Sönglagið, sem
hvarf) hefir nú verið sýnt ýfir 400
sinnum í röð i Riddersalen í Iíau;)-
mannahöfn. Aldrei áður hefir nokk-
urt leikrit verið sýnt svo lengi i
röð á nokkru leikhúsi á Norðurlönd-
um. Og nú hefir »Konunglega leik-
húsið« tekið nýtt leikrit eftir hann
til leiks. Pað heitir »Eva aftjener
sin Barnepligt«. Mun bráðlega sagt
nánar frá þessum leikritum í blað-
inu.
■fc hað heflr nú fcngist staðfest-
jng' í erl. fréttum, að uppreisnar-
menn hafi eftir töku San Sebastian
skotið fjölda kaþölskra presta, sem
voru af baskaættum og fylgdu
stjórninni að málum. 1 Granada
hafa uppreisnarmenn eftir að haf.i
ráðið niðurlögum allra verkamanna,-
foringja og starfsmanna verkalýðs-
íélaganna, snúið sér gegn frímúrui-
um. Nú síðustu dagana, hafa fjölda
márgir frlmúrarar verið skotnir.
Frímúraraforingjarnir urðu sjálfir
að grafa grafir sinar, áður en þeir
voru skotnir.
Sovétstjórnln í t'kraíini hefii
lagt fram 1 300 000 rúblur til þess að
umbreyta barnaleikhúsinu Gorki í
Kiev. Leikhúsið mun fá nýtisku leik-
svið.
★ Allar rafmagusstöðvar Sovít-
lýðvcldanna gáfu 5 miljarði, 300
miljónir kílóvattstunda á slðustu 3
mánuðum ársins 1935. Á sama tíma í
ár gefa þær 1 miljarð fleiri kilóvatt-
stundir.
■fc 106 nýir slíólar verða reistir á
Jies.su ári í Leningrad. Þ. 1. okt. voru
72 þeirra fullreistir.
í sainbanði vlð 7. nóvember liá-
tíðina verða 150—175 hljómleikar
haldnir í Moskva.
Álþýdasambandsþingid
undip merlijum eÍHÍBigariniiai8 gegn íhaldi og fasisma
Ping Alpýðusambands íslands, hið 13. í röðinni
var sett í fyrrakvöld. Pingið sækja fulltrúar frá
Jafnaðarmannaf élögum og f rá V erklýðsf élögumví ðs-
vegar um landið. Pingið er pví fyrst og fremst ping
Alþýðusambands Islands, sem verklýðssambands.
Þetta sambamdsþing er lang tjölmennasti fulltrúa-
fundur, sem íslensk verklýðssamtök nokkru siuni
hafa háð, enda bíða þessa þings fleiri, vandasamari
og þýðingarmeiri mál, en nokktirs annars þings
Aiþýðusamhandsins
Vegcmesti fiilltrúanna.
Undirbúningurinn undir þetta
sambandsþing- befir verið víð-
tækari og’ almennari, en noklau
sinni fyr, svo að hvert einasta
verklýðsfélag- landsins innan
sem u.tan Alþýðusambandsins,
hefir rætt þau mál, sem fyrir
þinginu liggja. Félögin bafa í
tugatali gert samþyktir og á-
skoranir til þingsins um fjölda
mála. Verklýðsfélögunnm. hefir
verið það ljóst, að afstaða
þessa þings til þeirra verk-
eí'na, sem nú bíða verklýðs-
ins i hagsmunabaráttunni, getur
haft úrslitaþýðingu. í þeirri bar-
áttu, sem framundan er.
Ska.1 nú drepið á helstu málin
og afstöðu, verklýnsí'élaganna til
þeirra,
S1 amfylkingin.
Mál málanna.
Eining verkalýðsins, baráttan
gegn erfðaféndum hinna linn-
andi stétta, hin samfylkta, her-
væðing verkalýðsins giegn íhaldi
og fasisma, hefir verið mál mál-
anna, þingamiðjan í öllum und-
irbúningi verklýðshreyfingarinin-
ar í'yrir þetta, þing. Tugir verk-
lýðsfélaga, með þúsundum með-
lima hafa, lýst því yfir og gert
ákveðnar sam'þyktir, þar sem
þess er krafist, að. eining verka-
lýðsins verði borin fram til sig-
urs á Sambandsþinginu. Eining
verkalýðsins undir merkjum Al-
þýðusambands Islands.
Hér skulu aöeins nefnd nokk-
ur verklýðsfélög, sem gert hafa
samþyktir, er kreí'jast þess af
fufltrúum sínum, að þeir beiti
ábrifum sínum til þess að ein-
ing verkalýðsins nái fram að
ganga-
Verkamannafél,agið Dagsbrún
samþykti s, I. vor áskorun til Al-
þýðuíflokksins og Kommúnista-
flokksins um að hefja þegar í
stað sameiginlega baráttu. fyrir
hag'smunamálum verkalýðsins
Iðja íélag' verksmiðjuifólks,
Sta rfstúl knafélagið Sókn, Félag
j árnicnaðar rnan na, Verzlunar-
mannafélagið og, fleiri félög inn-
an A]þý,3usambanid,sins í Rvíic
hafa gert samskonar samþylitir,
ýmist til vinstri flokkanna
þriggja, eða beint til Alþýðusam-
bandsþingsins. Auk þess hafa
mörg iðnfélög í Reykjavík lýst
því yfir, að þaui teldu. einingu
verkajýðsins í Alþýðusamband-
inu æskilegustu og sjálfsögðustui
leiðina til þess að sameina öll
verklýðsfélög- landsins, jafn-
framt því sem þau. bafa, skorað
á Sambandsþingið, að breyta
skipulagi Alþýðusambandsins
svo að slík sameining gæti orð-
ið að veruleika.
öll verklýðsfélög í Vestmanna-
eyjum, allur Alþýðuflokkuninn
og Kommúnistaflokkuri nn, hafa
gert með sér samning, um aö
beita, sér fyrir einingu á Sam-
bandsþinginu., Verkamannafé).
HLíí’ í Hafnarfirði hefir og sam-
þykt samskonar áskorun ti),
þingsins. Verklýðsfélögin á
Siglufirði, Verkamannafélagið á
Húsavík, .Sauöárkróki, Eyrar-
bakka og fleiri stöðum ha.ía
fylkt sér u,ndir merki einingar-
innar.
Fjöl.di verklýðsfuindia, fyr og
seinna, og all,ir uinnendur frelsis
og lýðræðis í landinu standa sem
órjúfandi fylking með einingu
verkalýðsins, einingu sem þýðir
rothögg á alt einra’ðisna.zista-
brölt afturbaldsins.
öll, hagsmunabarátta íslenzkr-
ar alþýðu; uindanfarin ár, hefir
verið háð í amda hinna.r fórn-
fúsu baráttu og; samheldni, sem
aðeins vai- hugsanleg vegna ríks
skilnings fólksins á mætti ein-
ingarinnar.
Hverjir eru á móti einingu.
verkalýðsins? Aftur.haJ,dið, afæt-
urnar, sem sjá í einíngu uindir-
stéttanna, tortímingui yfirráða
sinna, afsal þúsund ára ráns-
fengs. Yfirstéttin sér í samfyl,k-
ingunni rofa, fyrir nýju ríki, ríki
verkalýðsins, þa,r sem vinnan,
frelsið og- almenn velmegun ræð-
ur ríkjum.
Aftuirhaldið þekkir mátt eiri-
ingarinnar.. Hún er upphafið aó
lokaþættinum í baráttu þess um
að viðhaJda yfirráðum auövalds-
irxs.
Hverjir erui þei,r í röðum
verkalýðsins, sem dirfast að
standa gegn einingu; fójksins?
Er nokkur hJuti foringjanna í
verkJýðssamtökunium á móti ein-
ingunni? Ef svo er, þá verða þeir
Jeystir af hólmL Því samfylking-
in er málstaðm fólksins og mál-
staður fólksins sigrar.
1 bjaðinu; á morgun munu að-
almál þingsins, önnur em eining-
in. vinnulöggjöfin og alþýðu-
tryggin.garnar, verða tekin fyrir.
Hafld þér heyrt ■
NYJU ÍSLENSKU
PLÖTURNAR
LáONiEITI, NÚ VEIT ÉG,
I Rioliamba,
TOP HAT og LJUFA AHHA
einnig á nótum
Fást
HLJÓÐFÆRAHÚSIÐ
Banlcastræti 7
SUK.
SUK.
Kvöldskemmíun
í IC. R-húsinu í kvöfid fitlufiikan 9
Dagskrá:
Ræða: Guðmundur Vigfússon.
Upplestur: Jóhannes úr Kötlum.
Ðans.
Hljómsveit hússins spifiar.
Stjórn SUK.
Dáfiip í Andakíl
Smásaga eftir Amalie Pettersen f. Schwanenflúgel
Það var nú á þeim djögum, þegar gagnfræðapróf
var eittlivad, og fyrir stúJkur var það eitthvað alveg
cvenjujegt,
Og pabbi hafði fundið upp á því, að ég skyl.di taka
gagnfræðapróf. F'rænkrnum fanst það hneykslaniegt,
því t.il hvers áttu stúlkur almemt, og Amalia sérstak-
lega, að taka slíkt próf, sem einungis var til handa
piifum, alveg eins og síðar bu,xur, ctryggð og muhn-
tóbak.
Pabbi sagði að það gæti verið gott að hafa það.
Fræríkurnar spurðp: tilhvers?
Með aldrinnm hefi ég freistast til að spyrja eins og
frænkurnar.
En, pabbi lét ekki undan. Ég varð að fara á gagn-
fræðaskólanámskeið, og það varð til þess, að sex af
vinstúlkum mínnm fóru líka. Við vorum sjö, yndis-
legar stejp .r á gelgjuskeiðinu, almennt kallaðar »sjö-
stirnið«, sem gerðum það, sem við gátum til áð gera
kennarana örvæntingarfulla.
En þrátt fyrir allt, höfðum við svo mikið af eðlis-
gáfum, að okkur tckst að slarka, fram úr námsgrein-
unum, Aðéins í einni þeirra vorum við. aumkunarverð-
ar: teikningu.. ,Ó, elskuljegi Antonius Fischer, sem við
köiluðum »hopsablýantinn«, fyrirgefðu okkur í gröf
þinni, þar sem þú loks fékst þann frið, sem við aldrei
unnum þér.
Af hverju og hversvegna Antonius hafði lagt það
fyrir sig; að verða teiknikennari skil ég ekki enn þann
dag í d,ag. Hann hafði víst aðeins óljósa hugmynd um
livað teikning var. Þessi grindhoraði gamþ pipar-
sveinn var alveg óhæfur kennari. Hann var skotspónn
fyndni ckkar, elskulegt skójafíi'l, en okkur var vel við
hanm fyrir það, hve góðu,r harnn var við sínar briotlegu
systur. Um stjórnsemi í kenslustundum hans var ekki
að ræða. Væri hann í góðu skapi fengum við hann til
að. gera vísuir Væri il,t í honum settu.m við alt á ann-
a.n endann með ólátum. Ég sé hann ennþá í anda,
standandi á miðju góífi og núa saman hönd,unum svo
brakaði í og segja með röddu, sem líka brakaði í:
— Og þið þykist vera fullorðnar stúlkur, koranar
af besta fólki bæjarins. Slíkir óþektarangar sem þið
eruð, semi ætti að hýða ,það eruð þið! Vitlö þið ekki,
að í su.mar kemur sá dagur, að þið verðið að gera
grein fyrir lærdómi ykka,r? Vitið þið ekki aö á því
byggist framtíð ykkar? Eg segi bara það, þiö teiknið
prýðilega.
Þetta seinasta varð varla teldð sem hól, því við
teikinuc.um alt annað en prýðilega.
Og nú nálgaðist »dagurinn mikli«, og skelfingin
greip okkur.
Við gátum. skrópað í teikningu, og þegar við að-
gættum hvað okkur hafði orðið ágengt hjá »hopsa-
blýantinum«, þá fanst okkur við verða að skrópa.
En hamingjan góiía, hvílíkt þjóðarhneyksli, ef að
»sjöstirriið« skrópáði í teikningu við gagnfræðapróf.
Við, sem vorum blómin í bæjarins »hring«, samstirni
bæjarins göfugustu nafna. Hinn öfundsjúki almúgi
mundi halda gleðihátíð, en höfðingjarnir klæðast sekk
og. ösku, og við gætum hvergi látið sjá okkur öðruvísi
en verða að spéi.
Að skólastjórinn mundi fara í gröfina af skömm,
var liara huggunaratriði fyrir okkur, en við hefðum
vel getað u,nnað honum öðrum dauðdaga, sem ekki
hefði verið eins kvalafullur fyrir — okkur.
Jú, þetta var dálagleg; teikning.
Hér varð aið hafast eitthvað að.
Við sáturn í herbergi Minku Battenbergs og ígrund-
uðum málið. Enginn kunni nein ráð.
Þá sa,gð.i ég:
En að við sendum konginuro bænarskjal.
Hinar sex horfðu. skilningslaust á mig. Þær hóldu
auðsýnilega að ég væri orðin vitskert, eða gerði gys
að öllu saman.
Ég fullvissaði þær um, að. þetta væri eina ráðið.
Ekki kannske að skrifa, konginum sjálfum, en ráðu,-
neytinu, því það væri ráðuneytið sem ákvæði — kong-
urinn bara stráði sandinum á. Þær hvíuðu ajla,r upp
og veltust um. 0, hugsið ykkur! Ski'ifa kirkjumála-.
ráðuneytinu! Eg greip fram í, að verra en ástandið
væri nú, gæti það ekki orðið. — Og þeir geta þó ekki
sett okkui' í svartholiö. Og einmitt þetta,.að sleppa
við slíka hegningu, hvatti þær svo, að við ákváðum
að vinna eið að því, að segja þettja engum. Við sórurn
við náttúrufræði Sörensens og æru okkar,
Nefnd v;ar kosin til að semja bænarskjalið. Við kus-