Þjóðviljinn - 11.05.1937, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Þriðjudaginn 11. maí 1937.
þJÓOVIUINN
MSlfragrn Kominfinistaflokks
Islands.
Bitstjórl: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastræti 27,
sími 2270.
Afgrelðsla og anglýslngaskrifst
Laugaveg 38, sími 2184.
Kemur út alla daga, nema
mánudaga.
Askriftargjald ó mánnði:
Reykjavik og nágrenni kr. 2,01
Annarsstaðar & landinu kr. 1,25
f iausasölu 10 aura eintakið.
PrentBmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, sími 4200.
Hvernig hefði það
notast best?
Alþýðublaðið ræðir þessa
dagana mikið um kosningaút-
reikninga. Það er sérstaklega
mikið að fást við að reikna út.
hvað. Alþýðuflokkurinn hefði
orðið sterkur og myndi verða
sterkur, eí* aðrir flokkar gæfu
honum atkvæðamagn sifet, án
þess að fá nokkuð í staðinn. Og
á samia tíma herðir það svo á,
skömmunum. gegn þessuim flokk-
um, sem það virðist vera að
manga til við, — og skammar
sérstaklega kommúnista fyrir að
vera fylgjendur einræðis og of-
beldisstjórnar, sem sé alveg eins
og Hitlers, »bandamenn íhalds
og fasisma« og sitt hvað meira
af því taginu, •— en þó virðist
blaðinu sj álfsagt. að svona
»þokkapiltar«, sem: það segir
kommúnista vera, kjósi með
þeim;.— og kasti meira að segja
þingmannasætum frá sér fyrir
Alþýðuflokkinn!
En við skujum nú hverfa frá,
hinni kátbroslegu, hlið þessa
furðulega bónorðs Alþýðu-
flokksins og athuga hina afstöð-
una, ef þessir 2 verklýðsflolckar,
Alþýðuflokkurinn og Kommún-
zstaflokkurinn, hefðu unnið sam-
an í bróðemi og án alls flokks-
metnaðar og sjá, hvernig sú sam-
vinna stærðfræðilega útreiknuð
hefði orðið báðum, að bestu
gagni. Þá .hefðu dæmin litið
svona út:
1) Ef Kommúnistaflokkurinn
hefði 1934 látið Stefán Jóhann
fá. þau 607 atkv., sem hann hefði
þurft til að verða 6. þm. Rvíkur,
þá hefði Alþýðuflokkurinn samt
'aðeins haft-10 þingmenn. Þing-
mannatalan hefði verið óbreytt.
2) Ef Alþýðuflokkurinn hefði
látið Kommúnistaflokkinn fá
868 atkv. í Rvík, þá, hefði 4.
maður íhaldsins fallið, en 3 þing-
menn kommúnista komist að, en
í staðinn farið út, 1 íhaldsmaður,
1 Bændaflokksmaður og 1 Al-
þýðuflokksmaður. Alþýðuflokk-
urinn og Kommúnistaflokkurinn
hefðu þá haft samfals 12 þing-
menn, en Breiðfylkingin núver-
andi 2 þingmönnum færra.
3) En þó kommúnistar hefðu
lánað Alþýðuflokknum hvort
heldur 868 atkv. eða öll 1014 at-
kvæðin, 1934, þá, hefði það að-
eins þýtt einn þingmann íyrir
Alþýðufl. í viðbót, verið lakara
fyrir flokkana samanlagt.
Svo mikið um útreikning síð-
ustu kosninga.
Alþýðuflokksstjórnin hefir því
miður hafnað allri samvinnu nú.
Hún virðist ætla að grípa til
Til ad reisa vid sjávarát-
veginn þarí iyrst ad létta
aí lio iiiiiii (lrápskly Ij uin
emokanarhringaima
1—2 miljónir króna „tapast" á sjávarútveginum árlega
2 milj. græða okurhringarnir á útveginum árlega.
400,000 kp. sparast bílst jórnm árlega með bensinverðlækkuniisni. Hvað
mætti þá ekki spara, eí olía, kol, salt og veiðarfæri værn tekin sömu tökum
Vertíð eftir vertíð lýkur nú á
þann hátt að sjómenn ganga
slyppir frá eftir mánaða þræí-
dóm, smáútvegsmenn sligast
undir skuldum og kvöðum
og verkafólkið í landi horf-
ir fram á atvinnuleysi og
vaxandi erfiðleika. »Útgerðin
tapar«, segja blöðin. »Launin
verða að lfekka«, hrópar íhaldið.
Það er leiðin, sem það vill fara,
þegar Iau,n sjómanna og verka-
f'ólks eru orðin svo rýr, að ekki
hrekkur til brýnustu nauðsynja.
En af hverju stafar tápið á
útgerðinni fyrst og fremst?
Það er vitanlegt að á sama
tíma og útgerðin tapar, þá,
græða heildsalar og hringar
stórum, jaí*nvel svo 4—5 miljón-
um króna skiftir á á,ri. Það er
ekki ofætlað að olíu-, kola-, salt-,
og veiðarf'œraverslanirnar græði
um 2 miljówir króna á sama
tíma og útgerðin fapar álíka.
Útgerðin tapar á því, sem hring-
arnir græða: að verða að greiða
okurverð fyrir þessa vörur.
1 öðru lagi er vitaníegt, að á
sömu árunum og tap útgerðar-
innar er reiknað 1—2 miljónir,
þá eru greiddar til Gismondi á
Italíu í mútur 330,000 kr. og til
spanskra fiskbraskara og fasi&t-
iskra embættismanna li miljón
kr. í mútur, sem innheimt er
með verðj öfnunarsj óðsgj aldinu
illræmda. Ennfremur er á sama
tíma beinatoUurirm hækkaður
enn, til að tryggja h. f. Fiski-
mjöl ódýrara hráefni á kostnað
úgterðarinnar. Enn það er ekki
bara Kveldúlfur og bandamenn
hans erlendis og svo »Fiskimjöl«
og Bowring & Co í London,, sem
græða þannig, þegar útgerðin.
tapar. Johnsen & Kaaber fara
heldur ekki varhluta af gróðan-
um á lýsinu og þannig mætti
lengi telja.
Meðan sjómenn, verkafólk og
smáútvegsmenn sligast undir
erfiðleikunum, græða heildsalar
og hringar utanlands og innan
stórfé á »tapi« þeirra, lifa góðu
gömlu útreikninganna til að
hræða á og til skammanna, til
að reyna að kúga. Ilenni skjátl-
ast, Þessi vopn bíta ekki.
Kommúnistaflokkurinn er nú
of sterkur, til að hægt sé að
hræða hann þannig. Og málstað-
ur hans er of góður, til þess að
hægt sé að kúga hann. — En til
vinsamlegrar samvinnu, báðmn
til gagns, er hann réiðubúinn
enn.
lífi á fátækt og neyð þeirra, sem
framleiða fiskinn,
Er hægt að taka gróðann af
hringunum og fá hann sjó-
mönnum og smáútvegs-
mönnnm?
Það liggur í augum uppi að
fyrsta skilyrðið til að reisa sjáv-
arútveginn við, er að skera nið-
ur gróða hringanna (Kveldúlfs
og heildsalanna á útgerðarvör-
um) og láta hið lækkaða verð á,
útgerðarvörunum og hið hækk-.
aða verð á, fiski, lýsi og beinum
koma smáútvegsmönnum og sjó-
mönnum að gagni sem hækkað-
ar tekjur. Fyrst samfara þessu
og á grundvelli þess er hægt að
reisa verksmiðjur og hraðfrysti-
hús, til að hagnýta aflann og
breyta um verkunaraðferðir —
og tryggja það að þar komist
ekki að nýir hringar, sem: gleypi
arðinn af striti fiskimannanna.
En hvernig eigum við að ráða
við hringana, munu fiskimenn
Islands spyrja.
Hvernig var farið að því að
lækka bensínið?
Verðlækkunin á bensíni um
400 þús. á ári visar leiðina.
Samtök bilstjóranna, sam-
kepni Nafta og barátta Komm-
únist.aflokJcsins áorkaði það, sem
ráðherrar og hringaforstjórar
höfðu lýst ómögulegt, — að
lækka bensínverðið um 5 aura á
líter.
Er nokkur ástæða til að ætla
að það sé bensínið eitt, sem
þannig sé hægt að fara með?
Tvímœlalaust er hægt að gera
það sama með olíu, kol, salt og
veiðarfœri. Það þarf bara til
þess: samtök útgerðarmanna,
sambönd þeirra- við keppinautn
hringanna erlendis og gjaldeyr-
isleyfin til fiskimannasamtak-
anna í stað hringanna. Fyrir
þessu berst Kommúnistaflokk-
urirm.
Og þegar hægt er að spara Is-
lendingum 400,000 kr. á, ári á
bensúiinu einu saman, hve auð-.
velt væri þá, ekki að spara 2
miljónir á olíu, kolum, salti og'
veiðarfærum samanlagt.
Og þeim samtökum fiski-
manna, sem hefðu þannig brot-
ið hringana á bak aftur og tekió
gróða þeirra til framleiðendanna
(sjómanna, smáútvegsmanna og
verkafólks) — þeim yrði heldur
ekki skotaskuld úr að taka. söl-
i una á fiskinum iýsr ; beinunum
og öðrum afurðum sínum í sín-
ar eigin hendur og þurka burti
gróða Kveldúlfs, heildsalanna
og leppanna á, þessum vörum.
Þetta er það sem þarf að gera
tafarlaust til að bjarga íslensk-
um sjávarútvegi og þeim, sem
við hann vinna og á honum eiga
að lifa.
Bygging verksmiðju og hrað-
írystihúsa til hagnýtingar, úr-
vinslu, og geymslu eru brýn mál,
sem jafnframt þessu þarf að
framkvæma.
Alþýðuflokkurinn og Sjálf-
stæðisflokkurinn ræða mikið u,m,
þau mál, en virðast álíka sam-
mála um að þegja um hitt: að
skera þurfi niður gróða hring-
anna.
Ihaldið reynir að vísu, stund-
umi í lýðskrumsskyni að gaspra
um olíuokrið. En það þagnar
venjulega fljótt. Magnús Guð-
mundss., Hallgrímur Ben & Co.
eru, of skyldir því. Og um gróða
Thorsaranna, Johnsen & Kaab-
ers og slíkra á fisk og lýsi þegja
íhaldsblöðin vendilega. Þau eru
húsbóndaholl.
Það eru einmitt forsprakkar
ílialdsins, sem okra á fiskimönn-
unum og valda fátækt þeirra og
Listi K. F. t. í Rvík.
FRAMHALD AF 1. SIÐU
Dagsbrún á undanf'örnum árum.
Hann hefir átt sæti í atvinnu-
leysisnefnd Dagsbrúnar og verið
hvarvetna hinn djarfasti i sókn
gegn hungurárásum íhaldsins.
Loftivr Þorsteinsson formaðu,r
-Félags járniðnaðarmanna, hefir
framar öllum öðrum, unnið að því
að gera félag sitt eitt hið traust-
asta verklýðsfélag, sem er hér í
bænum og það félag, sem best
hefir barist, fyrir málstað sín-
u,m á undanförnum. árum.
Rosenkrœnz Á. Ivarsson hefir
ujmi fjölda mörg ár átt sæti í
istjórn Sjómannafólags Reykja-
víkur og munu fáir sjómenn hér
í bænum njóta almennara
trausts en hann.
Helgi Jónsson er vafalaust
einna vinsælastur í hópi þeirra
verkamanna, seru að staðaldri
vinna við höfnina. Hann hefir
einnig látið verklýðsmál mjög til
sín taka og verið einn hinna ár-
vökrustu félaga i Dagsbrún.
Krist nn Andrésson er sá af
ísl.enskum mentamönnum, sern
einarðast og hiklausast hefir
helgað sig fslenskri verklýðsbar-
áttu á seinni árum. Með ó-
-Jim
1 ífJ
Markmið »Sjálfstceðisflokks-
ins« er efnalegt sjálfstcéði ein-
staklingsins, segir ólafur Thors.
— Og fátœkrafuUtrúar íhald&ins
í Reykjavík — það eru líklega
mennimir, sem eiga að leiða
menn að markinu?
★
Var það »efnalegt sjálfstæði
einstaklingsins«, sem Magnús
Gwðmwndsson var að hugsa um,
þegar liann seldi Shell pcvrt úr
Skerjafirði. 500.000 kr. var
hlutafé Sliell, helmingurinn þar
af var útlent, 2U2.000 átti lepp-
ar útlendinga, og sínar 2000
krónumar hver fengu Magnús
og 3 aðrir íhaldsmenn. 2Q00
krónurnar munu vera tákn
markmiðsins — fyrir íhaldsfor-
sprökkunum, —• en olíukaupend-
urnir og þeirra efnalega sjálf-
stæði — ja það var víst bara á
pappírunum, sem það átti að
standa.
★
Litlu verður Vöggur feginn
og sannast það enn á ritstjóra
Al þýðublaðsins.
Það var töhivilla í síðasta
laugardagsblaði Þjóðviljans.
Hún var leiðrétt í sunnudags-
blaðinu, en hún vw notuð sem
uppistaða í forsiðugrein í Al-
þýðublaðinu í gcer, á\ mánudag!
neyð.
Það eru völd hringarwia og
heildsalanna, sem verða að
hverfa, ef fiskimenn Islands
eiga að lifa.
Kommúnistaflokkurinn geng-
ur til kosninganna í baráttu við
hringana, eins og hann hefir
staðið í baráttu við þá, að und-
anförnu.
Allir þið, sem viljið, að vald
einokunarhringanna verði
brotið á bak aftur og fiski-
mönnum Islands sköpuð við-
eigandi kjör, berjast með
Kommúnistaflokknum.
Komið frambjóðanda hans
á þing og fellið þar með
íhaldið, erindreka hringa-
valdsins.
þreytandi menningárstarfsemi,
sköpu.n Rauðra penna,, ritgerð-
um, og fyrirlestrum hefir Krist-
inn á. skömmum tíma gert nafn
sitt og starf hjartfólgið íslenskri
alþýðu.
Öhætt mun að fullyrða, að
aldrei hefir reykvískri alþýðu
verið boðið annað eins mannval
á einum lista, og verkalýðurinn
og miílistéttir Reykjavíkur vita
það, að sigur Kommúnistaflokks-
ins í Reykjavík, þýðvr ósigur í-
haldsins, þýðir þrjá kommúnista
á þing, þýðir meirihluta vinstri-
flokkanna á ' þingi. Þessvegna
fylkja alþýðukjósendur Reykja-
víkur sér um lista Komrnúnista-