Þjóðviljinn - 14.03.1937, Blaðsíða 2

Sunnudaginn 14. mars, 1937
PJOÐVILJINN
Afstaða Englendinga og
Frakka til Spánarmálanna
stofnar friðnum í hættu.
GAMAIVYRÐI.
Etip Kurt Tucholsky
Landameerum Spánar hefir
verið lokað í orði kveðnu, og
hafnbannið sett á. Flotar stór-
þjóðanna eiga að fara að gæta
þess, að hluileysinu verði fram-
fylgt. En þar er þó ennþá stór
galli á: landamæri Portúgals eru.
enn opin, og um þau, getur
Franco óhindrað fengið þa,u
vopn sem hann vill. Vart er
hægt að stóla á bresku eftirlits-
mennina þar, ef dæma má eftir
afstöðu íhaldsstjórnarinnar
ensku hingað til. Enn er það'
svo, eftir sjö mánaða borgara-
styrjöld', að lýðræðislöndin herða
að hálsi spánska lýðveldisins, án
þess, að það sé á nokkurn hátt
trygt, að uppreisnarmenn fái
ekki áfram hjálp frá Italíu, og
Þýskalandi, og meðan 60—80
þús.nd ítalskra og þýskra her-
mianna, berjast í liði uppreisnar-
manna. Það er líka ískyggilegt,
að svo virðist, sem bægja eigi
Savétríkjunum að mestu frá
eftirlitsstarfinui, en þýski flotinn
fær að leika lausum hala í Mið-
jarðarhaí'i.
Það sést altaf betur og betur,
að frumkvæði frönsku stjórnar-
innar í sumair að »hlutleysis-
samningum« heí'ir einungis orðið
til bölvunar fyrir spánska lýo-
veldið og friðinn í álfunni.
Frakldand hefir glúpnað í'yrir
hnefa fasismans, og ekkert gert.
þráttl fyrir mairgítirekuð brot fas-
istaríkjanna á þessum samning,
undir því yfirskyni að halda vin-
áttunni við England. En í raun
og veru hefir England ekki gef-
ið Frckkum ne na raunverulega
tryggingu fyrir stuðningi gagn-
vart þýskri ásælni og til við-
halds friðnum í álfunni. Enska
stjórnin er nú lögð út í geysilega
vígbúnaðaraukningu, 1 umræð-
um um hana í enska þinginu lét
Baldvnn þau orð falla, að sér
virtist það næg legt til öryggis
Bretlandi, ef samnirgar næðust.
milli Vestur-Evrópuríkjanna.
Þessi kenning er alveg í sam-
Astarkvæöi.
Ekkert málskrúð né mas,
eng-in mælgi né hljóð,
cngln liikandl liugsun
eða liálfkveðlð ljóð,
aðeins lifandi æska
og logandi blóð.
— Má? spurði ég.
— Ekki má, sagðir þu.
— Má? spurð’ cg aftur
og nú þagðir þú.
— Sv.o þögðum við bæði.
Um liáls inér lilæjandi
hönd lagðir þú
og . . ..
lokið er kvæði.
Jón úr Vör.
ræmi við utanríkisstefnu nas-
istastjórnarinnar þýskui, sem
stöðugt dreymir uro að einangra
Sovétríkin, einkum að fá riftað
vináttu samningnum trolli
Frakklands og Sovétrikjanna.
En bæði Leon Blum cg Dél'oos,
utanríkisráðherra Frakka, mót-
mæltu þessari stefnu í ræðum,
er þeir héldu skömmu síðar.
Þarna er því um djúptækan
FRAMHALD á 4. SXÐU
Þjóðverjinn spyr: Hvað er
maðurinn? Ameríkaninn spyr:
Hvers virði er maðurinn? Frakk-
inn spyr: Hvaða. f jölskyldu til-
heyrir hann? Vínarbú’nn spyr:
Hvar skrifar hann?
Budapest-búinn spyr alls ekki.
Hann þekkir manninn og skuld-
ar honum peninga.
*
Á Ungverjalandi lifði einu
sinni maður, sem var frægur
fyrir það, að hann var enn ekki
orðinn frægur.
★
Englendingar vilja eitthvað að
lesa, Frakkar eitthvað að
bragða, Þjcðverjar eitthvað til
umhugsunar.
★
Hollendingar vilja. frið; Frakk-
inn vill ekkert stríð; Englend-
ingurinn vill stundum engan
frið'Og Þjóðverjar vilja, að aðr-
ir fari með stríð á hendur þeim.
★
Eftir syndafallið gleymir
Frakkinn konunni, Englending-
urinn gift'st henni, Rúmeninn
útvegar henni mann, Þjóðverj-
inn höfðar mál á móti henni og
Ameríkaninn giftist henni áður.
★
Danir eru ijískari en Xtalir.
Spænskar konur gefa sig auð-
veldar á vald forboðinnar ástar
heldur en þær þýsku. Ailir Lett-
lendingar stela, Allir Búlgarir
lykta illa. Rúmenar eru- hraust-
ari en Frakkar. Rússar draga
sér fé. Alt þetta eru. ósannindi
— en mun samt sjást á prentí
í næsta stríði.
★
Þjóðverjinn hugsar það út;
Xtalinn finnur það upp; Englend-
ingurinn færir það út í lífio;
Ameríkaninn kaupir einkaleyfið;
Japaninn líkir eftir því; Spán-
verjinn vill ekkert með það hafa;
hjá Norðmanninum er skegg-
rætt um það fram og aftur —
og Frakkinn gerir alla viðkom-
andi að meðlimum Réaumur-
akademísins. Því næst skrifar
hinn undrandi Þjóðverji sögo
fyrirbrigðisins.i
★
1 Evórpu. eru menn einu sinni
ríkisborgarar og tutlugu og
tveim sinnum útlendingai-. Sá
vitri: tuttugu og þrem sinnum.
G. K. Ordsjonikidse•
Þjóðviljinn biríir hér nokkra drætti úr æfisögu hins
merka verkalýðsforingja og kommúnista, Grigori
Konstantinovitsj Ordsjonikidse, sem nú er nýlega látinn.

Ordsjonikidse er fæddur 28.
okt. 1886 í Vestur-Georgíu. Fað-
ir hans var fátækur bóndi. Ord-
sjonikidse var settur til menta,
en varð brátt að hætta námi
sökum fjárskorts. Síðar byrjaði
hann þó í herlæknaskóla í Tiflis.
Á skólanum komst hann í sósial-
demokratiskan leshring, og
gerðist meðlimur í sósialdemo-
krataflokknum rússneska árið
1903. Alt frá þeim tíma var líf
hans óslitið helgað málstað
byltingarinnar og baráttunni
fyrir flokki Lenins.
Nítján ára var hann orðinn
vinsæll foringi og skipuleggjari
byltingarmanna í Guduauti. Ár-
ið 1906 var hann fangelsaður,
en látinn aftur laus gegn
ábyrgð. Á þessu ári er það, að
fundum hans og Stalins ber
saman í Tiflis, en hann gaf þá
út blaðið „Tíminn".
Ordsjonikidse og Stalin urðu
brátt virktavinir og nánir sam-
starfsmenn. Sem starfsmaður
flokksins árið 1907 barðist Ord-
sjonikidse með góðum árangri
gegn mensévismanum (krata-
stefnunni), og tók mikinn þátt
í hreyfingu verkamannanna við
olíuvinsluna.
Um þetta leyti var hann tek-
inn fastur öðru sinni, og Ienti í
sama fangelsi og Stalin. Árið
1908 var hann dæmdur til æfi-
langrar útlegðar og eins árs
tukthúsvistar. Eftir tveggja
mánaða Síberíuvist tókst hon-
um að flýja. Og byrjar barátt-
una að nýju í Iran, og beindist
hún nú einkum gegn nýlendu-
pólitík keisarans, og hafði
Ordsjonikidse nána samvinnu
við Lenin um þau mál. Árið 1910
fer Ordsjonikidse til París til
fundar við Lenin, og snýr aft-
ur til Rússlands til að undirbúa
ráðstefnu flokksins í umboði
Lænins. Tveimur árum síðar
mætir hann á flokksráðstefn-
unni í Prag sem fulltrúi félags-
skapar Bolsévíkka í Tiflis, og er
þar kosinn meðlimur miðstjórn-
ar Bolsévíkkaflokksins. Eftir
heimkomuna til Rússlands
starfaði hann ásamt Stalin, sem
þá hafði einnig tekist að flýja
úr útlegðinni,. einkum í Baku
og Tiflis. Þetta sama ár, 1912,
var Ordsjonikidse tekinn fastur
í Pétursborg, og dæmdur í
þriggja ára fangelsisvist og
æfilanga útlegð að þeim lokn-
um. X þrjú ár sat hann fanginn
í hlekkjum í hinni illræmdu
dýfilssu Schliisselburg. Árið
1915 var hann svo sendur í út-
legð til Austur-Síberíu (Jakú-
tíu). Á fyrstu dögum febrúar-
byltingarinnar er hann fremst-
ur í fylkingu uppreisnarmanna í
Jakútíu, en fer síðan fyrst til
Xrakútsk og þaðan til Péturs-
borgar. Eftir tillögu Lenins var
Ordsjonikidse þá kosinn með-
limur stjórnarnefndar Bolsé-
víkkaflokksins og framkvæmd-
arnefndar Pétursborgarráðsins.
Hann átti sinn þátt í að undir-
búa sjötta flokksþingið, sem
Stalin stóð einkum fyrir. Á
þessum erfiðu tímum þegar
margir hvikuðu, stóð Ordsjoni-
kidse óhaggandi. X nóvember
stóð hann í fremstu röð við vöm
Pétursborgar gegn kósökkum
Kerenskis. X ársbyrjun 1918 var
Ordsjonikidse útnefndur þjóð-
fulltrúi fyrir Úkraníu, og skipu-
lagði þar með óskaplegum dugn-
aði vömina gegn þýsku innrás-
arherjunum. Undir fomstu Stal-
ins barðist hann í omstunum
miklu við Zarizyn, en sú borg
hefir verið nefnd „hin rauða
Verdun“, og skipulagði síðar
hetjulega andspymu gegn
Denikin. Þá ruddi hann sér
braut alla leið til Tiflis, og hóf
þar baráttuna gegn hinni and-
byltingasinnuðu Georgíustjórn,
er skipuð var Mensévikkum.
Þaðan fór hann til Astrakan, og
kyntist þar Kiroff, en þeir vom
upp frá því tengdir nánustu
vináttuböndum. Tók nú Ord-
sjonikidse aftur upp skipulagn-
ingu andstöðunnar gegn Deni-
kin. Einmitt þá, á einu hættu-
egasta augnabliki borgarastyrj-
aldarinnar, tók Stalin að sér
forystu hersins, og varð Ord-
sjonikidse meðlimur í ráði
„Fjórtánda hersins.“
Árið 1920 varð hann forseti
ráðsins, sem sett var það hlut-
verk að endurreisa ráðstjórnina
í Norður-Kákasus, og var Kir-
off varamaður hans. X apríl
náðu þeir Baku á sitt vald, og
árið eftir, 1921, er búið að út-
rýma öllum auðvaldsagentum í
Kákasus. Fyrir afrek sín í bar-
áttunni gegn herjum Denikins
var Ordsjonikidse sæmdur
Rauðafánaorðunni. Endurreisn
ráðstjómanna í Kákasus kost-
aði óskaplega erfiðleika, og þá
ekki síður að koma atvinnuveg-
unum í gott horf. En olíuvinslan
í Baku varð síðar einn af hym-
ingarsteinimum undir þungaiðn-
aðinum í Kákasus.
Á fjórtánda flokksþinginu
kom Ordsjonikidse fram sem á-
kveðinn andstæðingur flokks-
svikaranna, Sinovjeffs og Kam-
enjeffs, og barðist þar ásamt
Stalin fyrir stefnu flokksins.
Þessari baráttu hélt hann trú-
lega áfram e'ftir að hann var
orðinn forseti aðaleftirlitsnefnd-
ar flokksins. Árið 1930 varð
hann forseti æðsta ráðs atvinnu-
veganna í Sovétríkjunum, og
átti sem slíkur sinn stóra þátt
í að leysaerfiðastaviðfangsefnið
í uppbyggingu sósíalismans til
þessa, umbreyting gamaldags
landbúnaðarlands í voldugt nú-
tíma iðnaðarríki. Á úrslitaár-
unum vann hann beint að sköp-
un iðnaðargrundvallarins, á
sviði málmiðjunnar. Undir
stjórn hans sem þjóðfulltrúa
þungaiðnaðarins var hver sig-
urinn eftir annan unninn. Árið
1935 var Ordsjonikidse veitt
Leninorðan fyrir sín margþættu
störf í þágu uppbyggingarinnar.
1 Ordsjonikidse vom saman-
komnir margir þeir eiginleikar,
sem best mega prýða byltinga-
mann. Hann barðist jafn trú-
lega, af sömu ósveigjanlegu
festunni að því að kollvarpa
auðvaldsskipulaginu, á vígvöll-
um borgarastyrjaldarinnar, og
að uppbyggingu hins nýja sósi-
alistiska þjóðskipulags. Þjóðir
Sovétríkjanna munu geyma
minningu hans, og halda nafni
hans í heiðri um aldir.