Þjóðviljinn - 13.01.1937, Qupperneq 2

Miðvikudagurinn 13. jan. 1937
ÞJOÐVILJINN
* Itússneska blaðið Pravda skrif-
ar um konungsskiptin í Englandi
meðal annars: »Orsökin til deilunnar
um konungdðminn í Englandi stafar
fyrst og fremst af því, að ófriður-
inn er stöðugt að nálgast og það ekki
alment stríð, heldur stríð við á-
kveðna fjandmenn. 1 London eru nú
altaf að aukasi umræðurnar meðal
allra stétta um að ekki verði kom-
ist hjá stríði við Pýskaland, Japan
og ltalíu. Deilurnar innan íhalds-
flokkanna ensku mögnuðust stöðugt,
um hver átti að vera forsætisráð-
herra ensku stjórnarinnar, meðan á
þeim hildarleik stæði. Ýmsir menn
meðal íhaldsflokksins reyndu að nota
sér fáleika þá, sem voru á milli kon-
ungs og Baldwins. Pað var þess vegna
mjög þægilegt fyrir Baldwin að gripa
tækifærið, sem honum gafst til þess
að blanda sér inn í einkamál kon-
ungsins. Baldwin og fylgismenn hans
sigruðu í þeirri viðureign. En Bald-
win og félagar hans vita vel, hve
hröðum skrefum kreppan vex, bæði
í innan- og utanríkismálum bresku
þjóðarinnar«.
★ Fiiutún sjómenn hafa farist við
Englandsstrendur undanfarna tvo
sélarhringa. Fjórir fórust er belg-
iskur togari strandaði,; fjórir fórust
af tveimur 'enskum togurum og sjö
af frönskum togara, sem fórst í á-
rekstri í Thames-fljóti. (Fú).
ir Stjóni Sovét-Rnsslands hefir
pantað I Englandi fjögra milljóna
sterlingspunda virði af vélum til
iðnaðar, mestmegnis til rafvirkjun-
ar og skipasmíða. (Fú).
ic Norges Fiskerlag hélt fund i
Pándheimi í gær. Fiksimálastjómin
hafði lagt fyrir fundinn, að segja á-
lit sitt um botnvörpuveiðar við
strendur Noregs. Fundurinn lýsti því
yfir að hann væri þeim í alla staði
mótfallinn, og lagði ekki einungis til
að þær væru bannaðar, heldúr væri
norskum togurum bannað að selja
afla sinn á kvóta Noregs erlendis.
(Fú}.
Tekjur Sovjetríkj-
anna aukast
Framhald af 2„ síðu.
glögglega Jwssi aukning. sýndi, hví-
líkuin risaframförum atvinnuvegirn-
ir hefffu tekiff á þessu tímabili.
Þegar Petrofsky liafði lokið máll
sfnu hélt fjármáiafulltrúi Sovétrfkj-
anna, Grinko, ræðu, þar sem liann
gerði nánari grein fyrir fjárlögunum
og tekjum ríkisins. Iðnaðartekjurnar
á árinu jukust um 20% og verslun-
artekjurnar hækkuðu um 23,6%. Á
árinu var varið 31,7 milljörðum
rúblna til nýrra verksmiðja, Iðju-
vera og járnbrautaiiagninga, enda
hefir starfshæfni hinnar sósíalist-
Isku framleiðslu aukist að sama
skapi. Tekjur Sovétríkjanna vorti
70% hærri 1936 en árið 1935.
TIl hv.crskonar menningar verðnr
varið á árinu 1937 18,5 milljörðtam
rúblna, en það er 4,6 miljörðum
meira en 1936.
Til heilsuverndunar verður varið
7,5 miljörðuin rúblna 1937. Sýnir
þessi fjárupphæð betur en flest ann-
að hve ant Sovétríkjunum er uiu
heilsu og hreysti lijóðarinnar.

8 tíma vinnndagnriim
Stytting vinnudagsins er eitt mesta .memiingarmál
verkalvðsins, — og um leið ráð við at vi mtu 1 eysi uii
Styttri vinnudagur, er krafa,
sem er jafngömul verklýðsstétt-
innL Hún skildi fljótt að það er
höfuðskilyrði fyrir aukinni
menningu, og heilbrigði hins
vinnandi mannkyns.
Á stofnþingi Alþjóðasambands
jafnaðarmanna 1889, var stytt-
ing vinnudaigsins eitt helsta um-
ræðuefnið, og þar var fyrst á-
kveðin alþjóðleg barátta fyrir 8
stunda vinnudegL
Þessi barátta. hefir fært
verkalýðnum sigur í mörgum
löndum, þar sem 8 stunda vinnu-
dagur hefir verið iögfestur.
Þannig er það í flestum siðmenn-
ingarlöndum. Sumstaðar hefir
þó verkalýðurinn orðið að beita
hörðum átökum, til að knýja
þessa kröfu fram, í Belgíu t. d.
með allsherjarverkfaiii.
1 ríki aiþýðunnar — Sovétlýð-
veldunum — er vinnudagurinn
alment 7 stundir og 6 við erfið-
ari vinnu, og aðeins 5 dagn
vinnuvika,
Þegar hið stöðuga atvinnuleysi
varð alment fyrirbirgði í auð-
valdsheiminum, fékk krafan um
styttingu vinnudagsins nýtt inn-
tak, enda er 7 tíma dagvinna
orðin ekki óalgeng í sumum iðn-
greinum erlendis.
I engu siðmenningarlandi er
jafnliangur vinnutími og hér á
landi, enda hefir baráttan fyr-
ir styttingu hans staðið harðast
undanfarin áratug. Og talsverð-
ir árangrar hafa náðst. I nokkr-
um iðngreinum hafa verkamenn-
irnir (prentarar, verksmiðju-
fólk o. fl.) öðlast 8 stunda vinnu-
dag. Á Siglufirði er unnið 8 tíma
í bæjai’vinnu og í verksmiðj-
um.
Mikill meirihluti verklýðsstétt-
arinnar á Islandi vinnur 9—10
stundir á dag, en sjómenn roiklu
. -m
Til landvarna á að verja á yfir-
standanði ári rúmurn 20 miljörðuni
rúblna, cn síðastliðið ár var sá gjald-
liður- tæpir 15 miljarðar. Fé þessu
verður varlð til rauða bænda- og
verkainannahersins, og- til ]iess að
aulííi tæknl lians á öllum sviðum.
ófriðai'liættan Iiefir vaxið svo gíf-
urlega á árinn, og fasistar Þýska-
lands og Japans hafa hvað eftir anu-
að iiaft í hótunum nm Innrás í So-
vétríkin. Vegna Jiess verður rúss-
ncska þjóðln að vefa á verði, og hún
er relðubúin að berja niður með
valdi, hverja tilraun, sem gerð kann
að vera f þá átt. Og til þess að
tryggja það verður framar öllu að
búa hcriiin þelm tækjum, að liann
rcynist starfi sínu vaxlnn.
Fvéttai'ftari.
Baráttan fyrir 8 stunda vinnudegi er ein elsta og besta
krafa verklýðshreyf ingarinnar. — f mörgum auðvalds-
löndum hefur verkalýðurinn knúið hana fram. —
í Sovjetríkjunum er 7 stunda vinnudagur og 6 stunda
við erfiða vinnu. — En á siðasta Dagsbrúnarfundi
neitaði formaður að bera upp tillögu verkamanna um
siyttingu vinnudagsins
lengur, 16 tíma (á togurum) og
enn lengur.
Á mörgum þingum Alþýðu-
sambandsins hefir stytting
vinnudagsins verið til umræðu.
Hefir fulltrúum á þinginu jafn-
an komið saman um, að stytting
vinnudagsins niður í 8 tíma
væri einhver mikilvægasta
krafa verkalýðsins, bæði í menn-
ingarlegu tilliti og eins sem
gagnráðstöfun á móti sívaxandi
atvinnuleysL Hafa þ’:ng Alþýðu-
sambandsins hvað eftir annað
ákveðið að hef ja skipulagða bar-
áttu, til, að hrinda 8-stunda
vinnudeginum í framkvæmd.
I fyrravetur átti róttækari
h),uti »Dagsbrúnar« frumkvæði
að því að félagið framkvæmdi
þessa lífsnauðsynlegu kröfu, Og
verkamenn í Hafnarfirði ákváðu
í fólagi sínu að stytta vinnu-
daginn í 8 tíma, í trausti þess að
hin sterka »Dagsbrún« gerði hjð
sama.>
Fór fram allsherjaratkvæða-
greiðsla u.m málið í »Dagsbrún«.
Stjéirn »Dagsbrúnar« reyndi eft-
ir megni að letja, féiagsmenn og
Alþýðubl- reyndi frekar að tef ja
málið (neitaði um rúm fyrir
greinar urn það).
Stjóm félagsins hélt því fram,
að »Dagsbrún« gæti ekki lagt út
í deilu um þetta, mál og reið það
baggamuninn. Máljð var svæft
um eitt ár.
Á síðasta fundi »Dagsbrúnar«
neitaði stjómin að bera fram
tillögu þess efnis, að allsherjar-
atkvæðagreiðsla væri á ný látin
fara fram um 8 stunda vinnu-
dag með sama dagkaupi. Neit-
aði formaður að bera hana, upp.
Hér má auðvitað ekki láta
staðar numið. Islenski verka-
lýðurinn á það1 góð; samtök og
öfl.ugan stéttarþraska, að engin
ástæða er til að hann haldi á-
fram að vinna 9—16 klukku-
stundir á dag, þegar stéttar-
bræðurnir í nágrannalöndunum
vinna 8 stundir og stundum
minna með sama eða. hærra dag-
kaupi. En vegna atvinnuleysis-
ins verður þessi barátta, að hef j-
ast sem fyrst. Það mundi sskaipa
atvinnu fyrir fjölda verka-
manna.
Gerist ásMeidiir
afl PjóflTiljanuin
'itSL íi
Skrípaleikur hlutleysisnefndarinnar. ■— Hún stingur höföinii
inn í Mutle-ysissamninginn (samanber söguna um strútimi) rmö-
an fasistamir flytja vopn í óða önn til Spánar.
Kosning fulltrúa í Iðn-
samband bygginga-
manna
Kosning fulltrúa, i stjórn Iðn-
sambandsins 1937
Fyrir:
Múrarasveinafclag Reykjavík-
ur: Guðjón Benediktsson.
Múraraineistarafélag Reykja-
víkur: Gísli Þorleifsson.
Málarasveínafélag Reykjavik-
ur: Sæmundur Sigurðsson.
Rafvir k j aféiag Reyk j a víkur:
Ríkharður, Sigmundsson.
Veggfóðrarsveinafélag Rvík-
ur: Guðjón Björnssonu
Veggfóðrarameistara,: Sigurð-
ur Ingimundarson.
Trésmiðafélag Reykjavíkur:
Tóroas Vigfússon og Valdimar
Runólfsson..
Sveinafélag pípulagningam.:
Sigurður Jónasson..
Pípulagningameistarar og
Mál aramei starar hafa, ekki kos-
ið ennþá.
Aðalfundur sambandsins verð-
u.r að öþum líkindum haldinn nú
í vikunni.
Landsbankinn
Framhald af 1. síöu.
sendur af stað í N. Dbl. til aö
fletta ofan af Jóni Baldvinssyni
og tftvegsbankanum!
Það er eins og sekir glæpa-
roenn segja hvorir um aðra, þeg-
ar í klípu er komið>, — ef þú
kernur upp um mig, h,.....'.
þitt, þá skal ég Ijjósta upp um
þig!
Yindhögg
En fyrsta, högg Landsbanka-
kfíkunnar reyndist algert vind-
högg. Grein Jóns Árnasonar í
N. DbL féll um sjálfa sig.
Alþýðublaðið stæði nú vel að
vígi til, gagnsóknar, ef enginn
f jötur væiri um fót þess., En það
er vitanlegt að innan Alþýðu-
flokksforustunnar stendur hörð
barátta uro hvað gera skuli, —
alveg eins og innan Framisókn-
air er mikil .reiði út af þjónustu
flpkksins við Landsbankaklík-
una.
Erindreki Landsþankans í
Alþýðuflokknum er Héðinn
Valdimarsson. Það; er hann sem
vegna fjármálasambanda olíu-
hringsins B., P. við Landsbank-
ann, liggur eins og mara á aþri
róttækri pólitík Alþýðuflokks-
ins og reynir nú jafnt að hindra
virkilegair árásir Alþýðublaðsins
á Lanidsbankastjórninai, eins og
hann samtímisi reynir að fjötra
Dagsbirún;.,
AI,lir lýðræðissinnar á Islandi
krefjast þess að einræði þeirrar
klíku, sem hreiðrað hefir um sig
í þjóðbankanum, sé brotið á bak
aftu,r og gerðir hennar dregnar
fram í dagsins ljós.
Því segir N. Dbl. nú ekki orð
um Kveldúlf, vitandi það, að
meirihluti all,ra Framsóknar-
manna heimtar uppgjör á hon-
um?
örlög lýðrceðisins á Islandi
geta oltið á því, að nú veröi á-
hrif Lcmdsbankaklíkunnar í
vinstri flokkunum endahlega
upprætt, og látið til skarar
skríða við Kveldúlfs- og Lands~
bankavaldið.