Þjóðviljinn - 11.01.1938, Blaðsíða 2

Þrið’judaginn 11. janúar 1938.
PJÖÐVILJINN
Með sameinuðu átaki
toyggrlmn vid upp Reykja-
vík alþýðunnai*.
I stað atvinnu hefir ilialdið látið Imngnrskamt
fátækraframfærisins. - Eftir Björn Bjarnason bæjarfulltrúa
Margt hefir íhaldið illa gert
í bæjarmiálum Reykjavíkur, en
fátt: vanrækt eins herfilega og
atvinnumálin, og hið ganna and-
lit þess aldrei birst alþýðunni
í bæn,um eins grímulaust og í
sambandil við þau mál, þegar í-
haldið ætlaði að nota; sér neyð
verkamanna 9. nóv. 1932, til að
koma fram almennri launalækk-
un, en var hindrað í því fólsiku-
verki meö hetjulegri baráttu-
verkamanna. 1 stað atvinnu hef-
ir íhaldið látið hungurskamt fá,-
tækraframfæriSlunnar.
BJÖRN BJARNASON.
Pessi afstaða íhaldsins til at-
vinnumiálanna, á ekki einungis
,sök 4 skorti fátæjku verkamanna
heimilanna í bænumi, heldur er
líka beinlínis orsökin til hinna
vaxandi afbrota, einkum meðal
æskunnar.
Meðan þúsundir vinnufúsra
manna ganga hér atvinnulausir,
eru göturnar í bænumi yfirferð-
ar eins og fjallvegir, i sumar
vantar algerlega frárensli, og
skólpið úr húsunum: myndar
tjarnir b'fshættulegar fyrir börn
in, sem íhaldið ætlar ekki aðra
leikvelli, en götuna,.
Meðan hundruð fátækra fjöl-
skyldna búa í stlór-heilsuspill-
andi íbúðum, fellir íhaldið, ár
eftir ár, tillögur kommúnista um
auknar byggingar á heilsusam-
legu og ódýru húsnæði.
Svona mætti lengi telja.
Gegn þessari og ajxnari dstjórn
íhaldsins fylkir nú alþýðan í
Munið ódýru brauðiu
Rúgbrauð ............. 0.50
Normalbrauð ........... 0.50
Franskbrauð 1/1 ....... 0.40
do. i .............. 0.20
Súrbrauð 1/1............ 0.30
do. i .............. 0.15
Kringlur kg. á......... 1.00
Skonrok, smátt.......... 1.00
Tvíbökur mjög góðar .... 2.00
Vínarbrauð allar teg.....0.10
Allar kökur með sérstaklega
lágu verði.
FÉLAGSBAKARIIÐ,
Klapparst. 17. Sími 3292
bænumi liði, og skapar sér, með
koisningunum1 30. þ. m,, þann
meirihluta í bæjarstjórn Reykja
víkur, isem hefir vilja, og getu
til að bæta úr þessu ástandi,
vilja og getu til að reisa atvinnu-
mál bæjarins úr þeim rústum er
Austur-Asíumálin í
fremstu röð.
Er Bretinn hræddur
Um áramótin eru ýmsar blik-
ur á -loftá, og -útlitið í heims-
stjórnmálunum ófriðlegh Aust-
ur-Asíumálin eru enn í fremstu
röð. En þessa viku hefir a.thygl-
in beinst meir að afstöðu stór-
veldanna til Japana, en að styrj-
öldinni sjálfri. Framkoma Jap-
ana gagnvart Bretum, Frökkum
og Banidar.mönnum, verður stöð-
ugt ósvífnari og frekari, með
þegna þessara stórvelda í Kína
er farið eins og réttleysingja og
fjárhagsliegir hagsmunir þeirra
eru í hers höndum. Og þav eð
stórveldin, sem > hlut eiga láta
sér nægja, meir eða, minna harð-
orð mótmæli, þá færa Japanir
sig stöðugt upp á skaftið, biðja
afsökunar og halda síðan ótrufl-
aðir áfram hermdarverkumi. Pó
hefir ræða sú, er Roosevelt
Banda,ríkjafor,seti hélt í ársbyrj-
un komið illa við íasistana, Par
brennimerkti hann styrjaldar-
æði fasistaríkjanna og skoraði 4
lýðræðisþjóðirnar að skipa sér í
fylkingu tíl var’nar. Afstaða
bresku íhaldsstjórn.a,rinnar til
þríyeldabandalagsins hefir ver-
ið isú, að lofa því að fara sínu
fram að landránum og árásum á
veikari ríki, með það fyrir aug-
um að fasistairnir gæt,u fengið
sig fullsadda án þess að narta
utan í breska heimsveldið. En
fasistaríkin hafa í þess stað
stöðugt fært, sifg upp á skaftið
einmátt við Bretann. Italir
vinna að skipulagsbumdinni róg-
starfsemi uim Breta í nýlend-
um þeirra, .og Japaninn ögrar
breska Ijóninu og lít,ur hýru auga
tíl hinna óbyggðu landflæma
Astralíu. Atburðir vikunnar sem:
leið gætu bent á að Bretinn sé
eklki orðinn öruggur um að
hann verði látínn í friði þangað
til allir aðrir eru uppéfnir. BBC
hefir tekið upp útvarpsstríð við
ítölsku fasistana, einskonar
samkepni um sálnaveiðar í ný-
lendunum. Og sem svar við yf-
írlýsingum ítala um stórum
óstjórn íhaldsins hefir lagt
þær í,
MEÐ SAMEIGINLEGU
ATAKI BYGGJUM VIÐ
REYKJAVIK ALÞÝÐ-
UNNAR.
aukinn flota og hótunum Japana
hefir breska stjórnin tilkynt, að
haldnar verði á næstunni stór-
kostlegar flotaæfingar i Mið-
jarðarhafi og við Singapore,
eina sterkustu flotas.töð Breta í
Austur-Asíu.
• •
I ársbyrjun, kom, frégn um
það, að kínversku stjórninni og
stjórn Kínahers hefði verið
breytt í lýðræðisátt. Par er
sama sagan að gerast og á
Spá,ni. Astandið knýr stjórnar-
völdin til að treysta böndin við
þjóðina, sjálfa, við alþýðuna.
Arið byrjar með störkost-
legum sigrum stjórnar-
hersins á Spáni
Á Spáni byrjar árið með stór-
kostleigri ,sókn stjórnarhersins
á Teruelvígstöðvunum. I biitru
frosití og kuldum, er barist um
borgina og nágrenni hennar
nætur og daga, og þrátt fyrir
það þó Franco sendi öflugan liðs-
styrk til borgarinnar. kemur
alt fyrir ekki. Stjórnarherinn
vinnur algerðan, sigur, tekur
borgina og alt héraðið umhverfis
hana;. Samtímis hefir stjórnar-
herinn sókn ,á vígstöðvunum
sunnan við Mardrid. Auk þess
að hafa sitórkostlega hernaðar-
þýðingu hafa sigrar þessir ómet,-
anleg' áhrif út á við. Þeir sýna
Læknir ráðlagði nokkuð rosknum
kvenmanni það til heilsubótar, að
giftast. »Jæja,«, segir hún, »þér er-
uð læknir minn, eigið þér mig þá!«
Þetta kom nokkuð íiatt upp á lækn-
irinn. Hann áttaði sig samt og svarar:
»Þér verðið að gá að því, að lækn-
arnir eru aldrei vani,r öðru en að
ráðleggja m,eðulin«.
það öllum. heimi, að stjórnarhern
um. spánskg, vex s öðmgt ásmeg-
in, og ■ sigurvisiSan, siem leiðir
spönsku alþýðuna til mikilla
fórna, og volidugra hetjudáða,
fær nýja staðfestingu.
Valdataka fasismans í
Rúmeníu er stórsigur
fyrir bandalag fasista-
ríkjanna
Stórviðburð má telja valda-
töku fasismans í Rúmeníu, enda
hefir ekki annað frekar aukið á
öryggisleysið og óróleikann í
st.jórnmiálum Evrópu þess,a
fyrstu viku ársins 1938. Þar.na
er sett á stofn fasistastjórn,
foringjanum Goga lyft upp til
valda af auðjötnunum og kon-
ungsvaldinu. lýðræðið er þurkað
burt á nokkrumi dögum, blöð
anidstæðinganna bönnuð í tuga-
tali og þeir fangejsaðir, löglega
kosnar sveita- og bæjarstjórnir
reknar frá störfum, og fasista-
þý sett í þeirra stað. Sam-
tímiis hefjast eftir »be,stu« fyrir-
miyndum hinar villimannlegu
kynþáttaofsóknir, fasistaflokk-
urinn sendir 1500 rúmenska
»ferðamenni« tíl Róm, og hylla
þeir M,ujssolini með miklum
gauragangi, »foriniginn« Goga
sendir Hitler nýjársskeyti, og
lýsir vináttu sinni við hann og
st,efnu hans. 1 Róm, er geíin út
yfirlýsing um. að Rúmenía hafi
Konaii: »Þú liggur alt af i bók-
um og skiftir þér ekkert af mér, ég
held þér þætti vænna, um mig, ef
ég væri orðin að bók«.
Maðurinn: »Já! einkum ef hún væri
almanak, því að þá gseti ég átt von
á annari um árask,iftin«.
• •
Móðirin segir við litilu dóttir sína:
»Nú eignast þú bráðum ofurlítinn
bróður til að leika þér við«.
Barnið: »Æ! Það verður gaman —
veit hann pabbi minn það?«
• •
1 enskum vitfirringaspítala var
vitfirringunum haldin veisla, »Þeir
höguðu sér óaðfinna,nlega«, segir sá
sem þetta, hefir I frásögur fært. »Það
var einungis eitt, s.em sýndi, að ekki,
var alt með feldu: Það var enginn
drukkinn í veislunni«.
viðurkent l.andrán Itala í Abess-
iníu, en hún komi heldur fljótt,
rúmíaníska, stjórnin hefir borið
h,a,na til baka. Þetta, er í stuttu
máli það helsta sem, enn hefir
frétst hinigað af valdatöku fas-
ismanjs í, Rúmeníu.
Engum dylst að hér er um
sttíirsigur fasism.ans, að ræða,
enda, er hróaað happi í Berlín og
RÓm. Tekist hefir að rífa, Rú-
meníu út úr röð friðar- og lýð-
ræðisríkjanna. Þýski nasisminn
hefir árum saman rekið slíkan
undirróður í Rúmeníu að fádæm
um, sætir að slíkt skuli vera liðið.
En Rúmenía er fjórða mesta ol-
íuland heimsins, og því ówi\etan-
legur bandamaður i styrjöld.
Aðrar helistu útflutningsvörur
eru, ull og mais. Árið 1934 keypti
Þýskaland sjötta, hlutann, af út-
flutningi Rúmeníu, — einkum
olíu, landibúnaðarafurðir og trjá-
vlið. Síðan haf;a; viðskipti land-
anna íarið mjög vaxandi. Smátt
og smát,t, eftir viðskiptaleiðum
og stjórnmálaleiðumi, hefir þýska
fasismanum, tekist að fjarlægja
Rúmeníu lýðræðisríkjunum, gert
hana að ótryggasta liðnum í
Liít;la-Banda;laginu oig komið því
tíl, leiiðar, að þau ,ágætiu sam-
bönd, sem í stjórnartíð Titulese-
u,s hafði komist á milli Rúmeníu
og Sovétríkjanna, dofnuðu. Eng-
inn mun treyista þeim yfirlýsíng-
um faisistiaföring!jan,s Goga, að
utanríkissamhönd Rúmeníu hald
ist óbreytt. Hver ætli trúi hon-
um til að verja bandialagsrí.k.ið
TékkósJóvakíu fyriír árásum
»vinar síns;« Hitjers? Eða sýna
Sovétríkjunumi »vináttu« ef Hit-
le:r byrjaði árásarstríðið?
Valdataka fasismans í Rúm-
eníu hefir komið óþægilega við
istjórnir Bretlan,ds og Fraikk-
landis, og hafa þær mótmælt
»,minnihlutaofs:óknumi«, en ekki
aðhafst annað. Tvímælalaust
er þeissi nýi og þýðingarmikli sig-
ur fasismans að kenna andvara-
leysi og undanlátsseml lýðræðis-
FRAMH. A 3. SIÐU.
Björn Bjarn.ason.
Yikan 1.—8. janúar 1988.
Erlend
Bandaríkjamenn mótmæla grimdarverkum Jajyana.