Þjóðviljinn - 03.02.1938, Page 2
Fimtudagurinn 3. febrúar 1938
ÞJOÐVILJINN
LD
í Pollandl rlkir-nú alger óvissa
um nánustu framtíð landsins og
stjórnarfar. Rydz-Smigly hershöfö-
ingi reyndi í nóvember að stemma
stigu fyrir hinni stöðugt vaxandi
lýðræðis- og frelsisöldu meðal bænda j
og verkamanna; og setja á stofn hern-
aðareinræði. Þessi, fyrirætlun mis-
hepnaö'ist vegna þess að forseti lýð-
veldisins snerist henni andvígur, og
áformin komust upp áður en tilætl-
að var, og vöktu miklai athygli er-
lendis. Hitt hefir ekki fréttst út úr .
landinu fyrr en nú alveg nýlega, að j
í vikunni fyrir 11. nóv. — en þá átti j
hernaðareinræðið að stofnsetjast -
var ríkisforsetanum sýnt banatil- ^
ræði. Einn a.f riturum forsetans.
dreypti á víni, er forsetanum var j
ætlað, og hneig hann samstundis nið- j
ur, og við rannsókn kom í ljós, aö
vínið hafði verið ei.trað. Tilætlunin
var sú að ryðja Moscicky forseta úr
vegi, svo að einræðisseggirnir ættu j
hægra um vik. X þetta skipti tókst
Rydz-Smigiy ekki að framkvæma ^
fyrirætlanir sínar, en búist er við á
hverri stundu tilraunum í þá átt að
setja upp hernaðareinræði.
i tímai'ltinu »Deutsche Justiz«
skýrir þýskur hæstaréttarmálaflutn-
ingsmaður, Krug að nafni, frá því, að
dómum vegna. fóstureyðinga hafi á
þessu ári fjölgað um 30% í Þýska-
landi.
if Enska stórbiaðið »TIiues« var
nýlega bannað í Pýskalandi vegnn,
þess að það birti ávarp frá kaþólsk-
um biskupi urn kristindómsofsóknir
nasista.
Paul Muni, kvikmyndaleikar-
inn, sem allir muna frá myndinni um
Pasteur, hefir nú leikiö í mynd, sem
fjallar um líf franska skáldsins Em-
ile Zola. Leikur Muni hlutverk Zola.
■fc »Aibejderbladet«, aðalmálgagn
danska Kommúnistaflokksins vai
stækkað 1. des., og er nu 8 síður í
sama broti og »Politiken«.
Fólksf jöldi í Kína.
Á myndinni séit fáíksfjöldinn i Kína. Hver mannsmynd þýðir 5
miljónir íbúa, hálfar myndir 21 mi'jón. — Ibúafjóldi Kvna:
422 miljónir, Mandsjúkúó: 35 miljón'r, Mongólía: 2 miljónir, Ti-
bet: 3,7 miljón 'r.
»Moskva-París-Madrid-Kína«
Nýr „öxull" í stjörnmálum heimsins. —
Ræða Sdanoffs, miðstjórnarritara Kom-
múnistaíiokks Sovétríkjanna á minning-
arhátíð um dánardag Lenins.
LENIN OG STALIN
Próf. Schmidt.
FRAMH. AF 1. SIÐU.
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐV.
MOSKVA I GÆRKVÖLDI:
Jakinn, sem heimgkautstöð
Rússanna stendur á,, hefir eins
og' áður er g'etið, sprungið. Hætt
er við a.ð sprungan torveldi þao
starf, að sækja aðsetursmenn-
ina, þar sem. ekki er hægt aö
lenda flugvélum á þeim hluta
jakans, sem éftir er. Haldi jak-
inn áfram að bráðna eru líkur
til að ísbrjóturinn »Taimír« geti
nálgast. hann, en breytist, vind-
áttin rekur ísinn að öllum lík-
indum. saman aftur. Munu þá.
leiðangursmenn leita að lending-
arstað fyrir flugvélar, og þarf
»flugvöllurinn« ekki að vera á
sama jaka og stöðin stendur á,
því aó Papinin og félagar hans
hafa gúmmí-báta, sem þeir geta
flutt sig milli jaka á, Komi til
þess, að aðsetursmennirnir þurfi
að flytja loftskeytastöð sína á,
næstunni, er hugsanlegt, að
samband við þá slitni í nokkra
daga, meðan á flutningnum
steindur.
FRÉTTARITARI
Hinn 21. jan voru stórfengleg
hátíðahöld í Sovétríkjunúm í
minningu um dánaidag Vladi-
mirs lijitsj Lenin.
Á sömu stundu. og Lenin dó
fyrir fjórtán árum .sícian, kl.
G,50, var set't í hátíðasal þjcðleik
hússins í Moskva minningar-
fundur, og slpðu að honum for-
sæti Æðstaráðs Sovétríkjanna,
þjóðfulltrúaráðið, miðstjórn
Kommúnistafiokksins, fram
kvæmdarnefnd Alþjóöasam-
bands kom.múnjsta, Marx Eng-
els-Lenin-stofnunin o. fl. Við
staddir voru. þúsundir af fræg
ustu stakh a nof f ve r k amön n u m
höíuöborgarinnar, og hópar
bænda og mentamanna. Stalin,
Molotoff, Vorsiloff, Kaganóvitsj,
Kalinin, Mikojan, Dimitroff,
Andrejeff, Kossior, Svernik,
Krústsjeff og öðrum meðlimum
ríkisstjórnarinnar og flokks-
stjórnarinnar var t,ekið með ó-
hemju fagnaðarlátum. Kalinir.
hóf minningarathöfnina með
stuttri ræöu, Að henni lokinni
rjsu allir fundarmenn úr sætum
sínum og hlýddu stendandi á
sorgargöngulagið.
Því næst hélt Sdanoff, mið-
stjórnarritari Kommúnista-
flokksins, minningarræðu.
»Við höfum, trúlega haldið á-
fram á leið þeirri, sem hinn
mikli vei'kalýðsleiðtogi Lenin
leiddi alþýðuna. í Sovétríkjunum
inn á. Þessa liðna árs rnun verða
minst í sögunni sem. þess árs, er
stjórnarskrá St,alins, hins ágæta
eftirmanns Lenins, varð að veru
leika, þetta ár varð sigurár hins
sósíalistíska lýðræðis,, sigurár
flokksims, sem Lenin þjálfaði,
mótaði og skipulagði.
Sdanoff bent.i á hina sögulegu
þýðingu kcsninganna í Sovét-
ríkjunum, er sýnt hefði samhug
þjóðanna, og allra vinnustétta
þjóðfélagsins. og trygð þeirra viö
sósíalism.ann. »Þegnar Sovétríkj-
anna lifa nú hamingjusömu,
frjálsu velmegunarlífi. Arðr,áns-
stéttunum hefir verið út.rýmt, og
þar með böli atvinnuleysis og fá-
tækf,a.r. En til þess að komast
svo langt, á, þeim sextán friðar-
árum, sem við höfum feng.ið til
umráða, hefir alþýðan oft orðið
að leggja, á sig miklar fórnir«.
Sdanoff mintist þá á stríðs-
hættuna, sem lægi í því að Sovét
ríkin væru umkringd auðvalds-
ríkjum, og sýndi fram,- á, þao
starf, er Sovétríkiin hefðu unniö
*
Erick Blomberg, einn a,f kunnustu
nútímaskúldum Svía, ritstjórnarmeð-
limur aðalmálgagns sænskra sósíal-
demókrata, s.eg'ir:
»Sovétríki.n hafa frá upphafi rek-
ið stefnuíasta friðarpólitíTc, sem er
samboðin hinu fyrsta sósíalistiska
verklýðsríki heimsins. í hessum al-
kunnu orðum Stalins: »Vi.ð æskjum
engra landvinninga, en við látum
heldur ekki af hendi þumlung af
okkar sósíalistisku jörð«, kemur
fram andstæðan milli stefnu hins
sósía.listiska ríkis og lrmdránsstefnu
fasisma,ns«.
• •
Bóndi einn, sem blótaði mikið,
lýsti sóknarpresti sínum með þessum
orðum: »Hann séra Jón — ja, hann
er mikill andskotans maður í stóln-
um, en fyrir altari, nær honum ekki
djöfullinu sjálfur«. Petta átti að
tákna það, að presturinn væri að vísu
góður ræðumaður, en allra manna
mestur snillingur x að tóna.
• •
1 sveitakirkju einni kaþólskri suö-
ur í löndum var eitt sinn sett upp
líkneski úr tré af dýrlingi. einum, en
hið gamla, er fyrir var, látið út í
horn I kirkjugarðinum. Einn bænd-
anna læddist ætíð þangað til þess aö
gera bæn sína. Nágrannax- hans sáu
það og spurðu, hversvegna hann gerði
ekki bænir sínar fyrir nýja, llknesk-
inu. Hann svaraði. »Ég hef enga trú
á því; ég hefi þekt þrð, meða.n það
va,r linditré«.
• •
Eftir ofviðri mikið gaf flotaforingi
skýrslu um herskip sín á þessa lei,ð:
Þrennlngin er orðin gagnslaus. llell-
agur andi hefir beðið mikið tjón.
Leki hefir korni.ð að Elísabet prlns*
essn og Páll postuli lig'gur á marar-
botni. »
• •
Konan: »Manstu þegar við trúlof-
uðumst. Pá lagði ég höfuðið vió brjóst
þér«.
Maðurinn: »Já, hvort ég man ekki,
efnalaugin var I rnestu vandræðum
að ná andli.tsfar'ðanum úr ja.kkanum
mlnum«.
• •
Kennari I náttúrufræði sýnir læri-
sveinum sinum bein: »0r hvei'jum
skyldi nú þetta. kjál.kabein vera?«
Lærisveinninn: »úr kvenmanni«.
Kennarinn: >;Hversvegna, úr kven-
manni,?«
Lærisveinnninn: »Jú, það er auð-
séð, kjálkinn er svo sli.tinn«.
• •
Drengur: Pabbi minn er heilu
höfði gildari en pabbi þinn«.
Annar drengur: En pabbi minn er
heilum maga gildari en pabbi þinn.
Skrifstofa A-listans.
1
Skrifstofan verður opin dagiega frá kl. 4—7 e.
h. á Laugaveg 7.
Þeir, sem eiga eftir að skila söfnunarbiokkum
eða merkjum," eru beðnir að gera skil hið allra
fyrsta.
Kosninganefndin.
í þágu friðarmálanna,
»1 auðvaldslöndunum er þaö
komið í llsku að tiala um allskon-
ar »öxla«, svo sem, öxulinn Ber-
lín—Rónv—Tokíó. Það leikur að
vísu á tveim tung'um hversu
styrkur og' endingargóður sá öx-
ull er, en vafalaust gefur hann
Sovétríkjunum, tilefni til að vera,
á verði. En það er einnig tjl ann-
ar »öxull« í stjórnmálum, heimis-
ins, öxullinn Moskva-Pavís-Mad-
rid-Kína. Sovétríkin eru öflug-
asti bandamaður spönsku og kín
versku þjóðarinnar, er nú berj-
ast vopnaðri baráttu fyrir
frelsi og lýðræði, við villimensku
fasismans, Slík afstaða er í
fylsta samiræmi við stefnu Len-
ins og' umhyggju hans fyrir al-
þýðu allra landa. Sovétríkin vilja
frið, en vogi árá.sarher sér að
landamærum verkalýðsins, mun
hver einastil þegn þes,s rísa upp
t,il varnar.
Menningin blómgast eftir
þeim leiðum sem, Lenin lagði,
Kommúnisminn dafnar og þró-
ast í Sovétríkjunum, verður vold
ugri og sterka.ri, með hverju ári
sem, líður«.
Eftir ræðu Sdanoffs skýrðí
Adoratski, forseti Marx-Engels-
Lenin stofnunarinnar frá störf-
um, hennar og viðf angsefnum, og
lauk fundimum með sýningu
leiksins »Undir vopnum«, en þar
leikur frægur leikari hlutverk
Lenins, og sýningu kvikmyndar-
innar »Lenin í byltingunni«.